THE THO A'S BY Puitea Tuallawt

[Ngaia]

THE THO A'S

The Adventure of Detective Hranga

KEIMAH AMAH MUNGA HMAR
Khum hnuaia thir thingrem patling sum sawm vel laia sei, sum sarih dawn laia lian chu ka han pawt chhuak a. U Hranga nen a kan chetvelna chi hrang hrang, a then chu sawrkar dinglai tlak chhiat phah vek theihna khawpa case lian tham te, Tahan khawpuia thla hnih zet kan cham phahna Suilianmanga chanchin te, kan kawmthlang nu zawhte bo leh Israel thlawhna MIG 17 in inkungkaihna mak bak sak tak an lo neih dan te, sualhnu chhui lama a rawngbawlpui Sailo Khawma nena thubuai pakhat an chai dun chiam chungchang te leh thil dang tam tak te chu a inrem muk tun a. Khawi ber hi nge FB ah chhuah ila fuh ang tih te ngaihtuahin ka en lawr dun dun a.

December chawhma lam a ni tawh a, Aizawl pawh a vawt thip thak tâk tawh mai. Tlang hri leng common deuh hritlangin min man zui nen hnap a tawlh deuh pur reng mai a. A zia lo khawp mai.

Minit sawm dawn lai ka enkual hnuah, Phunchawng nula Vungzamangi rukbo chungchang chu tun atan chuan a tha ber dawnin ka hria a. He inrukbona mak takah hian ‘The I Lumantamis’ ho pawh thuk takin an inrawlh tih U Hranga hian a hai chhuak vek nghe nghe a ni.

2004 May 14,
Chawhma 10:1

Kawisawi leh zawi zetin U Hranga chu khumah a mu kawm hlun a. Tun hnaiah a ni pawh hringtlang khawsik pum nuam lo luhai mawngmirh leh zunin ten a man a. A tho thang pawh a tha vak lo. Rangkachak lem bo kan hmuh chhuah azarah kan khawsak a kang chho ve deuh a, kan inluah lai pawh chhuahsanin veng hulum lai deuh, Assam type-a sak in maldin rawng rim la na thar thar khawpa thar chu thlakhata cheng 1500/- chawiin kan luah ve tawh a. A hmaa kan chenna teh tlawng ai kha chuan nuam tak a ni.

Thuthlengsei kan neih chhunah chuan thu mu titihin Vanglaini chanchinbu nimin tun kar chho a, chhuak ka bih lawr kual a. Chanchinbu rawn sem tu pa hi, huih phawk hnu a, thram thren leh deuh an tih ang chi hi a ni roh a. Nitina in pek ziah ai chuan tiin, kar tawpah a hlawmin min rawn pe mai thin. Han hauh chiam dawnin mi å khing tawk vel kan ni dawn si. Kan tha en liam ve tawp mai a ni.

DAWRTU
Article pakhat ‘THLARAU THI THEI LO VUAK HLUMNA TALHTUM’ tih thupui hmanga TN Vanlaltana thuziak ka chhiar mek laiin kawngkhar kik dat dat ri ka han hria a. “Lo lut rawh,” tiin ka lo chhâwn thuai a. Ka tawng a hre pha lo nge, rawn luh mai pawh chu tumin lovin a rawn kik leh dat dat thin a. “Lo lut rawh, kan kalh lo,” tiin awki ka han sán deuh a. A rawn lut mai ang chu tih laiin a rawn kik nawn leh thin a. Ka ning ta deuh khawp mai. A tu nge maw i nih phiangsen chu le, ti rilru chung, theih palingkawh leh mawng ka lingkawh hian “LO LUUT RAWHHH,” tiin ka han au ngheng mai. Khuma U Hranga muhil tui lai pawh khum atangin a tla tawp a. “Munga, eng thil nge ni ta, Pathian a lo kal em ni?” a rawn ti phawk hru a.

“Aaa..kal hran lo ve, pawnah sawn mi rawkrai lo deuh pakhat chu a awm a nih hmel,” ka ti a. Chutih lai chuan kawngkhar chu zawi muangin a rawn inhawng tial tial a, pitar kum 60 chunglam hmelpu, a khum phu lo va in la young, pawnfen chhing tei tawi leh Jeans jacket ha hi a rawn dak dek dek a, “ In thawm ka hre si lo va, ka rawn lut risk tawp mai, min hrethiam dawn nia,” tih pahin inchhungah chuan a rawn pen lut a.

A pheikhawk sang (pencil hill) bun chu a rap sawi tlun a, U Hranga tho phang mit ek kheuh nuap nuap nena min en tawn zuk zuk pahin, “A tu zawk hi nge Hrangrumvungvunga Til Lak Loh an tih zawk chu?” a han ti a. U Hranga chuan, “Kei mah hi ka nia ka pi, eng thil nge ni ta?” tiin a lo chhang thuai a. Pitari chuan, “Nia mawle, ruah sur khan kawng a ti nal zo vek a. A zia lo tak tak a ni,” tih pahin plastic chair-ah chuan fel fai at hian a han thu a.

U Hranga zawhna leh pitari chhanna intuk lo lutuk chuan ka nuih a tiza deuh khawp mai a. “Ka pi chu, i beng a chhet ve deuh a ni maw?” ring leng lawng hian ka han ti a. “Eng’a, nia, a mawi khawp a sin. A bun hi a har deuh e te mai lovah chuan, ka ngaina riau a lawm heti ang pheikhawk hi chu,” tiin min chhang a. A beng ngawn dan chu a turu buru rura hle a ni tih a chiang ta. Mahse, a tawng zui tak mial mial avangin a sawi duh chu kan hre ta tho a ni.

THE KIDNAPPER
“Eng lo mawle, khuulai Rangvamual thlang lam Phunchawngah khuan ka fanu Vungzamangi nen kan khawsa ve naw naw a, kei lah heti hi ka ni tawh si, ka fanu lah a ngurchuai chi a lo ni bawk nen, zu te pawh a hming chuan kan zuar ve a. Inleng te pawh kan nei ve fo thin. Nizan hmasa khan kawtha lo thluaka lut chi an ti emaw ni hian min man a, inleng pawh chhawn tha peih lovin ka mutsan a.

Ka fanu Vungzamangi khan inleng ho pawh amahin a lo chhawn hlawm a. Kan inleng thang pangngai Arnold Sachek Zuara leh Tuboh Liana Khawthlangpa te kha an leng rei fal deuh hle a, ka pum nuam lo khan min thram deuh nen an thawm kha ka hre pha chiah lo va...”

U Hranga chuan pitari thusawi chu lo pawt chatin, “Leng rei fal i tih chuan dar engzat nge ni tawh reng reng?” tiin zawhna a lo zawt zauh a. Nui har har chung hian, “Chutia maw ni le, i ti lawmawm e. Kar tin hian ka hmai pawh ka la feisials ve ngat a sin. Tih tak emah chuan tu tlangval mah hi ka la huphurh vak bik hleinem,” a ti a. A nui put put a.

“Nia, han sawi zawm leh ta ila, thawm ka hriat loh avang khan eng thil pawi vak mah a thleng lo turah ka ngai a. Ngaihtha zet khan ka lo muhil zui mai a. A tukzing ka han tho chhuak chu, inchhung bungrua zawng zawng mai kha chhuatah a lo thla rem rum mai a. Vungzamangi lah hmuh tur awm hek suh, ka lungawi lo na khawp mai a. Chhun lamah a rawn haw ve leh mai ang chu tih ring ka lo nghak a; mahse, chhun lam chu sawi loh nizan thleng pawhin Vungi chanchin chu engmah kan hre zui ta tlat lo mai.

Police ho lah chuan ka thusawi an hrethiam duh der si lo. Khulai kan police ho ve khu chu an beng hi a ngawng tlang ve hrim hrim a. Tichuan, paraivet detrektriv Hrangrumvungvung Til Lak Loh an tih mai, sulhnu chhui thiam hmingthang hi ka rawn pan ta che a ni. Til Lak Loh tih lai tak mai hian ka thinlung hi a hneh riau a, pawisa lamah chuan lungngai hauh suh u, rethei bakberh te mah ni ila, sum hi chu kan nei ve tran a nia. Ka fanu hi min zawn hmuh sak theih ngat chuan, in duh zat zat zatve pawh ka phal a ni,” a ti a.

“My Dear Amah Mung, thingpui hâng kha han lum teh, kan pitari hian engmah a hre thei lo ni berin a lang. Tuboh Liana leh Arnold Sachek Zuara te chu ka mi hriat chian an ni. The I Lumantanis’ ho nen inkungkaihna thuk tak an nei ngei ang. A duh ang hi kan tih puitlin sak ngei a tha ang,” a han ti a.

Kan pitari chuan, “E, chuti ang zawngah chuan lungngai reng reng suh u. Hei ka taksa pawh a tha leh tawh a. Hmanni- kha doctor ka rawn ve e ka tia, ka hmai ve hi plastic surgery hmanga tih that leh zual dan ka ngaihtuah mek a lawm. In lamah bucket chhia leh plastic chhia kan nei nual bawk si a. Mahnia plastic kan intum thei a nih chuan a rate te pawh a hniam deuh ang chu ka ti. Ka in enkawl thei lutuk ang. A ngai reng reng lo,” a ti a.

A eng ber chu nge a sawi pawh ka hre thiam lem lo. Thingpui hang chu kurtai nen dawhkanah chuan ka han chhawp a. Eng eng emaw a sawi kual buhchiar nuai hnuah min hawsan ta hram a ni.

A NGAIHNA AWM LO
“U Hrang, thutak khuka khuk pui chi em ni dawn le? a hahthlak ka tih zawng tak a ni mai. Khati em ema beng ngawng bilhbawlawk chiang pawh kha ka la hre ngai lo reng reng,” ka han ti a.

U Hranga chuan nui deuh vur vur chung hian, “Sum a neih chuan a tawk a ni mai. Arnolda chu kan text lawk ang e,” tih pahin a mobile chu a han hmet nuap nuap a. “Ummm....ti kha chuan a rawn kal ngei ang. Thingfak emaw suk emaw kha hman thut a tul pawha lak remchang turin dah ang che,” a ti a.

ARNOLD SACHEK ZUARA

Darkar chanve hnu velah, “Hrangek uih,” tih pahin kawngkhar chu a rawn nem hawng rawp a. Pa pakhat, track kekawr tanbulh ha, hnar halelui zet mai. T.Shirt dum, a hnung a, ‘NIHAWICHIS’ tih inziak ha hi a rawn pen lut chhak chhak. “Khaw nge kan mi mawl Tuboh Liana chu....?” a rawn ti lut nghal tawng mai.

“Zuara, khawngaihin han thu ve phawt teh. Thinrim laia thil tih vut vut hi a tha ngai lo a nia. Hmanhmawh lo vin engkim kan ching fel dawn a lawm,” U Hranga chuan dam duai hian a lo ti a. Plastic chair a thut pahin kan inleng pa chuan, “Lal Tuboh liana chuan min va ti mualpho deuh ve le, heti ang thil kher hi chu reithei te mah ni ila ka ti ngai lo a sin, ngawi tak rawh u, a la hre khawp ang Lal Tuboha chuan, bum ka tum e, ze nge te min tih ve khanglan chu le,” a ti a. A thinrim zia chu Bible tawngkam takin, ‘thinrim namenin a thinrim ta lo va’.

U Hranga chuan a phone chu phawrhin Tuboh Liana Khawthlangpa number chu Arnold Sacheka hnenah chuan a han zawt a, Arnold a pawh chuan tha takin a hrilh ve mai a. U Hranga chuan msg a han type malh malh a. “Aw le, ti kha chuan thlamuang takin lo nghak tawp tawh mai rawh,” a ti a. Minit sawmhnih liam vel hnuah Pa tawi dul kiar ling leng, hmai mawm hlap mai, perfume man tlawm chi leh zakkha rim inpawlh nam chem chem, mit khar lo (mit kalh tihna) pakhat hi a rawn lut a, “Kan mi bum hmangpa chu hetah a ni maw i lo awm, heti mai maia bum chi ka ni lo tih hre rual chu i ni tawhin ka hria Lal Sakechek Zuar,” tiin kan inleng hmasa zawk chu a rawn cho nghal nasa mai.

Arnold Sachek Zuara lah a lo diau lo nasa mai, “Eee...vei che chuan, Kum sawm dawn lai sachek hi ka lo zuar ve tawh, sakechek erawh ka zuar ngai lo. Heti ang khawpa inhmuhsitna hi ka la dawng ngai lo, khaw nge Vungzamangi chu i dah sawi phawt mai teh,” tiin a thutna atang chuan a rawn ding chhuak a.

Tuboh liana chuan, “Teh hlauh che chuan, nang khan khaw nge i dah zawk a. Ka zawh tur che mi zawh khalh daih chu le?” a han ti a. Chutah U Hranga chu a lo ding chhuak a, “Engmah intihbuaina chhan tur in nei lo ve, thu hah dam teh u, tha te te a thil sawi hi a tha ngai, ka lawm loh zawnga in awm vaih chuan, inrin aia rangin police rim in hre nghal a ni mai, kum 20 vel Jail bang in zut theihna tur hi ka hriat loh ring duh suh u. Vungzamangi te chu nichin lawkah pawh a rawn leng reng a lawm,” a ti a.

A phone chu a han hmet leh nuap nuap a, minit sawm thum hnu velah pitari te kha a lo lut a. “Eng thil nge ni ta, aa...Sakecheka leh Tuboha pawh awm ve reng chuan,” tiin a rawn nui lut sang a.

U Hranga chuan, “Ka pi Vungzamang, lo thu rawh i buaina chu ka ching fel tawh e,” a lo ti var a.

Pitari chuan nui var var chung hian, “ A dik chiah a lawm. Thlahtute atangin thawh at hi kan chin than a ni hrim hrim a. Ni hnih khat lek lek hi chu ka tho a ve fo reng a ni,” a ti a. Tuboh liana chuan pawr fe hian, “Eng thawh at nge maw in sawi le...Arnolda’n kan pi Vungi a ru bo niawm khan min rawn text si a...” tih pahin a luthak lo pui chu a hiat nuap nuap a.

Arnolda lah chuan bangbo zet hian, “Ehh...kan Pi Vungi i ru bo tiin Hrangekuiha hian min rawn text si, eng nge thil awm zia hi,” a rawn ti ve bawk a.

Pi Vungzamangi chuan, “Nia, nizan ka mumang zet kha chu mak ka ti ngawt a sin. Mang nung an tih ang hi niin ka hre reng a ni, ka harh deuh ta hawk mai,” a rawn ti ve thung a.

HRILHFIAHNA
Kan inleng mak bak sak thak tak takte an haw hnu chuan, “U Hrang, eng nge thil awmzia ni a, ka va hre thiam ve lo ve,” a ti a. U Hranga chuan, “Aaa..kan pitari kha a tho â a nih kha, amah kha Vungzamangi a nia, a mumangah fanu a lo nei a, chuti ang vel chu a ni,” a ti a.

A hnar hmul lawr beng luh nuap nuap pahin a nui suk a.