Muallung mihrang Thanṭhuama-3

Mizo pipu te chanchin, zo nunze mawi, tlawmngaihna, ai upa zahna lam lantir thei thawnthu....
Rohlupuia Renthlei
Posts: 20
Joined: April 29th, 2021, 8:10 pm

Muallung mihrang Thanṭhuama-3

Unread post by Rohlupuia Renthlei » May 9th, 2021, 7:06 am

"MUALLUNG MI HRÂNG THANṬHUAMA"

Bung-3-na

Ruatfela pa Renthlei.



Thanṭhuama chuan mit khap lêk lo hian a lo thlir dauh dauh mai a. Sa hu sual nei ang maiin, chet lak ngaihna reng a hre lo. Chutiang taka hmâ chuan chu sa chu a lo chhuak ang tih rin ngaihna lah a hre hek lo. A thal hman thiam, eng sa pawh kah thluk theihna tur nia a ngaih meuh pawh chu a sit ta rum rum mai. 'Silai chu han hum na ila' tia ngaihtuah rauh rauh chungin, a chal dâr te chu mupui han barh hawng mai a rem teh lul nen.... Lung muang tak maia chu Sazuk in Sih tui a dawt kiang kiang lai chuan, thal han thlah turin a zakdawh chu duh angin a rem ṭeuh si lo. A ham hawng hawka a thal fang a lut a nih loh chuan, thal fang ringawt chuan kori a tu dawnin a hre si lo! A lawnna aṭanga che sawn thei nise chuan, duh thâlin a duhna takah a kap thei tur hi a nia leh.... Ui tak chunga a thlir lai chuan, sazuk tui dawt zo chu a lo kalna lamah bawk chuan muang changin a inher chho leh ta! Thanṭhuama thanna khua ti sei tur renga ruat ni maw, a chhak deuh, patling hlam nga vel tura thing hnah no a'n pet khawmuang leh hram chu a pawi ta!


Muallung fa chuam tura Khua ruat, nula te mitmei la tura duan leh tlangvâlte thlir rawn ni tura Khuavangte duan, a chezia an thlir nin loh Thanṭhuama thal fang ngei mai chu a vung ta fur mai le. Lasi te malsawmna a dawng ni maw, Khuavangten an hual ṭha bik ni maw, a thal fang vung fur mai chuan chu Sazuk ki hreu ropui zet mai zakdawhah chuan bu a khuar chawt mai le. A duhna takah a kap fuh bawk nen, sazuk han zuang zawk, leia a ṭum thla leh chiah chu a awp rawk mai nia! Rang lutuka a thal fang vuah leh nghalin, sazuk tho chhuak han zuang dawrh mai, leia a ṭum leh chiah chu a zak dawh lehlamah chuan a thal fang chu a bur leh chawt mai. Chutiang sa ropui chuan chuti maia tluk chu a tum hauh lo. Thaw huam huam chung chuan chu NGAWPUI maupui hmun chu a pal puak phei ta pawp pawp mai le.


Rang taka zuang thlain, a thal hnungpuak pahin a kut dinglamin a chempui a hum a, lehlamah a hman thiam em em mai a fei tè pai chu hum bawkin, Sazuk vanglai ang maia chak chuan a lim phei ve ta puat puat mai a. Thui fê mai a hnu a zui hnu chuan, a thlang lawkah chuan Silai a puak tawi tak mai a. An vâl upa a nih ngei ringin, hman hmawh takin silai rikna lam chu a pan nghal a. A rin ang ngeiin an vâl upa chu silai sawh mawlh mawlh chungin chu sazuk tlukna thlang lawkah chuan a lo kun ngar mai a. Thanṭhuama hmêl a hmuh rual chuan lo hui vatin, "Hawh awi, i sa hi nangin hlado han chham hnan teh le...." tiin Silai chu lo pek mai a tum a. Thanṭhuama chuan, "Mai mai a, a hnuk chhattu ngeiin le...." tiin a lo ṭang deuh ṭoh mai a. Mahse, Val Upa Sairuma zawng, Val upa ni awm renga mawiin, dam dap hian, "Ṭhuama, ka thal zawng ka thlah ngei tak a, mahse, i sa hi ka thal vanga hnukchat a ni love, i thal fang tuar lova bawksawp tawh, a tlan leh palh hlaua lo kap satliah mai ka ni e. Hei zet zawng, i sa ngei a ni, a ropui chungchuang ngei mai...." tiin, itsikna leh thikna rilru pu hauh lo chuan Silai chu Thanṭhuama a hmehbel chawt chawt a. Val upa hian a hnuk zawng a chhat ngei mai. Mahse, kut thlak hmasatu, Thanṭhuama thal fang luhna chu, tlukpui em lo mahse, a chauhpuiin, khawi hmunah emaw chuan a tluk hlum pui ngei a ring tho mai a. Duhamna leh itsikna tel hauh lova Thanṭhuama sa atâna a hnawn tlu hmak mai hian a rilru ṭhat leh ropuizia a tilang chiang hle awm e.



Inthlahrung tak hian Thanṭhuama chuan silai chu a lo la a, chutah, a ngaihtuahnaah a nu, hmeithai berh ve te maiin a retheih pui dan leh, a ṭulpui dante chu a mitthlâah a lo lang zut zut a. A hmêl pawh a hriat hman loh a Pa, a pian hlim deuh thaw a pialral pantu meuh pawh suangtuah thlengin, Mittui khap per sak sak chunga Sazuk nghawnga rap chung chuan, heti hian hlado a'n chham vang vang a:

Siamtu'n ê, Siamtinlerin,
Ṭanah Hreungên mi hlan ulaw,
Bualdîm ê, a ki lê maw....
Chho sâng ê, kai lai ka thloh awk ê....

A han ti vang vang a, van lam hawiin Silai chu a'n hmet puak zui dur mai a. Silai hmet puak ngai lo ta chu, a nghawr pai dat dat hial mai! An hlimna chuan a va chim sâng teh lul em! Val upa meuh pawhin Thanṭhuama chu a kuah nawk nawk mai a. Rei mawi tawk an han chiau chul hnu chuan, Sazuk lû chu tanin, a dang zawng chu an chhâwl chhin te te a, an buk lam panin an zawn chho ta vawk vawk a. Buk an han thleng chu, pasalṭha Darhnuna leh lal fapa pawh lo thleng tawhin, chutiang tak maia Sazuk ki hreu mawi leh ropui an ṭhianten an rawn zawn haw an hmuh chuan, puih mai nachâng hre lo hian an lo thlir tlawk tlawk mai a! Mumang ram aṭanga harhchhuak thut niawm tak hian Pasalṭha Darhnûna chuan, "Chhe hei, a va ropui teh kher em! Chet mai nachâng min ti hre dawn hleinem le....Tu zawk kutzâlah nge hei ang sa ropui a'n tluk ni le?" tiin zawhna a lo siam nghal zat a. A mitmeng leh chezia ah chuan a lawm takzet a ni tih a lang reng mai.


Val upain Thanṭhuama sa a nih thu leh an kalsan dante a'n sawi chuan, tute mai pawh chuan Ṭhuama chu an kuah nawk nawk vek mai a. An ri lê lû tawh mai. Lal fapa Dârkhuma chuan engkhaw sawi set lo hian buk tualah chuan Thanṭhuama chu an vawrh dawt mai a! Lo inring hman î khaw hek suh, zi ṭhal ṭhal chung chuan a nui san san mai a. An rik lê lû hnu chuan, pasalṭha Dârhnûna chuan, "Khai, ti teh u, tukṭhuan bâr thuai ila, Sa chu i zuk chan fel thuai ang khai. Khua a la hmâ bawk a, chaw fak hmain i sawngbawl zo vat teh ang...." tiin Chala te ṭhiandun chu chaw ei siam turin a tir nghal zat a.


Tukṭhuan an bar zung zung a, Sazuk sa chan tur chuan Ngawpui tlâng bulṭhut lam pan chuan an liam zui nghal a. Chan darh sa vekin buk an thlen chho a. Uluk takin a sa repna turte siamin, chawhnu her a nih meuh chuan an ur far tluk tluk tawh mai! Pasalṭha ber chuan, "Hei le, sa kan ngah ta bawk a, sa dang beisei tawh lovin, duhtawkin han ur fip ila, khaw lam kan thleng leh hmâ dawn tihna a ni mai a. A tihzia hlauh mang tak e," tiin, vaibêl pak khuk hluai pah chuan a ṭawng suam suam mai a. Thinlung takin Thanṭhuama chu a lawmpui takzet a ni tih hai rual a awm lo.


Mei vil pah chuan tlangvâl tâna hriat tur pawimawh hrang hrangte chu Val upa nen chuan sawiin, an naute chu an fuih sauh sauh mai a. Bawm râng tah mawlh mawlh pahin ram leh khawtlâng chhan tura huaisenna leh remhriat a ṭul zia te, a hun leh a hmun azira tlawm zawka ṭan ngam a ṭul thu leh sa leh râl beih dan chi hrang hrang, an hriat ang ang te chu an naute an hrilh pah mawlh mawlh bawk a.Ngun fahrana ngaithla chung hian an lu an bu nghat nghat mai. Darkhuma nise, lal fapa tih pawh hriat hauh lohin, a mawng zang ber ang maiin a phe vut vut mai bawk nen. An tlêm na a, an hlim leh lawmna chuan vanpui a tawng hial awm e.


Chawhnu pum leh zan lama duh tawka sa an ur hnu chuan, a tuk zinga khawlam pan tur chuan an in ruahman ta a. Chumi zan chuan, tibuaitu leh mut han kham tur thil dang tawng lovin, tui takin an mu chiah chiah hlawm a. Zing var ṭianah thoin, eirawng an bâwl zung zung a, chutih pah chuan an Bawmrângah chuan sa rep chu an beng mawlh mawlh bawk a. Kal mai thei tura an inpeih meuh chuan, khua pawh a vâr chiang ta ngei mai. Tukṭhuan bar zung zungin, in lam pan turin an in siam ta sang sang a. An inpeih khat tihah chuan, val upa Sairuma chuan heti hian "Chhawlthawh hlado" a'n chham vang vang a:

'Chhâwl thing e, thliak na ngai e,
Mâng nghin e, than hâwl ka vak liau ve,
Chhâwl hnawm e, rak tho u law,
Vâla'n Hreuthang Bualdîm a zalhna e....'


Silai zen hlang chu a'n kap puak dur mai a. Khawlam panin kal an siam ta nghal a. Hetia an ram chhuaha, Sa te kapa an haw dawn hian, chhawlthawh hlado hi an chham ngei ṭhin a. A nih loh chuan, ramsa te enkawla, veng ṭhintu, Lasi te an lungawiloh an hlau a ni.


Hmanhmawh hauh lova kalin, tlai ni tlak dawn suarah kawtchhuah lungdawh an thlenga. An phur nghatin, vaibel hip vang vang chung chuan an ṭhu thlan dai a. Chutah pasalṭha Darhnûna chuan, "Khaile, Ṭhuama, hlado han chham teh le, hei, ka silai hi han dawm la, zen ka sawh sa hi, Dâra leh Val upa ten an lo ruan ve bawk anga," tiin Thanṭhuama chu Hlado chham turin a'n ti a. Zah avanga sen ṭân ṭân chungin Ṭhuama chu a lo ding chhuak a, chutah, a thinlunga khatliam, ruah ṭham loh Sazuk hlado ngei mai chu tihian a'n chham váng váng a:

'Kei chu ê, ka sen teta'n,
Chawitu tlang thang zuapa
Han hril u law rih tlâng a liam hnu;
Tlângin ê sel na ulaw
Ram dai tukloh mawitu
Hreuthang kual mawi fungki ṭial,
Vala'n maw, ka lum liau e,
Lêngin a lû rak zût ulaw....

Mittui khap per sak sak chung chuan Silai chu a'n hmet puak dur mai a. Pasalṭha Darhnûna meuh pawhin a khap per sak mai! Val upa leh lal fapa ten lo ruanin, silai ri a reh fel meuh chuan Sa lû zawn tum, mipa naupang ho pawh hnuhnung bik nih hlau fahranin an rawn in nêk hawng hawng mai!


Hlado chham ri hre pha ho chuan tunge a nih an hre mai hauh lo. Mahse, an pasalṭha hova ram chhuakte an nih ngei ringin an ring an fãn iak iak hlawm a. Naupang ho chuan sa lû chu Thanṭhuama te In lam panin an herliam pui ta! Val upa chuan Naupang ho chu sarep sem diat diatin, in chhung lamah chuan an lut ta dial a. Ṭhuama nu, Pi Hliri pawh insûm ṭeuh chung chuan lawmthu nen, a lo phûl hlut mai a. "Mami, hei, kan pasalṭha te an chhawl a hal ang, zu fâng kha han chhawp tawh," tiin Thankhumi chu a'n tir zat a. Ṭhenawm khaw vêng Sa lû ena lo dak te chu sa hrang an hum haw tir zel bawk a. Chutiang reng renga Sazuk ki hreu, zâr bum mai chu, a aia ropui an khuaah chuan a la lut lo nen, kâr lovah Thanṭhuama sa lu ropuizia chuan khua a khah der mai. Zan riah ei a hun mai avangin, zan lama sa lû lawm ngei tura in thlahin, mahni in lam an pan ta dial a. Ṭhuama te kawngkhar erawh a lun map map kher mai.


A fapa Dârkhuma kâ aṭangin chu Sa lû ropuizia chuan Lal beng a luh zar mai le. Zanriah bar khama zuk hmuh ngei tum chuan a rilru a siam sauh sauh a. Chutih lai chuan, lal sa chhiah pein Ṭhuama farnu, Thangziki pawh a lo lut ve chiah a. Lalnu chuan, "Hawh awi Zikte, i u Dâra'n hei zat a rawn hawn a, sa chhiah rawn dah kher a ṭul ne'maw....' a lo tih chuan, lalpa pawh chuan, "A ni teh tak e, Zikte, engah nge maw in rawn dah kher le...Zan lamah sa lu lawm turin ka rawn dak lut ang e, i û pawh lo awm ngei teh se....' tiin kam nêm duai hian a lo thlah a.


Zan lamah chuan chu sazuk lû ropui zet mai lawm chuan pasalṭha leh Val upa te chu Zu bêl nen Thanṭhuama te inah an in pu lut a, an ti ti mam mam lai chuan Tlangaupa pawh Zu bêl nen, phur fahran hian a rawn in pu lut a. A hnungah chuan lal leh upa ṭhenkhat pawh an rawn in zui lut diah diah a. Chu Sazuk lû an han hmu zet chu, Ṭhuama nu in a lo lawmna ṭawngkâ rengin an beng a luh zo lo, hmu chiang lo leh bèl chiang lo bik nih hlauin, lalpa ho chuan an kil tuau tuau mai a! Lal in, 'Ka bang lai mawitu atân ka va awt teh lul em...' a tih sap ri chu Thanṭhuama bengah a ri ring kher mai! Tawk fang an thlir hnu chuan, zu te khawnin, sa lû lawmin an titi mam mam a, in lêng te an ṭin hnu chuan, Ṭhuama te pawh mu turin Zawlbuk lam an pan ta a. Tlaivâra salu lawm in huam viau mahse, an taksa chau lutuk chuan chawlh hahdam a mamawh ve miau mai si a.


A tuk zîngah Ṭhuama chu an in lam pana haw vang vangin, a nû kiangah chuan lalpa phun ri a hriatte chu sawiin, 'Keini in ai ngawt chuan a inhmeh zawk ngei ang...' tiin, a nu remtihna thlapin chu sazuk lû chu lal In lamah a pu chho ta a. Luh a han dil hnu chuan, lal nu, tapchhaka mei lo nun mêk hnenah chuan, "Ka sa lû hian in banglai mawi teh se, tiin ka nu'n min tir e, keini in ai chuan, in banglai ngei hi mawi se kan duh a ni....' tih pah chuan chhuatah a sa lû chu a nghat a, lal nuin a chhan hma chuan inher vutin, in lam a pansan nghal a.


A hmanraw neih ngaihtuahin, Ṭhuama pawhin sa a la thei lêk a. An khuain leido an neih miau loh avangin, a hnanraw awh ve tak mai Silai chu atân chuan vana rah ang mai a ni a. Chutih rual chuan, silai tel lo pawhin a nuam tih zâwng chu a hlah bik hauh lo. Thlasik han vui liam tamin, kum bih chin te han tam chho se, engtik ni ah emaw chuan amâ silai ngei a la hawl chhuak ve ngei ang tih a beisei tlat a. Chu a beiseina chuan phurna leh thathona a pe ve zel a ni. A hunawl neih hlek chu ramhnuaiah, sa pel leh nunchan zir nân hmangin, hmanraw chi hrang hrang hmante chu a thiam nal hlè a ni.


Tunah chuan Zâwlbuk a kaina pawh furpui ṭumli zetin a liampui ve ta! Hna a thawk rimin, a nu leh a farnu te hahdam taka dah chu a tum ber a ni a. A theih chin chinah lal fapa chu hnaih loh a tum hram hram ṭhin a. Dinhmun inthlau lutuk chu engtik nîah emaw inkawp rem theih loh hun a thleng anga, buaina zakhua an tawk ang tih a hlauin, lal chhungkaw pawisawi chu a hlau êm êm a ni. Mahse, chuti chung chuan, hun remchâng apiang tih theih turin lal fapa, Dârkhuma lah chuan a hnaih ni tin mai si a. A enhrang ngai lova, a hlatsan ngai hek lo. A bikin, a ram chhuahpui Chalkhuma leh Duhthanga te nen, lal fapa ho chuan an inzui awl lo ti ila, ani Ṭhuama chu an zîngah chuan a tel tam lo ber hial awm e.


A Sazuk kah tuk zan, a zanriah ei kham a zik mar ar ar lai chuan Tlângau pa a lo lut hlawl mai a. Lalin a koh thu leh, amah chu zui nghal tura a tih thu a rawn sawi a. Thanṭhuama chuan ka hauin a lo en a, pawi sawi leh khawih a nei lem lo bawk a. Ngaihngam tak chuan a zui chho ta a. Lal In an han thleng a, upa ho an la chuangkai lo bawk a, lal chhungkua chu an lo kim ṭhap mai. Inthlahrung tak chuan chhuat laiah chuan a ding ran mai a. Dak chhuak chuang hauh lo chuan, "Lalpa, enge pawi hai a awm ta em ni le, keini tehlul i ina chuangkai tura min koh tak ni?" tiin zawi muangin lal chu a en a.


Lalkhuma chuan, "Eng pawihai awm dang lo e, hei, naupang tein, ka sa bêl ber i ni ta der mai a. Do lak ṭulin, ṭhenawm khua te nen pawh lo in chem har ila, ka khaw innghahna turte zîng ami i ni ta der mai. Silai i nei lo tih Darkhuma kâ aṭangin ka lo hria a, chu mai niloin, i sa lù ropui ber mai, engmah beisei nei hauh loin ka banglai mawi turin i rawn dah rup mai hi ka lawm takzet a ni. Chuvangin, saw, banglaia ka silai khai zinga i duh ber saw va thlang la ka ti a nia!"


"Lalpa, chuti ngawt zawng a ni thei nang, chutin ka thlang ngawt thei lovang," a tih chuan, lal chu a ṭhuthmun aṭangin a tho a, silai pathum chu rawn lain, "Engmah inthlahrunna tur a awm love, a neitu tur dik tak chu nang hi i ni, i duh han thlang rawh le..." tiin Silai chu a rawn chhawp hnai a. Thanṭhiama hmêla lawm leh hlim hmêl, lungchhe bawk si chu lal chhungkua chuan an hmuh hmaih lo chiang kher mai. Chung silai zinga ngul sei reng rawng, hnûm tliang hlarh mai chu thlangin, a'n hum kual vel that that a. Mittui parawl ṭeuh chung chuan, "Lalpa, ka lawm e, ka chunga i ṭhatna hi engtikahmah ka theihnghilh ngai lovang," tiin, mittui kâr aṭang chuan a phun sap a.


"Ê khai, lawmthu sawi a ngai reng reng lo, kha silai neih kha i phû ber e. I sa lû nen inthleng ka dil ang che ka tihlaiin, phal tak maia min han pe ngawt mai hi a hluin a ropui ka ti takzet a ni. Tikhan, sa leh râl laka khua leh tui chhan nân, uluk taka vawngin hmang hlauh ang che. Zanin aṭangin i ta a ni ta e." tiin, khumpui lamah chuan lutin, Fungki nalh, tliang hlarh mai, zen khat ṭan mai leh silai mu tur thir ṭhahnem fê hi rawn hum chhuakin a pe zui nghal a.

Lawmthu sawi tur pai ṭun si, hnawhtu awm avanga sawi hleithei si lo, lawm avanga mittui hnâm sawr chung chuan lal in chu a chhuahsan ta a. Ngawi rengin in lam a pan mawp mawp a, in chhûng a luh a, a nu'n Silai a han hmuh chuan zawhna mitmeng hian a lo en hau a. Ṭhuama pawh chuan an lalin silai a pek dan te chu sawiin, uluk fahran chuan a hru fai hliau hliau mai a. Ngun fahrana a thlek vang vang hnu chuan, lungawi hmêl fahran hian Zawlbuk lam a pan ta a. Ṭhuama chhuah hnu chuan a nu chuan phun sep sep chung hian, "Aw, Mama pa, i fapa pawh a puitling chho ve ta asin.... A chetlâ te hi han hmu ve ni la, i lungawi ve hian ka va ring em!" ti chung chuan a mittui a hru zauh zauh a.


Thanṭhuama Sazuk kah chuan khua a dêngchhuak hneh bawk a niang, ni engemaw chhung chu sawizui a hlawhin, Ṭhuama an thlir dan pawh a dang ta viau mai. Tlangvâl upa zawk leh kum lama nau zawk te, a kum rualpui te zingah pawh, duhsakna ṭawngkâ chhakchhuak lo an awm lo ang e tih tur khawpin duhsakna, fakna leh fuihna a dawng nasa a. 'Sawm thah nî ah pawh vawikhat lungngaih a awm' an ti mathlawn lovin, Thanṭhuama dinhmun lo sâng chho mêk leh, lal duhsakna hial dawng ta riaua hria a, nekchep a nih theih dan tur lo ngaihtuah ru rauh rauh tu, a hlawhtlinna pawh lawmpui ve thei hauh lo an khuaah ngei pawh chuan an awm tho mai.



Link:
BBcode:
HTML:
Hide post links
Show post links

ADVERTISEMENT (A hnuai a milem hi a nia hmeh zeuh tur chu)