Muallung mihrâng -Thanṭhuama-4

Mizo pipu te chanchin, zo nunze mawi, tlawmngaihna, ai upa zahna lam lantir thei thawnthu....
Rohlupuia Renthlei
Posts: 20
Joined: April 29th, 2021, 8:10 pm

Muallung mihrâng -Thanṭhuama-4

Unread post by Rohlupuia Renthlei » May 9th, 2021, 7:37 pm

"MUALLUNG MI HRÂNG" - "THANṬHUAMA"


Bung-4-na

Ruatfela pa Renthlei



Hun a liam a, ni thar lo chhuakin a liam leh ṭhin a. Muallung Khua pawhin muang leiah, hlim leh nuam ti takin hun an hmang chho zel a. Chapchar awllen laiin mipa an ram chhuak a, hmeichhe lamin thing ro leh thing ai te chhek khawlin, puan bu puah leh nu ṭhenkhat, ring thar lama chin tur thlai chi buaipui tawk an awm bawk a. Naupang chawchhun ngen, ngik deuh faih faih chunga chhuatlaia ṭhu, mutchhuakin a zem vanga bu ta lawp lawp an kat nuk mai bawk a. Lal In lamah ni se, an hma lam hun leh nunhlui lam te sêpin, lunglen khawhar kârah, an vanglai hunte chhuikirin an titi liai bawk a. Hringnun hma hun hriat lawk si loh kâra buai ai chuan, vawiina an dinhmun zelin hmâ a sawn dante chu an sêp tui phian zel nen. An khaw chanchin duh thâla an han sêp rawtui ṭhin ngat mai phei hi chuan, tû lal ropui leh pasalṭha huaisen mah hi an awt bik mawlh lo a ni e. Leido nei ta lo chu, an tlangvâl leh pasalṭha te thiamna leh theihna hmuh tur a tam lo hle a, Sa hrâng hmâa an chet ṭhin dan han thlir chuan, râl hmâah pawh duai lo fè fè tur an hual nuk mai. Chung zîngah pawh chuan, Dam veng hmeithai fapa, Thanṭhuama chu an dah chungnung deuh lo maw aw....tih turin, lal leh upa ho titi kârah meuh pawh dinhmun sâng a luah a ni.


Chhun ni sa vâwl vàwl hnuaia kawtchhuah lama mipa naupang in se lem chaih, hah tawngkhawng leh chhawlhal, bianga thlantui luang zaih zaih chunga thaw huam huam ho pawh, chhunzawm zai rêl hauh loin an ti ti mam mam a. An zînga thei ber pawl niawm tak, chhim vêng Lianluaia fapa Thangbawnga chuan, "Kan khuaah tunge chak ber ang le....?" mawlmang tak hian a rawn tichhuak hliai a. Mual veng Zathanga fapa, Laikhuma chuan rang fahran hian, "K'u Suakvunga a chak ber ka ring e, chawilung pawh a khup thlengin a chawi thei nia, k'u Ramtawia pawh a bin nek thei a nia...." a lo ti lár lár a.


A ni taka, Suakvunga leh Ramtawia ngat hi chu, Muallung khuaah kher hi chuan han phawi thei leh bin thei reng reng an awm lo. Ramtawia hian Suakvunga hi a hneh lo leh ṭhin mai pawh a. Tih lohah chuan, anni pahnih han têr pha hi an awm lo a ni hawt e. Mahse, heng mipa naupang ho hian hriat hmaih an la nei cheu mai. Zawlbuk tuala an khaw chawi lung, tûman khup pela an chawi lai an la hmuh loh kha, Lal fapa Darkhuma leh Thanṭhuama hi chuan an dar liam pawpin an chawi vir kual thei tlat a ni. Tualchhûngah an theihna pholanna hun an nei lo em mai pawh a! Chuti ni lo se, mi chak an sawi niin an hming an hmaih ngai lo tur! A sawitun a sawi thiam vang ni maw, chung mipa naupang ho zîngah chuan, Suakvunga han hneh thei tur an awm hian an ring lo nghal bur vek maia ni.


Mitin mai tih theih deuh thawin Ṭhuama chanchin an sep rawtui lai khan, amah ngai thei lo leh, ani aia chungnung zawk leh thei zawka in ngai, Upa Kaibuai fapa, mi dip ti na zet mai Tlângthanga leh a ṭhuihruaite chuan an lawmpui ve hlei thei tlat lo. Thanṭhuama te ṭhian za ho khum tum reng rengin an hun an hmang a, awllen lai chu chuh vein, ram lamah an tap deuh chawt mai a. An tum leh beisei ang erawh an hmu rih lo chu a ni. An rilrua thikna leh itsikna awm chu 'malin a zawng lo' te pawh a ni mahna, tlâng nghawr dawt khawp hlawhtlinna an hmu thei reng reng lo.


Lal leh Upa ten khawchin thlir chungin, lo hal an sawi ri ta faih faih mai. Ni khat chu, Ṭhuama pawh tih tur tehchiam a nei lo nen, luite thliar a, kangvâr hmeh atân Nghate leh Kaikuang te dap mai mai tumin, an khaw chuan hnuai lam, Sezawn lui an tih lam pan chuan a in ak liam a. Lalin a pek Silai chu han hawlchhuah ve hrim hrim a chak bawk nen, hmanhmawh vak lo chuan lui lam pan chuan a in ak thla hnang hnang a. Kal pah chuan a nun hman dan te chu ngaihtuah rauh rauhin, a ṭhian kawm ve ber te, Darkhuma te, Duhthanga leh Chalkhuma te a ngaihtuah kai zel a. An ni hi awm ta lo se, 'ṭhian tia han sawi tur a nei awm lo mange' tihte a ngaihtuah niap niap a. Lal fapain a rawn kawm ngeih tlat mai leh, a rawn pan fo mai chu mak tih châng a nei fo rèng a. A ngaihtuahna a kawm nasa deuh nge ni, rei lo te emaw a kal tih chhungin, lui kai a lo thleng hman reng mai. Sezawn lui hi li ṭha zet zet a awm ve nual avangin leh, naupang lui kalin an tlawh pawh lutuk loh lam a nih vanga kal nâna thlang a ni nghe nghe a. Lui dung chu kawi li vel zet a zawh thla a, li pakhat, thliar nuam leh awlsam hmêl tak chu thlek dâk dâkin, ngaihṭha takin a bu nghat a, a innghat ta a. Vaibel ṭan kaiin, an hip vang vang hnu chuan a hna a ṭan ta a.


Rinai takin thliar a lo nuam a, tuibur hmuamda hnih dawn a thliar hnu chuan, li pawh a kâm chak ngei mai. Li mawng ah chuan nghate an chhuah loh nân khar a ping a, chu pawh tui kam chak dan en chuan, khar lo mahse, sangha te chu an chhuak hauhin a rinawm loh. A duh tawka tui paihna a hai hnu chuan lui kamah, Vaibêl la kaiin a ṭhu chawl vang vang a. Nghate rual leu zawr zawr kârah chuan Sangha lian deuh ho pawh an kat nuk mai. A theih ang ang chu a man khawm a, mau dâwngah chuan a khung pah zel a. Sangha leh Kaikuang, chhung tlai zet a man hnu chuan, chawchhun te fakin, chu lui chu a ṭhiante nena 'Ru pawl hmanga la vuak tur a ni' ti rilru nauh nauh chung chuan khaw lam panin a inawi chho leh ta a. Dai hnaiah Sakhi chan haw a duh vangin, hmanhmawh lem lo takin a haw chho zel a. Chutia hmanhmawh lem lo taka a kal hnak hnak lai chuan, khaw dai aṭanga hla lutuk lo, Sakhi rah tlan chan a tum rilrukna lam ah chuan mihring hlau thlabâr han ṭe ṭhat ṭhat thawm hi a hria a.


Ngun lehzuala a beng an dawh hnu chuan, an khaw dai mai, Satlak mual mawng tawp lam aṭanga thawm chu lo chhuak a ni tih hre nghalin, chak tak chuan a thawm hriatna lam pan chuan a duk chho ta pur pur mai a. Satlak mual a thleng chho, thawm ngaichanga a'n din leh hlek chuan, hmeichhe mangang aw râwl chu a thlang lawk aṭanga lo chhuak chu a ni tih a hria a. "Kha, ka lo kal e," tih leh thawm lo chhuahna lama tlan chu a rual a. Thui a thlen hmâin, hmeichhe pakhat nen an in su chawt mai. Chunu lah chuan thlabâr hmêl tak mai hian, "Khûtah....khûtah..." tih bak sawi zawm thei loin a thaw huam huam mai a. "Tikhan lo awm rawh" tih pahin a kawhna lam pan chuan a tlan thla nghal a. Kawihnih a liam tih chuan, a thlang Fah thing tar lam tawh zâr awn dû maia hmeichhe pakhat, hlauh luat vanga dâng var pap mai, lo in vuan tâng hram hram, hlauh luat vanga aw râwl pawh chhuah hlei thei tawh lo leh a hnuai lawk aṭanga Savawm, sum ruk zet turin a lo ban zuai zuai lai chu a zuk hmu nghal a.


Tlan puat pahin Ṭhuama silai chu a puak dur mai a, Savawm pawh huk tuar chungin a thlang awihah chuan a lum thla hawl hawl mai. Savawm ngaihven zui hman ni hek lo, rang taka inherin, puan bih phelh nuaiha thing zâra indawm khur ngawt ngawt nu lam chu panin, a han lawn chilh thuai a, a kut dinglam chuan kuah lawpin, a theih anga rang chuan a chhukpui ta a. Lei an thleng chiah chu, chu nu chu a let nghal tawp mai. Ṭhuama chuan a puan bih phelh nuaih mai te chu siam ṭha zung zungin, chu nu chu a han en chiang a, Khawnbâwl upa, Tawnvela fanu, Liankimi lo ni rengin. A darah chuan sawi nawk nawkin, "Kimi, kimi, harh teh, hlauhawm a awm tawh lo e...." tiin a ko mawlh mawlh a. Chutihlai chuan an chhak lam aṭang chuan Liankimi ṭhian nu, Thanhnuni chu a rawn lang hlawl mai a. "Awi, lal ṭhian, engtin nge i awm?" tih pahin a rawn sawi nawk nawk bawk a.



Hlau leh thlabâr tih hriat zet hian Liankimi chu a rawn meng kawk a. A ṭhu chhuak hlawl mai a. Thanhnuni chu a rawn kuah chawt mai a. Ṭhuama chuan, "Hlau tawh suh u khai, savawm ber pawh thlanglamah khuan a lum thlak buan buan kha. A ti nâin che uin, in tân a hnawksak tawh hauh lovang...." tiin a'n ṭawng thlamuan ve ngial a. "Hnuni, thil thlen dan kim chang mi han hrilh teh," tiin a zawt zui zat a. Hnuni chuan thlaphang leh hlauhlawp hmêl la pu chung chuan tihian a sawi zui ta a:


"Tun hi kan vawi thum kalna a ni ta. Kim ṭhiani nen hian thing ai kan hmu fuh a, kan duham a leiah, kan vawi hnih kha duh tawk mai loin, chaw hnu herah kan han kal nawn leh kher a. Khu, khû lai Ṭhil kung ro khu i hmu em? A bul lam pawh ka cheh khem nual khu?" Thlang lam chu an thlir ṭhap a. "Khu mi ka cheh lai khuan ka ṭhiani hi a rawn rak chul a, khitah khian a tlan lawn nghal a. Ka'n en nak chuan Savawm lian pui mai khan a rawn um chu niin, keia hlau lutuk pawh sa rak chiamin, helam ah hian ka tlan ta chiam a, mumala ka hriat leh chu kan insut chawrh kha a ni mai...." tiin thaw deuh hap hap chung chuan an savawm tawn dan chu a sawi a.


Ṭhuama chuan a mit a len ruai a, Liankimi rawn tlanna hnulam ah chuan a kal tharh a, em, chem leh hreipui chu a rawn khai phei nghal a. Hnuni thing chehna lamah chuan chhukin, an bungrua a lakkhawm sak hnu chuan an thing kih lai chu kih thluk sakin, a han tan sak zung zung a. An pahnih phur tur chu a daih mai a. An ṭhutna kiangah chuan thiar chhoh sakin, anni ṭhiandun chuan ṭawng nachâng hre lêk lo hian a che vel chu an lo thlir ngawt ngawt a. Ṭhuama'n Liankimi em lak tuma a'n ban chiah chuan, harh chhuak thut ni awm tak hian, "Hawh awi, Ṭhuama, a zia lo mang e, keimahni'n kan lo thawn ang e," bah deuh niaih hian Liankimi chuan a em ban pah chuan a ti sap a. Tho chhuakin an inthawn zui mawlh mawlh a. Ṭhuama chuan an phur te chu ṭan sakin, "Ti rawh u, khawlam i pan ang u. Kan sa chu naktuk zing lamah ka zuk chian dawn nia...." tih pahin kal an siam zui nghal a.


Kawtchhuah an thlen chuan an phurte nghatin an han chawl thlandai a. Thanhnûni chuan, "Enge he lam lamah i tih reng reng le Ṭhuama, i lo awm lovang tih kan va hlau ve le...." a'n ti nem diai a. "Chu chiah, lo awm lo la chuan maw....ngaihtuah pawh ka ngaihtuah zui ngam lo...." Liankimi chuan a lo ti sep a.


Ṭhuama chuan, "Sezãwn luiah thliar kang turte ka dap e ka tia, ka beisei aia hmâin ka duh khawp ka man ta si a, tlai lam sa chan te ka duh bawk nen, tiin ka rawn haw hmâ deuh a ni," tia chhan pahin, Liankimi chu a va melh phei a. Ani lah chuan mit la lêk lo hian a thu sawi lai chu lo melhin, an mit a in tawng sak ta mai le!! Sen ṭân ṭân chungin Liankimi chuan lehlam a hawi thuai a. Ṭhuama lah chutianga nulâin an melh chu la tawng ngai bik hek lo le, a mit deuh sulh hian a hria a, a ṭek deuh chuai ni mai hian a inhria zuk nia!


Hnûni chuan, "Awi leh, chutianga luite kal turte chuan min han sâwm ve la ni tur maw....Luite thliar chu ka ṭhiani nen hian kan chak ve teh reng nen...Khawi maw, i thil man chu ka lo en chhin teh ang," tih leh Ṭhuama Ipte pui keu chu a rual a.


Mau dâwng leh raw dâwng engemawzat, hnaha inhnawh chu phawrhin, "Awi, i kal leh ve leh min hruai ve ngei ngei rawh aw...." tiin Ṭhuama chu beisei nei takin a melh a. Liankimi pawh chuan, "Nia, min hruai ve ngei ngei rawh aw," a lo ti ve bawk a.


Ṭhuama pawh chuan, "Ê, in peih phawt chuan ka la hruai mawlh ang che u, Kaikuang leh Nghate na nâna chu an tam a nia...." tiin a lo chhâng a. Kimi chuan, "Lo hal hmâ ngeiin min hruai rawh aw," a lo tih zawm zat a. Buk nghat nghat pahin Ṭhuama chuan, "Teh reng mai, hun remchâng hmasa berah kan kal dawn nia.... Ngawi teh u, hei, vawiin pawh ka hawn nual alawm, hawn ṭhen ve tak teh u" tiin kam ṭha tak chuan a lo chhâng a.


Kimi chuan, "Hawn lah lovê, kan tibuai pherh hrep tawh che a, i zârah him takin kan awm aliama i thil mansa lo la hawn belh cheu te chu, a zia lo em mai a, chu, min la hruai vat dawn tho lah ni....," tiin a lo chhang thuai a.


"Ê khai, ka kaikuang leh nghate man sa in vawikhat eina tur lah niin, in hawn ve ngei ang chu le," tiin Dâwng hnih ve ve chu phawrhin, an thing phurh kârah chuan a zep tel thèn a. Ṭan vakin awmzia a nei lo tih hriain, nuam ti vak lo chung chuan an hnial zui vak ta lem lo a.


Thanhnûni chuan, "Hawh teh u, i haw phawt ila, kan la rêl ṭha leh dawn nia. Vawiin zet chu Ṭhuama, kan lawm tak zet a ni. Lawmthu sawi dan tur pawh kan hre lo. I chungah hian kan lawm tak zet a nia..., ti r'û, i kal leh tawh ang u hmiang," tiin a tho chhuak a. Khawchhûng lam pan chuan muang chângin an inzui ta ṭhâm ṭhâm a.


Chumi zan chuan Ṭhuama pawh Zawlbuk a kai thuai a, a ṭhiante pahnih leh lal fapa te chu a lo nghak deuh vang vang a. Pa ho titi ngaithla pah chuan, chhun lama a thil tawn chu a ngaihtuah let nauh nauh a. Hlauhna hmun mah nise, Liankimi fuke, hlauhlawp kâra engemawzat lo lang te chu a mitthlâah an rawn inlâr iar iar a. A tum loh tawpin Liankimi chu a ngaihtuah zui rauh rauh mai a. An khaw nulâ tam tak zîngah pawh mî mit la zual zing ami, chuta chhapah Upa fanu, a tui tinrêng eia in thei chin a ni vei râwl nen. En thuakin a ṭha thuak a, en chet chetin a ṭha chet chet ni ber hian a hria a. Chuti takin Liankimi chu a hmêlṭhain, duhawmna hian a hual vel a ni tih reng a lo hre lo. Chumi ni kher kher chu, a tân chuan ni thar dang lam bik, theihnghilh rual lohva hringmi te kâra "Hmangaihna" awmzia a chhar thar na nî, a hriatrengna bâwm chhuahsan leh tawh ngai lo tura a thinlung kawngkhara Liankimi a kalh hnanna nî chu a ni si.


"I va ngaihtuah múk awm veng veng ve!" tih paha Vâl Upa, Sairuma'n a dara a rawn ben thawk chuan a phu zawk nghe nghe a. Bah deuh nak chuan, "Eh, min bia em ni?" a lo ti let deuh hû a. "Vawiin lam i che a fuh deuh a ni ngat mai! Ṭhenawm nulâ, Hnûni'n in chanchin te min hrilh luam a. Vawiin chu nunna hlu tak i lo chhan chhuak reng zuk nia! Nang hi zawng, tluk loh rim hi chu i nam deuh chu a ni." a'n tih zawm zat a. Vâl upa thusawi hre pha ho chuan Ṭhuama lam chu an hawi deuh ṭhap a. Val upa chuan an ṭhenawm nula sawi dan chu sawi chhawngin, tlangval ho chuan Ṭhuama chu an fiam zui deuh laih laih a. Chutihlai chuan, Zâwlbuk Bawhbel bawh liam chiahin Tlângthanga chuan, "A tibuaitu that ngam lawi lawi si lo a, han sawi hluai tlak em maw ni le....!" a rawn ti kher a. Tlangvâl ho chuan an lo melh hrek hrek a, eng chu an sawi zui lem hlei lova. Ṭhuama pawh a sa deuh phat mai a. A in thunun hman lo ṭhelh chu a ni. Vâl Upa chuan, "E khai, Tlânga, Savawm kha kap lo se, kan nulâ te chan a chau viau lawng maw?" a lo ti khauh a. "Savawm tlanchhiat tawh hnu a nula chhanchhuahte chu tu pawhin harsa an ti nang," ti leh hrãmin, Zawlbuk meilum chu a hnaih hrut hrut a. Vâl Upa ngaihdan a pel deuh ni ngei tur a ni, "Naktuk zingah a hnu bihin kan kal dawn alawm, chuti taka Savawm hlau lo chu lo tel ve ngei la a ṭhat dawn chu....!" tiin Tlângthanga chu a chhâng deuh hmak a. Val Upa chu chhâng zui zel ngam bik hek lo le, phun nuah nuah chung chuan chhuat chu a bih zui run a. Lêng len ar an khuang thliai thliai a, nula rim turin an chhuak ta sang sang a. A ṭhiante hmêl a hmuh loh avangin Ṭhuama pawh, Zawlbuk titi ngaithla turin ṭhuthmun a rem sauh sauh a.



Lêng hawn Ar khuan hma deuh chuan Chhim Vêng lam aṭang chuan patling râwl hian mangang hmêl takin, "Sa a tla ê," a rawn ti ṭial ruai mai a. Chu veleh Ṭhuama chu rang lutuka dawk chhuakin, an In lam panin a lîm phei puat puat a, zan thim hnuaiah pawh, an khawchhûng kawng kher chu a hre bel hneh bawk a. Bahlah hauh loin an in chu lut rawkin, a iptepui ban pah chuan kawngka chhak lama a feite thiah chu phawi zui nghala, vung fê hian a chhuak leh nghal a. A û te inlêng ho pawh chuan rawn zui nghalin, Chhim veng panin an liam zui nghal a. Chhim veng hmawra awm, Pu Lianbuanga chu an tualah, meichher nen, mangang takin a lo vei tuak chhen a. Ṭhuama chu a thleng hmasa niin, a meichher laksak pah chuan Sa liamna chu a zawt pah a. Pu Lianbuanga chuan, "Kan inhnuaia kan vawkpui no hruai a rawn la nawlh mai a, helaiah hian zuan thlak puiin, tah sawn a hnuk liam nghal a...." tiin Sapui liamna lam chu a kawk zui nghal a. Ṭhuama chuan Sapui liamna lam chu meichher nen pan nghalin, Ṭhal khaw ro tak hnuaiah chuan Sapuiin Vawk a hnuh liamna chu a zui thla nghal par par a. In chhung dung chen vel a kal hman chauh ang tihah Val upa Sairuma leh Chalkhuma te chuan an rawn umpha a, a sir tuakah an rawn thlawp zui zat a. An hnung lamah chuan tlangval ṭhahnem fê hian an rawn zui bawk a.


Lo fing hnih dawn an chhui hnu chuan, Sapui chuan a sa seh chu kawrte kam, luang hmun sirah chuan a lo hnutchhiah a, a thlang maiah chuan, "Ka sa alawm" ti niawm tak hian a lo rum khum hem hem mai le.... Val Upa Sairuma chuan a naute chu ti ding in, engtia bawh chi nge ni ang? tiin a han râwn a. Chutih lai chuan, tlangvâl rual leh pasalṭha Darhnûna te ho pawh rawn thlengin, hnung lam aṭang chuan Tlângthanga aw ngei mai chuan, "Khawii nge ni, chuti taka huangtau chu, i han kap chik hrup mai teh ang aw...." a rawn ti làr làr a. Meichher engah chuan hmalam rawn panin, pasalṭha leh val upa te thu pawh nghak hman lêk lo chuan a silai chuan luang buk sira phe zeuh a hmuh chu a'n hâwl ṭhuai mai a! Huk tuar pahin chu Sapui chu a rawn zuang zawk mai le....!


"Bawk rawh u" tih tuar pahin Pasalṭha Darhnûna chuan Tlângthanga chu a phih ṭhu hnawk a. An tluk rawp rual chuan sir lam hret aṭanga rawn zuang chhuak chu Sapui chuan Tlangthanga âwm chu a rawn ham hman tho mai. Tlânga chu rak tuarin, pasalṭha Dârahnûna chu a delh rawk mai a. Englaiin nge a rawn tlan hman tih mai tura rang hian, Ṭhuama chu rawn dawk zawkin, Sakei, a ṭum rual chiah a inher, rawn zuan leh tum a insang píng lai chu a feite chuan a khawh fua mai. Sakei rawn zuang leh tur pawh chu a tawm chawih mai a, a hrawk bawra fei lut vang chuan a tum hmun tak rawn ṭum thleng thei bik lovin, Ṭhuama thlangah chuan a tla dawp mai a. Silai han lekna chi ni tawh hek lo le, Sakeiin Ṭhuama zuan leh tuma a inher rem chiah chu thlanglam sir deuh aṭang hian lal fapa Dârkhuma a rawn dawk zawk a. Sakei meiah chuan manin a'n hnuk her sawk mai a. Sakei pawh a huk tuar mai....



Link:
BBcode:
HTML:
Hide post links
Show post links

ADVERTISEMENT (A hnuai a milem hi a nia hmeh zeuh tur chu)