PASALTHA SANGTUALA BY Vana Fanai (Completed)

Mizo pipu te chanchin, zo nunze mawi, tlawmngaihna, ai upa zahna lam lantir thei thawnthu....
Ngaia
Site Admin
Posts: 25873
Joined: April 30th, 2016, 4:07 pm

Re: PASALTHA SANGTUALA BY Vana Fanai 1 - 173

Unread post by Ngaia » October 23rd, 2018, 7:10 pm

PASÂLTHA SÂNGTUALA (Mampuia Pa)

BUNG – 173

(Coment kan in chhang theilo thin a, min hrethiam tute in nih vangin in chungah ka va lawm thian tak em, lawmthu sawina tur hlir a ni mai e. Ka lawm e)

Pasâltha Laiawrha chuan a fa lo piang tur a chhungten an nghahhlelh vang a Rinzuali ngei pawh an duat sak zia chu a hai bik hauh lo, a nupui hmuh lai a an hnial ber chu a lungtiawi lo tu a ni, chumi changchawi chuan a nilo zawngin a ngaihtuah lui tlat a. A rilru lehlamah chuan a chhungte chu ngaihdam dil a duh rualin a chapona chuan chutiang ti thei tur khawp chuan a in phah hniam duh ta tlat lo a. A pa thinrim dan lah a mitthlaah a cham reng a, a naupan lai a tanga tawngkam vin pawh hmang ngailo a enkawl tu a pa lak a, pangchanna chuan a lung a tichhia in fa hming koh a nihna chang chawiin ‘an duh leh min haw vek ang hmiang, hmingchhiat pawh huam a ka tan a inpe zo hi ka thlauhthla tur a nio’ tiin a ngaihtuah ta bur a. Bawlpu te inah chuan kalin Rinzualin nu chuan thiam takin ‘engthil nge ni ta, i bulah chuan ngaihngamin kan han thlah a ni a. i farnute chuan an duatna hi hmusit nan an hmang tlat niin ka hria, mihringte chu theih chang leh theih loh chang awm tur a ni a, kan theih lohna zawn a min han chhal fak hi chuan nau pai nen chuan tawrh a har deuh a ni, engpawhnise nuta in ro inrel fel tur a lawm’ tiin a lo tawng nghal zawt zawt a. Bawlpu chuan ‘nangni nufa thin hi lo ngawi mai mai teh u, khual thuthang leh arpan chuk tih ang zawng a thu lak tur a ni ngailo e. Ka mâkpa lo haw teh, ka zu hi a thlum tui teh a nia’ tiin a lo nuih vur vur a. Pasâltha Laiawrha chu a pu bulah thuin zupui eng kulh chu an in tulh malh malh a, chhun lai a nih meuh chuan an putu chuan an luruh a ringin eng emaw hlekah an nui huai huai tawh a. Rinzuali chuan ‘tawk tawh rawh, i in tam tawh emai’ tiin a khap a, a pa chuan ‘Mamte lo ngawi ve mai mai teh, I pasâl hian nidangah zu a in ngaih pawh ka hriat loh hi’ tiin a khap thuai a. Thinrim ru deuh tak chuan chhuat chu a phiat tau deuh nghawng nghawng a. Bawlpu chuan ‘hmeichheho tak hi chu aw, an duh ang a an awm theih loh chuan an ngam tawkah hian an in hrethla ve chawk a nia’ tiin a nui huah huah a.

Pu Tawnliana chuan Pângpuii lu tauh pawn chu lul chu tuivawt chuan a deh sak hluau hluau in ‘Pângpui a na em’ tiin a khat tawk chuan a zawt sek a. Pângpuii chuan ‘ka pa ka hliam hi a na ka ti reng renglo, ka nuta pan hetiang a min ti duh hian ka rilru a tina tak zet a ni’ tiin a mittui chu a far zung zung a. Pu Tawnliana chuan ‘in nuta pa hi ngaidam rawh u, hmeichhe ngaihtuah ngailo in hetiang an han tawn hian an nunphung an hloh ve chawk a nia, nakinah a tihsual zia hriain that akin kan awm ho leh mai ang’ tiin a hnem malwh mawlh a. Pângpuii an buaipui zawh hnu chuan ‘e ka pa, nang ilo thleng hman hlauh a a lawmawm khawp mai, kan fate pawh kan awp hneh lo chu a nit a mai a, khawtlangah pawh thu kan sawi ngam dawn tawh em mawni chu aw’ tiin pu Neihlaia bulah chuan thuin a thaw ham ham a. Aw thian kharh kharhin ‘chutiang rilru chu put tur a ni ngailo, nangni tluk a fate enkawl tha an awm hauh lo a nia, unau he ti ve dih diah ta ah chuan han rik deuh khat khat chang chu amw tur a lawm’ tiin a lo hnem thuai a. Pu Tawnliana chuan chhuat chu bih ranin a fapa naupang zawk chu a ngai kher mai, a ni chu awm sela hatiang a buai an neih a ring hauh lo. Tukthuan ei tlai lam a nih tawh vangin chaw ei siam tur chuan a ti nghal a. Pu Tawnliana chuan an thenawm te nhhupa chu chaw ei nghal tur chuan sawm ngial mahse an ni chu an tin lui a, tuk dang ang lo tak chuan Pu Tawnliana te chaw ei chu an ngui nghiai a. Tumah tawng zai rel reng an awm lo ‘Mamte chaw I ei thei em, kha artui ka chhum ang che aw’ tiin pi Chhuanthangi chuan Pângpuii te unau chu artui a han chhum a. Tang ngial mahse an pek luih tlat vang chuan lawm takin artui chu an kheh dun a, an nute chu phelin an chhungkaw boruak pawh tlem chuan a kâng leh deuh sawt a. Chaw eikham chuan hmeichhe hlim thei tih takah Zoliani te unau chu an infiam leh chul tawh a.

Zanriah chhum hun dawn chuan an puan ban pawh an zo ta, bane chhum chu an kil bial taih in Zoliani chu a ti ti siam siam reng a, chutia hlim tak a an rik laih laih lai chuan pasâltha Laiawrha chu zu nam huam chuan a lo pai lut chhat chhat a. An niho chuan chhun pachang a lo pai lut chhat chhat chu melhin an ngawi thap a, meng phelh phang chungin a han melh kual a. Zoliani chuan ‘ka duh tawk e, ka hmai kan phih teh ang’ tiin tuihmunah chuan a kal nghal hmak a. A farnu kal chu melh zui runin chhuatah chuan a han thusawp nulh a ‘ka nu, kei in fa hming koh hian thil chu ka tisual ve bawk ang chu mawle, ka vawikhat tihsual vang mai chuan min haw lo ang ti raw’ tiin a tawng bah nuaih a. Pi Chhuanthangi chuan a fapa chu melh vang vangin ‘a engvang chuan nge maw kan han huat ngawt ang che le, tihsual siam tha tur hian zu ruih kher engnge a ngaihna’ tiin a chhang chang fak a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘ka nu ka tihsual vawikhat vang hian ka thian leh unau ang a ka en pawhin min huat phah a sin, Pângpui ka tihpalh lutuk aw, kei in nuta pa hi min ngaidam dawn nia’ tiin a vaibel chu a phawrh nuap nuap a. then sungin ‘kha ka farnu min lo siam kai teh, vawiin chu patling rilru a buai a nih hi’ tiin a tawng bah nuaih a. Pi Chhuanthangi chuan ‘Mama vaibel kha zu zo la, mu nghal vat ang che, vawikhat mah rui chungin min be tawh suh’ tiin pawn ah a chhuak ta hmak a. Pasâltha Liaawrha chuan ‘ka nu lo lut lawk teh, kei I fapa hian ka theih tawkin ka chawimawi ve thin che u a, ka nupui pawh mihring ve tho a niin raino chaklo a ni a in hrethiam ve tur a ni, chutiang a nih loh chuan kei in fapa hi kei mahin ka in ngaihtuah ang’ tiin a nu pawn a mi chu a han au zui leh hram a. Pi Zuntei melhin ‘ka nu nang tal chuan min hrethiam ti raw’ tiin a irh uk uk a. Pi Zuntei chuan ‘kan zavaiin kan hrethiam vek che a sin, tunah chuan thu sawipui tlak I ni lo, va mu phawt teh’ tiin Pasâltha Laiawrha a thu chu a zakah a han chawi tho dawn a, a zo ta I khaw lo a. Pasâltha Laiawrha chu nui uar uarin ‘ka nu chu I van chaklo ve, ka thu mai mai pawh min chawi zo lo a ni’ tiin tawng bah nuaih a. a nui lai chu tawp thutin a uak tuar tuar in a luak ta teuh a.

Pângpuii chuan a nu chu puiin an ni pahnih chuan zo ngang heklo le ‘Zote, min lo pui vat rawh’ tiin a au chul a. Zoliani chuan a nuta pa luak a hmuh chuan uak that thatin ‘awi ka va han ten em em, tawp lutuk mai’ ti a phun hlak hlak chungin an nuta pa harh manglo chu khumah chuan an zawt kai thei hram a. Pângpuii chuan ten hauh lo chuan an nuta pa luak chu a thian fai thuai a. Pi Chhuanthangi chuan ‘nang pa chuan min va han ti mualpho ve mawle’ tiin a fapa hnar bawrh bawrh chu a chum taih taih a. Pi Zuntei chuan ‘a tawk tawh engmah a hriat chuan loh kha’ ti a lo khapin pawnah an in nawr chhuak thei hram a. Pi Chhuanthangi chuan ‘hetiang a min nawr dawn a nih chuan ka duh hauh lo, han harhfim phawt sela kan sawi tha ang; tiin a phun zui hmarh marh reng a. Pu Tawnliana lo lut chuan ‘engthil nge ni leh ta bawrh bawrh’ tiin a lo pen lut a, hnar len vat vat pahin ‘tunge zu khawih che u’ tiin a lo zawt nghal zat a. Pi Chhuanthangi chuan ‘kha i fapa a lo rui hawngin a luak teuh a, a farnu ten an ti fai zo chauh a nih kha’ tiin a thinrim chu chhuat dungah chuan a vei tarh tarh a. Pu Tawnliana chuan ‘thu mai mai la a nih chu, hetiang zawng a kan in kar dawn a nih chuan a fuh lo khawp ang’ tiin a meng thip nghal ram a. Pi Chhuanthangi chuan ‘hetiang hrim chuan a fa lo piang tur pawh hi ka lawm ta mang hauh lo mai, tu ka nei dawn tiin ka theihtawpin ka duatin a chet ai zawng ka che in, an farnu te mitmei lah ka veng loin ka muttir tawp a ni ber a, kha hmeichhe sual vang mai a kan faten kut an tuar leh a hnu zel a tiang zawng a min han nawr zui hi ka na ngawih ngawih a ni’ tiin a mittui chu a lo hnam tiam tiam a. Pi Zuntei chuan ‘khaih insum deuh teh, khatin rilru tawp put mai tur a ni dawn em mi ? a ni pawh han harh sela tha takin kan sawi pui mai dawn a lawm, rilru hah lai chuan an duh loh ang zawng in an awm ve a ni mai a lawm le, kan fate hian humsual an dai zeng pawh a nih loh hi, han harh sela a hrehawm ti ah a nia a tan dawn ni’ tiin a lo hnem ve mawlh mawlh a.

Pu Tawnliana pawh chuan ‘thinrim a ngaihtuahna tawp mai hi kan sim hlauh a ngai a ni, engpawh thlengsela mi tawn bak kan tawng hlei lawng e’ tiin a lo tuihnih ve leh charh charh a. Pasâltha Laiawrha chhun mu a lo harh chuan a dinhmun chu ngun tak a ngaihtuahin a riluu chu a vak thui kher mai. An hun kal tawh a chhungkua an hlim theih ziate chu a ngaihtuah a, tun a kawppui a neih a neih hnu a a chhungten an enkawl dan zawng zawngte ngaihtuahin ‘ka chhungte chuan en hranna chu an nei hauh lo mawle’ tiin a ngaihtuah rauh rauh a. Zan dang anglo tak chuan tlangval leng pawh an inah chuan an awm hauh lo tih a hriat chuan a va mak teh lul em’ tiin a ngaihtuah rauh rauh a. A pa tawng ri a hriat chuan hlauh rukna chu awm in, a hlauhna hliahkhuh tur chuan a pa chu pawisa awm lo tak a langin a han chhuak chhar chhar a. Tui hmunah kalin tuisik chu a in khawlh khawlh a, inchhung a luh leh chuan Pu Tawnliana chuan ‘Mama lo thu teh’ aw nelawm hauh lo chuan a ti hul hak a. Ngawi rengin a pa bulah chuan a thu ran a, pu Tawnliana chuan ngun tak a a fapa melhin ‘Mama ka lo chhuan ruk teh reng che nen, tun a i khawsak dan chuan min va ti zak tehlul em, chhuanmang rorel a awm tur hian ka lo ring pha ngai hauh lo che a sin’ tiin a sawi zawi sap a. Pasâltha Laiawrha chuan a pa chu chhan ngaihna pawh hre loin a ngawi ran reng a, pu Tawnliana chuan ‘hmeichhia hi kut thlak tham an ni lo in tawngkam pawh a hauh tah tham chauh khawp a der dep an ni a sin, kan thisen zawmpuite phei chuan kei mahniah rinna an nghatin min thlamuan pui zawk hle a sin, khuanu zarah thlamuan pui tham zet zawng inni ve reng bawk e, hmeichhe tawngna ber chu ka hur man sawi tur nuta ka nei an ti thin a, tun a i awmdanah chuan nuta tih tlak pawh in i khawsa hauh lo a ni’ tiin a sawi charh charh a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘ka pa ka nupui hian in mit a tlunglo tih ka hria e, kum naupangte in nau keng a ni a, tiangte chu hriatthiamna zau tak nen a en rem an ngai a sin’ tiin a chhang leh hram a. Pu Tawnliana chuan ‘a nih i nupui hian hrisel lohna a nei reng em, vawk zel rai pawh tluklo in zahna pawh nei hauh loin a mu zan zan reng a nia, hna thawk tur hian kan phut hauh lo, amaherawhchu mawi hnaiah tal hian tih an tum tur a ni, chu chuan kan chen hona hi a ti nuam thin a ni’ tiin a chhang leh charh charh a. Pasâltha Laiawrha chuan a pa chhanna chu a dik tih hriain ngawi ranin a thu kun lap a. A fapa chu ‘Mama chaw eila zawlbuk lamah kal tawh rawh le’ tiin a sawi zawm a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘ka pa, ka nupui chu engtia tih nge in tum’ tiin beisei nei tak chuan a melh hau a.A fapa mitmeng a beiseina a hmuh chuan pu Tawnliana chuan a lainat kher mai, a fapa mit tak a melhin ‘Mama keinin hawng rawh kan tih pawh a nilo a, a duh a chhuak nafam chu a awm awm in a awm mai tur a ni, engpawhnise hun in kan awmdan tur chu a la hril ang chu’ tiin a chhang dam thlup a. Pasâltha Laiawrha chuan a pa chu nawr chi a nilo tih hriain beidawng ru tak chuan ngawi rengin chaw chu a bar mawlh mawlh a, chaw a eikham chuan muangchang loin zawlbuk lamah chuan a kal ta hna hna a.

Pasâltha Laiawrha zawlbuk lam pana chhuah hnu chuan Pu Tawnliana te inchu a reh thap a, nidangah chuan hlim takin sumhmun thleng an in au zui lawng lawng thin kha a ni a, chu hun chuan pasâltha rilrtu pawh a deng na ru khawp mai. An nuta pa lak a beisei loh lutuk an chan chuan a farnu te mittui chu kai chhuakin lungchhe ru tak chuan sumhmun lam chu an melh zui tawk tawk a, a fate awmdan chu hriain pu Tawnliana chuan ‘Pângpui nang ka zufâng kha min han thlit tawh khai’ tiin a han tir bauh a. Pângpuii zufâng thli zo chu insum theiloin ‘Ka pa, engtin nge Rinzuali hi tiang khawp hian a awm theih le, kan phak tawkin kan enkawlin kan awl ve viau si a . . . ‘ tiin a mittui lo chhuak tur chu an hmuh hlauin thim lam chu a hawi ta daih a. Pu Tawnliana chuan ‘chhungkuate chu kan inhau fo thin a lawm, rilru ah pai reng loin a hmeichhia zawk hian mipate chu han be seuh seuh ula a tha mai zel a lawm, in nutapa pawh a inchhir viau chuan ka hria, mahse inchhir ang a awm chu a duh lo mai zawk pawh a’ tiin a fate chu a han zilh a. Pi Zuntei pawh chuan ‘Nia nangni pawh in nutate hian an duat em em che u in, kehthei dawm in an dawm che u a, an lakah pangchan chin tawk in neih a ngai a ni, mipa chuan hmeichhe lak a duap kaih zawk ang a lan hi an duhlo fo a nia’ tiin a lo tuihnih ve zauh a. Zoliani chuan ‘a nih leh Rinzuali chu kohl eh in tum em ? a mizia a insiam loh chuan kan chhungkua chu kan darh vek ngei ang le’ tiin a lo in rawlh ve zawk a. Pu Tawnliana chuan ‘ka sawi tawh ang khan vawikhat in hauh vang mai a thutawp siam hi ka duh zawk a ni hauh lo, tunah hank o lo ngawt ila tlangngaih ah pawh kan thiamlo lutuk a nga sin’ a ti a. Thinrim takin ‘Khatiang mi awmtha duh lo pakhat vang mai a chhungkua kan darh ai chuan duh leh tlang chuan min lo sel mai ami ang hmiang’ tiin a han sawi a. Pi Chhuanthangi chuan ‘Zote insum deuh rawh aw, i tawng kha midangte reu reuin an hre palh a nge, i pa sawi ang khan “inhauh ah lo chuan Lal ka hlawh peih lo” tiin an lo sawi thin a sin, inhauh hi thil tha ber ni lo mahse chhungkaw min thlungkhawm tu a nihna chen a awm thin, chuvang chuan nagni pawh chhungkaw nu ni tur in la ni a, tawng mai mai tur a ni ngailo’ tiin a lo khap vat a. Zoliani chuan ‘hawh Pângpui Pu Neihlaia te inah I leng daih ang’ tiin an in zui chhuak ta nghal a. Pi Chhuanthangi chuan ‘Mami zanah hmeichhia an chhuak ngailo’ tiin a han au zui tawk tawk a, an ni nula dawn tawi pahnih rilru na chuan an nu tawng chu hrelo awm tak chuan an kalsan ta nghal a.Pu Tawnliana chuan ‘khawnge Lal in lamah ka han chuangkai a nge’ tiin dumbawmah chuan vaihlo chu a beng mawlh mawlh a, a beng zawh chuan a chhuak ta nghal a.

Rinzuali chu eng emaw lai an in lamah chuan a awm tawh a, a beisei ang a an koh mai loh vang chuan inchhung sekrek khawih chu a ngai ta si a, Thangthat lak tum tak chuan taima awm tak chuan tuite chu chawiin inah erawh chuan an in khak zauh zauh reng a. a ni raichuam mut duh chu a nu nen chuan an in khak ta zauh zauh a. A rilru chuan ‘engah nge maw tha takin ka lo awm mai loh chu le’ tiin a ngaihtuah rauh rauh thin a. Pasâltha Laiawrha chuan a nupui an koh sak mai loh vang chuan thinrim ti lang ngam silo chuan a tawng tha duhlo in eng emaw deuhah chuan a farnute chu a vin deuh ta fo a. Zoliani chuan a pa hnenah ‘ka pa ka u awmdan hi ka hne tawh lutuk, eng emaw deuhah min vin reng a, a nupuji nen hian indang daih mai sela, chhungkua kan hlim zawk ang’ tiin a sawi a. Pi Chhuanthangi pawh chuan ‘Mama pa, kan fapa awmdan hi kei pawh ka ning ta deuh tlat mai. Theihthawh bawlin tun hun thleng hian kan buaipui a, mi hmaizahna lah a neilo na rawh, a farnute tan lah thlamuan pui a hnekin an tih sakhai a chang mek a ni a, tiang hrim chuan indang mai sela a tha ang’ tiin a lo tuihnih ve zauh a. Pu Tawnliana chuan ‘indan hi in ti mai pawh a, chhungkim lo chuan thiltih miah pawh ka ruat chiah lo a sin. Engpawhnisela, Rinzuali hi ko leh phawt ila, kan boruak a tha lo zel a nih chuan kawng zawh tur chu a lo lang mai ang chu’ tiin a lo chhang bauh a. Pa berin thu a sawi chuan an ngaihdan nilo mahse an ngawi ta thap a. Pu Tawnliana chuan ‘naktuk zan lamah kan va kal a nge’ a tih takah chuan bet lo zet chuan an bu nghat nghat hlawm a. Pu Tawnliana pawh Lal in lam a chuangkai tur chuan a chhuak ve ta a. A pa chhuah hnu chuan ‘ka nu, ka pa hian mipa chauh a ngaihtuah a nih hi, tiang khawp khan awm sual a bawlin inchhungah engmah an nih bik loh nen, kha tiang khawp khan a tal ngam a nia, tun a koh leh han tih te chu a’ tiin a phun nang nang a. Pi Chhuanthangi chuan ‘Zote, i pan a thiltih tur hrechiang loin engmah a ti ngai lo, pa berin a tih tawh chu thlawp mai tur a ni’ tiin a fanu chu a lo khak hlak a. Zoliani chuan ‘hawh Pângpui i mu daih ang’ tiin thinrim tak chuan a kal tau nghawng nghawng a.

Pu Tawnliana chuan pasâltha Lianmana pa chu sawm in Bawlpu tein chu an pan duh ta a, an va thlen chuan nuber chuan an a lo chiau au vatin an pa pawh chuan a lo be tha ngang mai a. Pu Tawnliana chuan ‘Rinzuali pa, hei Mami lo leng hi a rei ta mah mah a, kan lo lam a nia’ tiin tlânah pawh ngai duhlo luiin a han sawi tan a. Nu ber chuan ‘Mami hi a lo pheina a rei tawh a, in lo ngaihtuah duh tawh loh ah kan lo ngai mai a sin’ tiin an pa chu a lo tawng khalh zat zat a. pasâltha Lianmana pa chuan ‘A chutiang thil lamah pawh kan lo ngai lemlo a sin. Laiawrha pa chuan a sawi thin tak nangin hmeichhe lungawi zan lo a nu leh pa in lam pan chu kan zilh hau thin a ni ngai a, chutia a leikô zawng a thu in lak vun pui te chuan a tha nang le’ tiin Bawlpu nupui chu a lo khak hlak a. Rinzuali nu chuan thinrim tak a khawnbawl upa chu melhin a tawng leh tur chu a mit chuan a lo khap zauh a. Aw thian kharh kharhin ‘Â ni e, keini pawhin tlânah pawh kan lo ngai lo sin, kan ngaihsam a ta langin kan lo heti mai a lawm le’ tiin a. Mami insiam la i pate rual hian va hawng leh tawh, lung awi loh chang awm mahse dawhtheih hi a tha ngai e’ tiin a sawi dam thluam a. Rinzuali chuan ‘ka pa naktuk lam ah ka lo phei a nge, lo hruai pawh ka ngailo ang’ tiin a chhang zang vah a. A nu chuan ‘Mami hei i pate an lo kal hi tha takin va hawng zawk la a tha a nge, pate thu hi zawm a tha ngai e’ tiin a lo in rawlh ve leh zauh a. Hrehhmel tak chuan ‘nangnin in tih tlat chuan ka va phei ve a niang chu’ tiin a lo chhang sap a. Pasâltha Lianmana pa chuan ‘a va lawmawm ve, rilru puitling tak bulah chuan thil hi a kal tluang ruih thin a nih hi’ tiin a lo inrawlh ve zawk a. Pu Tawnliana chuan ‘khawnge hei mut pawh a hun hnai tawh deuh mai a, chuvangin kan va tin a nge’ tiin a lo sawi leh bauh a. Bawlpu pawh chuan ‘a chu ti teh vut tur a mi ? hei ka vaihlo hi a tui khawp a sin’ tiin vaihlo chu a rawn chhawp hnawk a. Lianmana pa chuan ‘khawnge kan Bawlpu vaihlo tui chu han hip chhin ila’ tiin a beng mawlh mawlh a. A siam kaiin a han hip vang vang a ‘kan bawlpu vaihlo zet zawng a tui tha ngan ngan e’ tiin a han sawi a. Fiamthu eng emaw an sawi leh chuan hawng tur chuan an tho ta uaih a. Sumhmun thleng chu thlahin hlim awm tak chuan an in zui dam dam a, Rinzuali chu in thlahrung awm pawh chuan awm loin tap mei en bakah chuan a thu ran a. Khawnbawl upate chu ti ti luamin tha tak a awm tur chuan an fuih hnu chuan Pasâltha Lianmana pa chu a hawng ta a. Hawn kawngah chuan ‘kan zanin hun hman chu a lo thlawn a khawhral kan va ni mai awm ve aw’ tiin a ngaihtuah nauh nauh a. Bawlpu nupui mizia mak mawlh chu mak a tiin ‘khatiang mi kha maw a lo nih chu le, a lo va mak ngai reng reng ve le, khatiang a nih hrim chuan an fate kawp pui chhung chu hreng tawt a tang ang chauh an nih dawn kha mawle’ tiin a ngaihtuah rauh rauh a.

Hun a liam a Rinzuali pawh a hawn hnu chuan kar khat emaw chu tha der tak chuan awmin inleng an awm chuan fel awm tak chuan a che vei phar phar thin a. Inleng an tin rual chuan a pum nawm loh zia sawiin a mu leh nge nge thin, Pu Tawnliana chuan an famô khawsa zia chu a har der sak luiin a fate chu han vui thin mahse dawh hram hram tur chuan a lo ti ziah mai a. An feh hawn tlai deuh chang pawhin a nawmsam loh zia thu mawlh chu a sawi cham chi a, a na lah chu a sawi thiam thin si a . . . Zoliani ning lutuk chu insil pahin tui dehna atang chuan ‘Thangvan sang siar zawngte chu lungrualin an leng za, chung turni pui her liam mahse chhawrh thlapui a lo eng leh thin, chhun lawn her liam mahse thim en turin tuah mei ka chhem, an ka nem kian zai reng a rello’ tiin a han zai lawng lawng a. Pângpuii chuan ‘ka nau hi chuan hla phuah a thiam thin e aw’ tiin a lo nui sang a. Rinzuali chuan ‘I farnu hi chuan min tham lo khawp mai, hetiang hrim chuan naktuk atang chuan ka feh ve tawh ang’ tiin a thu tum leh hmak a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘aw haw, chungte chu eng ati nge i lo ngaihhuat ve ngawt a’ tiin a nupui chu a melh hrawk a. Rinzuali chuan ‘thil hrethiam lo turah hian min ngai hauh suh aw’ tiin khumah chuan a lut nghal zat a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘Zote insum deuh la a thain ka hria, hetiang mai mai haw tawk chauh a ni bawk si a’ tiin a farnu chu a hrilh sap sap a. Zoliani lah chuan ‘ka u, hla sak turah leh zel hian i nupui hi ka rawn dawn em mi ang ? hetiang mai mai a haw dawn a nih chuan kei pawh ka kham ta tak zet e, ka chhuak a nge’ tiin a ling ve ta phat a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘chutiang zawngin ka sawi loh chu, Zote hriatthiam hi tum ve hram teh’ tiin khum lam chu a a melh zawk a. Zoliani chuan ‘ka u, engthil pawh tiin awm ila kan in ngeih tak takin a rinawm loh a ni, keini hi min tan vek turin ka ti hauh lo che. Thu lai i lak ngam loh chuan i tan hrehawmna thlentu mai ka ni dawn a, hlim takin hmun hran atang chuan kan in hmangaih thei zawk ang, ka lo inthiar filhim phawt mai a nge’ tiin thinrim tak chuan sumhmunah chuan a chhuak tau ve ta nghat a.

Pasâltha Laiawrha chuan ‘Zolian lo lut teh, keini hi kan chhuak zawk a nge’ tiin a han au that a. Pi Chhuanthangi chuan ‘engthil nge ni leh ta tuar tuar a, chhuah lam thu te in au pui tak lawng lawng a’ tiin a pasal chu a zui lut nghal a. Pu Tawnliana chuan a fapa chu a melh run a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘engthu dang nilo e, hetia kan awm tlan reng chuan thu tha kan nei thei dawn silo a chuvangin kan indan mai hi a tha berin ka hria’ tiin a chhang chuai raih a. Pu Tawnliana chuan ‘ka sawi tawh ang khan indan hi chhungkim laiin lungrual tak a ngaihtuah ho chi a sin, engthil pawh nisela, nupui leh chhungte in kar rel fel hi mipa tih tur a nih laiin nang chuan i theilo chu a lo nih hi maw’ tiin a fapa chu a melh run a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘ka pa, ka theihtawp chu ka chhuah ve bawk a, kawng ro r su thei silo a kan chhuah mai chu a ni. Kan naute pawh eng em an tilo a nga, dam takin an lo kir leh ngei ang’ tiin chhuat chu a bih ran a. Pu Tawnliana chuan ‘engpawh chu nise zanriah ei chu han siam phawt ula, chaw eikham lamah kan ngaihtuah dawn a nia’ tiin a han sawi dam thluam a. a mitmeng erawh a dam hauh lo, a monu khawsak dan leh a fapa in fa a awhna remchang a a hman zia pawh a hai na heklo chung avang chuan a thinurna chu a thup hram ram a ni.An zanriah ei pawh chu ngawi reng chuan an kun ngal hlawm a. Rinzuali lah chuan ‘ka ril a tamlo’ tiin an hriat theih chiah si loh chuan a phun sap sap reng a. Zanriah eikham chuan Pu Tawnliana chuan ‘Rinzual lo chhuak teh’ a ti ram hmak a. Pu Tawnliana chuan a monu lo chhuak chu melh runin ‘engchu i hria ni maw, tiang em em a i han talhial reuh chu le. Vawiin hian min tin a tak zet a ni, ka tu lo piang tur a vang chauh khan ka la insum a nih hi. Nuapang pawisawilo hma hun thleng a thu tawp sawi mai ka nap rum rum mai ka ti’ tiin a monu thu kun chu a melh run a. Rinzuali chuan a pasâl pa chu chhan tum chuan a han melh zawkin a hma a khawnbawl upa min thinrim mitmeng a hmuh chian chuan hlau in a khup ta zal zal a. Thinrim in sehchilh rap rapin ‘ben hrep tlak i ni, vawiin hian min tina a ni thei a, i ril a rah ngei khan a la tina ve khawp ang che, i sualna chuan a la umpha dawn khawp che a lawm’ tiin a han sawi hmasa te te a. A fapa chu melhin ‘Nang pawh hmeichhi leh bal chu an tlakna lei a zir an lo ti thin a, nang erawh chuan kan chhungkua chu mi awm tha duh lo leh famô te pawh ngeih loah min chhuah tak hi, mo chung a an tih tur ang kan tih loh hi I hria em ? kan theih leh phak tawkin a chungah hian tih loh engnge kan neih ? tiin a fapa chu thinrim tak chuan a han zawt a.

Pasâltha Laiawrha chuan ‘ka pa, kan chungah in tih tur ang in tih loh ka hre hauh lo vuina engmah ka nei hauh lo, in tawrhna ka hmuh hian hrehawm ka ti em a ni, in hrangah chuan kan nu pawh a insiam tha zawk turah ka ngai a ni’ tiin a chhang zuai raih a. Pu Tawnliana chuan a fapa chu lainat ru tak chuan thlirin ‘aw le, kan chungah vuina in nei lop tak zet a nih chuan a rang lamin Lal ka lo sawi pui dawn nia, i farnu te pawh nakin hnuah i dem hauh tur a ni lo tih hre reng ang che’ tiin a han chhang a. Buk nghat nghat pahin ‘ka pa vuina tur engmah a awm lo e, ka hre reng ang’ tiin a chhang leh bauh a. Pi Chhuanthangi chuan ‘ka fapa thu chu sawi tawh mah ila in ngaihtuah tha leh ang che aw’ tiin ngen ngawl aw tak chuan a han sawi leh hram a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘ka nu min hrethiam tu chhungte ka nei tih hi eng lai mahin ka theihnghilh ngai hauh lo ang’ tiin a han sawi leh sap sap a. Pu Tawnliana chuan ‘aw le, kan sawi zo tawh bawk a, khawnge Lalin lamah ka han chuang kai teh ang’ tiin ngawi reng chuan a chhuak ta nghal a. Pu Tawnliana chuan a fapa dinhmunte ngaihtuahin a, a fa lo piang tur tan a beihna hmu thiamin ‘aw ka fapa eng a ti nge hetiang hmeichhiate I lo tawn reng chu le aw, mipa takin i hma chu ngaihtuah ngun hram ang che aw’ tiin a ngaihtuah rauh rauh a. Lal in a luh hnu pawh chuan a in ngaihtuah zui deuh reng a ‘â kan chhungkua hi lungrual takin kan la awm khawm le hem ang chu maw’ tiin a ngaihtuah zui nauh nauh reng a. Lal Chhawnthiaua biakna pawh hre manglo chuan a lo awm veng veng chu niin, a bul a miin a nghawk zauh chuan a za hauh lo chuan a khi sak a, amah lo thlir rengtu chu en in ‘Lalpa min hrethiam teh ka ngaihtuahna a lo kal ding deuh a ni e’ tiin a chhang dam thluam a.

Lal Chhawnthiaua chuan ‘ka khawnbawl upa ngaihtuahna han bawhbuai tu chu engthil nge ni ta ngai le ? tiin a han zawt a. Khawnbawl upa Tawnliana chuan thu tak deuh in ‘Lalpa hei i khua pawh khuanu zarah kan pung ve zel a, keini chhung pawh kan lo pung ve zel a a lawmawm khawp mai. Chutih mek lai chuan thalai awm thuai chu thil tha ber ni heklo, kan fapa Laiawrha hi a naute awm lai ni mah suhse indang mai sela kan ti deuh a, hmunte hi min pe thei a ngem le? Tiin a sawi ban charh charh a. Khawnbawl upa dangte pawh chuan an famô neih hnu a pu Tawnliana te chhung boruak chu hai bik heklo le ‘e kan pasâlthate chu in hrang chang mai sela a tha mai tak a lawm’ tiin an lo tuihnih tliar tliar hlawm a. Lal Chhawnthiaua chuan ‘kan khawnbawl upaten an duh pui emai chu a duhna lai tak ah awm sela a tha a nge’ tiin a lo chhang a. Lal chuan ‘chu engtik a in hrangchan nge an tum le ? tiin a han zawt zui a. Khawnbawl upa Tawnliana chuan ‘nang leh kan upaten rem min tih sak a nih chuan a rang lamin kan lo in buatsaih mai ang chu’ tiin a han chhang a. Lal Chhawnthiaua chuan a naute chungchang chu hriat a chakna a zual sauhin ‘remchang hmasa berah ka la zawt ang mawle’ tiin a ngaihtuah rauh rauh a, eng emaw sawiin an ti ti zui nawk nawk hlawm a. Leng hawn ar a khuan chuan khawnbawl upate pawh chu an tin ta hlawm a, Lal Chhawnthiaua chuan ‘kan Bawlpute chhung hi an lo va mak awm ve mawle, hetiang khawp hian an fanu chu a mona chhungten an awl hneh pawhin in hrang chan an tum chu a ni a’ tiin a han sawi sap sap a. Lanu Thanthuami pawh chuan ‘kei pawh a mak ka ti khawp mai, hetiang a mona vannei hi an awm awm hauh silo a’ tiin a lo tuihnih sap sap a.

Ni sarih a liam leh meuh chuan pasâltha Laiawrha te nupa pawhin in tharah chuan zanriah chu an ei dun ran a, a lang a mawiah mi chu han chuangkai mahse an hawiherah chuan an ni nupa chu mak tihna an nei tih a hriat theih ruai a. An inlengte hawiher chuan pasâltha Laiawrha chu a tin aru kher mai, a nupui chu han then ngawt dawn sela an fa lo piang tur chu a ngaihtuah ru hle mai bawk si a. A trilru erawh a lawm a kim thei bik hauh lo a ni. Rinzuali tak pawh chuan chutiang a inhrang han chan chu a huphurh ru kher mai, tunah chuan vantlangin a dinhmun dik tak an hre tawh dawn tlat a ni, a pasâl tak pawh chuan a awmdan lah chu a hai lo tih a hr eve kar mai bawk si a, a in nghahna chu a pumchhung a a fa pai lai chauh chu a ni. Pu Tawnliana te nupa pawh chuan tlang ngaiah a mawiah an fate chu an tlawh zauh zauh reng a, rei erawh chu an awm duh hauh lo. Rinliani chuan thangthat tum tak chuan a pasâl nute chu tih that tum tak chuan a tawngkam chu a zangkhai reng a.

. . . . .

Lal fapa Thadai leh khualvalte chuan Lal mual chu an pan hul hul a, an beisei loh ang tak a hrumzial leh an tlangvalte lo ti ti an hmuh chuan Thahru khaw nunaute chu mak tiin an hawi ka hau hlawm a. An hnungah chuan an zui ve zelin Lal mualah chuan an ding ngawi thup hlawm a. Lal fapa leh hrumzial pasâltha chu inah chuan an in zui lut nghal a. An hnungah chuan Satlâk pasâltha leh khawtual pasâlthate chu an kal ve bawk a. Reilo te hnuah chuan leihkatlangsangah chuan Lal putar Hralai leh a khawnbawl upate chu an lo inzui chhuak diah diah a, an hnungah chuan hrumzial pasâltha chu lo ding a. Satlâk pasâltha Sângtuala chu kawngkhar nghengin vaibel chu a faawp khu vang vang a, nunau che vel chu uluk tak chuan a thlir ran a. Lal Hralai chuan a fate lo kir dan leh an khaw buaina chanchin chu sawiin hrumzial pasâltha chuan nguan tak chuan a lo ngaithla ran bawk a. Lalpa Hralai chuan ‘vawiin a kan buaina bul ber chu ka fate chung a thil thleng a ni a, a chin chhuakin a mah ka fapa in han sawi tehse’ tiin a fapa Thadai chu a mitmei ral a. Lal fapa Thadai chu lo pen chhuakin aw a thian kharh kharh a, nunaute melh kualin ‘nangni ka khute kan vawiin buaina hi mi awm tha duhlo leh kawiherh vang mai a ni e’ ti a tanin a nupuite khua an kal dante, zan sarih an riah hnuah an hawn dante leh zanlai a beih an nih dante, chumi zan a Hrahlu tlangval tam zawk an thih dante, tlangvalte na tuar au thawm a beng a cham reng thinte sawiin Lal fapa Thadai hnukulh chu a han ngawi deuh vang vang a.

Lal fapa Thadai chuan ‘tichuan min tinsan mai loin min umzui ta zel a. keini lah chuan khua han pawh mah ila thil kan thusawi tun an hirtthiam dawn chuan loh a nih vang ramhnuaiah bikbo san mai theih ringin kan theih ang chuan hmalam panin kan kal ngawt ngawt a. Zan eng emaw zah a liam leh hnuin min lo nang ching leh tat lat a, Ka tlangval la damte chuan hnu dalin keini chhungkaw tan chuan an nun an hlan leh ta a ni. Kan damchhuah rinna kan neih loh hnuin ram ngaw hnuaiah ei tur leh in tur neilo in kan kal ngat ngat a, buk lianpui hmuin chuta kana wm lai chuan Satlâk tlangvalte chuan min hmuin kan hliamte chu min tuam hlawmin an ni chuan hrumzial min umzuitute chu eng emaw zat an thatin an um kir a, chuta tang chuan Satlâk khua leh a chhehvelte chu hrumzial pasâlthate chuan keini chhung vang chuan an lo vel ta tlut tlut hlawm a ni. Ka hnung a tlangval râlrel thiamna leh finna vangin hrumzialho chan chu a tha thei loin, keini chhung chuan vawiin thlengin khaweng kan la hmuh theih phah ta a ni tiin an chanchin chu a han sawi a. Hrumzial pasâltha chuan a bula tlangval vaibel tui tih hmel tak a fawp hlat hlat chu melhin a phun sup sup a. Lal fapa Thadai chuan ‘zanin a thisen a luan lohna chhan pawh kan Satlâk pasâltha ruahman a niin, tharum thawh lo awm pawh nise a chanchhe zawkah chuan kan tang hauh lo ang’ tiin pasâltha Sângtuala chu a melh hau a. Hrumzial pasâltha chu hma lamah penchhuakin Lal hnenah chuan thusawi a dilin rem a tih hnu chuan ‘Tun a kan thu hriat leh keini lam hriat dan chu a dang hle mai. Kei hi Lal Tuanzing a pasâltha Khelhzing ka ni a. Engpawhnisela, kan kar a hem thlak chu a awm a nih ngat chuan kei leh ka naute chuan kan enliam hauh lo ang, thudik chu ka hai lang ngei ang’ tiin a han sawi charh charh a. Thahru khuate chuan hrumzial pasâltha chuan a thil sawi chu a ti mai mai lo tih hriain an thil hriatthar chu mak ti leh ngaihnawm ti tak chuan an sawi zui noh noh a. Lalpa Hralaian nunaute chu tintir hnu chuan an ni pawh inchhungah an in zui lut ta dam dam a. Khual valte eitur chu khawtual lam chuan siamin khual valte pawh chuan an lo pui ve a, hlim tak chuan an che suau suau a eirel pawh an zo thuai a.

Hrumzial pasâltha Khelhzing chuan Thahru khaw nunaute a en chuan Lal fapa chuan dawt a sawi a ring ta lo ‘hetiang a nih chuan kan thian thi tate kha bumna vang mai a ni dawn maw’ tiin a ngaihtuah rauh rauh a. Lal zutui tling châng tha tak chu a lem duak duak rengin, a lu a kai tak hnu chuan ‘kan mi tenawmho chuan kan thiante thisen mawh chu an phur khawp ang, nuam an sa hlek lo ang’ tiin a in hrosa chhur chhur reng a. A bul a Satlâk tlangval naupang tak nui sang reng mai chu thlekin ha in ‘nang hian maw kan ruahmanna min hmakhalh thei a, rin a va har ve mawle’ tiin a darah a beng thak thak thin a, tawng inhre lo nafam chu in nuih leh ngawt mai loh zawng tih theih dang an nei tam lo khawp mai. Thutmuan ar a khuan chuan pasâltha Sângtuala chuan ‘ka u, kan riahna lamah kan kal tawh a nge’ tiin Lal fapa Thadai chu a melh ralh a. Lal fapa chuan ‘nia zu chhuak tawh u, hahdam kan mamawh a nia’ tiin a lo nuih var var a. Sumhmun a lo nghaktu a thiante nen chuan zawimuangin Thlapi te in lam pan chuan an kal dam dam a. khawtual tlangvalte pawh chuan Satlâk tlangvalte an hmuh chuan hlim tak a nuih sakin an in hui zauh zauh zel a. Thlapi leh a chhungten an khualte an hmuh chuan hlim tak a lo nuihin an hmelah chuan an thla a muang huai tih a hriat takin pa ber chuan a zubel chu a lo chawi chhuak zat a. Thlapi chuan hlim tak a nui sang chung chuan zu tuitling chu rawchang no a thliin a sem kual zung zung a. Chutia hlim tak a an nuih dar dar lai chuan sumhmun lamah thawm lo awmin kawngkhar chu a in hawng zui zat a. Thlapi hmel a hlimna chu tawpin hnuai lam chu a bih ta ran a.

Chunglianan lo lut tharte a hmuh chuan a zu no, rawchang chu a ke bulah chuan a hung thla riai riai a, a mitmeng chu hmuh a nuam loin a meng chu a thip nghal ram a. Awdei chuan Chungliana hmel in thlak chu lo hmu ruin ‘kan naui chanchin chu in lo hre ve tawh a ni maw ? in chet zia atang chuan in ngaidam thei awm hauh silo a aw’ tiin thillo thleng tur chu a nghak ve ta tlawk tlawk a. Lo lut thar zing a tlangval mawk deuh ran chuan thawveng tak chuan eng emaw sawiin a thiante nen chuan an nui hang hang reng a. Chu tlangval Khaitlo(khâilenga) chu Thlapi bulah chuan a han in hnawh tawlh tawlh a. Chungliana chuan Thlapi bul a in hnawh tawt tawt mitmei ralh in a arpui mitmen zui daih a, Chungliana mitmei chu Khaitlo(Khâilenga) chuan hai bik heklo Thlapi tho tur chu a darah a man ta chat a. Thuneih hmel tak chuan thu tur chuan a hrilh nghal a. Thlapi pawh betlo zet chuan a thu ve mai bawk a, Khaitlo chuan midangte zah pah lo tak chuan Thlapi chu a dap leh zuk thin, midangte melhin Khaitlo kut chu a vai leng leh dawrh thin a. Awdei chuan tlangval lo lut tharte chu a kam khat ta nge nge a. Khaitlo chuan pawisa lo zetin ‘nula fiamte chu a pawi a mi, lo in la fel viau duh suh aw’ tiin a chhang vei phar phar a. Chungliana chuan ‘ka mut a chhuak ta riau mai, min lo va tinsan ta mai che u’ tiin a lo phun sup sup a. Chutia khual val a lo tawng chuan Khaitlo chuan ngaitheilo tih hriat zetin a phun bul bul reng a. Lenghawn ar a khuan chuan ‘Khaitlo min hrethiam ula mut mai kan va duh ve, naktuk lamah thawh hmat kan ngai dawn si a’ tiin a han sawi charh charh a. Khaitlo lah chuan pawisa lo zetin ‘in duh leh mu ula ti nia, kan dip che u lah a ni lo a. Awdei chuan ‘in va han mak teh talh ve mawle, tawngkam tha a tih lai hian thu zawm mai tur a ni ngai’ tiin a mengrum tan kher mai. Tawngka dam takin ‘a nih kan han in pharh mai a nge aw’ tiin mut bu chu a pharh zui ta nghal a. Khaitlo chu thu eng emaw sawiin a phun zui bul bul reng a. Awdei chuan a thiante mutna siam puiin Khaitlo ke chu a rah sak ta hlauh a. Te thawt pahin Awdei kun kut kut lai chu a han tlawh zawt a. Bang deng dawp a in tauhin a lo tho leh hmel chu a meng thip ta ram a. Chungliana chuan ‘nangte reuh chuan i va han ti mah mah deuh ve mawle’ tih pahin Khaitlo chu a han lawk ngal bur a. A thianpan awmdan a hmuh chuan ‘khaih a tawk ‘Chung thian, tiin a lo khap var a.


Khaitlo thinrim chu a hmel dur khupin a hma a tleirawl thinrim tak a mah kawk sawk sawk tu chu a beng thuai a, Thlapi chu a tawlhhnung dawrh a, a hmai hupin Thlapi chu a ngik feih feih a, a hma a hmeichhe inhup tap khur char char chu Khaitlo chuan ben nawn tum chuan a kut chu a lek leh uaih a. Khaitlo khabe kualah chuan dimna tel hauh lo in Chungliana chuan a lawk bur a, pawnchhe pai ang thlawrhin bang dengin a hlawm nghal hnawk a. Khaitlo thiante chu te thawtin Chungliana lamah chuan an pen dual a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘khai ula sumhmun lamah theh chhuak thuai ang ule’ tiin Chungliana leh khawtual tlangvalte in karah tla zepin a thehchhuak nghal a, arbawm chu delhin arpui te leh suk tlu ri nen an thawm chu a na ta kher mai. Khawtual tlangvalte pawh chu an lo tlankhawm thuai a. Awdei chuan thil awmdan a sawi chuan khawtual tlangvalte chuan Khaitlo leh a thiante chu an khawih ta nawk nawk a, Thlapi te in chu mipa thinrim chuan a ri ta nuaih nuaih a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘thiante u, kan thelh vat loh chuan thil thalo zawk a thleng dawn tlat mai, Lal in kan thlenpui vat a ngai a ni’ tiin a au that that a. Satlâk tlangvalte chuan tlangvalte chu nam sawnin ‘khawih tawh rih suh u, Lal hnenah kan thlen a tha ang’ tiin an au lauh lauh a, an sawi tak hrelo mahse an chetdan atang chuan Awdei chu awr phiar tawng tawng khawp chuan a au lauh lauh reng a. Khawtual tlangvalte chuan Lal mual lamah Khaitlo leh a thiante chu dimna tello in an nam kat ta nawk nawk a.

Lal fapa chu zuiin satlak pasâltha Sukthanga leh Phulliana pawh chu pawnah an tlanchhuak thuai a, thil awmdan an rhiat chuan Lal fapa hmel chu thinrim in a dur khup a. Khaitlo leh a thiante chu a beng thal tawp tawp a kut khur hlawk hlawk a kawkin ‘hetiang khawp a khaw pum kan buai lai a, hetiang a in che duh hi ka enliam hauh lo ang che u’ tiin thinrim tak chuan inchhungah a lut leh thuai a. Lalpa Thadai leh khawnbawl upate pawh reilo teah lo langin an hmel a thinrimna chu hairual a nilo. An buaichhan a zawh chuan Thahru Tlangval fel tak chu lo chhuakin thil thlen dan chu a han sawi zar zar, a sawi zawh chuan Lal chuan Khaitlo leh a thiante chu melhin ‘eng thu nge insawi duh’ tiin a zawt ram hmak a. Lal chuan thinrim tak a melhin chhanna a hmuh tak loh chuan ‘nangni misual leh awmherhte vang hian buaina hi a pungin mi tam tak tan nun hi a hahdam thin lo a ni, kan khaw buaina chu hmelhriat loh zawkte pawhin nun thap a min beihpui laiin, nangni a thahnem ngai zawk tur leh nunau thlamuan zawng a khawsa tur ber awmsual a kawhmawh bawlte hi in nun em chu tun a tan chuan ka laksak lo ang che u, naktuk khawvar rual a ka ramchhung a hmuh in nih chuan râl ang a en in nni taw hang, insual man chu in phur ngei tur a ni, inchhungte pawhin an zui duh che u a nih chuan an duh thu a ni mai, nangni ka pasâlthate khan an chhungte thil awmdan hrilh ula, khua an chhuahsan thlengin uluk takin en ang che u’ tiin hnunglam hawi tawh map loin khawnbawl upate nen chuan sumhmunah an in zui lut thuai a, Lal leh khawnbawl upate an tin hnu chuan tlangvalte chuan Khaitlo leh a thiante chu an in lamah kalpuiin reilo teah lungdawh lamah chuan an ri phei hul hul a. Satlâk tlangvalte chuan an hnungah chuan zuiin vein ‘hengho hian buaina siam chu an tum leh maiin ka ring mang e’ tiin Chungliana chu a phun sup sup a. Satlâk tlangval dangte pawh chuan ‘an hawi danah hian rei dam zawng an pai hmel loh khawp mai’ tiin an lo tuihnih sap sap hlawm a. Lungdawh a tang an kir leh chuan Satlâk tlangvalte chuan Thlapi te in chu panding nghalin an va thlen chuan an lo la meng kim thap a, reilo teah mutna pharhin an mu ta thuai a.

A tuk lamah chuan Zairawp khaw lam pan chuan Thahru tlangval khaw veng him tur tih loh zawngte chu an kal ta duah duah hlawm a. Hrumzial tlangvalte chuan zan lam boruak chu zawtin, Khaitlo leh a thiante khawsa zia chu an run kher mai. Hrumzial pasâltha Khelzing chuan ‘mi sualte chu buhban ramah thawn nghal mai ila a awlsam zawk daih a lawm, hun dangah an buaithlak mai mai’ tiin a tuihnih sup a. Tlangvalte chuan ‘thil tisual thei kan ni a, kan tihsual a zir a ngaihdam mai chi erawh an awm thung. Midangte harsatna hnuaichhiah nan leh thunun nan a hman hi a suahsual thlak kher em a, han ngaihdam ngawt hi a zialo zawk em a ni’ tiin an lo tawng sap sap hlawm a. Hrumzial pasâltha Khelzing chuan khan chu a lo hre bel kher lah tak a, zanthum an riah chuan Zairawp khaw arkhuang pawh an hre pha ta reng a. Hrumzial pasâltha Khelzing chuan ‘tun a kan awmdan chu mang lam pawh a ka rin loh lam daih a ni mai a, kan zai vai a min hmuh tlan zawngin thil a felloh mai pawh a hlauhawm si a, kei leh tlangval pangâ emaw lek hian khua han lut phawt ila, Laituaha leh a phungbawmte lo chhuah ruk pui dan ngaihtuah in, thu dik kan hriat hnuah chuan kan awmdan tur chu a hriat mai ang’ tiin a thian tharte chu a melh kual a. Lal fapa Thadai chuan pasâltha Sângtuala chu thil awmdan a han hrilh a, a hma a hrumzial pasâltha ngun tak a melhin ‘a tha ang chu, midang zawngte chuan helaiah hian lo nghak ila a ni mai a lawm’ tiin a lo chhang tha ve mai a. Hrumzial pasâltha Khelzing chuan a naute zingah pawh a rin zual pasarih lai hruaiin an silai an en dik zawh chuan lungdawh lamah an liam zui nghal a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘ka u ka ngaih a tha thei lo tlat, kan awmna hi mual khatin sawn ila a tha ang’ tiin Lal fapa Thadai bulah a sawi sap sap a. Lal fapa pawh chuan ‘kei pawh ka ngaih a nuam thei hauh lo, khawiah nge kan insawn ang’ tiin a han rawn a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘kan piah mualah sawn insawn ila a that ka ring, khawchhung thawm pawh a chiang deuh zawk ang chu, mi pangâ vel chuan kan pasâlthate kha en zui a fuh ka ring; tiin a han sawi a.

Lal fapa Thadai chuan ‘kan thiante sawn a hrethiam duh lo mai ang tih a va hlauhawm ve’ tiin a han chhang leh sap a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘kan zingah pangâ chu lo tel ve sela, kan thian dangte nen thawm neilo min lo nghak sela a tha ang’ tiin a chhang thuai a. Lal fapa Thadaia chuan an ruahmanna a han sawi a, Hrumzial tlangvalte chuan an lo ngai kawiin an aw ki pawh a sang nghal deuh mai reng a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘in pasâltha hi kan ringhlel hauh lo, nangni pawh ti leh chen bum duh tu che u chuan in khawsa zia hi ringhlelin chet lo thawh sela, kan zavai tan hian a pawi hle mai dawn a sin’ tiin a han sawi a. Lal fapa in a han sawi chuan Hrumzial tlangvalte pawh chuan an hrethiam ve ta deuh a, an mitmeng erawh an lawm lo tih a hriat kher mai. Khaw lam chuan tur chuan Lal fapa Thadai leh pasâltha Sângtualate thianzaho leh hrumzial tlangval pa sarih lai an kal takah chuan hrumzial tlangvalte ngaih a that a deuh a, an rilru chuan an ni ai tam an kal a, buaina lo awm pawh nisela Lal fapa chu man in an duh ang an ti thei dawn tho’ tiin an ngaihtuah rauh rauh hlawm a. Pasâltha Sângtuala chuan hmahruaiin hrumzial tlangvalte chuan an hma a tlangval naupang tak in tha zo tak leh thawm nei hauh lo a kal zung zung an hmuh chuan ‘nang te reuh chu I lan ang ngawt zawng I nih dawn loh hi a’ tiin an ngaihtuah rauh rauh a, a thiante lah chuan an thlawp hman zat zat a, khaw lanchian theihna lai an thlen chuan thing lerah an lawn thuai a.

Lungdawh lam atang chuan an pasâltha Khelzing lah a naute pawh chuan zawimuang a khua an lawi lut lai chu an hmu thei ta, pasâltha Sângtuala chuan ngun takin khaw thleng leh in dawmdan chu en in a lo chhinchhiah kar a. Hrumzial pasâlthate chu tlangval pang alai hian an zuiin a hnu deuhah chuan tlangval sawmhnih dawn chu an tling ta a. Chutia an thlir reng lai chuan veng laili lam a in pakhat ah chuan an inzui lut ta duah dual a. Tuibur hmuanda awmah chuan silai puak khawl ri hriain ngaihtha lo tak a an en reng lai chuan hrumzial pasâltha Khelzing leh tlangvap pahnih hi chempui nen in karah chuan an lo lang zawk a, Hrunzial tlangval te chu an thum hak a, thing a tang chuan hmanhmawh tak chuan an chhuk ta zawt zawt a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘ka u kan thiante kha lo dang thuai rawh, lo zu pui vat teh u’ tiin a thiante chu a tir thuai a, a ni erawh chuan khawhchung lam a in umte chu a ngun tak chuan a thlir dauh dauh thung a. Silai a han puak leh durin hrumzial pasâltha Khelzing dai bul a tlan lai chu a awp rawk a, harsa ti tak chuan a han zangthal in a hnung a tlangval a mah umtute hmachhawn chuan a han ding hram hram a, a din dan atang chuan a ke veilam chu a hmang theilo tih a chiang kher mai, chempui chu vawikhat emaw chauha vai hman tih chuan tlangval pathum in bawrin dimna tel hauh lo chuan an khawchhung lamah an hnuk ta hawl hawl a. Lal fapa leh Satlâk tlangvalte chuan an beih fe hnu chuan Hrumzial tlangvalte chu an dang the ihram a, thinrim tak chuan thingah chuan an per kei leh thuaiin an pasâltha tlu lai leh an thiante dim lo fahran a an hnuk lai an hmuh meuh chuan an silai chuan kah tumin an tin leh ta. Pasâltha Sângtuala chuan zaizir in kap lo tur chuan a khap zauh zauh a, an awmna a hlat tham deuh vang chuan an kap ta em lo a.

Lal mual an thlen hnu chuan Zairawp khuate chu an pungkhawm tup tup a, a khaw in tlem ngaihtuahin mi chengte pawh an awm ve nual hlawm a lo ni a. Pasâltha Sângtuala chu thing a tang chuan chhukin ‘hawh ule, kan hmanhmawh a ngai’ tiin an thiante awmna lamah chuan a chho thuai a, kal pah chuan ram awmdan chu a chian chho pah thuai a. An thiante bul an thlen chuan ‘engtin nge kan tih dawn’ tiin Lal fapa Thadai chuan pasâltha Sângtuala chu a melh hau a. Pasâltha Sângtuala chuan Zairawp khaw awmdan leh a ram awmdan te chu sawi zung zungin ‘nang nang tiin tlangvalte chu hmunhnihah a kawk hrang thuai a, nangni ho hian tlangval lo kalte saw in lo chelh khaw tlai a nga, keini khua kan zu luhchilhin an Lal te kan man rualin an khaw in tlem a zawng khu kan hal a nga, reilo teah khua chu kan thuhnuai mai ang’ tiin a han sawi a. Hrumzial tlangvalte chuan an hma a tlangval chhuak zawt chauh chu mak ti tak chuan an melh thap a. Lal fapa chuan ‘kan awmdan tur kan hrechiang ta bawk a, kan theih tawk theuh kan chhuah dawn nia, kan hmanhmawh loh chuan kan pasâltha te khu kan chan palh a nge’ a tih chuan hrumzial tlangvalte chuan phur tak chuan an zui thuai a. Thûamkunga leh Chungliana hoin ram lam chu an awm thung a. Thûamkunga chu thingah lawnin a lo chhuk leh thuai a, nui huiin ‘ka hmanthiam zawng kan hmang leh dawn a mi niang’ tiin an piah a ram awihten deuh chu a melh zoh zoh a. Chungliana chuan ‘a va tha awm ve’ tiin hrumzial tlangvalte chu an mahni zui tur a hui zoh zoh a, sahbuak tur chu buai puiin an vir nghal char char a. Thûamkunga chu a khat tawk chuan thing lerah a lawn deuh reng a, Zairawp tlangvalte an awmna lam pan a ngaw hnuai an luh chuan chhuk thuaiin ‘nang kha laiah’ tiin an tanhmun tur chu a sem zung zung a, Chungliana melhin ‘Thiana kan naute hian an khua an thlen hunah chuan ka chanchin an sawi nasa in an nula tam tak chu min hmuh chakin an thi thei hial ang chu’ tiin a nui hau reng a. Hrumzial tlangvalte chuan an hma a mite sawi chu hrethiam lo mahse an nui ve hau tho a.

An thlangah chuan Zairawp khaw tlangvalte chu râl relin an awmna hlui mual chu an kawk zauh zauh a. Thûamkunga chuan hrumzial tlangvalte nuih suk suk chungin sahbuak hrui chu a han fik hmawk a, an thlang a miten thawm an hriat chuan hlam khat dawn lung chu an lum hman tawh a, hmun awih a lung arbawm tia tia han in tlan siak chu a hlauhawm bawk a Rawpzing tlangvalte chu an te teng tung hlawm a. Tlangval in saseng hmanlo mi sawm dawn thaw chu thi leh hliamin an tlu nghal phung a. Thûamkunga chuan ‘khai ula, dimna tel hauh loin aw niang’ tih pah chuan Chungliana silai leh a silai chu a puak nghal dur a, Hrumzial tlangvalte silai pawh chu a puak khawk nghal dum dum a. Khua atang chuan nunaute chuan silai rikna lam chu an thlir huang huang hlawm a. Chutia nunauten thawm awmna lam chauh an thlir lai chuan khawnbawl upa Laituaha te inah chuan thawm lo awm in silai chu a puak dur a. Hrumzial tlangval ralbawh thawm na tak chuan Rawpzing khua chu a luah khat nghal a. Lal sumhmunah chuan Satlâk tlangvalte leh Hrahlu Lal fapa Thadaite chuan Lalin vengtu tlangvalte chu an kuk thlu thuai a, Lalten thil awmdan an hriat meuh chuan chet ve na hun awm tawh heklo le, hreh tak chuan khual valte kutah chuan an in pe ta thuai a. Satlâk tlangval thenkhat chu chhuakin khawchhung a in fal deuh chu bungrua an thehchhuak thuai a, in dang kang kailo tur chuan an thiat thuai a an hal khu ta lu lu a. Rawpzing tlangvalte pawh an buai ta nak mai le an khawchhung lam veng tur awm lo khawpin an thawkchhuak kha a ni a, an khua chu a kang ta phawt mai le.

An chhungte ngaihtuah tur theuh nei ta chuan fimkhurna hlohin tlangvalte pawh an hek ta khawp mai, khawhchung lam an thuhnuai a awm hnu chuan silai rikna lamah kalin ruang chaicheh an thlak hnu chuan tuibur hmuanda lekah Zairawp khua chu hmelma kutah a tlu ta a. An Lal leh khawnbawl upate pawh an Lal inah ngei chuan hnungkhirhin an khuaten an lo thlamuan puina te chuan awmzia neilo in, nunau hlauthawng chu mittui nen khual valte chu an melh hrek hrek hlawm a. Zairawp Lalpa Leikina chuan ‘nang ka khaw mâkpa hian tiang hian midangte punin, tiang hian min ti vei maw. I awmdan hian khawdang Lal a ko chhuak khawp ang maw’ tiin a vau chhar chhar reng a. Lal fapa Thadai chuan ‘tun thleng a in khua ka la hal lohna chhan chu ka nupui vang chauh a nih, ka chung a tiang khawp a in khawsak hnuah pawh zahngaihna chu ka nei viau zawk lo maw ? tiin an chhungkaw chung a thil thleng zawng zawng chu a sawi ta vek a. Thahru Lal fapa in thu a sawi zawh chuan ‘khawnge kan khawnbawl upate chhung chu’ tiin an in zawt ta sup sup a, Tu amah chu an chin hria reng an awm hauh lo mai chu niin. Rawpzing Lal Leikina chuan ‘tunah chuan i duh tawkin thu i sawi thei ang chu mawle’ tiin a khawnbawl up ate chhung a rin tawk zia chu a la au chhuah pui chhar chhar a. Pasâltha Sângtuala chuan chutia an kalchhan berte an awm tak loh ah chuan a han ngaihtuah chiang a, khua an luh tirh a tuikhur kawng lam a in phur bawr lukte kha an mi zawnte chhung ngei an nih a ring nghet ta bur a. Lal Fap Thadai beng bulah chuan phun sap sapin, Lal fapa a buk nghut nghut chuan Satlâk tlangvalte chu tuikhur kawng lamah chuan an liam thuai a. Hrumzial tlangvalte pawh chuan zuiin hawng tur chuan zaizir mahse nui chung chuan an zui ve zel a.

Tuikhur kawng an thlen chuan peng chu pasâltha Sângtuala chuan uluk takin a han melh a, mi tam vaklo hmanhmawh tak a kalin lei an rahkhawk deuh tarh chu hmuin uluk tak chuan a chhui phei zel a. Thihna pakhat a chhar hnu phei chuan ‘kan chhui suallo e’ tiin a nui ru sak a. Mual hnih an kan dawn kawr kamah a pasâltha Sângtuala te hnuchhui kun kat kat lai chu silai hi a lo puak dur a, pasâltha Sângtuala lu chu thawi thuakin a hnung a hrumzial tlangval hawi lai malah chuan silai mu chuan a verh ta sawr a. Hrumzial tlangval chu te thawtin silai chu a hmet puak ve dur a, pasâltha Sângtuala chuan a bul a hliam chu pawm lawpin lungpui phenah chuan a dah thuai a, na tuar the sak sak chungin a lawm zia lan nan a thenkhum sak sak a. A hliam chu a puan tlang zaithleir in a han tuam sak thuak thuak a, Buk khum nghat pahin silai chu a ban zui zat a. Pasâltha Sângtuala mitmeng chu a vam leh hlar tawhin hrumzial tlangval chuan a melh tha ngam hauh lo, chutiang a thinrim mitmeng chuan a tiril a ti khur pha tlat a ni. Pasâltha Sângtuala chuan chhak lam chu ngun tak a melhin a silai chu a puak khu luih a, mihring rum dat leh tlu thawm chu awmin zen chu a sawh leh thuai a, chhak lam a tang chuan silai thawma chu awm tho mahse hmun khat deuh chauh atang chuan a ri tawh a, pasâltha Sângtuala chuan ‘nang zet chuan thluak chu I hmang ve hle mai maw, I naute chuan I zia an hriat hnuah meuh chuan anchhia an lawh ngei ang che’ ti a ngaihtuah rauh rauhin awmhnun chu a sawn zal zal a, inchhung dung vel a vah sawn hnu chuan, a chhak thing phen a zen sawh a lo phe sek chu tin vang vangin a silai chu a puak leh dur a, zen sawh a kun ngar ngar chu let hlawlin a na tuar chu a te that that a, pasâltha Sângtualan a kah pa a bul a thlen chuan a dar a silai mu tang run kut a chelh a lo then chawk chawk chu a hnungkhirh zui zat a.

Khaw dai a silai puak dur dur lamah chuan hrumzial tlangvalte chu an teh thla huk a, an va thlen a an thianpa hliam an hmuh meuh chuan an thinrim chu an te nawk nawk hlawm a. Pasâltha Sângtuala kah hliampa chu dim tehchiam lo chuan thu an zawt in hmalamah chuan kal nghal mai an tum a. Pasâltha Sângtuala chuan ngaw hnuai lo thim tan ah vanduai a awl zia hriain an thian hliamte zawn hawng phawt tur chuan zaizir chuan a hrilh hnuin, hrumzialho pawh chuan hlâng siamin an thianpa leh an mi man chu an zawn hawng ta a. Unau hmelhai ah khawchhung chu thlengin hliam chu an lo buaipui thuai hlawm a. Hrumzial hliam pain thil a sawi chuan pasâltha S^angtuala chu kam tiin an melh thap a. Lal fapa Thadai chuan ‘nichin in in kah lai a mitmeng a hlauh zia thu a sawi a nih hi’ tiin a hrilh fiah thuai a, nui var varin ‘thu lah hi an uar thin a, a pawi lo min hlauh phah tak leh ka lang huai deuh a nga ni mai lawm’ tiin a nui var var a. Hrumzial tlangvalte pawh chuan Satlâk tlangvalte rin ngam an nih zia an hriat chuan an bulah chuan an tawlh ve hraih hraih reng a. pasâltha Sângtualan hliam tuam nan a puan tlang a hleh vang chuan a hnuai lam chu khuh seng loin, a lei rohlu chu meipui engah chuan a lo lang phir thaih a. Thûamkunga chuan vut dai chu melh zuk zukin a ni vaibel fawp pah a ngaw lam melh vang vang chu, vut duk lum ther ther chuan a han theh thut a, pasâltha Sângtuala chu phu zawkin a ding hluai a. An piah a Zairawp tlangval an phuar thu tlar dalte chu nui tha ngamn lo chuan an khi suk suk hlawm a

Ka thiam a tawp leh ta thut a, lo chhiar mam leh mai teh u. In fel hlawm em kha



Link:
BBcode:
HTML:
Hide post links
Show post links

Ngaia
Site Admin
Posts: 25873
Joined: April 30th, 2016, 4:07 pm

Unread post by Ngaia » December 4th, 2018, 5:31 pm

PASÂLTHA SÂNGTUALA (Mampuia Pa)

BUNG – 174

Tehhlawl mai a, tum loh angd euh a awm chuan ka lo he ti thei tawk e, duh leh min lo hauhrep mai teh u

Thutmuan ar a khuan chuan Zairawp Lal inah chuan hrumzial pasâltha Khelhzing pawh a lo rum chhuak tuah tuah a, a lo harh chian a thil awmdan a hriat chuan a thinur chu a rum ngal ngal reng a. Rawpzing Lal leh khawnbawl upate chuan an thil hriat tawk loh thilah chuan ngaihdam an lo dil tliar tliar hlawm a. Hrumzial pasâltha Khelzing pawh chuan ‘thil hriat vek theih a nilo a, in demawm loh rualin tiang lutuk a Lal ve meuh han awm chu a zialo deuh hlek a ni’ tiin a phun zui nang nang a. Zairawp Lalpa Phaulian chuan ‘a dik khawp mai, Lal chuan a khawnbawl te chu a ring tur a ni, misual chuan a mah ringtu chu a ti chhe thei a ni’ tiin a chhang ve leh bauh a, Rawpzing Lal Phaulian thusawi chu a dik tih hriain midangte chu an lo bu nghat nghat a. Hrumzial pasâltha Khelzing chu harsa ti fe chuan a han thu chhuak a, Lal fapa Thadai chuan nui sangin ‘khatia i lo thu chhuak leh thei chu a lawmawm hle mai, chaw ei tur kan lo lak ang che aw’ tiin a inher nghal a. Hrumzial pasâltha Khelzing chuan ‘Lal fapa nang em chuan chaw ei min siam lul lo ang, chawei tui tawk pawh a nih loh hi’ tiin a bawp chu a han chet a. Hrumzial tlangvalte chuan a pasâltha chu zawnin pawnah an chawi chhuak thuai a, a ruh khawih lo mahse hliam thar lam a nih vang chuan chetpui a har ang tih an hre tlang a, a hliam tawrh hmutu Rawapzing khawnbawl upatechuan hrumzial pasâltha sehhel zia chu mak ti leh ngaisang ru tak chuan chuan an sawi ru sap sap a.

Pasâltha Sângtuala chuan a han ngaihtuah vang vangin an mahni hruai kawi nan an lo lam bunah ngaiin, a tuk lam a hnu chhui that leh dan tur vel a ngaihtuah nap nap a. Hrumzial tlangvalte chu an awm kim emaw an tih lai chuan tlangval sawm chuang lai chuan ngawi rengin Zairawp khawnbawl te chhung chu an lo va um zui a ni tih chu mutdawnah Satlâk tlangvalte chuan an hre ve chauh a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘nangni ho zet chuan in tum tawh lam chu in tum hle mai maw ? An chungah chuan in duh tawkin lo va che mai teh u, ka dem hauh lo che u’ tiin a ngaihtuah nap nap a. Mut hmunah chuan thil hrang hrang ngaihtuah chhawm zel a, hun a chhut chuan lo hal pawh a lo hun tawh reng a ni tihte chu a ngaihtuah kai zel a, an lo chu an hal ve tawh a ngem, a chhungte chu an buai viau a ngem ? a rilru chu zawhna hlir a ni mai a. An kalna lam lah an rin phak bakin buaina a lo tam in a in kahpuk chaw chho zut nen, han hawnsan ngawt dawn sela tih chi berah a ngai chiah silo. A tawpah chuan ‘engpawh nisela midang tanpui in hun kan hmang tal a lawm le’ tiin a ngaihtuah rauh rauh a. Thûamkunga chuan ‘Sânghnap, kan thiante kaihza kan va veng ve dawn lo a mi ? tiin a han zawt zauh a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘khawvar a chanchin kan hrelo a nih chuan kan va ngaihven dawn nia, kan fin hmain an duh tawkin lo che hman sela ka ti zawk hial a sin’ tiin a inkhuh zui hmak a. Thûamkunga chuan ‘a ni khawp mai ti raw, an chak em a nih kha’ tiin a ni pawh leh lam hawi a in letin thuk a, reilo teah a hnar zui burh burh a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘hepa ngaihtuah tawi dan hi aw’ tiin a phun bal bal a. Khuan hmasa awmah chuan pasâltha Sângtuala chu a muhil ve ta hram a. A mangah Satlâk lam chu hmuin a chhungte chu an lo hlim lo kher mai, a farnute pahnih phei chuan ‘ka u, i zin rei lutuk a kan ngai tawh lutuk che a sin’ tiin an lo sawi sap sap a, an hmel a thinrimna inthup chu chiang tak a hmuin ‘engti zai zia nge in va hlim loh hmel ve ? tiin a zawt a, Zolianin a chhan dawn lai chuan Thûamkunga chuan sawi harhin ‘engnge i hmuh a i va rum nasa ve’ tiin a lo zawt thuai a, pasâltha Sângtuala chuan a mang chu ngaihtuahin an bul vel a midang mu chu a melh kual zawk a ‘engmah ka hmulo, maimi in min zial a lawm le’ ti a chhangin a thlan chu puankawp chuan hru pawk a, zawi muang chuan thoin pawnah a chhuak nalh a, khawvar tan tirah chuan an piah ngawpui lam chu a thlir ta vang vang a.

Tlangval dangte pawh leilung a lan chuan an lo tho sang sang a, chutia tlangvalte an thawh sang sang lai chuan lungdawh lam a râlveng an dah lam atang chuan thawm lo awm hlutin Lal mual a awmdan tur sawi khawm mek tlangvalte chu lungdawh lamah chuan an kal ta thuai a. Hrumzial tlangvalte chuan khawnbawl upa leh an chhungte chu dim teh lua lo chuan an lo chhawm lut dal dal a. Chung lo kal zingah chuan Laituaha leh a thihruaite hmel erawh a lang hauh lo. Zairawp Lal mualah chuan tlangvalte chu an in hawrkhawm tup tup a, tlangval thawmah chuan nunaute pawh an lo tlan khawm thuai a, an khawnbawl upa leh chhungkaw thum dangte chu a hmel a thlaphanna nen chuan an khaw hlui nita te chu an melh hrak hrak a, Hrumzial tlangvalte chuan khawchhung a nunau te hawiher chu uluk tak chuan an melh kual pah reng a. A bikin Satlâk tlangvalte mizia phei chu an chik zual tih hriatin tlangval pathumte chuan an ching zual kher mai. Satlâk tlangvalte lah chuan vaibel fawp hlat hlatin hrumzial tlangvalte chu an nuih var var mai si a, hrumzial tlangvalte pawh chuan an hriattharte awmdan an hmuh chuan an in thlah dul ta deuh tih hriat chuan an hmel a thinrimna chu a zia awm ta deuh a. Zairawp Lal Phaulian chu lo chhuakin a khawnbawl upa a hmuh chuan a hmel a thinrimna chu hai rual lohin, a kha chu a in khawng nghal in a kut chu a khur deuh dar dar a, chutiang khawp chuan thinrim mahse a tawngkam chhuak erawh a dam vei thluam a. An Lal khawsa zia hrechiang khawnbawl upa erawh a hmelah zamna a lang zual sauh thung. Lal chuan zawimuang khawnbawl upa chu a pan ding ngutin an kar ah tangphel bak a tla lo ang tih chuan dingin dam thlap chuan a han bia a. Khawnbawl upa chu thingthi hnawkin hlau aw sai hlak hlak chuan eng emaw sawiin a chhang sup sup a, Lal hmel chu dur zual sauhin a ke bul a thingthi mek chu a tlawh thal thuai a, chil chhak zui thawtin tlangval sawm dawn lai chu lo tehhukin khawnbawl upa chu a chhungte hmuh lai chuan an chhir luih luih a, Lalpa Phaulian a te thawt chuan tlangval dangte chuan an lo thelh thei ta hram a, khawnbawl upa erawh chu a mut ngai chuan mu zawi rengin an enchian chuan a nunna chuan a lo chhuahsan tawh chu niin, a hnung a a nupui leh tute chu an lo tap tuar tuar a, an ni chhung vang a an chhungte hloh tawhho chuan khawnbawl upate chhung chu an lo zim hnai tuau tuau a. Zairawp nunau zingah chuan hmeichhe pakhat zang kul deuh khan chu lo pen chhuakin mittui tla zawih zawih chuan thu a sawi sap sap a, chu pitar thusawi zawh chuan Zairawp Lal mual chu a reh thap a.

Khawnbawl upa nupui chuan a pasâl ruang chu kawkin thu a sawi zat zat a, khawnbawl upa nupui thusawi lai chu pitar chuan a tianghawl chuan a kawk khur ngar ngar a, pitarin thu a sawi zawh leh chuan khawnbawl upa nupui chuan te tuar tuar chungin pitar chu a nam thlu tawp a. Chu pitar chu harsa ti fe chuan a in beng kang taih taih a, a tho fel chauh tih chuan khawnbawl upa nupui bawk chuan a nam leng leh ta dawrh a. Chu khawnbawl nupui chet dan chuan Zairawp nutling lo thlir thapte thinrim chu a chawk thoin lo thawk chhuak thutin, nutling thinrim te nuaih nuaih chuan Lal mual chu a luahkhat thuai a. Lal chuan tlangvalte chu thu pein a au that that a, Tlangvalten nunau an thelh fel meuh chuan khawnbawl nupui leh hmeichhe thenkhat chu che tur an awm ta hauh lo, an suahsual na chuan umpha in an tu chhuante chu mi khawngaih thlak fahrah dinhmunah a siam ta, pitar chuan a tlukna lam a khel chu a sawh nat vang a kal mai theilo in tiang rinchhan chuan a ding sai dar dar a, chu pitar chu hrumzial tlangvalte chuan duat takin Lal in lamah an pawm phei ta nawl nawl a.

Pasâltha Sângtuala chuan Laituaha mizia awm a ngaihtuah chuan mak a ti kher mai, chutiang ang boruak an tawh hnu pawh a la inthup tlat mai chu mak a ti tawp theilo. Pasâltha Sângtuala chuan a ngaihtuah vang vang a, khawchhung a awm zingah Lal chhungkua te chu ven ngun an ngai hle dawn in hria a, a chhungte chung a thilthleng hi a en liam a rinawm bawk si loh a, Lal chhungkua te chu an daileng tur pawh ven uluk hle loh chuan thil thalo zawk a thleng ngei dawn tih a hrethiam ta a, a lang a ven erawh chuan Zairawp khaw buaina chu a kian mai dawn hian a hre bawk silo a, a thian tha zual leh pasâltha pahnih leh Lal fapa te chauh chu a ngaihtuahna chu hrilhin an ni pawh chuan thil ni thei awm berah an ngai ta a. Lal fapa Thadai chuan ‘tha i tihdan berin hma la mai la, a rang lam a chinfel dan erawh kan ngaihtuah a ngai dawn a nia, fur ruahtui a tlak hlauh chuan kan thlang a lui lian khu hleuh kai zia reng a ni hauh lo a nia aw’ tiin a sawi charh charh a. Pasâltha Sângtuala pawh chuan a mitthlain kawr zau tak mai chu a han mitthla a, a zan mang a ngaihtuah phei chuan a rilru chu a hmanhmawh ru khawp mai, han hmanhmawh hleihtheih lah a ni lawi chuang hauh lo leh nghal a. Thûamkunga chuan a thianpa thu kun ran chu nghawk zauhin ‘nizan chu eng chiah maw i hmuh, Rinzuali tih leh Zotei tih kha chu chiang takin i tawngvaih pui a, a dang erawh ka theihnghilh tawh a’ tiina thianpa chu a melh ralh a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘ka lung a leng deuh te pawh a ni mahna, ka chhungte mut dawn khan ka ngaihtuah a chu chu ka mangphan a nih ka ring’ tiin a chhang tha ve mai a. Chungliana chuan ‘lunglen pawh a awm ve viau a lawm le, rinawm takin Lal fanu meuh pawh a lo pal tlang tawh a, tunah chuan a ngaih a tha leh tawh lo viau ang chu’ tiin a thianpa chu a lo fiam zauh a. Fiamthu eng emaw sawiin an nui zui hak hak a. Chutia Satlâk tlangvalte an nuih hak hak lai chuan tukthuan ei pawh a lo hun ta reng a, nui hui in ‘khawnge hlawh han la leh teuh phawt ila a ni mai a lawm’ tiin Thûamkunga chu kut sil tur chuan a tho tharh a. Tukthuan an ei kham chuan Lal Phaulian daileng tur chuan a kal ta nalh a.

Lal fapa Thadai chuan kutsil pah chuan a nau chu a melh kual viau a, a hmuh mai loh vang chuan dai lam a kal ve mai tur em mi ? tiin a ngaihtuah nasa kher mai. Pasâltha Sângtuala chuan Lal daileng tur kal a hmuh chuan midangte hmuh loh chuan inhnuai lamah a tawlh liam thuai a, khaw pawn atang a langsar lo thei ang ber chuan Lal Phaulian daileng tur chu a zui ru ta ngawt a, a mah Lal tak pawh chuan a mah an zui ru tih a hriat chuan a lawm vak ring heklo fimkhur a ngai zual kher mai. Zairawp Lal phaulian chu kal pah chuan ‘hum hum’ tiin lungawi tak chuan a kal zai rut rut a, pasâltha Sângtuala chuan thawm reh nghat danah chuan ngaihdan neiin thawm chu a ngaithla ngun kher mai. A lo rin lawk ang ngei chuan hmawlhte tliah rap hnu lawk chuan patling thinrim tawng thawm chu Lal awmna lam a tang chuan a lo chhuak zui zat a. Hmanrua chuhna hun awm tawh heklo thingbung ban puam tiat tangphel chen chu kengin thawm nei hauh lo chuan a hma a inhnial thawm awmna lamah chuan fimkhur tak chuan a phei thuai a. Mi panga lai hian Lal Phaulian chu lo dinhualin an zing a pakhat chuan hmel dur khupin chempui nen a lo dinchilh run a. Lal Phaulian lah chuan hlau bik hauhlo tih hriat takin a hma a mi te chu a melh ran a.

Pasâltha Sângtuala chuan ‘sawngho bak saw an awm a ngem aw’ tiin chulai vel chu uluk tak chuan en kualin thawm chu ngun tak chuan a ngaithla a. Thawm dang a awm tak loh chuan thawhuaiin a hma a mite chu a veh hnai ta hriau hriau a. Lal Phaulian a hma a ding mitmengah chuan tharum a thawh tep tih hriain pasâltha Sângtuala chu a han insiam rem thuai a, thawpui lak ham ham pahin a tiang hum lai chu nghet tak a hum nghet sauh sauh a. Amah hnungchhawn tu tlangval tukhumah dimna tel hauh lo chuan a hlap nghal pawp a, thawm hria a lo hawi chhuak tlangval pakhat chu hlap zui lehin Lal hma a ding chempui lek mek bek ah chuan a hlap zui chawrh a. A mi vuak pathum chu an tlu zawi hnawk a, an piah deuha ding chuan a silai hum lai chu lek kawhin, a hma a mi kah fuh ngei tum chuan a hmetpuak nghal dur a. Pasâltha Sângtuala chuan a piah a silai lek kawh a hmuh chuan a veilam ah sawt kawi zawkin silai mu chuan a puanven tlang chu a tawn tlang zawk a, a mal chu sa zawkin ‘kha kei ve tawh aw’ tih pah chuan a han zuan zawkin a hmawlh hum chu a vai nghal pawp a. A mi vuak pa chu a tlu zawi leh hnawk a, kar lak awm hman hauh lo chuan Lal Phaulian lam a silai lek mek chu a hmawlh humlai chuan a vawm nghal zawk a. Lai Phaulian pawh ding renglo in thing phenah a bawk nghal rawp a, a bawk fel chauh tih chuan silai chu a puak nghal dur bawk a, a lu zawn a thing chu silai mu chuan a deng khem hlawk a. Thing bung thlawkin a nak a fuh vang chuan tlangval silai lek kawh mek chuan a tum fuhlo in silai chu a hmetpuak dur a, a nak thum dawp a thing denna vang chuan thaw hawkin a thu hnawk, thinrim hmeisen vek a tawng nawk nawk chungin a iptepui chu zenin a lo ding chhuak leh thuai a. An thil tum ti sukuk tu chu thah ngei tum chuan chempui vai zawk zawk chung chuan a bawh nghal a. Pasâltha Sângtuala chuan a hma a tlangval thinrim hmelsen vek chuan rilru fim a hmang theilo tih hria a lawm rutakin, amah fuh ngei tur a chempui lo thlawk pen tawlh kian san zauh zauh in a tawlh harh harh reng a. Pasâltha Sângtuala chuan a thing bung awmna lamah chuan a tawlh hnung zelin chempui lo thlawk kunhniam san zauh pahin thing bung chu a chhar zauh a. Chu tlangval chuan a hma a mi a sat fuh mai theilo tlawmngai chuan a bei ngawrh sawt kher mai, chempui a vaina lamah chuan a thaw huam huam tawh a. Pasâltha Sângtuala chuan a hma a mi chu ngun tak a melhin chempui a lo vai leh chiah chu ding lam a tawlh vatin a hmawlh bung hum chu a han vai zawk a, a beihpui pa kut chempui vaina tha pek belhchhah a bawk a, a chempui hum chu per lawpin a ban chu a kut lehlam a chelhin a na ti chu a then nasa kher mai, A hma a mi chu mak ti tak chuan melhin a chempui chu a melh zauh zauh a. Pasâltha Sângtuala chuan a hmawlh hum chu paihin a hma a tlangval chu a pan ta chher chher a, chu tlangval chuan kut ruak a pan mek chu melhin tlem a han ding rem hlek a, a kut chu na ti awm tak chuan a chelh leh a, a beihpui pa khawih fuh nuam tawk a lo thlen chuan a kut na lo lam chuan a theihtawp a na chuan a han vai nghek a. Zairawp Lal Phaulian chu a lo te thawt a. Pasâltha Sângtuala chuan kut lo thlawk chu khakper zauhin dimna tel hauhlo chuan a kuttum hum ruh chu a thlawhchhuah tir zawk a, a khabe kualah a han deng sawk chu a bul a thengse kung deng rawk chuan a tlu zawi hnawk a, pasâltha Sângtuala chuan a han phih tho zui lawp a a lo thihdan takah chuan ‘aw hawi, nuam tham pawhin tha kan la hmang hman lo a sin mawle’ tiin dimna tel hauh lo chuan a thian thidang bulah chuan a hnukchho hrawih hrawih a. Zairawp Lal Phaulian chuan a hma a tlangval nui sang mitmeng sen ram a hmuh chuan rei en ngam loin a malte silai mu thawina thi tiam tiam chu a melh zauh zauh a. A hma a tlangval tuanran dan leh insual a thiam ziate, mihring nunna a hlut si zia te chu mak tiin a ngaihtuahna chu a kal ding kher mai. A khaw tlangvalin silai a kahna a han hmuh chian chuan a thih teuh zia hriain a thinrim chuan tlangval engmah hrelo a let ngat chu panin a chhir dap dap a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘han ching hrep teh, nang ang kum tam leh pawisawi lo pawh ti khan a ti duh che a nia, a awm lo hauh lo’ ti a ngaihtuahin vaibel siam kaiin Lal thinrim in hrithla chu a lo then khum sak sak a.
Silai puakthawm hriain Lal fapa Thadai chuan silai leh iptepui chuh in hmanhmawh takin a tlan duai duai a, a hnungah chuan Satlâk tlangval leh hrumzial tlangvalte chu hmanrua chuh chuan an tlan ve hul hul a, silai rikna lei an thlen chuan Zairawp Lal chuan hmawl tawite humin a ke bul a tlangval pangâ tlute chu a lo hlap zawt zawt a. Khawchhung lam a tlangval tlan thleng hmasa ten Lal Phaulian thinrim tak a te thawt thawt pah a mi lo hlap zawt zawt leh an piah a pasâltha Sângtualan vaibel fawp hlat hlat pah a Lal thinrim che lai lo thlir an hmuh chuan an ding thap a. Lal fapa Thadai chuan Lal chu bawm betin a hnuh hran hnu chuan thil awmzia chu a han zawt a, thaw hlawp hlawp chungin Lal Phaulian chuan a piah a tlangval vaibel fawp vang vang chu kawk zauhin ‘ka inthiar zo kal tur chu heng mi hnaisailo te hian min lo thawng thut a, an chung a thil tisualah min puh in kei leh ka khuate chimih vek ah min vau lai mekin, kan tlangval saw a lo lang a, hmawlh tawite in hengho hi a lo hlap thlu ta thuai a, a ni pawh a thi thelh a, kei pawh tlemah ka thilo chauh a ni e’ tiin a thil tawn chu a han sawi a. Hrumzial tlangvalte chuan Satlâk tlangval naupang tak chu melhin an mitmengah chuan mak tihna leh ngaihsanna chu a lo lang chhuak in, thlahrang hmu ang mai chuan an melh ta tlawk tlawk a. Thahru Lal fapa Thadai chuan ‘tunah chuan kei leh ka nupui fanaute min chhanchhuak tu chetdan chu i hmuve ta maw? an niho hi tawng hlauh lo ila chuan nangni hian kei leh ka chhungte hi mi hnaisailo hmuhin min hmu kum khua ngei awm si a, tunah chuan ka sawifiah ngai lo a thil awmdan in hria hi ka lawm tak zet a ni’ tiin chhuang takin pasâltha Sângtuala chu a melh vang vang a. Lal fapa Thadai chuan ‘khai ula, kan mi mante hi tlangvalte khan Lal in lamah la phei thuai ang aw, nunau an ralkhel lutuk dah a nge’ a tih chuan tlangvalte chu an che suau a. Khawchhung lamah chuan an ri phei ta mur mur a.
Khawchhung an thlen chuan Lal mualah ti deuh daiin nunau te chu an lo pungkhawm thuai a, chanchin an hritchian chuan chung Lal thah tum tlangvalte chu khawtual tlangvalte chuan bawr hukin an in thelh theih meuh chuan nunna nei tumah an awm ta lo, Lal leh khawnbawl upate pawh chu an ngawi thap a. Khawnbawl upa pakhat chuan ‘khang kan mi hnawk sakte kha va dah bo thuai teh u, ka hmu tui hrep lo e’ a tih chuan tlangvalte chuan ruang chu khaw pawn lamah zawnin an ri chhuak dul dul a. Kal pah chuan Satlâk tih chu an sawi nawk nawk hlawm a, Thûamkunga chuan ‘vawiin chu Satlâk a va ri ring ve, a khaw chhung a cheng nih a nuam thin e’ tiin a nui huk huk a. Zairawp Lalpa Phaulian chuan pasâltha Sângtuala chu a inah koh tirin zu chu a khawn tir a, pasâltha Sângtuala chu lawm viau mahse a pa thusawi hrechhuakin zu chu a khawn tam duhlo a. Lawm tak a khi sangin Lal Phaulian chuan ‘I theihtawp a tam han khawn teh, hetiang reng a mihring huansen leh tuantha hi ka la hre ngai hauh lo, ka hmu leh tawh pawhin ka ring lo’ tiin a nui huau huau reng a. A beisei ang a zu a khawn tha duh lo chu a hrethiam ta chiah lo a, Lal fapa Thadai hnenah chuan ‘I nau hian min ten a mi’ tiin a lawm lo deuh ta riau a. Lal fapa Thadai chuan a nau hnen a a sawi chuan ‘ka pu, nang leh i khaw chungah hian lawm lohna leh thinhrikna ka nei hauh lo, ka pa in tlangval thalai zu in tam a rem tih loh vang mai chauh a ni e’ tiin a chhang charh a. Lalpa Phaulianan khual tlangval chhanna a hriat chuan ‘chhe heu, chutiang khawp chuan i pa thu i pawisa a ni maw, chutiang khawp a fapa thuawih chuan malsawmna a dawng tur reng a ni’ tiin a hlim leh ta khawp mai.

Lal Phauliana chu ni vanlaizawl a thlen meuh chuan a lukai chu a thle bak bak tawh a, nui huau huau chungin ‘tunah chuan kan khaw buaina leh unau kar a rem lohna kan lo chingfel ta a ka thawveng ta huai mai, ka rin phak bak a thui min lo bum rengtu thu lain thisen lah kan inchhuah tawn fo mai a , hetiang hrim a mahni hmasialte tawpna chu kan hmu tlang ta a, he kan thil tawn hian kan zavai tan a tha zawng a zirtirna nei mawlh tehse’ tiin a han sawi dam thlup a. Lal Phaulian thusawi chuan Lalin chhung a awmte chu a hneh tih hriat leh pawm tih hriat takin an lo bu tluar tluar a. Tlangval ruang dahbo te an lo kir leh chuan Lal chuan ‘kan khaw kehchhe leirem rah tanna leh tihnghehna ni fawm in ka sechâl leh vawkpa sutnghak ka thawh ang, naktuk chu nilengin awmni kan kham tur a ni’ tiin a thle bak bak a. Tlangvalten Lal thu an hriat chuan lawmin an kuk raih raih hlawm a, Lal thu chuan Zingrawp khua chu a fanchhuak thuai a. Zingrawp khaw buaina leh thisen chhuahna chuan nunau chu thâwng viau mahse an buaina bul ber a kiang ta tih an hriat chuan nunau chu lawmin an thawhuai thung a, pasâltha Sângtuala chuan Zingrawp nunau hlim tak a ri chul chu thlirin, a mang chu ngaihtuahin a rilruah chuan a chhungte chu an cham ta reng a. Tum dangah chu tiang chuan a awm ngai silo a mak a ti kher mai, a chhungte chungah chuan thil thalo a thleng ta em mi ? tiin a ngaihtuah rauh rauh a.

Zingrawp khuaah chuan hrumzialho chu an pasâltha ber a inhliam takah chuan an cham khawmuang a, an chin hrilh tur tlangval sawmte chu Thahru Lal fapate rual chuan kalin an innel tawh bawk a, kawng tluan chuan hlim takin an infiam bawrh bawrh a, tawng thiamlo mahse Thûamkunga chuan a thiam ber emaw tih tur chuan a ri deuh lung lung reng a. Thahru pawh tluang tak a thlengin Lalpa Hralai chuan hrumzial tlangval hawng turte chu thu chahin ‘nangni tlangvalte u, thilthlen dan chu in mit ngei ahmuin in hre ta bawk a, thudik chauh sawiin in Lal hian min lo tlawh thei sela ka duh hle mai, kei lah changdang kan a han kal thei ka ni tawh silo a’ tiin a sawi bauh bauh a. buk nghat nghat pahin ‘kan Lal chu kan lo hrilh ngei ang, kan Lal chu a la thalaiin ramchhuah te pawh min la ho peih a, furpui tlak hmain thuchiang a hriat chuan a lo kal duh mai thei a ni’ tiin an chhang tha ve mai a. Lal Hralai chuan ‘muanna hnuaiah kan lo beisei reng a ni tih han hrilh ngei ang che u’ tiin an in thlah ta a. Hrumzial tlangval an liam hnu chuan Lal Hralai chuan ‘tunah chuan ka khaw buaina chu a reh ta, thlamuang takin hun kan hmang leh thei tawh ang, naktuk lam chuan awmni khamin tlangvalte hahchawl sel, naktip hian mei kawng sial nisela, vanduai kumah chuan thlawhhma lam pamtul mai a hlauhawm tlat a ni’ tiin a han sawi charh charh a. Khawnbawl upate chuan kan tlangvalte pawh an chau viau ang tih chu hriatsa a ni a, an dinhmun hria a hmalam pan turin an beih zual a ngai a ni’ tiin an lo tuihnih charh charh a.

An khual tlangvalte chu ni reilo te tal chamdam in awm hahdam phawt sela tiin Lal Hralai leh a khawnbawl upate chuan an ti a, Pasâltha Sângtuala chuan a rilru hmanhmawhna chu tih lan a hreh bakah, pasâltha Pahnih Sukthanga leh Phulliana te chuan an naute chu chawl deuh turin an duh pui bawk si a, hreh ru tak chuan a ngaihdan chu a sawi duh ta bik lo a. Thahru tlangvalte pawh chu mei kawng sial chuan an riak lut ta hlawm a. Chungliana leh Thlapi te thianho chu thing phur chuan an in zui zauh zauh a. Thûamkunga chuan ‘nangte reuh hi tiang hian zui zui suh aw, kan hawn san daih mai ang che, i tap pur mai tur a sin’ tiin a fiam zauh zauh a. Chungliana chuan ‘nula bul a awm i duh chuan min be tha mai rawh’ tiin a nuih liam mai si a. Hun a liam a Thlahru lo hal atang chuan ningâ lai a liam leh ta reng a. Pasâltha Sukthangate chuan ‘hei tunah chuan kan tum ang takin khua kan in thlenin kan tih theih chin chu kan ti tawh a, kawng lak a kan thang chen tur nen, kum fuh loh kum chuan ruahtui nen in kan thleng rual mai in a rinawm ta hial a, naktuk lam chuan hawn mai kan lo ti deuh a sin’ tiin Lal fapa Thadai hnenah chuan a han sawi a. Lal fapa Thadai pawh chuan ‘e a ni a lawm, in han awmlo tur chu a huphurh awm rum rum a lawm le, theih nise chuan hmunkhat a awm reng a chakawm khawp mai. In lam a inchhungten beisei takin an lo thlir ve reng mai che u a, ka pa te pawh kan hrilh a nge’ tiin huphurh ru tih hriat tak chuan a han sawi ve charh charh a. A pa Lal Hralaian Satlâk tlangvalten hawn zai an rel tih a hriat chuan hrehawm a tih hmel ve kher mai, chhuat bih chuan a ngawi vang vang a. A fapa hnenah chuan ‘heng kan khualte hawng tur chu nangni chin hrelo a ka awm tirh ang mai khan min thawng a lawm le, chamhlen thei an nih si lo a’ tiin a ngawi deuh vang vang a. Aw lawi deuh rutin ‘an chungah hian bat kan va ngah tak em, ka thlah kal zel leh Lalna thleng a min humhim saktute an ni a, pialral ka thlen thlengin an chungah lawmthu sawi tur ka nei dawn a nih hi’ tiin a vaibel chu a fawp khu luih luih a. Lalpa Hralai chuan ‘Englekhawle, naktuk chu an pualin awmni kan kham tur a niang’ tiin a sawi zawi sup a. Zan lam a khawnbawl upate a in a kal hma tur chuan tlangau pa chu a tir nghal a.

Zanriah eikham chuan khawnbawl upate chu Lalin ah chuan an kal thuai a, Lalpa hmel thu tak deuh run an hmuh chuan ‘engthil tak chuan nge kan khawtlang deng leh ang le ?’ tiin khawnbawl upate chuan an ngaihtuah nauh nauh. Lal Hralai chu ngawi deuh vang vangin a khawnbawl upate chu a melh kual hruk hruk a ‘hei kan khualthate chuan hawn an tum a, naktuk lam chu an pualin awmni kham ila ka ti deuh a’ tiin a sawi bauh a. Khawnbawl upate pawh chu Lal thusawi an hriat chuan an in melh kual hrek hrek hlawm a, khawnbawl upate pawh chuan an khualte hawng tur chu an uiin an ni vang a thil in thlak mek chu an sawi zui nak nak a. Khawnbawl pakhat chuan ‘chutia an hawn dawn chuan kei pawhin ka vawkpa sutnghakin kan Lal chu ka do ve a nge’ tiin a han sawi zui charh charh a, khawnbawl dangte pawh chuan lo ti ve tliar tliarin a tuk hun hman dan tur chu an sep zui laih laih a. Lal chuan pasâlthate chu koin an khualte thu an hriat chuan an ni pawh chuan chelh an duh thu an sawi tliar tliar hlawm a. Lal Hralai chuan ‘chelhhlen theih an nih bik loh vangin ui tak chungin kan thlah a ngai miau mai si a, an theih hmasak ber a min tlawh tur tal chuan kan sawm mai a niang chu’ tiin a lo tuihnih ve leh bauh a. Lal thuchhuak Thahru khua ten an hriat chuan tum dang ang chuan lawmna thawm chuan a zui hauh lo mai le, an khualte nen chuan tawng in hre pawh lo mahse an thiltih dan chuan thinlung takin unau thisen a zawm ang mai chuan an in pawh ru hle thung a ni. Nula rim tlangvalte pawh in an khualte hawng tur an ui zia mawlh chu an sawi tliar tliar hlawm a. Tlangval thenkhat an khualte vang a hming langlo te erawh chu a ruk chuan an lawm ru hle thung a, an khual tlangvalten an hliah khuh hneh em vang a an thangthatna langlo puanchhuah hun a thleng tur chu an lawm ru kher mai.

Vartian atang chuan naupang thawm chu Lal mualah chuan a ri le lu tawh a, fatu turte pawh chuan an hmanrua nen Lal mual chu an pan khawm thuaiin sa chan chu tukthuan ei hun meuh chuan an peih der tawh in, harah bel an chhuan kai hnu chuan tukthuan ei tur chuan an tin leh ta sang sang a. Chhun lamah chuan nula lam chu an thuam tha ber nen chuan an lo chhuak khawm tak tak a, tlangvalte erawh chuan intihsiakna an nei thung dawn a ni. Satlâk tlangvalten an zirtir thâl kah leh hmanraw dang hmanah te an in tihsiak a nga, a ti thar ber chuan Lal kut a tangin lawmman tha tawk a dawng ang tih a ni a, tlavangalte pawh chuan in nghahna tlak an nih zia leh nula lak a tlaktlumna hun tha a nih an hai mawlh lo, chungte avang chuan tlangval lam chuan an theihna zawng zawng Lal leh an khuate hmuhtir ngei tum chuan an in buatsaih nasa khawp mai. Tlangvalte chu an râlthuam famkim nen chuan an lo chhuak khup khup a, Satlâk tlangvalte chuan hlim tak a enin an in nuih var var hlawm a. Hrahlu nunaute chuan an hma hun a an in nghahna tur an tlangvalte chet dan chu hmuh an chak tih an hawiherah a hriat theih hial a. Nunau beisei na leh endan chu tlangvalte pawh chuan hriain an theih tawk chhuah tur chuan an rilru leh ngaihtuahna bakah an pasâlthate chuan an fuih mawlh mawlh reng bawk a. Lal Hralai chuan a tlangvalte hawi her a tih takna a hmuh chuan lawm in a khi suk suk a.
Intihsiak chu tanin hmanraw hrang hrang hman leh chelekah chuan Hrahlu tlangvalte chu mithar ang hlak an niin an khuate chuan chhuang takin an lo au tuar tuar reng a. Awdei chu Hrahlu tlangvalte zingah chuan a ti tha ber zing a mi a ni leh a, Satlâk tlangvalte chuan khawtual tlangval hriam lek dik tawklo chu an lo hrilh zauh zaunh bawk a. Naurual chaw chhum hunah chuan ruah mal chu a lo tla phuar phuar a, a han ve leh mai bawk a. Pasâltha Sukthanga leh Satlâk tlangvalte chuan ruah a sur chu an hlau kher mai. Hlauthawng tak chuan chung lam chu an thlir leh zauh zauh thin a, khaw durawm silo chuan tlai ruai theh lai chuan ruah chu a lo tam zual sawt a, ruaitheh hnuhnungte chu thenawm inah an in chawi lut ta hial a. Zan lam pawh chai chu chak viau mahse khua in a zir miau loh vang chuan nula inah chuan thianzaho chu an chheih that that hlawm a. Satlâk tlangvalte pawh Pawngia te inah chuan awm khawm in Thûamkunga chuan a zepui chhuah in, în sawi lawp lawp pah chuan an chheih ta thuai thuai hlawm a. Pawngia pa lah chuan an khual tlangvalte chu khap a hnehin ‘a van nuam tak em, zanin chu lâm tlaivar thak mai ang aw(Aly kawta tazah la, lata khi padeih su vy)’ tiin a zubel chu a chawi chhuak sauh sauh a, in neitu ber chuan puanven sawi chhingin hla chu a hril lauh lauh reng a. Meieng rei ruaiah mawng lang zak zak chuan a zuang zak zak bawk a. Pawngia chuan a pa chutiang khawp a hlim a hmuh chuan Satlâk tlangvalte chung a lawmin ‘hmanah khan lo inhre tawh ila chuan rilru nuam takin hun kan hmang tawh tur’ tiin a mittui a hru zauh zauh reng a. Chutia Satlâk tlangvalte ruah sur pawh hre chang manglo an lo chheih that that lai chuan Lal fapa Thadai chu huh phung hian a lo nui lut var var a. Nui sangin ‘e heu he lamah nuam in lo thai elo, min va hlep bik ve’ tiin a ni pawh chu a lam su nghal lawih lawih a. Thûamkunga chuan ‘hei mah mah lei, pialralah faisa ring a kan nun hunah phei chuan a va nuam zual dawn tak em’ tiin Lal fapa kuahin an vir zawk zawk a.
Thahru tlangvalten Lal fapa an hmuh chuan an lam lai chu mei eng hlat lamah chuan an ding thap hlawm a, Lal fapa chuan ‘tinge ka lo kal vang a in lam lai in chawlh ngawt a, lam mualah chuan ang khat vek kan nia lawm’ tiin a khaw tlangvalte chu a nuih var var hlawm a. An lâm an chawlh tak deuh ah chuan ‘ka pa in a hmu duh che u a, in zavai hian lo chho vek ula, kan in lamah kan lam chhunzawm mai dawn nia’ a tih chuan Thahru tlangvalte chuan ‘e Lal fapa kan lâm chau deuh tawh a kan duh tawk e’ tiin an lo hnial hlawm a. Lal fapa Thadai chuan ‘chutia Lal fapa in hmuh vang a lâm in kham a nih chuan a hmun tal sawn ila, kan tui ta ngang loh leh kan hawng hma mai ta lawng’ a tih tak tlatah chuan tlangvalte chuan hreh ru tak chuan Lal fapa chu an zui chho ta dam dam a. Lal in an thlen chuan Sumhmunah tlangvalte chu an ding thap hlawm a. Lal fapa chuan ‘ka tlangvalte u lo lut che u mawle, ngharbawr hma a arpui nohruai ang mai a in han awm chu le’ tiin an au lang lang a. Lalpa Hralai chuan sumhmun a tlangvalte chu nui vur vurin ‘ka khuate hian tiang khawp hian min lo tih a maw chu le, hei hi kan zavai a kan rorelna hmun a niin, nangni vang a luah lum chauh a ni zawk a’ tiin lunglo aw lek lek chuan a lo chhawn ve bauh a. Awdei chuan ‘lo kal rawh u, a sawmtu zahna khawp a tlawmngaih a tha ber lo e’ tiin tlangvalte chu a lo au ve thuai a. Tlangvalte pawh chu inthlahrung tak chuan an in zui lut dam dam in, khumai thim lamah chuan an thu kun ran hlawm a.
Lal Hralai chuan ‘Tlangau pa, kan tlangvalte chu han khawi ngam ta che, ar khual ang maiin an kun ran hlawm hi’ tiin a nuih suk suk a, tlangau pa chu mawng zang tak a thoin ‘khawnge kan phaw leh kan in nghahna te chu lu leh mawng hre map lo khawpin kan siam teh ang, kan Lal zu ngei hian a hneh theih zia an hriat na rengah’ tiin seki no khat lung chuan tlangvalte chu a han pe zar zar a, tlangvalte chuan Lal hmuh lai a ruih an hlauh vangin an duh tawk thu chuan an lo chhang sap sap hlawm a. Tlangau pa rui lungpuam chuan ‘tlangvalte u, hun tha hi bawhpelh hauh suh u, hetiang hun tha hi a her chhuak khat a nia’ tiin tlangvalte chu duhsak takin zu chu a tulh hak awk awk hlawm a. Tlangau pa phusa vel chu khawnbawl upate chuan an lo nuih suk suk a, a khawnbawl upate mitmei lam Lal Hralaian a en va chuan a tlangau pa chu a nuih ve suk suk a. Tlangvalte lu kai chuan an zahna pawh tlemin a kiang ve ta deuh in zawi te te chuan an phun ve sap sap hlawm a.

Thahru Lal leh khawnbawl upate chuan an khualte hawng tur chu an uiin chelh deuh an duh chuan fiamthu ti tak deuh chuan ‘hetia ruah a sur chuan kawr lian khu in kân theilo in fur khat chu in cham ve mai a ngai a’ tiin an fiam zauh zauh a. Lal fapain khawnbawl upate thusawi a sawi chuan ‘kan cham rei poh leh tu emaw lung lawm a kim rei a ni mai a lawm’ tiin Thûamkunga chuan Chungliana chu na melh zauh a. Chungliana chuan ‘e khang lang che chuan, i tawng na zawng a min khen ziah chu le, khawnge kan bin zawt teh ang che’ tih leh thawh chu a rual nghal, Thûamkunga pawh chu a ding zui phat a, an inchai chu a ni nghal ta mai a. Lal leh khawnbawl upate chuan nui sang chungin hmun chu an lo kian sauh sauh a, an ni pahnih lah chuan chak zawk nih ngei tumin an thiam chikim chu an chhuah a, an in dai khalh tawn zung zung a. Thahru tlangvalte chu hlim tak chuan an lo au rual dual dual a, Chungliana pen sual chu a pai nawk a. Chu hun remchang chu Thûamkunga chuan nangin a chawi kang zawk a, Thahru tlangval lo au dial dial te vawm nan chuan a hmang ta hmiah a. Thahru tlangval pangâ lai chu Chungliana chuan a delh thlu a, Chungliana chuan thawh pahin Thahru tlangval pakhat chu a pawm kang vawk a. Thûamkunga lo nui kun tlarh tlarh den nan chuan a hmang zui hmiah a, an ni pahnih chu tlu dun ralin nui sang chuan an lo tho chhuak tha leh mai a. Chungliana chuan a ban phak a piang chu chawi kang vawk vawkin a rem dan dan chuan a theh hlawm ta nawk nawk a. Thahru tlangvalte pawh chuan an bul hnai a mite chu manin Lal inah chuan tlangval thawm chu a ri ta le lu a.

Lalin a thawm chu hnaivai a mipate chuan lo ngaihvenin sumhmun atang an thlir ding chawl chu, an hnung a tlangval pahnihte chuan Lal chhuatah chuan an theh lut zawt a, a lo lut hnuhnung chu awm hmasa tlangvalte chuan bawh hukin an kut leh keah manin an then lawp lawp a. An au rual dual dual a, mi an pung deuh deuh a an thawm pawh a that a kher mai. Lal Hralai chuan tlangvalte chu a han vin that that a, Lal aw an hriat chuan tlangvalte chu in thiamlo hmel tak chuan an melh thap a. Lal chu khawnbawl upate pawh chuan zui ve zelin chhuat laiah tak chuan an ding ta thap a, Lal Hralai chuan tlangvalte chu a melh kual ralh ralh a, aw ring takin ‘saisen tet a sial ang ka lawina kei ka vangkhua, paiang chul hian a mawi nem maw, kumsul veiin nunhlui zamual liam hnu tinkim dawn in min ngaih zual tir e, senlai nau ang nuih lai leh vanglai liam hnu. Herchhuak leh hian a mawi nem maw hringmi tawnah, vangkhaw mawitu mihrâng valrual leh siali sakhmel mawi, haiang tarin za mualliam mahse. Kumsul veiin tuaiang thar min tawn tir leh thin, khuanu min hualhim la kan vangkhua parvul tirin min hualhim zel rawh’ tiin hla thu a han hrilh a, khawnbawl upa pakhat chuan a thluk siam a han la nghal a. Tlangvalte pawh chuan zahna nei tit tet bik tawhlo chuan Lal chhuat chu a lâm su zawk zawk a. Khuan hmasa thleng rak Lalin a an lam hnu chuan ruah pui sur hnuaiah an riahna lam theuh chu kham lo ru tak chung chuan an pan ta sang sang a. Ruah chu han ta mai lo chuan zankhua chuan a sur ta tluk tlukin khuan hnuhnungah phei chuan fur khaw cheng ang mai chuan a sur tluk tluk a. Pasâltha Sukthanga leh phulliana te chuan an chhungte mitthla in khaw awmdan chu lawm lo hle mahse an tih theih bak a ni tih hriain mut hmunah chuan an mu meng kar reng a.


Nithum zet khua a chen zui hnu chuan ni pawh a lo chhuak leh ta pho a, Lal fapa Thadai chuan ‘hei khua a chhiain ruah lah a sur tam ngiang mai si a, kan thlang luipui khu han hleuh kai mi a nih pawh ka ring lo, a chian turin ka tlangvalte ka tir a nge’ tiin a han sawi charh charh a. Pasâltha Sângtuala te chuan ‘chutia i tirh dawn chuan keini pawh kan kal ve a nge, ram chuan pah ni fawmin’ tiin an lo zawm zat a. Lal fapa pawh chuan ‘in duh a thu a ni mai a lawm, tunah chuan muang leiin hun kan hmang tan tawh a lawm’ tiin a lo chhang tha mai a. Thahru tlangval lui lam chian tur sawm tha zet leh Pasâltha Sângtuala te thianzaho chu an in zui chhuak leh ta dam dam a. Nithum lai an chhuah vah tawh lo vang leh thal boruak sa huam huam awm lo chu nuam an tiin an khi sang hlawm a, zan khat riak tur an nih vang chuan hmanhmhaw lutuk lo chuan kalin an infiam kawng tluan a. Satlâk tlangvalte thil sawi chu hre chiah lo mahse an chetdan phung te, an thiante mawng sawh dawp a tawlhthlu nui bawk bawk chung a an kai thote chu hlim tak chuan an lo then khum ve suk suk a, naurual zanriah chhum hun zet an kal hnu chuan luipui luang chamduai mai chu an an thlir thei ta, an han en chian chuan an chek vang vang hlawm a, nui sungin ‘khai aw, minung han hleuh kai zia a ni mawlh lo a nih khu mawle, Chunghnap a lawmna kan hmu fiah a ni ber e’ Thûamkungan a han tih chuan Satlâk tlangvalte chu an nui ham ham a. Chungliana chuan ‘Thûamek, hmelchhe phak i thawk a phit a min hmer tel ziah chu le, ka bin khawthim zak mai tur che a nia’ tiin a han ding uaih a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘Chung thian hrethiam hram hram teh, i hming sawilo chuan a tawng tawp thei lo a nih hi, nangni pahnih inchai en ngawt ai chuan hawh teh u, zanriak chawhmeh tur therhlo ilo fahran pawh i zawng teh zawk ang u’ tih pah chuan a silai chu a endik mawlh mawlh a. Thahru tlangvalte pawh chuan an silai chu endik in Thûamkunga duh lo chung chu eirelah an awm luih tir a, a thiante kal tur thlir pah in ‘zanin chu chaw hel in ei ngei ang mawle’ tiin a phun zui bul bul reng a.

Meichhem lah chu a harin thing ro awm lo nen eirel pawh a hau tak kher mai, mittui nen hnap tui nen luhai bur chuan an in chhem khawthim zak a. Pasâltha Sângtuala chuan sakhi châl tha deuh mai hi a kâp a. Mualkunga chuan zawngchâl ngho tha deuh mai hi a kap a, maichher siamin an rawh then tha a, an han chan chu a lo thau tha phian mai leh nghal a, zawng an puah zawh chuan nui sungin ‘he zawngchâl thluak chu a mamawh an awm bawk a, a tangkai teh ang chu aw’ Thûamkunga chuan a han ti a, Satlâk tlangvalte chu an thim lam hawiin an then zui suk suk a. Chungliana chuan ‘aw ka suihlung a van leng vawng vawng tak em, an ka nem tawn loh kar hian suihlung lengin fam ka chang mai tur awm a sin’ tiin Chungliana chu a thle bak bak a, a fiamna a huat tak lohah chuan Thûamkunga chuan fiam reng peih biklo in ‘kan khua pawh ka ngai ve tawh a sin mawle, eng a ti kher nge maw khuangruah pui chu a lo sur mai mai chu le’ tiin a chal a beng kurh kurh a. Fiamthu eng emaw sawi chuan an phul zui hlut a, men chhan tur a awm loh vang chuan hma takah muin an mut pah chuan an ti ti sap sap hlawm a. A tukah chuan hma takah thoin ei an rel thuai a, lui lamah chuan a kai hram theih emaw tiin an liam sang sang hlawm a, tukthuan ei hun hma lamah chuan beidawng tak chuan bukah chuan an thu zawi hnap hlawm a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘thiante u khuanu rorel dan thu awm suh, kan dam a nga khuanu zarah kan vangkhua chu kan lawi em em ang’ tiin ral leh lam ngawpui chu a thlir vang vang a. Tukthuan an eikham chuan Thahru khaw lam pan chuan an in zui leh ta dam dam a.

Lui lam en a kalten khua an lawi chuan khual an nei tih an hre ve thuai a, an beisei hauh lo hrumzial lam Lalte an la ni zui a, mak an ti hlawm kher mai le. Lal Tuanzing leh a pasâlthate an lo ni a, hrumzialho chu an thahnem phian leh nghal nen Thahru tlangvalte ngaih pawh a tha hauh lo. An hawi herah chuan thlen tur lah an ang bik silo a, Lal Hralai chuan a tlangvalte chu khual lamte en uluk tur chuan a chah ngun kher mai. Pasâltha Sukthanga chuan Satlâk tlangvalte chu daihnai vel enthla tur chuan tir chhuakin hnu hma thar an hmuh loh vang chuan ngaihtha zan lo chuan khua chu an lawi leh a. Hrumzial pasâltha ten Satlâk pasâltha Sângtuala an hmuh chuan an phun nak nak a, hrumzial tlangval hruaitu chuan pasâltha Sângtuala chu ngaihnep hmel tak a melhin a phun zui sup sup a. Pasâltha Sângtuala chuan a rilru te te chuan ‘nangpa chuan min ngaina vaklo a nih dawn hi maw, i landan mai chuan i huphurh awm kher mai’ tiin a ngaihtuah rauh rauh a. Mualkunga chuan ‘sawpa saw a thei chuan dim hauh loh tur a ni’ tiin a phun ve sap, a thiante pawh chu bu nghat nghat hlawm a. Thûamkunga chuan ‘saw pa saw kei man ka la bin ngei ang mawle’ tiin a phun sup sup a. a thiante chu an lo then sak hlawm a. Hrumzial pasâltha chuan Satlâk tlangvalte nui chu ngai thiam lo tih hriat tak a rum nghut pahin a phun sup sup a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘tha rai chuan kan inchhuah dawn hauh lo a nih hi mawle’ tiin a ngaihtuah nap nap a.

Thahru tlangvalte chuan Lal Hralai hnena thu an thlen chuan nui vur vur chungin ‘ka ring reng a, kan khualte an cham rei zawh poh leh ka tlangvalten hma an sawn dawn a ni mai a lawm’ tiin a thle buk buk a. An khual Lal chuan tlangval lo lutte chu chik tak chuan thlek dauh dauh a. Pasâltha Sângtuala chu en ding nalhin a bul a Thahru khawnbawl upa chu a bek bawrh sur sur a, khawnbawl upa in thu a sawi chhung chuan a mit la sawn lo chuan a melh reng a. Lal fapa Thadai chuan hrumzial Lal mitmei chu a lo chik ve ran thung a, nui var varin ‘Sângte in chau em ? hawh awi ka no hi han dawm ve teh’ tiin a kiai zui suk a, Pasâltha Sângtuala chuan ‘a va lawmawm ve, chhawl a hal a lawm le’ tih pah chuan Lal fapa Thadai bulah chuan thut hmun a rem ve nghal a. Hrumzial Lal pawh chuan chu mite pahnih innel dan a hmuh chuan bu nghut nghutin eng emaw ruahman a nei tih hriat tak chuan a khi vei suk suk a. Lal Hralai hnenah chuan ‘hei tia kan kar a remna lo awm ta lawm nan hian naktuk lam khian kan tlangvalte hian infiamna nei sela a va tha awm ve, an thahah man pawh kan pe mai ta lawng’ tiin a han sawi lung lung a. Lal Hralai pawh chuan nui vur vur chung chuan ‘e nituk e a, in remna chuan thian thatna pawh a keng tur alawm, amaherawhchu buaina rimnam ka duh hlek lo a nia, thianghlim takin an infiam tur a niang chu’ tiin a lo tuihnih ve charh charh a. Lal pahnihte thu an hriat chuan tlangvalte infiam dan tur chu sawiin Lalin thawm chu a tha ta kher mai, Lal Hralai chuan ‘engpawhnisela, hei zanriah ei a hun a ni ruai tawh a, kan ngaihtuahna sengin zanin lamah kan sawi chhawm mai ang chu’ tiin a han rawt a. Khelzing Lal Tuanzing pawh chuan ‘Kan Lalpa nge nge a thu a fing e, zanin chu a va nuam dawn tak em’ tiin a ngawi ta daih a.

Lalin ah chuan khawnbawl upate chu an chuang kai thuaiin a tuk lam a tlangvalte infiam tur mawlh mai chu hmuh an chak tawh hlawm a, ti ti dang sawilo chuan a tuk a tlangvalte infiamna tur lam ngawt sawi chuan an phul hlut hlawm a. Lal pahnihte chuan eng emaw chen an sawi hnu chuan ‘aw le, chutiang a nang ber i inhuam chuan kei pawh ka tawlh bik lo ang, infiamna a thei ber chuan silai leh darkhuang hlawh sela a tha mai awm e’ tiin Lal Hralai chuan Khelzing Lal Tuanzing chu a melh run a. Buk nghut nghut pah chuan ‘chutiang chu ni rawhse, infiamna puitham tak leh hriat reng tlak a ni tur a ni’ tiin a lo tuihnih ve sup a. Lal Hralai chuan tlangau pa chu koin a tuk lam an hun hmandan tur puangchhuak tur chuan vengtin chu hrutin a han tlangau ar ar a, a au na chin tlangvalte thawm chu a tha ham ham kher mai. Nula rimna lamah pawh ti ti dang a leng ta meuh lo le, tlangval uang falte chuan a tuk lam a chet dan tur chu zirin nula in nghing lawih lawih chuan nunchan an han zir a, tlangvalte tha za chu in neitu nu leh pa lam pawh chuan hrethiamin khap enah an en bik lo a. Satlâk tlangvalte pawh chuan tlangau zawh a tlangvalte khawsak danah chuan thil awmdan awm ang chu an hrethiam mai a, Thûamkunga chuan ‘naktuk chu a va nuam dawn ve mawle, thil kal sual a awm loh chuan tun hun bak hi hrumzial ka khuainuai theih hun a vang tawh dawn si a, ka theih tawk bakah tlemin ka keuh uar ngei ang mawle’ tiin a han sawi charh charh a. Chungliana chuan ‘a dik khawp mai, muang lei a han innuai chhin ka châkna a rei tawh mai’ tiin a lo tuihnih ve zauh a. Nui sang chungin ‘nia, kan chhuak ve thei dawn a nih chuan theihtawp theuh chhuahah kan ti a niang chu’ tiin an sawi zui sap sap a. Pasâltha Sângtuala pawh chuan ‘a dik khawp mai, kan chhuak ve a nih rau rau chuan theihtawp kan chhuah tur a ni’ tiin a thiante chu a lo fuih ve zauh zauh a.

Chumi zan chuan rei menglo in an mu thuai hlawm a, zing hma takah tho a Lal mual lamah vawk ngeng rawng rawng lamah chuan an in hawrkhawm thuai hlawm a, fatu chhuak hmate chuan tlangvalte ko tur chuan naupangho chu an lo tirin naupangho chuan phur fein tlangvalte riahna chu an pan thuai a, tlangvalten thil awmdan an hriat chuan nui hawk hawk chungin Lal mual chu an pan khawm thuai a. Nula lam pawhin sachhumna tur tui chawi turin tuikhur lam chu an pan sung sung a Thahru khaw nula hmel fai deuhte chu tlangvalte chuan an fiam zauh zauh hlawm a, mit ti kham zawng chuan tumah han in birh fal erawh an awm hauh lo. Tukthuan ei hunah chuan har ah bel chu an chhungkai zo deuh thaw tawh a, naupang lam chuan favai chu Lal mualah an lo chhung vum thur tawh bawkin piah deuh ah chuan tlangban ni awm tak dungchen awm te chu an phun zui bawk a. Val upa lam chu chem lem suihin har bulah chuan an nui huai huai hlawm a, naupang hlei fal deuh chu favai leng ur ur khawm chuan an in keuh khu ram ram nen Thahru khua hlimna chuan van a tawng hial a mawi a ni. Pasâltha Sukthanga leh Phulliana chuan an naute chu fuih ru in ‘hei vawiin chuan Lal khaw pathum infiamna tur a nih vangin leh Satlâk khaw ropui zia lanna rengah pawh in theih tawk theuh in chhuah a ngai dawn a nia, kan hrumzial râl hrat zia lah tlang hriat an ni chungah kan awm a nih hi vanhnuaiah thang mawlh tehse’ tiin an fuih sauh sauh a.

Tukthuan eikham chuan Lal pahnite chuan an thuam famkim nen chuan mualah an lo chhuak ta nghelh nghelh a. Thahru Lalpa chuan hrumzial tlangvalte a hmuh chuan an ding chang mai awm mang e’ tiin a ngaih a thalo ru deuh viau a, Infiam mai tur an nih vang chuan a rilru a hahdam deuh mai pawh a. A fapa in an khua valte a rin zawh zia leh an chet dan tlem a hmuh vang chuan a ngaih a nuam deuh a, a khaw tlangvalte ngei in nghahna tur chu a duh a ni, chutia a ngaihtuah na kawm a a ngawih rauh rauh lai chuan,Hrumzial tlangvalte chuan Thahru tlangvalte chu ngaihnep hmel tak chuan an lo nuih ralh ralh hlawm a. Satlâk tlangvalte hmel reng a lan loh vang chuan pasâltha Sukthanga leh Phulliana pawh a ngaihna hrelo chuan an hawi ruai tawh a, Hrenzing Lal Tuanzing chuan ‘khawnge kan khual valte chu an awm zawh tak a, ka tlangvalte huhang an zo dawn na nge’ tiin a nui huau huau a. Thahru Lal Hralai pawh chuan ‘a ni dawn tak maw, kan khual valte pawh chu lo la kal sela, infiamna chu kan tan tawh tur lah niin’ tiin a hawi kual hruk hruk a. Chutia nunau ten Satlâk tlangvalte an zawn kual lai chuan Thlapi te in lamah chuan tlangval haw haw thawm chu lo awm in, chu lamah chuan naupangho chu an tleh thla nghal huk a, naupang hlim thawm chu tlangval haw haw karah chuan awmin Thahru Lal mual a awm khawm tlangvalte pawh chuan chulam ngawt chu an melh ta thup a. Thahru Lal fapa in Satlâk tlangvalte a hmuh chian chuan dul dawm meuh chuan a nui ta tlawrh tlawh a.

Satlâk tlangvalte chuan hlangah mi pathum zawnin Awdei leh khawtual tlangval eng emaw zat chuan an lo puiin an lo haw haw hnai zel a. Hrumzial Lal lemah Chungliana chu tangin Thûamkunga chu Thahru Lal lemah changin maipawl leh vut hmangin a sam leh a taksa then khat chu an tat var vo a. Lal pahnihten thil awmdan an hmuh chian chuan lawmin an ni pawh chu an nui tlawrh tlawrh a, khual valte chu lo hnai zelin Thûamkunga bulah chuan Thlapi chu Lalnu lemah changing tuibur a lo fawp ri barh barh a, Lal kiang an lo thlen chuan zawite a nghatin pawnpui chhia chu an thut nan an dah thuai a, an thut fel chuan Thahru Lal lem a chang Thûamkunga chuan ‘ka nupui duh tak, ka tlangvalte kha tuibur âl kha lo theh ta che, khawnge khual valte chu lo chhhuak ula, ka tlangvalte khan dimna tel hauh lo turin han bin zi awt awt mai teh u’ tiin a hawi kual hruk hruk a. Hrumzial Lal lem a chang Chungliana chuan ‘Lal ropui zawk kei ka awm laiin nang khawte Lal ve mai hian rorel lo tum sek suh’ tiin a han hrawk khur khur a. Thahru Lal fapa chuan an khual valte tawng chu Lal pahnihte chu a lo lehlin sakin Lal pahnihte leh tlangvalte chuan an lo nuih hluah hluah a. Thûamkunga chuan tuibur âl pik puat pahin ‘nang ka mikhual tawng tam satliah thibeh lo thu hi ka van kham tak em, tlangvalte u he kan hnamchawm Lal hi kan bin hrep a nge’ tih pah chuan buan mual lamah puanven sawi chhing pah chuan a pan ta chhat chhat a. Hrumzial Lal lem a chang Chungliana chuan ‘I khaw valrualte leh i nupui hmuh lai ngeiin puanven phelh phung khawpin ka han bin teh ang che’ tih pah chuan buan mual lamah chuan a phei ve ta nghal a.

Buan mualah chuan tlangvalte chu hmun hnihah inthen in an han in ep in an haw haw ta hulh hulh a, khaw hnih tlangvalte chuan an khaw Lal lemchang hnungah chuan dingin an thawm chu a ri ta hup hup a. Lal hnihte lemchang Thûamkunga leh Chungliana chu favai leng chuai chuai khawp chuan an han inhrosa dun a, an han in kuah in an han in thlah leh favai khu rum rum chuan an han tal kual leh chiam hnu chuan an han in kuah chawtin ‘khai aw tang hle rawh, i lei rohlu lang thuai khawpin ka vawrh dawn che nia’ tiin an han au dun that that a, Hrumzial Lal lemchang Chungliana chu kang duaiin favai tawp bul maiah chuan a tla khu luai a. Satlâk tlangvalte chuan Chungliana chu kai thoin an han hmet nawk nawk a. Thûamkunga chuan ‘ka khuate u, tiang khan kan khualte chu kan theh hnawk hnawk tur a ni’ tih pahin a vei kual thur thur a. Thawh hnihna tanin an han vir dun zawk zawkin Thûamkunga chu a leng ve lawp a. Lalnu lemchang Thlapi beng bulah chuan Awdei chu phun sap sapin zak hmaisen tal chungin Thûamkunga kiangah Thlapi chu a tlan thuai a, a pasâl lem chu enin ‘awi i na em ? kan vang khawpui tual laiah chham ang i zal mai dawn em mi ?’ tiin a han fuih a, a lo en tu nunaute chu lawmin an haw haw hluah hluah a. Zawimuang a thawh tuih tuih pahin ‘khawnge valin kan ti lak lawh bawk a, arsi pel zawkin kan vawrh nawlh a nge aw’ tih pah chuan puanven chu a suih tha sauh sauh a. Thawh thumna chu an tha tawp chhuah tih hriat tak chuan favai khu chu a bial ta luih luih a, mihring lang lo tawp chuan an bo pil ta hmiah a, favai khu karah chuan thil thum dawp dawp chuan a zui zat bawk a. Satlâk tlangvalte chuan an thiante zia an hriat vang chuan tuman hnaih tha duh loin an lo nuih khiah khiah hlawm a.

Awdei leh tlangval pathum te chu nui sang chung chuan favai khu karah chuan an han zung lut ve nghal a, na tuar te thawt thawt chu lo chhuakin Awdei leh tlangval dang te chu an lo leng chhuak nghal lawp, an hmaite chu a sen tul hlawm a, thinrim leh nuihza bawksi chuan an piah a favai khu rum rum chu an thlir thap hlawm a. Hrumzial pasâltha leh tlangval pangâ dangte chuan Thahru tlangvalte nuih sang chung chuan favai khu chum chum karah chuan an zuang lut ve leh nghal a. Hrumzial tlangvalte an lut kim chiah tih chuan natuar te ri chu lo chhuak that thatin hrumzial tlangval pahnih chu an lo leng chhuak nghal lawp a, an ni pahnih pawh chu an hmai leh taksa chu a sen thluah bawk a. An mahnni nuihtu Thahru tlangvalte melhin za lo tak chuan an nui ve rah rah a. Nunauten mak ti tak a favai khu an thlir lai chuan Thûamkunga chu a lo leng chhuak nawlin a thawrual chuan favai khu karah chuan a tlan lut leh nghal a. Thahru Lal Hralai chuan tlangval dangte chu thelh tur chuan a au that that a, Lal a au that that lai chuan hrumzial tlangval pahnih chu lo leng chhuak leh lawpin an taksa chul kual noh noh pah chuan an piah a favai khu luih luih chu an thlir vang vang a. Hrumzial tlangval sawm tha zette chu favai khu karah chuan an tlan lut thuai a, Chungliana pawh a khu lo chinah chuan lo per chhuak nawlhin a tlan lut leh nghal thuai a, Hrumzial tlangval pahnih an lo leng chhuak leh nawlh in an ni pawh an tlan lut thuai a. Mualkunga chuan pasâltha Sângtuala chu melh zauhin favai khu karah chuan an zuang lut ve ta huk a, favai khu chu zual sauhin tlangval haw haw thawm leh khu chu nunaute chuan haw haw in an lo zim hnai tuau tuau a, hrumzial tlangvalte chu an lo per chhuak zauh zauh a, a tawpah chuan Thûamkunga chu a lo leng chhuak ve nawlh a, Chungliana leh Satlâk tlangval dangte chu an lo leng chhuak zui zel a, a tawpah chuan Mualkunga leh Pasâltha Sângtuala chu an lo in pawm chhuak thawt a, nui hawk hawkin Thûamkunga chuan ‘in va han tenawm dun tak em, kan chauh lamah in lo lut hlauh chu aw’ tiin nui hawk hawk a, khaw thum valte chu then sak sak chung chuan an in kawk zauh zauh a.

Lal Hralai chuan nui vur vur a dingin a ban pahnih a phar chuan Thahru Lal mual chu a reh ta duk a, Lal Hralai chuan aw thian khurh khurhin ‘hei vawiin ah khaw thum tlangvalte zingah infiamna thianghlim tak neih tur a ni a, kan theih tawk chhuah theuh tur a ni, chutih rual chuan mawilo leh boruak tichhe zawng a khawsa an awm a nih chuan tumah kan dim dawn lo che u a ni, ti tha ber ni theuh turin duhsakna ka hlan a che u’ tiin fuihna thu tawi a han sawi a. Khelzing Lal Tuanzing pawh lo ding chhuakin ‘kan Lalpa sawi ang khan tumah mawilo tak a khawsa lo turin ka hrilh nawn leh a che u, in theihtawk chhuah ula hneh tu ni turin in thianma leh theihna zawng nen’ tiin a han sawi ve leh a. Pasâltha Sukthanga pawhin thusawi vein ‘kan vawiin hun hman hlimawm leh phurawm tak hi in unau na leh in pawhna a nih ngei theih nan leh remna leh muanna chhawmnun a nih zel theih nan te, tlangvalte khawchhung muanna in nih zia lanna chawi nun zelna tur a nih hre rengin, in theih tawk theuh chhuah ang che u’ tiin a han sawi ve leh charh charh a. Lal fapa Thadai an tawng lehlin zawh chuan nunau te chu an lo haw haw luih luih a. val upa leh pasâltha te kaihhruaiin infiamna lam an hawi tan ta a.

Tlangban ang ban tur a siamah chuan arbawm chhia chu khaiin arbawm khai laiah chuan kut phah bawk zet tur an thai dum raih a, hrumzial tlangvalte chuan mak ti deuh tak chuan an thlek dauh dauh a. Thahru Lal fapa chuan thâl ngul khauh tak leh thal mu suih mauchang chu a lak tir a, tlangvalte chu in tlar in an han kâp liam liam a, tlangval tlem tih loh chuan an fuh deuh mai a. hrumzial tlangvalte pawh sairawkherh perh thang an nih vangin a mawi tawkin an fuh mai reng a ni. Hlam sawm danah dinna siamin an han kap leh chuan hrum zial pasâltha Thacheu leh tlangval panga leh Thahru tlangval sawm leh Satlâk tlangval te chauh chu an la ni hlawm a. An han tan leh chu Thahru tlangval zahve te chuan an tum fuh lo in en tu lamah an kal thuai hlawm a. Hlam sawmhnih danah chuan tlangval sawm thum tha lam mah chu an la ding thap a, an han kâp theuh a Awdei chuan arbawm lai a thai han chu fuhin nunau te chu lawmin an lo ri hluah hluah a, an han kap zel a. Hrumzial pasâltha leh in nghahna Thacheu tlangval dangte pahnite chuan arbawm chu fuh vein an infuih nasa kher mai. Hlam sawm hnih leh pangâ danah ding thapin an han kap tliar tliar a, Awdei chuan zung zabeng kar tlain arbawm chu a fuh then nalh a, Thahru tlangvalte chu lawmin an au thum hluah hluah a, Hrumzial tlangvalte pawhin han kap ve mahse arbawm pawh an fuh hlawm lo a. A tawp berah chuan Thûamkunga chuan a thiante chu bekbawrh ve sar sarin an then suk suk hlawm a, uluk tak chuan tinin an han kap ve a, an arbawm khaina hrui chu thâlfang chuan fuhin midang fuh an awm tak loh ah chuan arbawm fuh awm chhhun Awdei chu thâl kahah chuan pakhatna dinhmun a luah ta a. Satlâk tlangvalte chuan thangthat lak an tum lo tih an hriat chuan Khelzing Lal Tuanzing chuan ‘nangni ho rilru chu a va ngaihsan awm tak em, in khawchhung in awpna hmuh a chakawm kher mai’ tiin a ngaihtuah rauh rauh a.

Val upate chuan arbawm an khai lai chu tar tha lehin silai in kah siak tur chuan tlangvalte chu an in tlar leh ta thap a, an han kap tliar tliar chuan hrumzial pasâltha chuan silai kah chu a lo thiam kher mai. Awdei chuan a thian khualte khawsak dan a hmuh chuan a ni pawh a tang ru kher mai, a tawpah chuan mi panga te chauh awmin pasâltha Sângtuala, Mualkunga Chungliana Hrumzial pasâltha Thacheu leh Awdei te chauh chu an bang ta a. Hrumzial pasâltha Thacheu chuan a theihtawp chhuah tih hriat takin a uluk kher mai, an hruaitu pa awmdan an hmuh chuan hrumzial tlangvalte pawh chu an pasâltha fuihin an lo au that that reng a. Hrumzial pasâltha chuan uluk tak a tinin a han kâp dur a silai mu thuaina an hmuh chuan hrumzial tlangvalte chu an zuang zak zak hlawm a, Awdei chuan a han kap ve leh in Thahru tlangvalte chu an zuang ve leh zak zak hlawm a. Thûamkunga chuan kapin Satlâk tlangvalte chu an phar ve dual a. Mualkunga leh Chungliana erawh chuan an tum tak chu an thawi faih thung a. Pasâltha Sângtualan a kah ve chuan a tum tak chu fuh ve lehin mi palite chuan in elna chu an chhunzawm zel a, hlam khat a tawlh hnung lehin Hrumzial pasâltha chuan a han kap hmasa leh ber a, thai dum hmawrah chuan a fuh leh ta a, tlangvalte chu an zuang leh zak zak hlawm a. Awdei chuan kap ve lehin a ni chuan tlemin a fuh chiang leh ta deuh a, pasâltha Sângtuala leh Thûamkunga chu an in melh zauh in an han kap ve leh chu arbawm khaina hrui bawk chu an kap chat ve leh hmawk hmawk a. Awdei chu Lal fapa Thadai kiangah kalin a phun sap sap a, Lal fapa chu buk nghat nghat pahin a phun leh sap sap a, nuam ti zan lo tih hriat tak chuan Awdei chu a kal hrang leh ta.

Lung in chawi siakah chuan Thûamkungan chak ber nihna a hauh a, Thahru tlangvalte chuan pasâltha Sângtuala fin zia leh a thiante a chawimawi thiam zia an hmuh chuan an zah thar kher mai. Infiamna tawp berah chuan inbuan chu dahin nula lamin tuisik an sem zawh chuan favai chhun vum lamah nunau te chu an in tlar khat leh ta dul a. Lal te awmna lam erawh chu val upaten kal sawn tirin a tlangvalte chu an in chawi kang lap lap reng a. An in thlifim chho zel a mi pa riat chauh an awm tih chuan pasâltha pahnih Sângtuala leh Thacheu chu an in tum dawn a, Thûamkunga leh Chathang an in tum dawn a, Chungliana leh Ranglian in tum in, Awdei leh Mualkunga chu an in buan tur an ni a. Hrumzial tlangval pakhat leh Thûamkunga chuan bul an tan dawn a ni. Thûamkunga phur lutuk chuan tui a in sek a.Thûamkunga chuan ‘nau chahaite i tan hle loh chuan lei rohlu lang phir thaih thaih khawpin ka bin ngei ang che mawle’ tiin a then suk suk a. Thûamkunga te chu tlangau pa chuan inring tur chuan a han au that that a, thawh khatna chu in enchhin nan hmangin Thûamkunga chu awlsam tak chuan khup chen lai chu a kang thuai a. Hrumzial pa chuan nui vur vur a melhin a ngaihnep hmel kher mai. Thawh hnihna an tan leh chuan hrumzial tlangval chu a kang ve leh zawk a, a thawh thumna chu an theih tawk tak meuh an chhuah tih hriat chuan favai chu a leng chuah chuah a. Harsa lutuk loin Thûamkunga chuan hrumzial tlangval chu ko liam zawk chuan a bin lawp a. An hmelhriat zawk a chak vangin lawmin an au dar dar a. Chungliana leh Ranglian chuan buan mual chu an luah ve leh thung a. Tlangvalte chu an thiante fuih in an lo au that that reng a, khaw ai awh an nih an hriat vang chuan theih tawp chhuah in an thiam tawp chhuah chuan an in elh ngian ngian a, Thûamkunga chuan ‘Chunghnap tang hle rawh aw, i hneh loh chuan i khawvel tharin a hnawl mai ang che aw’ tiin a lo au lauh lauh reng a. Thûamkunga lo au sek chhan tum a au zuai lai chuan Chungliana chu khup chen a kang zauh a. Hrumzial tlangval Ranglian chuan a thiante leh Lal lam chu melhin hlim tak chuan a then khum suk suk a.

Thûamkunga chuan ‘awi i va han nep zel zul tak em, khatiangte chuan raltiang i kai hlei lawng e’ tiin a lo melh tur khaih a. Pasâltha Sângtuala chuan Chungliana chu panin a beng bulah a phun sap sap a. Buk nghat nghat pahin ‘Thûamhnap lo ngawi chipcham rawh aw, he mi zawh hian nang nen kan in khuainuai ngei ang’ tiin a beihpui lam chu melhin a pan nghal a. Tlangau pa chu an au that thatin an ni pahnih chu chungnun tum chuan an in man leh ta chat a, Chungliana chuan a beihpui pa ban tha pek nat lam ding lamah chuan a han nawr deuh salh a, a hma a hneh tawh vang a zuamna rilru chuan fimkhur na hloh tirin, a beih pui pa chu chawi kan vawk tumin a han nawr deuh salh a. Chungliana chu a beihpui pa vei lamah tawlh thutin a dai khal
Pasâltha Sângtuala leh hrumzial pasâltha Thacheu chuan buan mual chu an lo zawh ve nghal a. Khelhzing Lal Tuanzing chuan a pasâltha chu fuihin a lo ang lung lung bawk a. Inbei turte pawh chuan tih mai mai a hun lo tih hriain an puanven chu an han suih nghet tang a, tlangau pan rawl a chhuah that rual chuan an han in phih dun sak sak a, an favai hram chhun vum chu a leng nghal ur ur a. En tu lam chuan fuih phurin an lo haw haw luih luih a, Pasâltha Sângtuala chuan a buan pui rilru en nan khup chen chuan a han kang zauh a, Thacheu chuan Lal Khelzing lam melhin a pan pahnih pharin a han au tial ruai a, Satlâk tlangvalte chuan an pasâltha chuan a hneh lo dawn emaw tiin hlauthawng ru tak chuan an lo melh ka hau a. Pasâltha Sângtuala then sak sak a hmuh chuan Mualkunga chuan ‘I va au lian hma deuh ve’ tiin hrumzial pasâltha chu a lo nuih teuh teuh a. Thawh hnihna an tan leh chiah chu ‘khawnge kei mah lengi man tuak eizo zela’ ti a au that thatin hrumzial pasâtha Thacheu puanvenah chuan manin, tlangau pan a au that rual chuan in phawi ngei tum chuan an in nawr khu ta luih luih a. Hrumzial pasâltha Thacheu chuan hnen sa ah ngaiin awsam tak a phawi leh mai a han tum a. A hma a awlsam tak a phawi kha tunah chuan lungtum chawi tum ang mai chuan a nghet ta tlut a, hrumzial pasâltha hmel a beidawnna lo lang chu Lal Tuanzing chuan hmuin ‘ka pasâltha I theih tawp chhuah rawh khai, ka darbu pakhat ka pe ang che’ tiin a lo au lung lung a. Pasâltha Sukthanga chuan ‘Sangte, Satlâk khaw tan han bei rawh khai, zam hlek suh’ tiin a lo au ve lawng lawng a. Thahru Lal fapa Thadai chuan ‘ka nau, i chak a nih phawt chuan ka silai ka pe ang che’ tiin a lo au ve lawng lawng bawk a.

Pasâltha Sângtuala chuan a mah chawi tum a theih tawp chhuah a thaw hlap hlap chu a vir pui zawk a, a beihpui pa ke chheh sual zauh chu remchanga hmangin kawng chen a han chawi kang vawh a, Hrumzial Lalpa Tuanzing chuan ‘ka pasâltha I zam mai elaw’ tiin a lo fuih sauh sauh a. Hrumzial pasâltha Thacheu chuan a zam lo tih hriat tak chuan favai chhun chinah chuan a hank al hual thar thar a. A thawh thumna tan tur chuan puan tlangah an han in man dun chat a, tlauau pa au that rual chuan pasâltha Sângtuala chuan ‘khai aw, I han ti tak tak the ang aw’ ti a au that pahin hrumzial pasâltha Thacheu chu dar liam vawh khawp chuan a han bin zawt a, favai chhak chhuah thawt thawt pah chuan thinrim hmel dur khup chuan a hma a tlangval nui sang chung a en reng tu chu panin ‘I chak lo khawp ang’ tih pah chuan a kut humruh chu a han vai nghal pawp a. A tum ang a khawih fuh mai theih loh chuan a thinrim zual sawt a. Lal pahnihte chuan au tuar tuar mahse engah mah ngailo chuan a bawh buan buan reng a, Thahru hmeichhia leh naupangte chu hlauin an til hak a. Thahru Lal fapa Thadai chuan ‘tuman lo pui hlek suh u’ ti a au that that pahin ‘ka nau i zam mai a nge aw, I u ka awm hi’ tih pah chuan a hnaih thuai a. Pasâltha Sângtuala chu nui sangin lang mahse a mit erawh chu a sen leh ram tawh a, Satlâk tlangvalte chuan an thianpa chu an ring tawk tih hriat tak chuan midang inrawlh tur hmaah tak chuan in ring tak chuan an lo tlak khalh thuai a.

Link:
BBcode:
HTML:
Hide post links
Show post links

Ngaia
Site Admin
Posts: 25873
Joined: April 30th, 2016, 4:07 pm

Unread post by Ngaia » December 11th, 2018, 6:00 pm

PASÂLTHA SÂNGTUALA (Mampuia Pa)

BUNG – 175


Pasâltha Sângtuala chuan ‘I duh tak tak a ni maw, kha inring rawh le’ tih pahin hrumzial pasâltha kuttum lo thlawk thut hniam san zauh pahin, a kut chu a vaichhuak zawk a, hrumzial pasâltha chu duh loh paih ang thlawrh chuan favai hram zingah chuan a hlawm nawk a, hmui thi nung chung a lo tho chhuak leh chu hrumzial pasâltha Thacheu hmel dur khup chu hmuh a nuam falua lo kher mai. A kut hnung lam chuan a hmui thi chu a hru zauhin hmalam ah chuan a tlan thut a, Pasâltha Sângtuala chuan a mah lo zuan tu hrumzial pasâltha lo zuang mek chu hnaihchilh thutin a khabe kualah chuan a chho dawm zawt a, hrumzial pasâltha chu ek thawtin hlam hnih dawn a leng dawrh a, harsa ti tak chuan hrumzial pasâltha chu a han in beng kangin a lu chu a thing nur nur a, nunau lamah tlan thutin tlangval pakhat chempui pawh thlak sakin buan mualah chuan a tlan nghal thuai a. Hrumzial pasâltha Thacheu chuan then deuh sang a lo melh rengtu lam chu panin. Pasâltha Sângtuala mitmeng a hmuh chian chuan hrumzial pasâltha Thacheu chu a tawi hrut hrut a, an karah hlam khat vel chauh a tla tih chuan a ding chut a, Lal Thazing chuan lo vin tuar tuar lam chu hawiin ‘nang mah vang chauhin he pa hi tun tum chu ka ngaithiam ang, a fimkhur erawh a ngai hle ang’ tiin hreh hmel tak chuan buan mual chu a chhuahsan ta hnu hnu a. Hrumzial Lalpa Thazing chuan a pasâltha awmdan chu mak a ti kher mai, tun hma zawngin a thin terek chhuak thelh daih har zia a hre chiangin Satlâk pasâltha naupang tak chuan engtin tak ti ang maw ? tiin a ngaihtuah nauh nauh a. Pasâltha Sângtuala mitmeng a hmuh meuh erawh chuan a pasâltha khup ta mai chu mak a ti bik hauh lo, tunhma in chutiang mitmeng a hmuh a hre ngai hauh lo, sapui thinrim mitmeng nen danglamna a hre lo hial a, chu tlangval hmachhawn zawng a khawsa lo hlauh chu a lawm let ling khawp mai.Thahru Lal Hralai chuan Satlâk pasâltha fiamthu duh leh nelawm tak mizia a hriatchian phah in ‘nang zet zawng mi hlauhawm tawp thang i lo ni e, i mizia ah reng mi chungchuang zia a langin, khuanu malsawm tlak rengin i nunngil mai’ tiin a ngaihtuah zui nauh nauh a.

Satlâk tlangvalte inven thiam dan an hmuh chuan an chemhar pek zawng an awmlo chu an vanneih zia pawh an hrethiam chhawm mai a. Lal Hralai chuan hrumzial Lalpa chu melh tur khuihin ‘I pasâltha chuan min va tham lo ve mawle, ka hmuh lai ngeiin tiang khan a che a nia, engtin nge i tih dawn’ tiin a melh tur khuih a. Lal fapa Thadai chu a pa hnungah chuan lawm lo tih hriat tak chuan a ding tak ngal bawk a. Hrumzial Lal Tuanzing chuan a pasâltha chu rum tak a melhin ‘nang ka pasâltha leh ka in nghahna chuan vawiin hian mi ti mualpho hle a ni, i chet dan a vang hian khua kan thlen hunah salâm i chawi tur a ni, tun hnuah ka thu i zawmlo leh a nih chuan a pawi khawp ang’ tiin a pasâltha chu a melh run a. Thahru Lal Hralai chuan ‘ka khuate u Lal Tuanzing thusawi kan hretlang ta bawk a, kan hun hlimawm loh lam chu kan thiehnghilh rih a niang chu, tunah chuan kan lo sawi tawh ang khan lawmman la tur kan zawn chhunzawm zel a ni, patlingin kâ kan an chuan kan bawhtlang ngei tur a ni, tunah infiamna tan leh tur a ni, buaina siam zawng a khawsa in awm leh a nih chuan a pawi khawp ang’ tiin a han sawi a. Lal chuan tlangau hnenah chuan zaizirin thu a han pe zawm zat a. Inbuan chu tan leh mahse tuman chak tum em em lo in an ti kual vel mai mai a. Awdei chuan chak ber nihna a chang leh ta tlat a. Chak ber nihna chu chang mahse a mah ber chuan a dinhmun chu a pawm mai duh hauh lo, tang ngial mahse Lal ten lawman a an lo sawi tawh silai chu a kutah a an hlan ta tho tho a.

Lal fapa Thadai chuan a khaw tlangvalte chu a rukin hrumzial pasâltha Thacheu awmdan chik tur chuan a chah in, mit kham zawng a khawsa a nih chuan dim hauh lo tur chuan a hrilh vek bawk a. Awdei leh tlangval pangâ te chuan ngun takin an mitmei reng a, Thacheu pawh chuan a hnen loh leh ngam loh a nih bakah Lal chu a hlauh vangin thinrim viau mahse engmah a ti ngam bik lo a ni. Khelzing Lal Tuanzing leh a tlangvalte chu an nithum zet an cham hnu chuan an hawng ve ta a, an hawn zan chuan ruahpui vanawn sur lehin Satlâk tlangvalte chuan thinrim ru talh in ‘sur raw han tawh hauh suh’ tiin an piah tlang atang a ruah lo sur phei buan buan chu an thlir thap a. Buhchi thlak a lo hun chuan Satlâk tlangvalte pawh chuan buh tuh chu puiin Thlapi te thianzaho nen chuan an in zui dam dam thin a, buh tuh zo har deuh chu Satlâk tlangvalte leh an lawmte chuan an pui zel a, chumi kum chuan tumah han zo har fal an awm lo, nula tlangvalte chuan an khualte pawhin an tih theih ang chu tih theih tumin a khua a an han feh tak ah chuan chawhma tha lek lekah thlawh hma chu an zo duak duak hlawm a. Lal Hralai le a khawnbawl te mai bakah Thahru khua te ngei pawh chuan in pei zawn nawm zia leh khawtlang nun a khawih danglam theih zia an hmuh chuan tu mai pawh chu an hlim in an thlamuang em em a ni.

Furpui pawh liamin favang awllen chu a lo hre chhuak leh ta, hmelchhe ruah bik chuan khawi mual emaw chu la bawh huk huk mahse ngawhnuai lam chuan tlangvalte lung a lenin, an zahawmna sa lak theih dan tur ngaihtuah chuan an hmanhlelh tan a, naupangte pawh chuan tukrek leh thang an kam thiam zawng kam turin an in zui chhuak hal hal a. Pasâltha Sukthanga leh Phulliana te chuan favai awllen a lo thlen takah chuan thawhuaiin ‘hei kan tum ang lo deuhin khua kan chhuahsan rei ta hle mai, tunah chuan hawn lam kan hnaih a hun tak zet tawh a ni’ tiin a han sawi charh charh a. Lal fapa Thadai chuan ‘incham rei tawh na chungin kan ram a thil thleng hi in thlahte hnen a in sawi ah reng kan va hmu ho ang chu mawle’ tiin lui kal tur chuan a rawt ta tlat a. Tlangvalte chuan ‘kei pawh kal mai ka va duhve chutiangte chu tawn chu a khat a lawm le’ tiin kal mai an hreh loh zia chu an sawi tliar tliar a. Lal fapa chuan nui huauh hauh chungin ‘tlangval lai chuan tiang tur hi a ni, fa pahnih/thum neih hnu chuan chang dang a kan theih loh a nia’ tiin a tuk lam a lui lam kal tur chuan an in buatsaih ta hlawm a. Thahru tlangvalte pawh chuan Lal fapa thu an hriat chuan an lo phur hle hlawm a, a rang lam a chhua tum chuan buh an fai tluk tluk a, a tuk chaw eikham chuan lui kal tum tlangval sawmngâ tha zette chu lungdawhah chuan an thu ther fur a, an kalna tur a hlat tham vangin muangchang loin an kal ta a.

Zanthum zet an rih hnu chuan an piahah chuan tlang pahnih insuihfinna tawp vut chu an ral hmuh pha ta, Lal fapa Thadai chuan arpui tuilai thau tha tak chu iptepuiah a ak tel a. Satlâk tlangvalten a chhan an zawh lah chuan sawi tha duh loin ‘ a hun takah in hmu mai ang’ tiin a nui var var zel a. an tum hmun ‘Chhaopi (tuikhawhthla) awmna hmun chu an thleng dawn ta. Lôsiarô an tih hmun chu lung khawkrawk hmun pahmei chhunghnih lo tia zet tur chu an thleng ta a, lung nal nen a khat tawkin an tawlh leh phat thin, Thûamkunga chuan ‘hei thal vaekchar lai chuan lengi hruaina chi tak a nih dawn hi a, lungpui phenah han bung fur mai ila, thiante mawng ung zet pawh a lang vuih vuih thei ngei awm sia’ tiin a nui hau a. Satlâk tlangvalte chuan an thianpa thusawi chu nuihin fiamthu eng emaw nen chuan an ri zui nak nak a, a chhak deuhah chuan tui a lo tling li pum in, a tui chu a vawt deuh surh nghe nghe a. An han hleuh chhuak chu Chungliana chuan a puanven that mawlh mawlh pahin ‘khai aw, kan tui hleuh chu a vawt reuh hle mai a, ka chhungkaw dinna tur ber pawh a sawng te vek a lawm, Thûamhnapa ta tia chauh a nih tak hi a’ tiin a nui huk huk a. Thûamkunga chuan ‘a ve mai mai che hian a, chutia kei ai a lian zawk a I hriat chuan hnang hlaiin teh thlap ila a ni mai a lawm’ tiin a khi sang a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘ngawi mai mai teh u, in neih hmelchhiat teh reng nern hian’ a lo ti zauh a. Nui sang chungin ‘zanin chu meipui engah a hmeltha ber thlang ila a ni mai a lawm’ Thûamkungan a tih chuan an nui ta vek a. Lal fapa Thadai chu then suk suk chung a kalin an chhak pukah chuan a lut ta a, an han thlen chuan puk chu a lo zauin a nuam kher mai. Thûamkunga chuan ‘e khai a, puk nuam tak a nih hi, khaw hnaih deuh chu nise in sak hranpa a ngaih dawn lo a nih hi mawle’ tiin buk chhung fai deuh hluau chu a thlir kual dun dun a.

Lal fapa Thadai chuan ‘khawnge vawiin chu sangha thar lam i lim nghek mai teh ang aw’ tiin a arpui tuilai a ke a tawn tha mawlh mawlh a, an piah a tuikhawhthla sang tak bul a saingho ang tak a pir vauhah chuan a va ding phei a, aw ring leng lawngin ‘Azinô, Ahmie eima cha hia Ahmie mia rite(Lalnu, chawhmeh kan rawn dil che, chawhmeh min thleng rawh)’ tiin a han sawi lauh lauh a. A thusawi pah chuan arpui tuilai chu livirah chu a theh thlain livir chuan arpui tuilai chu a len lut daih a, Satlâk tlangvalte chuan Lal fapa chetdan chu mak ti tak a an thlir thap lai chuan lui a tang chuan sangha lian tha tak tak chu an lo tek chhuak ta sup sup a, an duh tawk an man hnu chuan sanghte chu luiah chuan an per bo leh ta vek a. Pasâltha Sukthanga leh Phulliana pawh chuan ‘hei zet chu a lo mak tak zet a nih hi a, kan khuate chuan hmuve thei sela aw’ tiin an lo sawi dun sap sap a. Thingro tha fawm tur a awm loh vang chuan mau ro eng emaw zat an fawm tel a, eirel chuan an che suau suau a, eirel pah chuan an thil hmuh mak an tih zia chu an sep zui laih laih a. Thahru tlangvalte chuan an khual valte hlim zia leh mak ti hmel chu en in hlim tak chuan an lo ti ti ve chul bawk a. Zanriah ei an peih chuan Lal fapa chuan ‘kan riahna tur buk hian chanchin a nei nual a, hlau a zam tur chu ni ula helai hmun a kal tur hian ka sawm hauh lo ang che u’ tiin a han sawi charh charh a. Thûamkunga chuan ‘Chunghnapa tih chauh lo chu ngaihtuah awm kan awm lo a nia’ tiin a thianpa chu a mekh zauh a. Lal fapa pawh chuan ‘ka ring reng a ni’ tiin buk bang leh a chhehvel ram chu an melh kual a, chu lam vel chanchin chu zanriah eikham lamah meilum ai pahin kan sawi chhunzawm dawn nia tiin zanriah an peih chuan tlangvalte chuan, sangha sa leh chaw haitho chu changel hnanah chuan an khawrh khu vung vung a. hlim tak a zanriah eiin an ri laih laih a, a tuk lama a ramvah na tur te chu kawkin an ri luam hlawm a, meilum hnuk puakin vaibel chu an fawp khu talh tlah hlawm a. Mualkunga chuan Lal fapa hnenah chuan ‘an kalna ram chanchin vel chu a han zawt a.

Aw thian kharh kharhin ‘nia hlauhawm zawng a ngaih tur leh eng emaw zawng a ngaih tur a ni lo a nia’ tiin a han sawi hmasa te te a, thawk ham ham pahin ‘chhun lam a milim ni awm tak kham a kan hmuhte kha he ram kan luah tan tirh a kan pasâltha ten an hmuh chuan an rilru a nuam lo in, sadawt nen inthawina neiin hun an hmang hialin an sawi, hun lo kal zel ah thangtharte chuan siam chawp tiin sawi hial te pawh an la awm fahming, siam chawp chi zia zang a nih loh zia pawh in mit ngeiin in hmu a nih kha, thangtharte chuan tun a kan thilsawi hi an hmu lo a nih chuan tar dawthei leh zeldin thubawl sawiah min la puh duh mai awm a sin’ tiin a vaibel chu a fawp khua tual a. ‘Thâllai chuan a ram leh a chhehvel hi fan a nuamin lungte hial a leng duh nia, eng emaw ti zawng chuan a hmuhnawm reuh phian leh nghal, helai kan awmna puk hi hmanah pasâltha pakhat leh a nauten an zan riah nan an hmang a, zanah chuan eng emaw thir ri deuh rum rum ang chi hi an hre zan khua a ni awm e. an zing a pakhat chuan lukham atan lung ke lem ni mai a mawi chu a hmang a, khawvar lam chuan “khawi ka nge i kham reng a, ka ke a kham tawh lutuk” ti a, a lung lukham chu a tukah pawh hmuh tur awmlo in a bo zui daih a ni awm e’ tiin an puk riahna leh an chhenvel ram chu a Lal fapa Thadai chuan a han sawifiah a. Hlau lam a la loin ngaihnawm ti tak chuan an lo ngaithla hlawm a, Lal fapa chuan dawt a sawiin an ring hauh lo. Tlai lam a sangha man dan atang khan rindan an nei daih tawh a ni.

Thuamkunga chuan thil eng emaw fiah duh ta reng mai tih takah a hawi kual vut vut a, puk kil lam a mihring ban niawm tak chu lain lukham a hman ngei chu a tum ta a. Mutna an siam chuan a sir berah muin a ti ti zat zat reng a. Hma tak a mu nafam chu zanlai arkhuan chuan tui takin an mu hlawm a, Thûamkunga mu tui lai chu tu emaw hian a luah a lo sawi nawk nawk in ‘khawi maw ka ban I kham a kham tawh viau a nia’ ti than hian a hria a, a han harh chuan a lung lukham chu a lo awm loin puk chhuat chu a lo kham reng mai a lo ni a. A lung lukham chu a han dam in a hmuh mai loh vang chuan a hlau rut a kher mai. Lei nghawr deuh dur dur leh thir han in khak ri deuh lhuah hluah chu a hre zui a, a thiante lah chu tui tak a muhil niawm takin an thaw sâk sâk hlawm reng mai bawk a. Puk chung lawkah chuan khuai thlawk ang deuh thum hum hum chu a khat tawk chuan a lo ri leh vung vung thin bawk nen, a thiante dep lo lam chu a za deuh chuaih chuaih hian a hr eta hial a. Thûamkunga a hlau chuan in builukhup mahse a hlauh a zual sauh bawk a, a tihngaihna hrelo chu a bawp chu a han tawm chal chalin a bul a mu Chungliana malah chuan a han tlawh thuai a.

Chungliana chuan hreawm pawh chuan langlo in a la hnar ta deuh deuh nen, Thûamkunga chuan a rilru chuan eng emaw a ngaihtuah kai zel a. Thla a in lar dawn chuan a harh chhun tih loh chu nghet takin an mu ti a an sawi ngaihtuah kai zelin a hlauh chu a zual sauh a, thawh pawh thaw tha ngam lo chuan a thiante thaw chu a han ngaithla deuh ran a. mi tam tak raldo tur ni awm tak thawm a hriat leh hnu meuh chuan a hlauh chu a au chhuak lo chauh a ni. A huaisen na zawng zawng sawm khawmin a ke chu a tawm leh chal chal a, na mangkhengin Chungliana malah tlawhin a awmah chuan a lawk thum dawp bawk a. Chungliana chu harh ta mai lo chuan Thûamkunga lam hawi chuan a in her sut sut, tawivai nuah nuah chungin a bawp chu a han tawm ang chel chawl a. Thûamkunga chu a han tlawh leng lawp chu insum hman tawh loin a au tial ruai a. Chutia mangan autial ruau chu a thiante mu meng kar chu insum thei tawh loin an nui ta tiah tiah hlawm a, tumah muhil an awm lo tih a hriat hnu chuan a zak tihngaihna hrelo chuan ‘nangni ho hian thawm chu in lo hre vek a ni maw. Tenawm hlawm lutuk mai’ ti a phun barh barh chungin meipui chu a han vur tha sawt sawt a. Chungliana chuan tho phang niawm tak a Thûamkunga thenkhum suk suk chungin ‘eng I ti zo ta nge mawle, nang a mut theih loh vang a min tih harh ngawt chu le’ tiin lungawi loh hmel tak chuan a phun zui bal bal a. Chungliana lemchan thiam lutuk leh Thûamkunga zak sent al chu thlekin an nui hawk hawk hlawm a.

Pasâltha Sukthanga chu zung tur chuan thim lam hawi chuan a then sak sak a, a zung zo lo kir chu mei lum bulah chuan a han thu zawk a ‘Thûama, thianglo a sawi hi tawngpawng fiah vek a tha kher lo a nia, huai lam pang reng reng hi a cho zawng a khawsak loh hi a him ber fo a nia, tlangvalte chuan hlauh in neilo tih kan hre vek, maherawhchu tih loh tur chian kan thliar thiam erawh a ngai fo a nia’ tiin a zilhhau zauh a. Thûamkunga chuan val upa zilhna vang chuan a zah chu a zual sauh a. Buk nghat nghat pahin ‘pasâltha min ngaithiam rawh, fiamthu ka lo duh lutuk deuh a ni’ tiin a han chhang zawi sap a. Pasâltha Sukthanga chuan ‘ka hrethiam che a lawm, hawh awi I mu leh tawh ang khawvar pawh a la hla a nia’ tiin Thûamkunga duh lo chung chu mutna thlengin an mu leh ta a. A khat tawk chuan an sah leh hak thian a, tumah muhil thei an awm tawh loh vangin thingcahngvar rual chuan thoin an infiam zui sap sap hlawm a.


Lo tawk phawt tehse, Net a awmlo a, ka lo he ti thut e

Link:
BBcode:
HTML:
Hide post links
Show post links

Ngaia
Site Admin
Posts: 25873
Joined: April 30th, 2016, 4:07 pm

Unread post by Ngaia » December 15th, 2018, 7:44 pm

PASÂLTHA SÂNGTUALA (Mampuia Pa)

BUNG – 176

An ram riahna atang an hawnna pawh nithum lai a nih takah chuan Satlâk valrualte chuan hawn zai an rel ta, Thahru khuate chuan an khualte hawng tur chu an ui hlawm kher mai, cham reng thei an nih lohna an hmuh puiin an ni hmelhriat loh te an tan a in pekna chu an hai mawlh lo, a tuk lam a hawn an tum avang chuan Lal in lamah an in hawr khawm tup tup a, lenglen ar a khuan chuan Thahru Lal mualah chuan meipui an chhep eng hluah a, nula tlangvalte pawh chuan hlim zai an rel thei hauh lo, ruang nghak ang mai chuan an thu ngawi nghiai hlawm a,Thûamkunga meuh pawhin hlim zai re har a ti kher mai. A thiante bulah chuan ‘tiang khawp hian hengho hi ka ngaina thei ang tih reng ka lo ring phak hauh lo, chengho tur leh inpui tawn tur kan nihna te nun engkim hi ka zir belh ching khawp mai’ tiin zutui tling chu seki no khat chuan a tlak pawp pawp a. Lal Hralai leh a khawnbawl upate chuan Lal inchhungah ropui relin an khualte chu ngaihhruina thil eng emaw pek ngei tumin an sawiho laih laih a, a tawpah chuan khawnbawl upate chu an inah hmanhmawh luat a puantlang phe dawr dawr chuan an kal hlawm a, Thahru tlangvalte chuan chutiang tak a khawnbawl upate hmanhmawh an hmuh chuan ngaihtha lo tak chuan an melh zauh zauh hlawm a. Khawnbawl upate chuan an hnam incheina leh dar eng emaw chu an puanhnuai tat tat hlawm a, an khawnbawl upate thilken an hmuh chuan nula tam tak awmthei deuhte chuan an puan thulkhung chu phawrhin Lal leh khawnbawl te hnenah chuan ngaihhruaina a pek ve ngei an duh thu chu an sawi noh noh a. An puan leh eng emaw vawmkhawm pawh a thahnem kher mai. Lal mualah chuan a vum deuh thur hial a. Pasâltha Sukthanga leh Phulliana te chuan ‘Hetiang hi a ngai lo, lam a thuiin kawng lakah engnge kan tawh dawn lah hriat ni suh, kan tan in inpekna hi kan lawm tawk ni deuh mai tehse, heng zawng zawng hi hawn dawn ila buhfai hawn ngaihna a awm dawn hauh lo, riltamin kan thi hial ang chu’ an tih chuan Thahru khuate pawh chuan awm an tihpui kher mai, chung an thuamhnaw theh khawm zing a an duh apiang chu an thlan tir a, thlan vak duh mahse an hawn kawng a ralmuan loh bakah, kawng mumal lo nen Thûamkunga chuan ‘sepui thleng nan ka ak hawng teuh nang chuan’ a han ti sup a. Then suk sukin ‘pi zawn te tih lawm nan pawh a tha phian ang chu mawle’ tiin Chungliana chuan a lo tuihnih sup a.

A tuk lam hawng tur an nih vang chuan rei menglo a tin mai an tum a, Thûamkunga chuan ‘Lenrual lungduh samang thenna kawl a lo eng, biahzai hlan a tuahtin thu di hlan laiin, kumsul veiin vangkhua chu lawi mah ila, hring chan chhungin ka nghilh tawh lawng nge annem mi u’ tiin a hril lauh lauh a. Pasâltha Sângtuala chuan chheih that thatin a han la nghal. Mualkunga chuan meipui lam hualin nula lam chu lam hual dah dah hlawm a, nula te chuan nui sang a lo suk puiin a hla thiam ve lo khawtual lam chuan chheih chheih tiin uar fe chuan an lo zawm dual dual a. Chutia Lal leh khawnbawl upate leh Satlâk pasâltha phanchâng tawh zu khawn mekte chu Lal leihkatlangsangah an chuang chhuak thuai a, nula tlangval meipui engsen dul ruih hnuai a lam thelh suau suaute chu an hmu thlir thap a, Lal Hralai chu ngawi reng a in her vutin a darkhuang bu khai chhuah pui tur a khawnbawl upate mitmeiin sumhmun a tang chuan an tum chhuak nghal a. Nula tlangvalte pawh chuan chutia Lal sumhmun a dar ri lo chhuak thut chu lam thulh meuh chuan an thlir thap a, Lal Hralai ngei chu dar awrhin a khawnbawl upate leh Satlâk pasâltha te chuan an lo zui bawk a. Lenghawn ar a khuan chuan Thahru lal mualah chuan hlim thawm chu a lo chhuak tan ta, Lal mual a thawm hria a piangte chu an tlan khawm zung zungin ‘ka tello chuan in lam nuamlo a nge’ ti ang zia in an su nghal nghawng nghawng a. Lal Hralai putar sam varvo tawh pawh chuan Satlâk tlangvalte thlah na chuan mawng lang zawka zawk chuan a sawt kual zak zak a, a hnuah chuan a bul a tlangval chu a dâr awrh lai chu pe in hla un pui pui chu a hrilh lauh lauh a, lam pahin tlangau pa chu zu la tur chuan tiring a ni tlangau pa chuan a bul a tlangval lam chu kheuh hrangin an pahnih chuan Lal zu châng eng ngun mai chu ngân hnih zet meipui bulah chuan an hung run a. Lal Hralai chuan ‘ka tlangvalte u, tumah in thlahrung hauh loin a dângro apiangin mahni duh tawk a thal pawp pawp mai tur a ni e’ tiin a han sawi lauh lauh a. Khuan hnuhnung a khuan pawh chuan Hrahlu tlangvalte chuan tinzai rello in an thawm a na tawlh tawlh emaw tih mai turin an ri bung bung a.

Thim tinin leilung a lan meuh chuan a tar a zurin Lal mualah chuan an lam bial luih luih a, zing ni chhuak pawh a sang ta viau a, tukthuan ei hunah chuan Satlâkte chu khawtual tlangvalte chuan an in lamah chuan an hruai hawng lui ta dial a. Tukthuan ei kham chuan Lal mualah an pung khawm leh thuai a, Lal Hralai leh a khaw mite chuan an khualte chu la cham a, a tuk lam a chhuak zawk tur chuan an thlem laih laih a. Pasâltha Sukthanga chuan ‘in mi ngenna alawmawm rualin kan chhungte an ngaihtuah awm deuh tawh a, kan dam a sei a nga Khuanu zarah kan la in hmu leh em ang chu’ a tih takah chuan hreh tak chungin Lungdawh lamah an in zui thla dam dam a, Thlapi leh Chungliana chu rilru hrehawm takin an in melh zauh zauh a. Thûamkunga chuan ‘ka thian âm takin thlir reng mai rawh, kan vanduai hle loh chuan a zur tup tawh hnuah bak I hmu kher tawhlo mai thei a nia’ tiin a hrilhru sur sur reng a. Chungliana chuan ‘ngawi mai rawh, ka hriat hnu bak sawi tur i neih chai loh hi’ tih pahin a nghawk salh salh a. Hnukulh teuh a Lal Hralai an inthlahna thu a sawi chuan an tumah tawng zai chhat their eng an awmlo, an mahni vang a hun leh tha tam tak seng a an khaw in awpdan thleng a danglamna siamtu tlangval naupang leh fiamthu duh takte chu hlim tak chuan an melh hrek hrek hlawm a.
. . . . . . . . . .

Favang a lo herchhuah meuh chuan Rinzuali dul pawh a kawh lah tawh a, a pasal farnu te an chuan kai tum chuan nel theih hauh loin a awm lui tlat a, pu Tawnliana te an chuankai tum erawh chuan a kâ pawh zen ila min she lo ang tih tur khawpin a khawsa lawi a, chungte chuan a pasal chhungte chu a ti hla ru hrat hrat zel a ni. Satlâk khuate pawh an thlawhhma a thain buh leh balah malsawmna an dawng a, hawpkhawp thar ngei ringin thawh tur nei lo mahse thlawhhma lamah chuan an liam nitin thin a. Satlâk khua khawlian leh pasâltha awm tamna a nih vangin tuman tih buai enah an en tawh lo a, zalen takin hun an hmangin an khaw thenawmte nen pawh an in pawhin eng emaw harsatna an neih chuan an pun fo thin a, chutiang an harsatna tawh chu an sutkian sak thin avangin an hlauin an chemhar pek zawng a awm chu an duh lo a ni. chutia an buaina a kian lai a an pasâltha leh an in nghahnate han awm lo chuan an rilru chu a kam ru khiau thin a ni.

Buhchi thlak hun laiin an khua atang a hla deuh khuate chu an ramchhuahna lamah an tlangvalte in hmuthiam loin an tualthu a chhiat thu chu an hre viai viai tawh a. Lal Chhawnthiaua a beng a thlenna chhan pawh a bawlpu unaupa fapa kut tuar zing a tel a nih vang chauh a ni, bawlpu lah chuan a mâkpa pasâltha salhnih awm chu chhuan pa tawkin a chhuang in ‘ka fapa chuan a tuar thlawn lo ang’ ti a thu a chah vang leh Satlâk khaw mi pawimawh thu an hriat vangin Lal Hramliana khuate Chekpui chuan an zuam phah in tawngkam meinei tak an chhak chuak fo mai a lo ni a. Pasâltha Laiawrha lah chu a kum fuh loh a ta langin, khawsik deuh hlerh hlerh leh chaw ei that peihloh a nei zauh zauh a, a taksa pawhin a tuarin a cher kuam tawh a, chungte chuan a nu leh pate, farnute ngaihtuah a ti zualin an va chuan kai lah hian naupang lam chuan biak that pawh an hlawh lo thin kha a ni reng a. Pasâltha Sângtuala chu a farnu te chuan an ngai vawng vawng thin, an nil ah chu thehmeh ang hmiahin an thawm thangva reng an hriat lohna a rei in ‘kan pasâlthate chuan kan khua an lo lawi tawh ngutin ka ring lo e, a pawi dawn hle mai’ tih chu tlangkam a ni ru tawh a ni. Vangpui lunglen hun leh boruak nawmna chuan khual a kal chhungte rilru natna kai thoin tu hriat pui loh chuan an mittui an hru fap fap tawh a ni. Chutih lai karah buh seng dawn a ruai chuan Lal hramliana khuate chu an khaw thenawmte chuan runin ‘Satlâk khuate chu in duh phawt chuan va pun ula ti nia, unau leh hmelhriat neilo khua em kan ni bik hlei nem’ an ti tiin Lal thuchah kei chuan Satlâk khua chu an lo chuan glut hlawl a.

Chu thu chuan Satlâk khua chu a fanchhuak thuaiin an tawngkam hriat chuan tlangval thaza rual chu a cho chhuak rang kher mai, Zawlbuk tlangval ti tiah pawh ‘Lalin a phal phawt chuan kan insâm vek a nga ni mai a lawm, kan hmaah ding zo an awm kan hre ngai bik hleklo’ tih chu a ni nghal pang mai a. Zualko ten thlenin an pan hnu chuan ‘kan khuate thu lo ken chu a va mak the ngawt awm ve mawle, an pawi kan sawi lah kan hria a zeng a ni lo’ tiin khawnbawl upate chuan an sawi zui sap sap a. Pu Tawnliana chuan ‘kan thu hian Lalin bak a pel em lawng chu maw’ tiin a thiante chu a melh kual hrak hrak a. Lal Chhawnthiaua chuan ‘pel lah lo e a, khati lehchen ro kan lo rel tawh a, vantlang hriat a putchhuak a awm kan hre hleinem, tim hauh lo in han sawi teh’ tiin an melh thap a. Pu Tawnliana chuan ‘kan chhungkaw boruak vangah min puh sak em lawng chu maw, han sawi tlang rawng mai ila’ tiin an monu unaupa fapa kut tuar thu leh Bawlpu thuchah a hriat ruk thu a han sawi chuan Satlâk Lalin chu a reh ta thap a. Lal Chhawnthiaua chuan ‘I han sawi takah chuan kei pawh hlothlawh lai khan ka hre tawh, a thibeh lo thu emai tiin ka lo ngaithu tak vaklo a, tun a kan thu hriat nen chuan a va in duh si ve’ tiin a ngawi ta daih a. Khawnbawl upate pawh chuan ‘kan upa sawi chu a va nih duh hmel tak ve mawle, chutiang chuan kan hriat loh khua hmangin min vau sela tun kan duh bik thuai nang mawle’ tiin an sawi zui sap sap a. Lal Chhawnthiaua chuan ‘kan hma hunah keini khua tehlul puihna dil chu kan hawi san ngai hauh lo a ni sia, tun a tak a han hawisan mai lah thil tih mi em miang ?’ tiin a khawnbawlte chu a han rawn a. Khawnbawl upate pawh chuan ‘han hawisan ngawt thu lah a awm hauh lo, chutih tualin tun tum chu buaina hi kan tih punlun te pawh a ang dawn dawn a lawm le’ tiin an vaibel chu an fawp khu tual tual hlawm a.

Lal fapa Duhlaia mawngtawlh ve thei tawh chuan a pa chu bawhin a nui hawk iar iar a, a nupui melhin ‘Bawiha i nu hnenah lo va kal tawh, hei i fapa hi lo la vat teh aw’ tiin Lalnu Thanthuami chu a au that that a. Lalnu Thanthûami chuan a fapa chu pawmin tap lamah chuan a phei thuai a. Satlâk khawnbawl upate chuan ‘kei ka ngaihdan chuan kan tlangvalte chu kal tho sela, tharum a thil sawi ngawtlo remthu han sawi sak sela a vat ha mai awm ve’ tiin an thu chu an ti tawp ta. Chekpui khualte chu bawlpu ho chuan lo lutin bawlpu chu thintim tih hriat tak chuan a hawi fi hmak hmak a. Lal hnenah chuan ‘Lalpa hei kan khualte thu chu kan hre tawhin, keini khua meuh pawh min pawisa lo in min ral cho hial a nia, kan khaw thuah mai nilo ka unaupa fate pawh thi zingah pakhat telin pakhatin hliampui a tuar a nia, hei chu na tak a chhan let ngei a vat ha ve’ tiin a han sawi charh charh a. Khawnbawl upate chuan Pu Tawnliana chu melhin an meng tal tap hlawm a, chutian khawnbawl upate meng tal tap a hmuh chuan phur takin ‘ka mâkpa pawh kan khaw chhuan tawlawl a niin a nau phei chu khualthang pasâltha ngat a ni leh nghal a, ka mittui hi min hruk hul sak ngei ka beisei tlat a ni’ tiin a han sawi zui leh a. Khual tlangvalte pawhin chu thu an hriat chuan an phur hle tih hriat takin Lal leh khawnbawl upate chu an melh thap hlawm in ‘a theih hram chuan Lalpa kan nunau te chu min lak kir sak in kan khua min din sak leh hram rawh u’ tiin an lo tuihnih ve bawk a. Lal Chhawnthiaua chuan ‘keini khua tehlul mai min han pun chu in hawisan ngawt thu awm suh, amaherawhchu unau karah thisen han chhuah chiam hian thatna hi a nei thuilo khawp mai a, ka tlangvalte chu ka han rawn phawt a nga, an ni a thathaw turte in huamna pawh kan hre phawt ang chu mawle’ tiin a chhang charh charh a. Tlangau pa nang kan pasâltha leh val upate han ko la, chumi chhungin kan khual valte chu hahzu kan lo zuk a nge’ a tih chuan khawnbawl upate chu zubel bulah chuan an phe nghal siau a.

Val upa leh pasâlthate an lo thlen chuan Lal chuan thutna a lo kawhhmuh thuai a, an ni chuan Lal in a koh chhan leh thilawm dan an hriat chuan ‘a lo nih tak chu mawle, a engvang the ngawt chuan nge keini khua chu hmingchhal meuh a min han cho ngawt na chu le’ tiin an khualvalte chu an melh thap a. Khualvalten an chhan hma chuan ‘ka unaupa te chenna leh vawkek ka lo rahpherh tawhna hmun a nia lawm, ka theih tawkin kan khaw tan ka lo thawk ve tawh a ni’ tiin Bawlpu chuan a thiltih tawh chhuang ru tak chuan alo chhang thuai a. Pasâltha leh val upate chu an inmelh he haw hlawmin ‘he kan bawlpu zet zawt hian a zia hi han chhuah tak tak ngat sela, Satlâk khua nih hi a la zahthlak mai awm e a’ tiin an ngaihtuah rauh rauh hlawm a. A langah chuan ‘a lo nih tak chu mawle, engpawhnise kan Lal ten rem an tih chuan tlangvalte chu kan lo rawn a nga, kan thu chu kan lo hrilh le hang chce u’ tiin sumhmunah chuan an in zui chhuak leh ta dam dam a. Zawlbuk lam an pan lai chuan ‘kan bawlpu te chhung zet chu an zia a lo mak kher mai a, thu hriatchian nan rengah pawh hank al ngei chu a ngai a ni’ tiin an phun sap sap hlawm a. Pasâltha Laiawrha chu a mitthla ah lo langin ‘ka thiana chu a kal hauh tur a nilo’ tiin pasâltha Lianmana chuan a ngaihtuah nauh nauh a. Zawlbuk tlangvalten Lal thu leh khuate thu an hriat chuan ‘kan pui ngei tur a lawm, kan thu hriat ang kha a nih ngat chuan Satlâk an sawi zawng ngawt pawh a khur turin kan siam ngei tur a ni’ tiin tlangval dawntawi thenkhat chuan an sawi lauh lauh mai reng a. Val upa leh pasâlthate chuan ‘keini a kar puih min dil nafam chu hawisan thu awm lo, kan kal a nih pawhin a tawngpawng a tharum thawh nghal ngawt tur a nilo, thuhnu dawn takin engkim kan ti tur a ni’ tiin tlangvalte chu an zilh deuh a. Tlangvalte pawh chuan ‘an pawi kan sawi awm hauhlo a hming hmerh a min han lam ngawt hian min run em a ni’ tiin an lo chhang noh noh a. Pasâltha Lianmana chuan ‘khual thuthang leh arpan chuk te pawh a nih mai thei a sin, engchiah nge thleng kan hriat hma chuan thu sawi pung pung hi chin loh a tha ngai e’ a tih chuan tlangvalte chu an ngawi ta thap a. Satlâk tlangvalten puih an remtih chuan ‘kan vai chuan a kal chi loh a, khawchin leh nauchin hriat va ni suh, chuvangin khaw venghim tur leh lo lam buaipui tur tlangval tam zawk chuan khua kan thut tur a niang, chhungkua a patûng awmna te awm hrang ang le’ an han tih chuan tlangval sawmsarih tha lam mah chu an tlim hmur a. Pasâltha leh val upate chuan damchiang lo an awm emaw’ an tih chuan tumah chuan an chhang lo a, kal tur chuan an insiam peih ta thuai a, Lalin lam a tlangval kal thei tur zat an sawi chuan ‘Satlâk tlangvalte chuan ka mittui min hrukhul sak ngei ang ka tih reng kha maw, ka mâkpa te hmaah chuan Bawktuala khua Zinghne chuan chaurau ek an thai ngei ang mawle’ tiin a khualvalte chu a nuih sang a. Pasâltha Lianmana chuan ‘ka pu min lo hrethiam la, pasâltha Laiawrha chu a dam a thalo a khual han kai chi a nilo, kei leh pasâltha Dairuala ten kan ho dawn a ni’ tiin Bawlpu mitah tak chuan a melh ta kal a. A hma a mi a hriatchian em avang chuan chhang ngam tawh loin a um e liam ta mai mai a.

Rinzuali chuan a pasal bulah chuan ‘ka unaute pawh ka hmuh hmain tiang hian an chungah kut an thlak a nia’ tiin tap kilah chuan a insut hraih hraih reng a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘kan chung a thleng hian min thawng fo thin a sin, kan piangin kan la thi vek dawn a lawm hrehawm ti lutuk lo hram teh, chaw kha tlem tal chuan ei teh aw’ tiin a hnem a. Rinzuali chuan ‘I tan chuan sawi a awl viau ang chu, râl kutah tumah la inhloh ve heklo che u’ tiin pindan ah a luh san ta daih a. Thutmuan ar khuan thuai thuai lai chuan an khualte chu lo hawngin an chin tur leh a tuk a chhuak leh nghal tur an nih vang a tlawh an nih dante an sawi luam a. Rinzuali chuan ‘ka nutate chung a kutthla tute chuan tuar ve mawlh rawhse, I kal ve dawn em ? tiin a pasâl dam that theih loh vang a cher deuh kuam tawh chu a han melh ram ram a. Pasâltha Lianmana chuan ‘ka dam a thalo a kal pawh ka lo tum meuh lo, khual han kai zia pawh ka nih meuh loh hi a’ tiin a lo chhang tha mai a. Rinzuali chuan ‘tunhma khati leh chenah midangte tan in thawk chhuak a, tunah ka nutaten buaina an tawk ta cheng a “ka kallo ang, chu e kha e i han ti chu ka hrethiam thei hauh lo che ka ti, i nupui mittui tla pawh hrukhul I tum lo maw, kal malek rawh midang an kal dawn tho chuan a tha a nih chu, nangni chhungkaw khawsak phung chu ka theihnghilh tawh hauh lo ang’ tiin a ang hlawih hlawih a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘kei i pasal dam lohna pawh hmu duhlo che chu, naupangte in hmeithai la ti nia, ka pangdam that lai chuan ka ai mi an din ka duh ngai hauh lo asin’ tiin thinrim tak chuan a insiam lui ve ta a. Chutia an nupa inhnial bap bapa lai chuan pasâltha Lianmana chu lo chuangkaiin a thianpa insiam a hmuh chuan ‘ka thian, kha khawilo kal tur i va ang ve mawle’ tiin a zawt a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘kan khualte chu ka va zui ve ang chu ka ti’ tiin a lo chhang hul hak a. Pasâltha Lianmana chuan ‘ka thian khual kai a han che chhuak chi zia zang i nih loh kha, i nau nise a chin kan hriat lohna a rei tawh nen, i chhungte rilru tur pawh ngaihtuah a va tha ve mawle, kei i unaupa ka kal chuan a tawk rih viau alawm, ka van a lo duai chuan ka nupui leh fapa hian enkawltu an mamawh dawn a sin’ tiin kallo tur chuan a nawr tang tang a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘nang kallo zawk la, ka tum a fuh loh chuan ka nupui leh fa lo piang tur hi min lo ngaihtuah sak dawn nia’ tiin a lo chhang ve zel mai si a. Pasâltha Laiawrha a insiam zawh chuan an in zui chhuak ta, a thianpa chung a thlithleng tur awm ngaihtuahin bawlpu te chhung Pasâltha Lianmana chuan a haw kher mai, remchang hmasa ber a tihchhuah tumin a thintim chuan hachang a thial rap rap a. Zawlbuk an zu thlen chuan tlangval kal turte chu an mamawh turn en zawlbukah chuan an lo kim thap tawh a.

Zan nga lai an riah hnu chuan Chekpui khaw lungdawhah chuan Satlâk tlangvalte chu an thu chawl nghuk a, khua chu in engawm zah kangin in sak mek leh chakrua lo inchhawp hnawkin khawchhung chu an zi nuaih nuaih hlawm a. Chutia lungdawh a hmelhriat loh khual tlangval engawm zah thu naupangin an sawi thawmah ngawt pawh nu tam tak chu hlauin an tap nghal pur hlawm a, mipa te chuan hmanrua chuhin lungdawh lamah chuan an liam sung sung thung a. Khuchhung lam thawm ri hlutah chuan pasâltha Lianmana chuan ‘hmanhmawh in khuaha lut thuai ula, thil awmdan han sawi thuai tawh u’ tiin Chekpui tlangvalte chu a tir thuai a. Khawchhng lamin thil awmdan an hriat chuan lawm tak in a va lawmawm ve, khuanu hian min hual him ngei dawn a nih hi’ tiin an lungngaihna chubo in hlim tak chuan an then sung hlawm a. Satlâk tlangvalte chu Lalin lamah kal puiin pasâltha leh val upate chu inchhungah an luhpui thuai a. Lal Hramliana leh khawnbawl upate chuan an khualte chu an lo lawm thiam kher mai, thlenin turte an siam fel chuan khual tlangvalte chuan in sa mekte chu an han pui nghal a, chawl tur a an tih pawh chuan fiamthu nen chhangin reilo teah an innel thuai a. Tlangval naupang tak tak fiamthu duh takte chu râlbawk tur em chuan an tlak dawn emaw ni’ tiin Chekpui mipa tam zawkte chuan an sit ru kher mai. An hnathawk an hmuh chuan tlem chuan an ring ve ta deuh a, an chetphung chu an naupan ngaihtuahin a fel thlarh lawi tlat a ni. Zan a Lal mual kal khawm tur chuan an tih vangin Chekpui khuate chu an kim thuai a, a hma lawk a an run vang leh an zing a mi eng emaw zah an man sak vang chuan eng emaw deuhah an phawk hra hlawm a. Satlak tlangvalte zing a kalve Thanchhinga thianzaho chuan ‘kan mikhualte chu chukchu benthelh ang mai an nih hlawm hi a, eng emaw thawm hlekah mitmu pawng zarhin an hawi hraw hraw hlawm a, hetiang an nih hrim chuan mitkalh an tam awm e a’ ti a zawite te a phun in an then sak sak a. Rawltharho thusawi chu pasâltha Lianmana chuan hriain ‘naute u, tawng hi sum kar tur a ni ngai, piansual leh pharcharin tlai luat a neilo th hriat reng tur a nia’ a tih takah chuan an ngawi ta thap a.

Lalin ah chuan rorelin khual pasâltha te leh khawnbawl upate an thu thap hlawm a. Lalpa Hramliana chuan ‘hei kan dinhmun chu ti mai hi a ni a, arpui nohruai sanghar lak ang maiin kan baihvai chu a ni ber a, engtia hmalak chi nge niang’ tiin an han rawn a. Pasâltha Lianmana chuan ‘englekhawle, palai kalin an mi man chhuah tur leh inremna siam turin kan va kal a nga, a bak chu kan thu a zir a ni tawh mai ang chu’ tiin a chhang dam thlap a. Lal Hramliana chuan ‘tha tur a in rinte chuan va tih a pawina ka hre hran lo, va kal pawh ni ila thu chuan kan sawi fel ka ring hauhlo mai a’ tiin a lo chhang sup a. Khawnbawl upate chuan an Lal chu an thlawp tih hriat tak chuan an lo but liar tliar a. Pasâltha Lianmana chuan ‘hma hun hriat a ni loh vangin I tlangvalte ralbawh lai ka hmuh duh e, zanin hian mualah nunchan zir sela a rem theih chuan’ tiin Lal chu a melh ran a. Lal Hramliana chuan ‘zepthu chenglo in, kei pawh I naute khawsa zia ka hmuh duh khawp mai’ tiin a lo tuihnih ve zat a. Pasâltha Lianmana chuan ‘khawmhma chem han suih sela, kan naute chuan nunchan han zir sela a tha viau tak ang’ tiin a lo chhawn thuai a. Chem lem an sui zawh chuan mei vur belhin, thiam zawk leh chungnung zawk an nih zia lantir ngei tumin an thiam tawp chhuahin an hma a khual rawlthar te te chu ngainep ru tak chuan an hmachhawn a. Pasâltha Lianmana chuan ‘khawtual tlangvalte chu kan naute kha hmel en ang ngawt in zuam suh u, hmarhcha pawh a te a piang a thak a nia’ tiin a lo au lung lung a. Chekpui tlangvalte hmaah chuan Satlâk rawlthar rualte chu an pit zek zek reng, an fate rual lehin awlsam tak a an hlap er ngawng ngawng an hmuh meuh chuan Chekpui tlangvalte chuan ‘an lo hetih vang a nih dawn hi min nuih zat hlawm riau’ tiin an ngauhtuah rauh rauh a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘thiante u, tlawmah la lo ula râlbawh dan leh in pawmchilh dan kan naute hian an hrilh ang che u’ a tih chuan Chekpui pasâltha leh val upate chuan phur takin ‘a lawmawm ngawt ang chu, zanin chuan ti lo ila in kal chau awm sia’ tiin an lo chhang thuai a. Satlâk tlangvalte chuan ‘kan chaulo e’ tiin mei engah chuan râlbeih dan chu an han in zirtir a, hun reilo te a an chung a thilthleng a phuba lak ngei tum an ni bawk a, Chekpui tlangvalte chuan an thiam chak kher mai. Thutmuan ar a khuan chuan ‘khawnge zanin chu in lo kalna a thui tham si a, mut lam I hnaih tawh mai teh ang u’ tiin val upa leh pasâlthate chuan an rawt ta a.Zan râlveng tih loh chu an mu thuai a, zan râlvengte pawh chuan in pawmchilh dan ngawt chu buaipuiin zan khuan hmasa a lo thlaktute mak tih khawp chuan an lo la harh tha hial a.

A tukah chuan Zinghne khaw lam pan chuan pasâltha Lianmana leh Dairuala Chekpui khawnbawl upa Lainoa leh tlangval sawm hnih dawn chu an kal ta, zan thum zet an riah hnu chuan Zinghne khua chu thlengin Lal Bawktuala chuan ‘nangni hi maw Satlâk tlangvalte chu ni a, khawnge in pasâltha Sângtuala chu’ tiin a lo vin nghal khur khur a. Pasâltha Lianmana chuan ‘Lalpa chutia tharum thawh tur zawng a lo kal kan nilo, remna hi kan tan a hlu leh tha ber a ni, tharum chûan mihringte kan hneh tak tak ngailo buaina leh thisen chhuahna chauh a ni a hrin, tha takin remthu i sawi ang u khai’ tiin zaidawh takin a han sawi dam thlup a. Zinghne Lal Bawktuala chuan a hma a pasâltha hmel fel leh thuhnuai rawlh tak chuan a hlau emaw tiin a ngam zual sauh a. A hma a mi chiang tak a melhin ‘tlangval nang a vau thlemna hi ka hlauin i ring reng emaw chu le ?’ tiin a han chhang leh bauh a. Pasâltha Lianmana chuan ‘ka pu, kei a vau rual i ni lo tih chu ka hre chiang hle a sin, nangni kum upa leh thil kalhmang hre tawh te chuan thangtharte chu tha lamah min kaihruai zawk ang chu tih nak laiin, a thisen lum zawk ang hrim a tawng i cheh tlat hi a mak ka ti khawp zawk mai, thiltha leh remna hawi zawng a thu kan sawi theilo a nih chuan kan nih nih kan ni a nga ti nia, a tawp nan ka ngen leh ang che, i mi mante hi chhuah vek la muanna nen hun i hmang ang u’ tiin a chhang leh charh charh a. Lal Bawktuala khawnbawl upa Zingruala chuan ‘tlangval kan Lal vau turin i lo kalna a hla hle mai maw ? in vawikhat sawi zawm mai tur leh in kawhkawi ni mai tur hian kan te lo e aw’ a lo tih ve leh takah chuan pasâltha Lianmana ngaihdan a pel ta. A hma a mite chiang tak a melhin ‘nangni Lal leh khawnbawl upa zahawm takte u, in bulah chuan chilper a uihawm thlawn mai a ni e, lian in inti bawk a kan duh vang leh cho vang ni hauhlo in in theihna chu kan lo en ve ngei ang, lo in vengtha hle ang che u’ tiin a thinrim tak chuan a tho uaih a. A thiante melhin ‘hawh ule, remna leh muanna chuan min kian san ta e’ tih nghut pahin Lal sumhmunah chuan a penchhuak ta nghal a. Zanriah chhum hun dawn ruaiah khua chu chhuahsanin an chhuak chu nuih za awm fahran chuan an nuih zui awr awr a. Pasâltha Lianmana chuan ‘khanglang che u chuan le, in duhtawk khan lo nui rih phawt teh u a nui rei zawk chu akn la hria ang chu’ ti a ngaihtuah rauh rauhin a pen pawk pawk a.

Pasâltha Lianmana ten Chekpui khua an thlen chuan zanriah ei hun a ni tawh a, an thinrim tlan em avang chuan lungdawhah pawh chawl khawtlai loin Lalin chu thlantla phung chuan an lut a. Lal Hramliana chuan khual kalte hmel a hmuh chuan thilawmdan tur awm a ngaih zawn thiam mai a. Zanriah ei tur chuan a ti ve nghal a, zanriah eikham chuan vaibel chu an fawp hlat hlatin thilawm dan an sawi chuan ‘chu engtia hmalak nge tha eng, an sawi angin keini khua chuan kan ngam lo a ni thaw thang mai a’ tiin beisei nei tak chuan an khual te chu a melh run a. Pasâltha Lianmana chuan ‘pawisawilo chhiahhlawh ang mai a an kawl saw keini khuate chuan kan enliam dawn hauh lo, an khua saw kan run a nga a tul phei chuan meivapah kan chantir vek ang’ tiin a sawi rum ul a. Lal hnenah chuan ‘Lalpa rem i tih chuan naktukah funpui er ila a, kan khu luai mai tur lah niin’ tiin a han rawt a. Lal chuan ‘Ka pasâltha Leh val upate ka rawn ve phawt a nge’ a tih takah chuan pasâltha Lianmana chuan ‘aw le, a ranglamin I thu tlukna min hrilh dawn nia, kan thiante ka lo hmu ve lawk a nge’ tiin sumhmunah a chuang chhuak nghal zat a. Satlâk tlangvalten an pasâltha thusawi an hriat chuan ‘chutiang khawp chuan a ni maw an lo len a, innuai hle ila a ni mai a lawm’ tiin an phun ngal ngal hlawm a. Lal chuan Satlâk tlangvalte chu koin ‘kan thiante chhan turin kan tlangvalte chuan kan zui ang che u an ti a nih chu, chet thawh hun tur chu nangmah nin ruahman mai ang che u’ tiin thuneihna zau tak pein an lakah pawh beisei a neisang kher mai.

Ni thum a vei meuh chuan Chekpui Lal mualah chuan tlangval râlbawh thei chin chu an kim vekin an hmanraw neih ang chu an lekchhuak far hlawm a. Lalin fuihna thu a sawi zawh chuan zawimuangin Zinghne khaw lam pan chuan an chhuak ta tham tham a. Tluang tak a kalin Zinghne khaw daiah chuan an inkulh ta thap a. Mirhing an in tamhleih deuh vangin tlangval eng emaw mzah chu rawlrâl a phil phawt mai an tum ta a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘kan thilrawt hi a that viau laiin, mi inringlo lai han that ngawt chu a zia zanglo deuh riau, a tam thei ang ber man ila, eng emaw chet pelh palhah pawh invent nan a tha phian lawng maw ? tiin a han rawt a. An han ngaihtuah chuan tha dawn hle hian an hre bawk a, mi fehhawng tlai leh tla fal deuh chu an vai thin a, nihnih a vei meuh chuan mi sawmthum dawn thaw an man khawm thei ta a. Zinghne khua chuan an tlangval ram kal hawng ta lo chu chhui dawnin Satlâk tlangvalte thil tihan ngaiin an in nghahna khua Chekpui chu run nawn leh a, thah chimih thak hial an rel tar up mai le, Chekpui khua an mante chuan thu thang an hriat chuan Satlâk tlangvalte chu an haw kher mai ‘an ni tan chuan eng ang pawhin che sela, tawrhna a awm chiah lo a, keini tan chuan chhiatna mai chauh a ni’ tiin an ngaihtuah a, tihtheih neilo in an thin a rim hlar a. Zinghne tlangvalte bo zawng tur leh khaw run tur an chhuak lai chu Satlâk tlangvalte chuan an thlir liam a, tlangval tam zawk an liam hnu chuan a langlo lam zel chuhin Zinghne Lalin chu an pawh thei ta a. Zinghne Lal chuan ‘kan Satlâk tenawm ho chu buhseng han zo te te ila, an khua saw meivapah kan chantir tur a ni’ tiin thinrim tak chuan a in hrosa kuk kuk a. Chutia Lal thinrim a in hrosak kuk kuk lai chuan sumhmunah thil thum dawp awmin chu lam an melh thap a, kawngkhar a lo lut a hmuh chuan Lal Bawktuala chu a ang phuau a, a tawpah chuan ‘nangpa hi ka hria che, i van chaklo rua em. khawnge ka tlangvalte kha hank o thuai teh u’ tiin khawnbawl upate chu a melh kual hruk hruk a. Lal nuih sangin ‘Lal tlaktlai loh pa, I tlangvalte I duh maw ? tiin aw a thian khurh a, Zinghne tlangval pangâ lai an lo in zui lut a, nui vur vurin ‘hei kan mi tenawm pa hi lo that nghal teh u’ a han ti lung lung a. Lal in a tlangvalte che lo a ding chu melhin’he mi tenawm hi that rawh u, ka darpu in hming kimin ka pe ang che u’ tiin a au tial leh ruai ruai a. Pasâltha Lianmana chuan ‘chutiang khawp chuan a ni maw min lo huat mai chu le, i duhchhe emai i darbu chuan ka banglai a mawi ngei dawn chu’ tih nghut pahin ‘tunah thu nghal rawh u’ tih in a au that a . . .

Link:
BBcode:
HTML:
Hide post links
Show post links

Ngaia
Site Admin
Posts: 25873
Joined: April 30th, 2016, 4:07 pm

Unread post by Ngaia » December 18th, 2018, 7:14 pm

PASÂLTHA SÂNGTUALA (Mampuia Pa)

BUNG – 177


Zinghne Lal Bawktuala chuan a tlangvalte a hmuh chian chuan mak tiin a mengphar awn awn a, an puan tlang chu zai kakin chu chuan an kut an lo phuar sak a lo ni a. Lal in banglai a silai tar a melh rulh rulh chu pasâltha Lianmana chuan ‘Lalpa engmah tih tum hauh suh, Lal em kut thlak chu ka hreh viau a, a tul erawh chuan nuam ti takin ka tih tur ka ti ngei ang’ tiin a melh thip ram a. Zinghne Lal Bawktuala chuan ‘ka inchhung ngeiah min vau reuh erawh, lo ngawi tak rawh nuam i sa lo khawp ang mawle’ tiin Lal chuan a vau chhur chhur a. Pasâltha Lianmana chuan ‘ngawi tawh rawh, ka sawi ang i ti lo a nih chuan Zinghne hian Lal thar an nei ngei ang’ a tih chuan Lal chu a ngawih ta hram a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘kan Lal ropui chuan rosum a ngah bawk a, ti hian khawm ila Chekpui salte pawh kan hruai kir vek bawk tur a ni, Lal Bawktual ngun takin ngaithla rawh, tun a in mi zawnte hi tumah nun chan an la awm lo in, him takin kan la kawl vek a ni. i tlangvalte pawh ko kir vek la heng i chhuan em em rote hi kan hawn vek dawn a, buaina rimnam reng kan hmu tur a nilo. Tluang tak a Chekpui kan thlen hunah i tlangvalte chu himdam takin kan lo chhuah leh vek ang, min um zui tur a nilo a i khaw thenawmte pawh i rumnek tur a ni heklo. Kan chakna hi theilo zawkte puih nan kan hmang tur a ni a, khuanu min duan chhan tak khawsaho tur kan nih hre reng ang che, zan nga naah Chekpui Lal Hramliana hnenah palai tirin heng i rosumte hi i lam thei ang’ tiin a han sawi charh charh a. Zinghne Lal Bawktuala chuan ‘ve mai mai che u hian, ka ramchhung hi nungdam in in chhuahsan hauh lo ang, lo ngai reng rawh u’ tiin thinrim tak chuan a in hrosa chhar chhar a. Pasâltha Lianmana chuan ‘min lo um zui a nih ngat chuan i khua hi meivap ah kan chantir ngei ang theihnghilh ghauh suh ang che’ tih pahin Lalin a rosum awm zawng zawng chu an khawm ta hmiah hmiah a. Lal Bawktuala chuan chung khual valte khawsak phung chu a ngaisang ru hial a, duh sela an khua chu meivapah an chantir thei tih lah a hmu ve reng a, Chekpui Lal ten an vausam ang ngawt a nunkha an nilo tih pawh a hre chiang ta kher mai.

Lal Buktuala chuan ‘nangni Satlâkte hi an sawi ang tak tak in nih dawn hi a, in nun a ngil vei phian mai a’ tiin a ngaihtuah rauh rauh a. khawnbawl upate chuan ‘Lalpa khang khual vate kha engtin nge kan tih dawn le, i rosum lah an kalpui vek mai sia’ tiin an melh thap a. Lal Buktuala chuan ‘an sawi ang khan an awm emaw kan en phawt ang chu, tunah chuan ka tlangvalte nunna tan a hlauhawm dawn tlat a ni’ tiin chhuat chu a bih ran a. Chutia Lal in lam a reh thap lai chuan lungdawh lamah chuan silai a puak ta ulh ulh a, Lal Buktuala chuan ‘chhe heu kan beisei hauh lo thil a thleng ta tlat mai le, engpawh thleng thei a nih vangin in rohlute chu daipawn hmunhimah thukru thuai rawh u, fimkhur hle ang che u silai mu leng lakah pawh’ tiin a khawnbawl upate chu a chah a, tlangval Lalin veng tur a lo tlan thleng hlimte hnenah chuan ‘ka nupui leh fate hi hruai ula, an lo hmu che u a nih loh chuan kut lo thlak hmasa lo ang che u, buaina a reh hunah in lo kir leh dawn nia’ tiin a chah a, tlangval pakhat silai chu laksakin thul nen dai lamah an liam thuai a. A nupui te an liam hnu chuan a tlangvalte hnenah chuan , nunaute hmunhim lam a kalpui tur chuan a tir a.

Satlâk pasâltha ten lungdawh an pelh dawn chuan silai a lo puak dur a,rawlthar Thanchhinga chuan ‘awi ka nu’ ti a rum nghatin a tlu zawi hnawk a. Silai dang lo puak zuiin an in sai ta dur dur a. Pasâltha Lianmana chuan ‘tlangvalte kan buk lamah tawlh thuai rawh u, a thenin Thanchhinga hi la thla ula’ ti a au that that pahin an ni chuan an mahni lo kaptute chu an hual tan a. pasâltha Laiawrha chuan ‘khawnge Satlâk valrualte kan ni ngai e, i han ti tak tak teh ang aw’ ti a au that thatin an mahni lo veh hnai tu tlangval pakhat chu a sai lir nghal tawl a. Tuibur hmuanda zet an in kah hnu chuan a tam zawk leh ramchin hre zawk Zinghne ho chu an chan a tha hret hret a, pasâltha Laiawrha chuan tawlh tumlo in a thiante tlawh kir mek chu a veng khaw tlai a, a ni pawh inchhung dung let hnih lai a tawlh hman tih chuan silai a puak dur a, a dar chu sa zawkin a pai dawrh a tlu tur in vuan ding hram hram lai chu silai puak leh durin a awp hnawk a, zawi muang a thingthi hnawkin a silai chu a lek khur ngar ngar a. Amah pan tu tlangval pathum zing a pakhat chu a sai lir tawlin a iptepui a chempui chu zawimuang a phawrhin a mah pan mektu tlangval pahnihte chu a pan hnai a, pen thum a pen tih chuan a luhai zual thutin an chawl dat a, chutia a luhai a in thin nar nar lai chuan a nau aw ni ngei tur hian ‘ka u i hnung lam kha veng rawh’ tiin a rawn au vau vau a, a nau aw chhuahna lam a hawi tur chu a tlu zawi hnawk a. silai mu chuan a sam chhawlleng chu a chhawk thawt a. Pasâltha Laiawrha chuan a hriatna hlohin thawm chu a hre hla telh telh a, a nau aw in ‘ka u chungah kut in thlak vei maw, kha inring rawh u keimah Sângtuala ka ni ngai e’ ti a hming chhal lauh lauh chu a hre vau vau a . . .

. . . . . .

Thûamkunga chuan a thianpa Chungliana chu a fiam kawng tluanin a tawp lamah phei chuan Chungliana chuan ‘Thlapi ka ngaih zia leh van san zia chu aw’ tiin fiamthu nan tak a hmang ve ta hial a, chu a thianpa fiamna chuan a lungleng tur chu beng daiin an hawn kawng boruak pawh a zang deuh huai nghe nghe a. Zan sawm chuang an kal hnu chuan buhfai an nghei dawn ta a, pasâltha Sukthanag chuan ‘Lal bel zen pui chuan chhuan khat nghei pawh a hrehawm tan tlat mai a, khua kan hmuh hmasak ber i pan tawp mai teh ang u, nula hmuh lohna pawh a rei tawh a lawm, ka nupui ka ngai riau mai’ tiin fiamthu a thawh zuk zuk a. Thûamkunga chuan ‘kan pasâltha rawtna chu ka pawm zawng tak a ni, chhingkhual lenmawii zun ban ka ngai deuh tlat, tute emaw ang in’ tiin Chungliana chu a han hmer leh hram a, nui hau chungin ‘nang ve ber bur hian tufa lung mah va len suh che’ tiin a lo fiam ve zauh a. Zanriah chhum dawn hnaiah chuan tlang a meikhu zam rai rai hi an hmu a, pasâltha Sângtuala chuan chu meikhu a hmuh chuan a u chu a hrechhuak zawk a, hmanhmawh ru takin ‘hmanhmawh teh ang u, ka ril a tam ta riau mai’ tiin chak deuh chuan a kal zawt zawt a. A kal puite eng emaw hriat a neiah ngaiin an zui tha mai a, tlang bawk lian leh hmun nuam tak an thlen chuan thawm hriain fimkhur tak chuan an hnaih ru hreuh hreuh a. Chung tlangvalte tawng chu an hre vuau vuau in an tawng kar lak a Satlâk tih an sawi an hriat chuan an chauhna chubo duakin engkim ti thei tur chuan an in sangmar nghal thuai a. Pasâltha Sângtuala chuan a thiante chu mitmei in a mah veng tur chuan a ti a, thawm nei hauh lo chuan a hnaih thuaiin an tawng a ngaihthlak chian chuan a ngaihna a hrelo kher mai.

An tawng a hriat hnu chuan zawimuangin a inthiar fihlim san thuai a, an thusawi a sawi chuan an ni pawh chuan mak an ti kher mai. Pasâltha Sukthanga leh Phulliana chuan ‘engpawhnise khua chu luh rawk chi a ni hauh lo a nih chu, chinchang hre turin an khaw chin kan hriat a ngai dawn a nih chu’ tiin an mi hmuhte chu an hnungah zuiin mualhnih lai an zui hnu chuan ‘khai ule, zanriah bawl phawt ila, naktuk zing karah kan bawhzui dawn nia’ tiin an rel a. Pasâltha Sângtuala ngaihthat lohna chu zualin a u ngawt chu a ngaihtuah a, khaw dai hnai lutuk a riah chu an duhlo in meieng lang phalo chuan an mu a, a tuk hma takah thoin tuk thuan an rel fel chuan khua a la thim a, pasâltha Sângtuala chuan a mang chu ngaihtuahin a u chu a ngaihtuh kher mai, han sawi chhuak dawn sela a rin thu leh ngaithat lohna mai a nih vangin a sawi lang ngam lo a. Fehreh san chuan khaw lan chian theihna thingah chuan an lawn far a, Lal in a tlangval lut an hmuh chuan an chet danah an khuate ngei niin an hria a, tuibur hmuanda zet an thang hnu chuan lungdawh lam a an tawlh liam chuan ‘khai ule hmanhmawh a ngai, kan khuate ngei an nih khu’ tih hluai pahin pasâltha Sukthanga chu a chhuk nghal puat a. Hma hruaiin hmanhmawh tak chuan a kal bawrh bawrh a, lungdawh lama silai puakthawm an hriat chuan an hmanhmawh zual sauh a. Mual hnih lai an kal hnu chuan an piah ruam a thawm hriain an en chian chuan nunau thlabar tak a hawi zawk zawk chu an hmu ta, Nunauten khual val an hmuh chuan hlau lutukin an ding khawm thap a, an mahni hruaitu tlangvalte chuan an lo pan thuai a. Pasâltha Sukthanga chuan ‘naute u, kan kawng lo dal buai duh suh u, nunau chungah kut kan thlak ngailo’ tiin tlangvalte chu a melh tur khai a. An zing a putar elkun khan chuan ‘tlangvalte u an sawi ang chuan engmah tih suh u, kan chung a kut thlak tur nise kan dam tawh hauh lo ang’ tiin a lo inrawh thuai a. putar vek chuan ‘tlangvalte u, tu kahw tuiliak nge innih, eng ti tih a min lo thawng thut nge in nih a’ tiin a zawt hau a. Pasâltha Sukthanga chuan ‘Lal Chhawnthiaua khaw tuiliak Satlâk khualpang zin kan ni e, Tun a kan awmna hi tu khaw ram nge ?’ tiin a han zawt ve bauh a. Putar chuan ‘ Zinghne khaw Lal Buktuala ram a ni e’ tiin a chhang a. Putar chuan chung khualval zing a awm leh tawn a sapui tin hnu lang vauh leh pasâltha diar khim vang chu melhin ‘nang hi Satlâk pasâltha Sângtuala chu i ni ang maw’ tiin a han zawt a. Nui var varin ‘ka pu Sângtuala chu ka ni ngei a lawm, nang pawh i vanglai chuan tawh i khirh hle ang maw’ tiin a lo chhang tha var a. putar chuan ‘tlangval hmanhmawh rawh u, muang leiin kan la ti ti dawn nia’ tiin thudang daih a sawi ta a, chu putar thusawi chuan pasâltha Sângtuala ngaihthat lohna chu ti zualin hmanhmawh tak chuan silai rik ulh ulhna lamah chuan an liam thuai a.

Pasâltha Sângtualan a u thisen bual sen zuih a tlu a hmuh chuan thinrim takin ‘kha keimah Sângtuala ka ni ngai e, lo inring rawh u’ ti a au that thatin a u pan mek tu tlangval pakhat chu a sai let tawp a, silai chu paihin chempui nen hmalam pan chuan a tlan duk zawk a. A u pan a kal tlangval te chu a sam bawrh bawrh a. A u bul a thlen chuan a u engmah hrelo a let bal chu pawmin a ko mawlh mawlh a, a u in a chhan loh vang chuan pasâltha Sângtuala chuan ‘ka u, tiang hi a thleng ang tih chu hria ila ka lo thleng hma tur, min ngaidam rawh aw’ tiin a phun sap sap a, a mittui chu a biangah chuan a luang zawih zawih a. pasâltha Laiawrha a mu zawi hnuang chu dimte a nghat riai riai in. Pasâltha Sângtuala hawichhuak leh mitmeng chu a hlauhawm kher mai, pawisak neilo tih hriat tak chuan a meng â ruai a, thinrim tak chuan khawchhung lam pan chuan kalin a thiante chuan an thlawp thuai a, an mahni dal tum tlangvalte chu dimna tel hauhlo chuan an kuk thal hawl hawl a, Lal mual chu thlengin ‘he khaw Lal hi khawnge a awm lo chhuak vat rawh’ tiin pasâltha Sângtuala chu a au vin that that a. Lal Bawktuala chu zawimuang chuan lo chhuakin a khawnbawl upate chuan an lo zui dal dal a. Pasâltha Sângtuala chuan ‘nang leh i khuate hian buaina chu in chô hle mai maw ? ka u chungah thilthalo a thleng a nih vaih chuan nang leh i khua hian in tuar khawp ang, khawnge bawlpu a awm han ko thuai teh u’ tiin a hma a Lal leh khawnbawl upate chu a melh ding ngar a. Lal Bawktuala leh a khawnbawl upate chuan an hma a pasâltha Diar khim vang chempui thisen bual sen nguai hum, mitmeng sen vam ham an hmuh chuan an Lal leh khawnbawl upate chu an ding khup lap a. Lal chuan khawnbawl upa pakhat chu bawlpu ko tur chuan tir nghal a, an lo thlen chuan pasâltha Sângtuala chuan ‘hmanhmawh rawh’ tih nghut pah chuan lungdawh lamah bawlpu nen chuan an in zui liam thuai a.

Lal Bawktuala chuan ‘kha kha em mi pasâltha Sângtuala chu’ tiin a han zawt a. pasâltha Sukthanga chuan ‘ni e, engnge thil awm dan ? zen khu a zam tak hial mai le’ tiin a zawt dam thluam a. Lal Buktuala chuan Chekpui tlangval te leh a tlangvalte ramchhuak intih thiam loh dante, a hnu a Satlâk bawlpu thuchah an hriat zui dante, chu thu vang a Chekpui tlangvalten an nek zui dante chu a sawi charh charh a. Pasâltha Sukthanga chuan ‘chuti kan tun boruak lo irh chhuah dan hi le ?’ tiin a han zawt zui leh a. Lal Buktuala chuan ‘hmanni deuh mai khan ka tlangvalte ramchhuak leh Chekpui tlangvalte ramchhuak chu ram ri hrul a sahliam an chhuina lamah an in tawk sual leh a, an zing a Satlâk bawlpu unaupa fapa Lamthanga chuan Satlâk tlangvalte chhuangin tawng a lo cheh khum niin ka tlangvalte chuan an sawi a, chu thu chu ka tlangvalte chuan ngaitheilo in an inhnial chho ta zel a, kut hial an inthlak ta a ni. Chekpui tlangval pawr ber Lamthanga chu vanduaiah tangin hliampui a tuar ta hial a, ka tlangvalte kir tur chu au zuiin “satlâk pasâltha Sângtuala te unau in a thisen phuba an lak ngei tur thu leh Zinghne khua chu meivap a an chantir ngei tur thu chuan a lo au zui hram a ni awm a, chu thu chu ka tlangvalte chuan an run viau in zawlbuk lamah pawh an lo khel viau a lo ni awm a. Ka tlangvalte thinurna ber pawh min vau reng mai chu a ni, an lo rawt khawmin kei leh khawnbawl upate hriat lohin ka tlangvalte chu Zinghne run chuan an lo thawkchhuak a, kan in tam hleih bakah pasâltha nei vaklo khua an lo ni nen, sâl pawh an lo man nual mai a. An lo thlen chuan kan in hau viau nachungin engmah sawngsawhlawtna erawh a awm hauh lo, an sâl mante chhuah tur a kan tih chuan “kan thu pawh min hriatpui duhlo Lal hnuaiah kan awm lo ang” an tih tak tlatah chuan an thu chu ka zawm lo thei lo a ni’ tiin a ngawi dat a. Pasâltha Sukthanga chuan ‘chu i sawidan hmang chuan i tlangvalte chuan, nang ai a thu lakna dang nei an van ang awm ve’ tiin a lo in rawlh zauh a. Zinghne Lal Bawktuala chu a ngawi deuh vung vungin ‘thil ni thei tak a ni, eng a pawh nisela hunin a la hril ang chu’ tiin thawpui a la halh a.

Lal mualah chuan Satlâk tlangvalte chuan nunau chu an lo kawi chhuak dum dum a, chung nunaute chuan an hlau a ni tih hriatin an khur dar dar hlawm a. Naurual zanriah chhum hun chuan bawlpu hnungah hlangin pasâltha Laiawrha leh rawlthar Thanchhinga leh hliam tuar dangte chu zawnin Lal mualah chuan an lo chho dam dam a, an lo thlen chuan Lal Buktuala chuan ‘khual lam hliam kha ka inchhung zawn ula khum ruakah khan lo han mut hlawm tawh u’ tiin a lo hrilh a. Tlangvalte chuan pasâltha Sângtuala chu mitmei chuan rawnin a ni chuan a han ngaihtuah a, dahna tur dang a hriat mai bik loh vangin a bu nghat a, Lal hnenah chuan ‘ka u hian nunna a chan a nih vaih chuan i tuar loh phah dawn hauh lo a ni, hre reng ang che’ a ti rum al a. Lal chuan buk nghat nghat pahin ‘ni ang hmiang’ tiin an ni pawh chuan an zui chho ta nghal a. Lal khum ruakah chuan pasâltha Laiawrha chu an mutin a khawsik chu a sang kher mai, a tawngvai nawk nawk mai bawk a. a tawngvai chuan Rinzuali hming chu a lam nawk mai si a, khual a kal ho chuan a ngaihna an hrelo kher mai. Thûamkunga chuan Tlangchuana chu kheuh hrangin ‘ Chuana kan chhuah hnu a thil awmdan tlangpui leh in tun hun hi tawi kim takin min hrilh teh’ tiin a hma a mi chu a melh ran a. Tlanchuana chuan ‘Kan thlawhhma a tha khawp mai, in tinin hawpkhawp kan neih kan ring. Kan khuaah boruak dang a awm vaklo in kal hma ang kha a ni mai, chuan bawlpu fanu Rinzuali leh kan pasâltha hi an innei a, Rinzuali hian kan pasâltha hi kheuh hrangin a chhungte a ngai theilo hle a’ tiin an kal chhuah dawnah pawh pasâltha Laiawrha chu a damsam loh thu a sawi a. Thûamkunga chuan ‘chhe heu, ka thu hriat chu awih a van har deuh ve mawle’ tiin a chek vang vang a. Tlangchuana chuan ‘keini pawhin mak kan tia lawm, Rinzuali mai nilo a nu leh pa te pawh an lo mak khawp mai’ tiin a tuihnih zauh a. Chungliana chuan Tlangchuana thusawi tawp lam chu lo hre ve in ‘Chuana i thusawi chu a dik ngat maw, a van mak ngai ve’ tiin a melh ran a. Buk nghat nghat pahin ‘dawt ka sawi chuan min vel hrep dawn nia, kei chauh hi mak ti ka ni lo, a khaw pumin mak kan ti vek, kan bawlpu te chhung khawsak dan hi mak deuh a ni’ tiin Tlangchuana chuan a han sawi zawm a. Chungliana chuan ‘Chuana chu kan in hmuh loh karin ilo va lian tawh ve maw le, zan thimah chuan hmu che ila ka hel du du dawn che nih hi’ tiin a fiam zauh a. Inchhung lamah chuan an in zui lut leh thuai a.

Thutmuan ar khuan chuan pasâltha Lawiawrha chu lo harhin ‘khawiah nge ka awm ? tiin a bul a mite chu a melh kual a. A nauin ‘ka u ilo harh ta maw ka van lawm tak em’ ti a lo nuih var var a. Pasâltha Laiawrha chuan mak ti takin ‘ka mitvai chu a ni em lo maw’ tiin a mit chu a nuai nak nak a. Pasâltha Lianmana chuan ‘ka thian i mang zawng a nilo e, hei tunah chuan kan kim leh ta e’ tiin lawm luat a hnuk ulhin a ngawi daih a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘ka nau, nungdam a kan inhmu leh thei hi ka van lawm tak em’ tiin a nau melh chuan a sawi tham chhal a. Bawlpu chuan ‘tlangval la tawng tam suh aw, han hahchawl deuh la a tha zawk ang, khawnge midangte khan he laiah chuan vaibel kha lo zu rih suh u’ tiin tlangvalte chu a hrawk khar khar a. Lalnu chuan ‘khawnge kan hliam tan chuan artui kan chhum sak a nge’ tiin sumhmun chu a pan nghal a. Bawlpu chuan ‘Lalnu lo insum rih teh, kan tlangval khawsik hi a sang em a, artui eitir chi pawh a la nilo e’ tiin a lo chhang bauh a. Lalnu chuan ‘chuti chu sarep chhum tuihâng ka lo tihsat sak a nge’ tiin tap lamah chuan a phei nghal a. Chutia pasâltha Laiawrha an buaipui lai chuan Thanchhinga pawh a lo rum chhuak tiah tiah a, zawi te a tawngvaiin ‘in duh tak tak a ni maw, khawnge ka chempui’ tih pahin a tho chhuak hlawl a, a mit meng lah chu a â ruai mai bawk a. Pasâltha Phulliana chuan ‘Chhinga hahdam takin awm tawh rawh khai, biauna chu a reh tawh e’ tih pahin rawlthar ding khur dar dar chu a mut that tir a. Thanchhinga khawsa zia hmu te chuan ‘he nau zet chu a dam a sei a nih ngat chuan a hmelma tan chuan a la tawrhhlehawm khawp ang maw’ tiin an ngaihtuah nauh nauh a.

Bawlpu chuan hliam tuarte chu ennawn leh in damdawi chu a hnawih sak leh vek hnu chuan a tin ve ta, hliamte pawh ngaihtuah awm lutuk an awm lo in pasâltha Laiawrha chu a khawsik a la san em vangin a ngaihtuah awm ber a ni. Lal chuan ‘tlangvalte u tunah chuan tihtheih kan nei chuanglo bawk a, va mu hahdam tawh rawh u, naktuk lamah thil awmdan chu kan chingfel thei tawh ang’ tiin a sawi chuar chuar a. Thûamkunga te thianzaho chuan ‘va mu tawh u, keinin he lam chu kan lo buaipui a nge’ tiin an lo chhawn thuai a. Satlâk tlangval dangte chu pasâlthate chuan mu tur chuan tir luiin hreh tak chuan an mu turin zawlbuk lam chu an pan ta hlawm a. Khawtual tlangvalte chuan tharum ah an hneh loh vang leh Lalin tharum thawh tu a piang chungah na tak a rorel a nih tur thu a sawi chuan boruak pawh a ti ziaawm viau a. Tlangvalte chu tum dang zawlbuk kai ang lo takin in ring rut ham chuan zawlbuk ah pawh an mu then phak a. Zingah chuan khaw hnih pasâltha leh val upate leh khawnbawl upate chu Lal ina chuan kim vekin ropui rein an thu tukpum thak a. A tawpah chuan thumum an nei thei ta a, Tukthuan chu Zinghne Lalin an an ei khawm a, vaibelte an zuk zawh chuan khual lam leh an Sâl mante chuan khua chu hlim tak a chhuahsanin Chakpui khua an pan ding nghal a. Thûamkunga te thianzaho leh Satlâk tlangval eng emaw zahte chuan Zinghne khuaah an tlangval hliam tuarte chu an cham pui thung a, pasâltha Phulliana leh val upate chu kawngah chuan zawite te chuan an ti ti sap sap reng a. An rilru chuan vei lian tak a nei tih hriat tak chuan an mitmeng chu a tak ru ran a, Satlâk tlangvalte chuan an hruaitute hawiherah chuan eng emaw tak a awm tih an hrethiam ran a.

. . . . . .


Zanngâ lai an thang hnu chuan Chekpui khua chu fehrehsan ah thlengin Lalin chu an pan ding nalh a, Sâl man ten an khua him tak a an thlen chuan Chekpui khua chu lawmin an ri laih laih a, Satlâk tlangvalten reilo te a buaina an ti dai thei mai chu an chhuangin tlangval dawn tawi deuhte chuan thaw veng takin an khaw zalenna lo thlentu tlangvalte vang chuan an hawi pir vah hlawm a. Chekpui Lal chuan Satlâk pasâlthate chu hahzu zukin an lu kai chinah chuan ‘eng a tinge sâl a in lo kawi vek mai loh chu le’ tiin an thle bak bak hlawm a. Satlâk pasâlthate chuan ‘kan unaute sâl a kawi hi kan tihdan a ni ve chiah lo a ni e’ tiin an chhang tha mai a, Chekpui khawnbawl khawnbawl upa pakhat chuan ‘han telve ila chuan Zinghne lal chawpin ka han chaih hawng mai tur a nia, sawtiang Lal chapo ve ri ngawt te chu in dim mah mah a nih chu mawle’ tiin a thle bak bak a. pasâltha Phulliana ngaihdan a pel tih hriat tak chuan ‘nangni Chekpui khuate hi a lawm le mak ka tih zawk che ule, tun a in hawiherah chuan khawlian leh chak ni ula in tawrhhlelhawm viau ta ve ang chu, in khaw tlangvalte an man vangin tiang hian rilru in pu a, in rilru ang chaub pu nisela Zinghne khuate hian an mangthak ngei ang che u’ tiin a tim ta nek a. Chekpui Lal leh khawnbawl upate chu an in melh ta hrek hrekin an ngawi thap a. Khawnbawl upa Zalawma chuan ‘khaih aw kan pasâlthate chu in chau deuh emaw chu, in thin a va ram deuh ve mawle’ tiin a nuih tlawn hai a. Pasâltha Phulliana chuan ‘mi chung a khak lutuk hi malin a zawng ngailo a nia, khaw khat roreltu tawng ah meuh chuan a mawilo deuh lo maw ? vawiin a kan hnualsuatte hi nakin lawk a min puitu leh min muantu tak an ni chawk a nia, ka theihtak emaw tih vang a tih chiam hi, pa darben tih awm tawk chauh a ni, nangni pawh sim hlauh ang che u’ tiin a melh rum ta al a. Lal Hramliana chuan ‘ekhai kan buaina min hnen sak hi kan lawm luatah tawng chin kan lo hrelo a nji e, min ngaithiam hram dawn nia’ tiin an thu kal zel tur chu a lo zap dai ta a. Pasâltha Phulliana chuan ‘Lalpa naktuk lam hian kan kahw lam pan mai kan tum a, zanin hian i khaw tlangvalte leh in khaw tan a thuchah sawi tur kan nei a, min koh khawm sak theih chuan ka lawm hle ang’ tiin a han sawi a. Lal Hramliana chuan ‘e khai a va mak tehawm vut ve, naktukte chu min champui a nga, awmni khamin hunk an hmang ang chu mawle’ tiin a han sawi a. Pasâltha Phulliana chuan ‘hei kan tumai rei kan thang a, thallai a kan chhuak kha tunah kan lo kir chauh a ni a, inlam kan ngaihtuah deuh tawh a, nangni lam pawhin min hrethiam a niang chu’ a tih chuan phawk tak chuan an melh hau hlawm a.

Zanriah eikham chuan Chekpui Lal mualah chuan an lo kal thawm vekin hmun tinah chuan pasâltha Sângtuala huaisen zia leh a thianten a kaihza an ven zawh zia dan chu an sawi laih laih hlawm a. Lal chuan Satlâk tlangvalte chung a lawm zia sawiin pasâltha Phulliana chu thusawi tur chuan a sawm zui a, pasâltha Phulliana chu lo pen chhuakin ‘nangni Chekpui khuate u, kan inhmuh dan chhiatna lam nimahse in nun kan hmuhin zirna tur tam tak kan chhar belh a ni, in hma hunah in lungrualna nen kal zel ula thui tak in thleng ngei ang. In rilru erawh tlem in her hlek a ngai a ni, midangte vang a lo eng emaw viau hian thatna a pe thui viau lo a ni tih in hriat nawn ka duh a ni. Vawiin a kan huat viaute hi a hnu lawk a kan mamawh takte an la ni thei a ni tih kan hriat nawn a tha khawp mai, kan chung a thleng tur a kan duh ang chiah hi mi chungah pawh kan tih tur a ni tih kan hriat nawn fo a tha hle mai. Harsatna tawk kan hmuh chuan kan theih tawk a tanpui hi kan tih makmawh a ni a, chu thil chu pi/pu chen a kan kalpui thin a ni a, Chekpui khua pawhin chu nun mawi chu in chhawm zel ka beisei tlat a ni’ tiin a han sawi charh charh a. Satlâk pasâltha thusawi atang chuan an mahni theih ni miah lo uan pui zahthlak zia hre tharin an mahni ke a din tumna chuan an rilru luahin tlangvalte chuan an mahni a in nghat a khua kal tir tumna chu neiin an in fuih sauh sauh a. Zanah chuan Satlâk tlangvalte chuan râlbeih chu zirtir leh in lenghawn arkhuan thleng chuan an in zirtir leh hnu chuan a tuk lam a hawng tur an nih vangin an mu ta hlawm a.

Lo tawk leh thut tehse , Curent neih ngun hi a ho ru riau zel mai. Zanin hian curent vawithum (3) kan nei leh thak tawh,

Link:
BBcode:
HTML:
Hide post links
Show post links

Local Advertisement

MOBILE SIAM ZIR DUH TAN!!!

Tech-Inn Mobile Repairing Traning Centre, Bazar bungkawn

Kum tin mi za chuang eizawnna kan siamsak a, Eizawnna tlaka thiam turin kan zirtir thin

Mizorama mobile siam zirna hmasa ber changtlung ber kan ni. Hrechiang duh tan Contact : 9612099411 / 9862016122


Ngaia
Site Admin
Posts: 25873
Joined: April 30th, 2016, 4:07 pm

Unread post by Ngaia » December 23rd, 2018, 12:04 am

PASÂLTHA SÂNGTUALA (Mampuia Pa)

BUNG – 178

Chekpui khua an chhuahsanna pawh zan thum lai a ni tawh a, tuk leh lamah an tluan chuan an khua an lut tawh dawn a, Kawlvalenchham a zinbo ho chuan khua an hmu tur chu an helhhawlin mawnghawlh ang zar an ni tawh a, a khat tawk chuan an iptepui mawng a puan mawi tak an ah chu an dap leh ruk ruk thin, an chhungte mai bakah chutiang a puan danglam an rawlruk turte lawm hmel tur ngaihtuahin an khi leh sak thin a. An rilru ah chuan pasâltha Laiawrha leh tlangval dangte inhliam chuan an rilru a kap deuh tlat a. Khua an thlen dawn zan chuan pasâltha Phulliana chuan ‘naute u, hei khua lah kan thleng a ni ruai tawh a, sa tharlam ei a van chakawm ve’ tiin an piah ngawpui chhah tak chu a thlir vung vung a. Satlâk tlangvalte chuan ‘zanin chu helaiah hian riahna tur ngaihtuah ila, sa pawh a tam zek in a nia ka rin ni’ tiin an lo tuihnih tliar tliar a. Pasâltha Phulliana chuan ‘kan khaw tlangvalte chuan min tithlawn hauh lo ang tih ka ring tlat a ni’ tiin an piah ruam chu a thlek zawk a. Tlangval pakhat chu rang tak a kalin ‘helai a tui ring hian zanin chu kan tlingtla thei mai ang a’ tiin a lo au lang lang a. Tlangval dangte pawh chuan enpui ve in ‘zan khat chu kan riak thei mai ang, khawnge tuikhur hai nghal law law ila a ni mai lawm’ tiin hmeithai tap tia zet chuan an hai khuar nghal a. A naute khawsa zia thlir in ‘nangni berin tha in tih chuan buk chu kan sual a nga a ni mai lawm, hei thing ro fawm tur a awlsam dawn viau e’ tiin an bul vel chu a melh kual thuak thuak a. Tlangvalte chu buk sual chuan an phe suau a, buk lian tha tak chu awlsam tak chuan an sa zo thuai a, thingro chu an han fawm a, ngawpui hnuai ngang a nih vang chuan thingro pawh a hnawng churh a, meichhawm alh nan a mauro zawng tur chuan tlangval pathum chu an chhuak a. tlangval eirel tur tih loh chu zanriah hmeh tur zawng chuan an chhuak dam dam a, chaw an chhumhmin tih chuan silai a puak khawk raih raih a, silai ri dang chu lo khawk leh raih raihin a khat tawk chuan silai chu a puak ta ulh ulh a. Chutia an rin phak bak a tam silai a puah ulh ulh takah chuan buk nghakte pawh chuan an chhum hmin sa chu an chhawlchhin sawk sawkin, fimkhur tak chuan silai rikna lamah an kal thuai thuai a.

Mual thum emaw lai an kal takah chuan an piah ruamah chuan silai a puak khawk raih raih a, silai ri khawk a reh hnu chuan changtum raih lo awmin silai rikna lamah chuan mi pakhat hian a lo chhawn varin ‘a tlu e, a ki pawh a mawi ropui khawp mai’ tiin a rawn chhawn lang lang a. An thianten sa lian tham an kâp tih an hriat chuan an lawm nui sangin buk lamah an let thuai a, an eirel chu an chhunzawm leh ta a. Mei an nun fel chauh tih chuan zukchâl ki mawi tak an lo zawn nawlh nawlh a. An han en chian chuan a lu chu engtin nge a put zawh zawk mai chule tih mai turin a tak chu a te khawp mai. Pasâltha Phulliana chuan ‘kan sa te reuh chu a va mak dangdai reuh ve le, hetiang sa hi a mawlsawm duh riau a nia’ tiin a naute zukchâl ruang hual taih tute chu a nuih var var a. Pasâltha Phulliana chuan ‘khai naute u, han chan thuai mai teh u, khua a thim chuan kan tan chet a harsa mai mai’ tiin sa chan tur chuan a han tir a. Hlim tak a infiam bawrh bawrh chung chuan chu zukchâl pian dangdai zet chu an chan a, unau hmel hai chuan an chan zoin a repna tur a siamah chuan an dah fel hnu chuan chaw chu an ei ta a, zanah a sa engemaw zat chu a mung tlut tlut a, an kalh chauh deuh vangin zanah chuan hma takah an muin, reilo teah an hnar bawrh bawrh hlawm a. A tuk chuan hma takah thoin an sa bawk chu an chhumso leh ta bawrh bawrh a, hlim tak a an nuih bawk bawk lai chuan zukchâl kaptu Zakunga chu ngaihtuah bing nei tih hriat tak chuan a thu ngawi ngar reng a.

Tlangval dangte chuan ‘Kunga chu i va ngaihtuah ding awm ve, vengthlang nuthlawi nen salu lawm dan tur i hisap a ni chiang mai’ tiin an fiam hlut a. Zakunga chuan ‘chutiang lam pawh a ni chiah lo, ka mang kha a mak ang reng riau a tin ni’ tiin a lo chhang tak ran a. Piangliana chuan ‘kan pasâltha chuan eng mâng nge i neih a, min hrilh ve la mawle’ tiin a lo zawt thuai a. Midangte pawh chuan ‘han sawi la, mâng hrilhfiah thiamte pawh kan awm nawk a nia’ tiin an nui sang hlawm a. Zakunga chuan ‘mang chauh phei zawng a nia, chawtak khukpui chi erawh a ni hauh lo a nia’ tiin an piah ngawpui lam chu a hawi vang vang a. Thawpui lak huai pahin ‘nizan ka mangah pitar zangkul din den te hian min lo panin a tiang hawl lai chuan min kawk ang veng vawng a,nimin tlaiah ka ran duhlai lai min kah sak a, zanin hian lo tlawh che kan tum a nia. In hotupa fin zarah kut kan thlak lo mai ang che, tunhnu chuan helai ram hi lo vak tawh hauh suh ang che. Ilo vak leh a nih a kan sa duhlai i kap leh a nih vaih chuan kan ngaidam tawh hauh lo ang che’ min ti a, ka harh chuan khuan hnihna vel tur a niin ka mang chu ka ngaihtuah ta reng a, var lamah ka muhil leh thei chauh a, zing pawh ka tho thei lo a ni’ tiin a sawi charh charh a. Tlangval hawklak tih takah an thianpa chu ‘vengthlang nuthlawi i mang a hmuh vangin phat marna i zawng a nih mai chu, kan hrethiam che a lawm, zanin chuan puantlang i kai pharh leh ngei dawn e’ tiin an nui dar dar a. Pasâltha Phulliana chuan ‘Kunga chungte chu mangtha a nih chu, rilru nuam takin awm rawh khai eng emawe chang chuan mang mak tak tak man chang a awm fo a nia. Ti the u, ka lung a leng riau mai. Ka thai lungruni hmuh hlan ngawt a nia ka lungkham ber mai ni’ tiin tukthuan eisiam tur chuan a tir a, hlim tak a infiam bawrh bawrh a eiin an hman veleh pasâltha Phulliana chuan ‘khai ule, Satlâk mihrangte chuan pheilai I vawr taw hang ule’ tiin a han sawi lauh lauh a. khaw lam pan chuan hmanhmawh vaklo chuan an kal ta nghal a.

Tluang takin Satlâk khua chu thlengin lungdawhah pasâltha Phulliana chuan hlado a chham vang vang a, Lal Chhawnthiauan hlado chham thawm a hriat chuan ‘chhe heu, kan pasâltha khual kai a kalte an lo hawng a ni ngat mai, chu chu Phulliana aw a ni chiang mai’ tih pahin hmanhmawh takin puantlang phe hlawk hlawk chuan a kal ve dawr dawr a. Chutia Lal meuh lungdawh lam a kal ta dawr dawr chu khawnbawl upate pawh chuan an zui thuai a. Khawnbawl upa Tawnliana pawh a fapa naupang zawk hmu tur a in ngaiin nui var varin a kal ve dawr dawr a. Pu Tawnliana rilru chu a vak thui kher mai ‘Rinzuali vang an chhungkaw boruak chu a fapa chuan a hre tawh a ngem, a fapa chu pang himin a lo kir a ngem ? a rilru chu zawhna hlir a ni, hlauthawng leh helhhawlh ru tak a a kal lai chuan lungdawh pawh an thleng ta, a fapa a hmuh mai loh vang chuan hlauthawng ru takin lungdawh a tlangvalte chu a melh ta hau a. Pasâltha Phulliana chuan khawnbawl upa rilru hrethiam takin ‘Ka pa Tawna Sangtea chu a damin panghim in a lo let leh a, eng emaw avangin an ni thianzaho chu an la tawi khawmuang a ni e’ a tih takah chuan thawhuaiin ‘nangni meuh hnuaiah chuan kan fapa chu a him ka ring reng a ni’ tiin an in chibai tel tel hlawm a. Naupangte chuan Zukchâl lu mawi tak chu Zakunga te in lamah zawnin an ri phei laih laih a. Tlangvalte chuan an Lal ngei an mahni hmuak a lo kal an hmuh chuan ‘kan Lalpa chuan a khuate chu a ngaihtuah kher mai, a hnuaiah chuan engpawh tawk ila kan chhungte chu ngaihtuah awm an nih loh hi’ ti a ngaihtuahin an khaw tan in nghahna tlak a nun hman tumin an rilru chu an siam zual sauh sauh a.

Sumhmunah chuan Lalnu Thanthûami leh a fapa tawng zir tan tawh chuan lo hmuakin an lo chibai a, pasâltha Phulliana chuan ‘aw hawi, Taite lo kal teh, i pa i phawk zo dawn emaw chu’ tiin mipa naupang piantha tak a luchungah a theh lap lap a, mipa naupang chuan hlauh a hnekin lawmin a nui hawk that that a. Pasâltha Phulliana chuan ‘ka thian tunah chuan pa tak tak ini ve ta, i fapa chu ka fapa in nunchan a zirtir in a kaihruai thei a nga, kan vanglai ang maiin hun an la hmangho thei ngei dawn e’ tiin phur fe chuan a tawng bawrh bawrh a. An mahni lo melh thaptu Khawnbawl upate a hmuh chuan ‘aw khai Lalpa ka tihna’ tiin inthiam lo tak chuan a then sak sak a. Lalpa Chhawnthiaua chuan ‘ka thian, inthiam lo mah che, kan fate chuan an vanglai chu hlim takin an hmangin râl pawh an la bawhho ngei ang, keini an pate thianzaho min tluk emaw kan la en ang chu mawle’ tiin phur tak chuan a lo chhang thuai a. Lalnu Thanthuami chuan ‘nangni mipa ho tak hi chu in ho thin emai, eng emaw hlekah tharum hi in chuang leh lutuk thin, Bawiha hawh lo kal daih rawh’ tiin nui var var chungin a fapa chu han pawm a, a kalpui tur chu duh lo in a rak that that a. Lalpa Chhawnthiaua chuan ‘kan mihrângte chu an dang a char lutuk a nge, an dangro i hnawn dawn a mi ? tiin tlangau pa chu a mitmei zauh a, tlangau pa chu mawng zang tak chuan a phe zung zung a, seki khat lung chuan zu tuitling eng kuk chu a han sem zung zung a, vaibel chu an zu khu tulh tulh a. Pasâltha Phulliana chuan an kalna chanchin chu a han sawi zawr zawrin Hrahlu Lal Hralai ngaihhruina thil thawn dar leh puan nalh tak tak chu Lal Chhawnthiaua chu a hlan nghal a. Chekpui leh Zinghne khaw boruak a sawi chuan Khawnbawl upate leh Lal ngei pawh an lung nilo tih hriat tak chuan an rum nghat hlawm a. Pasâltha Phullianan a sawi zawh chuan Lalin chhung chu a reh ta thap a, Lal thu an ngaichang tih hriat tak chuan an melh thap hlawm a. Thawpui lak huai pahin ‘ka bawlpu chuan kan thangthatna chu chutiang chuan maw a lo hman mai chu le, a va mak ngai ve mawle’ tiin chhuat chu a melh ding ran a. Tlangalte chu melhin ‘ka tlangvalte dam taka in lo kir leh hi a lawmawm khawp mai, zan lamah kan la in kawm tha dawn nia. In thiante lo thlenkim hunah khuanu chung a lawmthu sawina neiin awmni khamin hunk an hmang dawn nia’ tiin thlahna thu a sawi ta. Tlangvalte an chhhuah hnu chuan Lal Chhawnthiaua chuan a khawnbawl upate melhin ‘kan bawlpu chu ka rin phak bakin a lo che tlat mai ka ti, engtia tih tur nge niang’ tiin a thinrim chu a aw lawi deuh rat a. Khawnbawl upate chuan ‘kei chu hetiang a kan buaina pawh nilo chung a kan tlangvalte a tawkdarh dawn a nih hrim chuan thil tha rai a awm dawn hauh lo, kan khawnbawl puite chhung chung a an chetdan lah khawtlangin kan hmuin kan hre vek a ni a, duhai chuan an huangtai deuh hrat chu a ni’ tiin an saiw charh charh a. Khawnbawl upa Tawnliana chuan ‘kan khawnbawl te nge nge an thu a fingin a thlamuan thlak thin e, engpawhnise keini chhung chu kan khawltang thuremna turah langlo ila ka ti a ni, chutiang a nih loh chuan khawdangte reu reu in min dem lutuk palh ang tih a hlauhawm lutuk a lawm le’ ti a sawi lai mek chuan ‘nangni chhung chungah kher ti hian che nilo sela hmanah ka inrawlh daih tawh ang chu, an chetdan hi khawtlang ti ti a tling tawh a lawm’ tiin Lal Chhawnthiaua chuan a lo pawtchat thuai a. Lal chuan ‘tunah chuan zanriah eitur in hawng phawt ula, kan bawlpute chhung pawh ngun takin lo ngaihtuah ula a tha ang, zawlbuk lamah tlangvalte tan hahzu tur bel chawithla sela, keinin ropui kan rel a ngai a ni, pasâltha leh val upate pawh lo tel sela a tha a nge’ a tih takah chuan khawnbawl upate pawh chu an tin ta rih a.

Lal Chhawnthiaua chuan zanriah eilai chuan bawlpu thiltih dan chu lawmlo tih hriat tak chuan a sawi ta vek a. Lalnu Thanthûami pawh chuan ‘chutiang a Lal thu pawh hmulo a thu a lo than ve ngawt chu le, min va zahlo deuh ve mawle’ tiin a ni pawh a lawmlo kher mai. Lalngleuh Lal fapa pawh chuan ‘bawlpu chu a van che mak tak ve, leido neih hrehawm zia hre rual chu a nih tawh vei nen’ tiin a lo tuihnih ve zawk a. Lal Chhawnthiaua chuan ‘kan bawlpu thlak mai ila kan khaw tan a tha ber mai awm e tih ngaihdan ka nei rum rum mai ‘ tiin a nupui chu a mitmei chuan a han rawn a. Lalnu Thanthûami chuan ‘nang Lal berin tha i tih chuan i khaw kal danah thu tlukna i siam ang chu’ tiin a pasâl chu a thlawp tih hriat tak chuan a lo chhang thuai a. Lal Chhawnthiaua chuan ‘Lal fapa i khaw miten tiang hian tisela eng rilru nge i put ang’ tiin a han zawt a. Lal fapa Bungthanga chuan ‘a chetdan hi khua atang chhuah tir vang vang tham zet a ni e’ tiin thinrim tak chuan a chhang bul hmuk a. Tlangkhumi chuan ‘nang lah thin hi, eng emaw hlekah thu tawp hi sawi vak vak thin teh suh naupang chhia leh lutuk’ tiin alo khak hlak a. Lalnu Thanthuami chuan nui rah rahin ‘kan mipa ho chu an duh rum viau zel zawng a nih hi, a leh lamah chuan tun a kan bawlpu chetdan hi a huatthlala bawk em a ni’ tiin thulai la takin a lo inrawlh zauh a. Ti ti eng emaw sawi zawmin naupang ninhlei nen thu dang an sawi hma chuan an nui leh ham ham thin a.

Zanriah eikham khawnbawl upate, pasâlthate leh val upate an lo thlen chuan an bawlpu chetdan avang chuan an muk run hlawm a. An han sawi khawm chuan bawlpu chu thu zawh chian a a nungchang a zir a thu tlukna siam an tum ta a. Bawlpu lo lutin Lal inchhung a mite ahmuh chuan a rilru a nuam zan lo tih hriat tak chuan a hawi hrak hrak a. Lal Chhawnthiaua chuan a chetdan chungchang khual kalten an hriatdan a sawi chuan bawlpu chu a han ngawi deuh vang vang a, ngaihdan a siam fel ta tih hriat tak chuan ‘Lalpa he kawh tan hian ka theihna leh thiamna ka lo hmang ve tawh thin a, ka mâkpa lah he khaw tan tiang khawp hian a in pe zo bawk nen, kei a tawngkam khat chu ti tak a lak vawn chu a tha nber dawn emaw chu le’ tiin mahni inthiam tum tak chuan a sawi chhar chhar a. Lal Chhawnthiaua chuan ‘he khaw Lal ka nih hma leh nih hnu a thil awmdan hi ka hrethiam lutuk asin, tu mai pawh hian kan dinchhuahna tur hian an theihna an hlan tih i haider lui tlat hi i mak ka ti khawp mai. Ni e i mâkpa a nih hma a kan pasâltha chetdan pawh ka mit ngeiin vawi tam ka hmu asin, hei hi nangni chhung vang a ti lah a ni heklo, tiang khawp a kan tanrual vang hian kan khua chuan zalenna leh mi chungah min phochhuak tih pawh ka hrechiang khawp mai. Heng a kan tanrualna hi nang a sahmim tih lenna tur leh leido nei tur khawp a ka khua dah I duhna hi ka enliam dawn hauh lo, I bawlpu nihna hi tun hun lila hian ka hlih sak che a, he khaw hming a i duh thal a chet ilo tum leh a nih ngat chuan nang leh I chhungkaw tan a pawi khawp ang, ka tlangvalte hian i khawsa zia hi an en zui reng dawn che a ni, chhuak nghal rawh ka thinrim I chawhthawh hma hian‘ tiin thinrim tih hriat tak chuan a hrawk ta khur khur a.

Bawlpu chuan ‘Lalpa lo ngai reng rawh, ka mâkpa a lo thlen hunah chuan I hre ve khawp ang’ tiin hawi pir vahin a per chhuak tan tan a. Lal Chhawnthiaua chuan ‘e he he, min va han zahlo in i van chapo khanglang ve le’ tiin a tho uaih a. Lal fapa Bungthanga chuan lo chel thuaiin ‘Lalpa a tawh rih e, mi awmherh pakhat vangin he khaw kallai hi a chawl hauh lo ang, insum rawh khai’ tiin a thelh dai thuai a. Tlangvalte pawh chuan ‘a ve mai mai chuan le, amah vang a kan khaw dinhmun hlauhawm zia hre duhlo khawpin a ni maw alo awm chu le, a hre khawp ang’ tiin an lo ding suai a,khawnbawl upate chuan ‘khaih insum rih teh u, that e in i sawiho zawk ang khai’ an lo tih takah chuan thinrim tak chuan an thu leh ta hram a. Pasâltha Phulliana chuan ‘kan bawlpu hluite chhung kha tlangval leh naupangten dorawn tur an nih kha, an chhungkaw chungah kut kan sil e’ a tih chuan an lo but liar tliar a. Lal Chhawnthiaua thinrim chu a thu ngawi runin ‘kan bawlpu zia chu a lo va mak ngai ve le, kan pasâltha sawi ang khan an chhungkaw chungah he khawtlang hian kut a sil tur a ni, inchhir a an in lamlet a nih erawh chuan kan la ngaihtuah tha le hang chu, chumi thlen hma a an chhungkaw chhiat that a kut lo lek chuan an chan ang a chang ve ngei ang’ tiin a sawi a. Lal chuan ‘tlangau pa, kan thu tawp hi ka khuate hian an hre tur a ni, tunah vengtin suar chhuakin han au rawh le’ tiin a sawi rum ul a. Satlâk vengtin a tlangau thawm hriatte chuan chutiang teh phut thu an hriat chuan mak an tiin thubul hriat tum chuan zawlbuk lamah an chuangkai fur a. Pasâltha leh val upaten thu chiang an sawi chuan bawlnute chhung rimnam chu mak tiin an sawi zui sap sap hlawm a.

Rinzualin tlangau a hriat rual chuan a nu leh pa tein chu panin a han zawt chiang a, a pa lah chuan ‘kan khaw tan tiang khawp hian kan thawk a, ka dinhmun min err awn vangin tiang hian ka chungah ruahmanna an siam a ni. Mami i pasâl pa Tawnliana ruahmanna vek a ni’ tiin a ang tun tun a. Bawlpu hlui nita ang thawm hre pha an thenawmte chuan ‘an va han zaklo em em, hetiang tawh hnu pawh a tiang a han awm theih’ tiin an sawi zui laih laih a. Bawlpu thinrim ang thawm chuan zawlbuk chu a thleng thuai a, tlangvalte chuan ‘kan bawlpu chuan a va chak awm ve mawle, tiang khawp a khaw pawi a sawi chung pawh a han ang khanglang chu, hawh u an kaiten i va pheh sak teh ang u’ tiin an in hawr khawm a. Val upa leh pasâlthate chuan tlangvalte thinrim chu khap pawh tumlo chuan vaibel an beng sauh sauh a, an ti ti san hmiah hmaih a. Tlangvalte kal hnu tuibur hmuamda awmah chuan bawlpu hlui nita chu thinrim hmelsen tan hian zawlbukah lo kalin an chhungkaw chung a tlangvalte chetdan chu val upa leh pasâlthate hnenah a zual ko a. An ni lah chuan ‘i duh ang i hmu tawh bawk a i hlim viau lo maw ?’ tiiin lehlam an hawisan hmak a, thinrim takin ‘in khawsak dan reng hi ka mâkpa lo thlen hunah in hre khawp ang mawle’ tiin a hawng ta hna hna a. Tlangvalte lah chuan an kaiten pheh mai bakah an in chu an sawi lawp lawp a, archhiar a ar lawi pawh an um darh sakin an arbawm pawh an lum sak vek, bawlpu hlui nita chuan ‘nangni tlangval dawntawi te u, in dam loh nikhu ah kha tiang khawp khan in chungah that ka lo chhuah ve tawh a, inchung a that ka chhuahna min thungrulh dan hi ka dam chhungin ka theihnghilh tawh hauh lo ang le’ tiin tlangvalte chu a han au zui lauh lauh a. Tlangvalte chuan ‘keini vang a muanglei a in awmna hi i hre duh dawnlo a nih hi maw, I la hre zual zel ang’ tiin an nuih dur dur a.

¬¬¬¬¬¬¬¬ ---------------- + + -----------------------

Pasâltha Laiawrha pawh tukthum tuk chuan khumah chuan duh tawkin a ti ti thei tawhin, an chhuahsan hlan a an khaw awmda tlangpui chu hrilhin tlangvalte chuan an ngaithla thap hlawm a. Chungliana chuan ‘k’u Laiawrha i dam loh lai khan Rinzuali hming i lam chamchi a, fa tih te pawh’ tiin a han zawt a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘Rinzuali nen kan innei in fa pawh reilo teah kan nei tawh dawn a ni’ tiin a han sawi a. Pasâltha Laiawrhan Rinzuali nen an inneih thu a sawi chuan mak ti tak chuan an in melh kual thap hlawm a. Pasâltha Laiawrha chuan a naute mitmei chu hmuin ‘Rinzuali hi ka duh vang reng a nei ka ni hran lo, khatia Ngiazoa te thlah a in kal tak khan ka lung a lengin nungdam a in hmu tawhlo turah chanin hrehawm ka ti kher asin. Tum khat chu in chin Hringngai khua nen inbuai thu chu chianglo ruaiin kan hria a, chu chuan min thawng zualin lo kal nghal mai ka rilru hial a’ tiin a han ngawi deuh vang vang a. Vaibel chu fawpin ‘chutia rilru manganna sawi ngamlo a ka awm lai chuan in chanchin a ngaihven in an in lamah ka chanchin hriat ang chu hrilhin ka chuangkai ve ta zauh zauh a, in chanchin ka han sawi chuan ka thawl ve huai thin a sin. Zankhat chu tum vang ni hauhlo in kan chesual ta a, a chetdan ka ngaihtuah let hian tum lawk reng a talawk ka ni deuh emaw tih mai tur a ni, mipa nafam chuan hmeichhe hmel fai leh tawngkam tha chu remchangah ka tlawh zauh zauhin a tawpah chuan a ruaklo ta hial a, hmeichhe dinhmun ngaihtuahin han hran san tawp kha a nunrawn thlak ka tih vangin kan he ti zo ta a nih hi’ tiin rilru hah tih hriat tak chuan thawpui a la halh a.

Pasâltha Laiawrha thusawi an hriat chuan an thianpa dinhmun tur te an ngaihtuah chuan sawi tur pawh hrelo in ‘ Rinzuali zet chu a lo mak kher mai, khawtlang than dawt khawpin tiang khan a awm a . . .’ tiin an ngaihtuah rauh rauh a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘kan inneih hnu chuan kan chhungkaw nun nuam ve tak chu a awm theilo in ka farnu te nen lah an in ngeih lo, ka han zilh lah hian mittui nen “ka hawng dawn” tiin min kar reng mai a. Ka nu leh pa lah a zah na heklo, hreng a tang ang hmiah ka nit a bawk a, ka thinrim lutuk chuan then mai ka tum a, ka hawiher dang deuh a hmuh chuan “nang nen a kan inthen chuan ka in tihlum daih ang” tiin min vau zui ta dah a, a sual famkim dan em em hi khawi emaw huaiin a luh chilh ni awm a mawi a ni’ tiin a mittui chu a khap per chhak chhak a. Thûamkunga chuan ‘chutiang khawp a misual chu a duh phawt chuan thi daih ang hmiang, hmeichhia leh pal chhia chu thlak thiang a lawm, hmeichhe pakhat leh thing pu khat mai mai I huphurh a mi ?’ tiin a chhang ram hmak a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘tlang ngaiah chuan a fel viau lawi sia, kan hmingthatna vang a bum kawiah min ngaih ka hlau bakah, ka fa hmasa ber tur chu nu leh pa karah reilo te tal awm sela ka tih vang a ni ber, ka nu leh pa lah chuan tu an lo awt vet um hrang bawk si a, chu an thil duh leh awh em em chu hre ranin min thuhnuai nan a hmang ta tlat a ni. Tun a he buaina chhuah chhan an sawi ka han hriat kha chuan khawtlang a kan hmingthat ve na an lo hman tangkai dante, an dawtthu avang a hliam tuarte ka han ngaihtuah chian chuan neih reng tlakah ka ngai ta lo a ni, ka hawn leh rual rualin ka then ngei ang, a tul chuan ka fapa chu a theih chenah ka buaipui mai ang’ tiin thinrim tih hriat tak chuan a hachang chu a thial rap rap a.

Pasâltha Sângtuala chuan ‘ka u, engpawhnise keini kan lo hawn veleh a han then rum rum chu ka tan pawh a nuam hauh lo mai a, han nghak leh deuh phawt in naute pawh han piang phawt sela, hun rei a ni chuang nang mawle’ a tih chuan anni chu an ngawi thap a. Pasâltha Laiawrha chuan ‘in rilru chuan mak minti mai thei, hmeichhe pakhat vang a ka chhungte rilru natna hi ka palzam dawn tawh hauhlo a tawk ta viau mai’ tiin a han sawi a. Chutia muk tak a an ti ti lai chuan Zinghne Lal Bawktuala chu lo lutin ‘e khai a, duh loh rai ang mai in va thu tum nasa hlawm ve, in thalo leh deuh em mi ?’ tiin a lo fiamthu hlut a. Thûamkunga chuan ‘hei kan pasâltha hi a lung alengin a nupui a ngai tawh lutuk a, hawn a ngenin kan lo in thlem mek a nih hi’ a tih chuan Satlâk tlangvalte chu fiamthuin an phûl zui hlut a. Lal Bawktuala chuan ‘e khai a, chutia kan pasâltha chu a lung a len viau chuan amah pawttu chu a tha viau ngei ang maw, kei pawh remchang hmasa berah ka lo la zin ang’ tiin a nui ve hawk hawk a. Tlangau pa chu auin ‘hei kan khual valte hi an thla a ngam meuh lo a nih hi, nang lo khawi ngam deuh che mawle’ tiin a han tir zui a. Satlâk tlangvalte chuan a ngaih loh thu chuan chhang mahse tlangau pa chuan nui hui a zu bel chawi luh pahin ‘kha tlangvalte u kan Lalpa zu chu han khawn chiah ula, lungleng pawh a reh hmak thei a nia’ tiin tlangvalte bulah chuan a buatsaih zui mawlh mawlh a . . . .

Lo tawk leh phawt tehse, Muttui mangth ule

Link:
BBcode:
HTML:
Hide post links
Show post links

ADVERTISEMENT (A hnuai a milem hi a nia hmeh zeuh tur chu)