TAN TLANG LASI LEH PASALTHA THANGLIANA BY Zochhumpuii Pa (Completed)

[Ngaia]

BUNG 7
Pasalţha Thangliana thlan a fapain a tlawh

Herhzawl khua, Sihzawl khua aţanga chawhma kal âwrh ah chuan zanriah ei hun vel a ni a, chawei tûrin naupanghote chuan an ute an au al al a. An ute lahin chawhmeh tûr hriat hma chuan haw tum bik suh, eng nge kan hmeh dawn? tiin an han au lêt a. A ţhenin “Behlawi bai kan hmeh dawn....” an ti a. A ţhen, “Savun bawl kan hmeh dawn,” ti tawk an awm, an in au al al reng a. Pa ţhenkhat, nu ţhenkhat thinchhe deuh phei chuan an fateho chu au nawn leh tûrin an tur a, “I lo haw vat loh chuan ka pain a vaw dawn che,” ti rawh lo ti khur khur tawk lah bo lo. A tawp a tawpah zawng an inko hawng a, zanriah chu an kil ho thei hrâm a. Chaw ei laiin Pa berin naupanghote thu chhia thu ţha hrilhin an zilh a, chaw ei lai hi in hmuh khawm lai, inhmuh kim lai a ni a, hei vang hian hmanlai chuan mi chawei lai hian tu mah mi inah an leng zen zen lo va, a pawimawh hle loh chuan.
Zanriah ei khamte a lo nih chuan Herhzawl khua chu an dân pangngaiin khawlai vela naupang pawntote chu an ţê chèl chûl a, intira-meikai thawm leh ‘Sakei bu ka luah ka luah’ ti-a naupang au thawmte chu a ri chèl chûl a. Tlangvalho nula rim tur pawh an chhuak ţan nak nak a. Ţhenkhat se dar tia tia ţingţang akin an kal zai rût rût a. Hmeithai kawmchhaka, “Lung ka mawl êm mai...” tia lo zai luah luah pawh an bo bik lo.
Veng mawng lamah chuan di in sak thar sei reih rawih a awm a. Tapchhak kil lama fairèl bêl bulah chuan, pitar chuan a vawkchaw chhum chu fianpuiin a chawk hauh hauh a. Dawhthlenga ţhu chungin hmeithainu chuan, la a kai a, he hmeithai kan han tih hi la valai tak leh hmel ţha tak mai a ni a. Duh se chuan, tlangval ha tak pawh nei thei tûr a ni a, mahse pasal neih lam hi chu a ngaihtuah ngai lo. A fapa neih chhun Thanglura chu kum 18 vel a ni a, a lian ţhain a hmel a ţha hle a. Hnar ngul sang ret rawt, darpharh ţha tak a ni a. He Herhzawl khuaah hi chuan a tluka pian nalh leh hmel ţha hi chu an awm lo ti ila kan tisual lo vang. Hei vang hi a niang hmeithai fa mah ni se an Lal fanu Sangpuii pawh hian a hming a lam ri zingin an in hi a lèn veivah pahin a tlawh fo \hin a. Sangpuii lah Lal fanu, hna hrâm hahthlâk thawk lo leh hahdam tih takah a tituaite a thain a nalh hle mai a, a hmel ţhatzia leh nungchang mawizia te, a pian nalhzia te hian an khua mai ni lo, an khaw ţhenawm Serhmun khua te, Sihzawl khua te chu a deng chhuak hneh hle a ni. Mikhual tlangval, Sangpuii hmu tawh phawt chuan a hmel ţhatzia hi an khuaah hahîpin an sawi haw ţhin a ni.
Thanglura chuan lèn chhuah zai pawh rêl lovin, engemaw tak ngaihtuah nei ni âwm takin a nu lakaihna bulah chuan a ţhu a, Dawhthleng hnuai chu a bih ngar mai a. A nu chuan, “Lurte, eng nge i ngaihtuah a? Nichin atang khân ka en reng che a, eng emaw vei i nei em ni?” a ti a. Thanglura chuan, “Ka nu vei riau ka nei a ni. Hei kum 18 vel lai ka lo ni ta a. Tlangval kan ni ve ta mai a. Mahse tun thleng hian ka pa chanchin min la hrilh lo va, eng vanga ka pa tel lova awm nge kan nih? Tunah hian ka pa chu a la dam em? Ka pa nên hian in innei lo em ni? Ka nu i sawi hreh zâwng pawh a ni mai thei a, a vang chu tun thleng a eng mah min hrilh loh vang hian. Mahse ka sawi tawh angin tunah chuan tlangval ka lo ni ve ta a. He ka zawhna che hi chu min chhàn ka phût tlat a ni. I rilru ka tina a nih pawhin ka nu i mi ngaihdam ka duh a, eng mah zêp lovin min han hrilh teh,” a ti ta mai a. Thanglura nu chu a phu deuh zawk nghe nghe a. A fapain chutiang thu a rawn zawt ta mai chu mak a ti deuh a ni. Tapchhak kil lama Thanglura pi chuan, “E...Mami, hrilh tak rawh, hei leh chen hi eng mah kan hrilh lo va, kan thiam loh pawh a ni ang. Lurtea hian a pa chanchinte a hre chak a ni ang,” a lo ti bawk a.
Tichuan, Thanglura nu chuan, “E a ni tak e, Lurte, ka han hrilh fai vek ang che, hei i sawi angin tlangval i lo ni ve ta a, i pa chanchin hei min zawt ta a, ka lo muangchang deuh pawh a ni mahna! Mahse i naupan zual lai kha chuan hrilh loh che kha ţhaa ka hriat vang a ni a. Awle, tun hma chuan i pi nen chauh hian kan awm dûn ţhin a, tunah kan khaw ţhenawm lawk Sihzawl khua saw kan awmna, kan khua a ni ţhin a.
“Chûng lai chuan kum 20 vel ka ni a. Hei i pi nên hian lo te kan nei ve ţhin a, hmeithai mahni ila, mi duhsakna azârah kan nghei bik lo va, tin, kei pawh ka vanglai a lo ni ve bawk a, inlêng pawh ka ngah ve ţhin hle a. I pa hi chutih lai chuan pasalţha, sa kâp thei hmingthang a ni a. Kan khuaah chuan a khawsa thei ber chhung an ni a. I pa pa chu Lal Upa min ber a ni bawk a. I pa chanchin chu i hre fo tawh anga, Pasalţha Thangliana an tih ţhin hi a ni a. Lurte, i pa hi Sihzawl tlangval hmel ţha leh chak, huaisen chhuan tawlawl a ni a. I pa hmel chu i chhûnin i ang hle a ni. Ka en apiang che hian i pa ka hre chhuak lo thei lo! Aw..ka va han ngai ţhin tak êm!
“Awle, i pa chanchin han sawi ta zêl ila, pasalţha tih takah, ramngaw dur pui puite tan tlangin, hmun tin hmun tang a tlawh kual a. Hetia a ramvahna lamah hian lasi nula hmel ţha deuh mai Chawngtinleri nên an in ţhian ta a. An inngai tawnin an inzui ngun hle a. I pa chu lasiho awmna hmunpui “Ţãn Khawpui” ah te pawh chu lasi nula chuan a hruai an ti a. Tin, Chawngtinleri chu lasi lalnu a ni a, a khabea khuavangchhinchhiah awm dum kelh mai te chuan a hmel ţhatna chu a belh hle a ni tih thu te pawh an sawi ţhin. A tawi zâwngin sawi ta mai ila, ţum khat chu, chu lasi lalnu chu hmun dangah a kal bo a lo ţûl ta tlat mai a, i pa nen chuan inngai tawn êm êmin a inţhen ta a. An inhmu leh dawn tawh lova a hriat avangin chu Lasi nula chuan i pa chu a thih hunah pawh a thlânah kumtluang par a rawn phun tûrte a hrilh lawk a. Tichuan an inţhen hlen ta a ni. Heta ţang hian i pa chu ramvah lam pawh a bansan a ni deuh ber mai. Tichuan, kan in-ah te a rawn chuangkai ţan a. Inneih hialte kan lo puitlin ta a. Nang hi ka lo pai ta che a, mahse kan inneih hma lawkin leh nang hi ka pai che tih pawh a tlangthan hmain i pa chu a zân mu chu a harh chhuak ta lo a ni. Zingah an han kaithawh dawn chuan chhâng tûr a lo awm ta lo a ni.
“Tichuan, keini i pi nen ve thung chuan i pa ber a thih tâk thut avang leh nau ka pai laklawh tawh bawk avangin, hmingchhiat mualpho khuh bo nân tûna kan khuaah hian kan pêm ta daih a. Nang ka pai thu che pawh hi i pu (i pa pa) pawh tûn thleng hian ka la hrilh lo va, i pu pawhin tupa fel tak leh hmel ţha tak a neih che pawh hi tûn thleng hian a la hre lo vang. I pu chu Lal Upa lâr tak Dengruma an tih fo hi a ni a. Tunah pawh a la damin, a la chak hle tih thu pawh hman nî lawk khân Pi Thangi Sihzawl zin haw sawi ka hria. Sihzawl khuaah chuan mi khawsa thei leh mi langsar an ni asin.
“I pa chanchin bawk kha sawi zêl ila: i pa thlân chu Sihzawl thlanmual hmun ţha laiah awmin, hai rual lohvin a lungphun pawh a lian berin a sang ber a, thilmak tak, tun thlenga mi titî ber chu a thlânah chuan kumtluang par a vul chûk reng mai a, a bul velah hlo a ţo thei miah lo an tih chu! Ţhenkhat chuan, “A ţhian Lasi nulain a enkawl a, a tlawh fo ţhin an ti. Naupang ţhenkhat phei chuan i pa thlânah chu Lasi nula ţap lai an hmuh thute an sawi lehzêl nia!” a ti a.
Chûng thu zawng zawng a nuin a han hrilh chuan Thanglura chu a in ngaihtuah mûk ta hle mai a. A pa chanchin chu a lo hre ţhin teh meuh mai a; mahse, Pasalţha Thangliana chu a pa a ni tih a lo la hre hauh lo va. Chutah Thanglura chu a lo hawi chhuak a, “Ka nu, tunlai chu lo lam pawh kan ţûl vak lo bawk a, Sihzawl khuaa va zin ka duh a ni. Ka pa thlân pawh hmuh ka duh a. Chu lovah ka pute pawh chu ka va zawng chhuak ve duh rêng rêng. Rem i tih chuan naktukah kal mai ka duh a ni,” a ti ta a. A nu chuan, “E ni e, Lurte va kal ngei rawh, i pute pawh va zawng chhuak la, tuna ka hrilh zawng zawng che pawh hi ka sawi angin hrilh vek ang che. Tin, i pa thlân i tlawh hunah chuan kei pawh min rawn hre ve reng ang che aw! Lurte, i pa hi ka ngai thinin ka theihnghilh ngai lo asin. I puin a hmuh hun chea a awm dân tûr chu hmuh ka va’n châk e! Mak a ti dawn êm mai! A fapa, pasalţha Thangliana a lo tho leh ta emaw a ti ngei ang! Lurte, i pa nena in inan zia hi a mak a ni! A khai...Lurte, i pa chanchin kan sawi kan sawi a, ka nu ka mu mai dawn,” a ti a, khum lam a pan ta a. Thanglura chuan, “Ka nu, muttui aw, naktuk chu Sihzawlah chuan ka va zin dawn a nia aw,” a ti a, leng tûrin a chhuahsan ta a.
A tuk khua a lo var chuan, Thanglura chu Sihzawl khua a zin tur chuan a insiam sauh sauh a. Tukţhuan ei kham chuan iptepui a puanthuah ak puar lahin kal turin a in siam a, a chempui pawh a tât hriam hle bawk a. “Ka nu, kal nghal mai ka tum asin,” a ti a. A nu chuan, “Ni e, kal nghal mai rawh, i kal hma leh i thleng hma a ni mai alawm. Nangni ang tlangval ngalchak tan chuan chawhma kal lek chauh a ni. Hmanhmawh phei chu a ngai vak lo,” a lo ti a. Mahse a pi chuan, “Lurte, kal rawh, kal rawh, kal hma chu a ţha zawk, kal dawn tho tho chuan an muangchâng ngai lo ve, i thleng hma dawn a ni mai alawm, dam takin va kal ang che,” a ti a. A nu chuan, “Ni e, kal rawh, i pute’n an lo ngaih viau phei che chuan va châm deuh mahla a sual lo, lo lam lah chu kan àwl lai tak a ni a,” a ti a. Thanglura chu Sihzawl zin tûr chuan a in-ak chhuak ta a.
Kalkawngah chuan a pa chanchin mi-in an sawi ţhin a hriatte leh a nuin a hrilh zawng zawngte chu a ngaihtuah a, a pa thlân hmuh hlân a nghâkhlel ber a. Tin, a pute pawh chu hmuh a châk rualin engtia va inhriattir tûr nge ni ang tihte a ngaihtuah a. A huphurh hle bawk a. Chutiang suangtuaha a kal lai chuan Sihzawl khua chu a lo thleng ta reng mai a. A kal chak hle ni tûr a ni, chawfak hun âwrh a la ni chauh mai a. Khaw tawn tirhah chuan nu pakhat thingphur haw hi a hmu a, “Ka pi, khawiah nge thlanmual a awm?” a ti a. Nu chuan thlanmual lam chu a kawhhmuh a. Thanglura kal liam tur chu a thlir zui vawng vawng a, tun hmaa a mi hmuh tawh ang hlein a hria a, mahse an khaw mi chu niin a hre si lo, thlanmual awmna a zawh tlat avangin. A mi hmuh ţhin ni ngeia a hriat avang erawh chuan mak a ti a, a en zui vang vang a.
Thangluran thlanmual a zuk thlen chuan a han hawi vel a, a nu sawi ang khân a pa thlan chu hai rual a lo ni lo. A lianin, a sang bik hle a. A zuk pan hnai a, a thlânlungah chuan sa chi hrang hrang lu lem a lo inziak thluah mai a. Chutia a en reng lai chuan thlanlung phênah chuan ţap ri fãih fãih thâwm hre tlatin a inhria a.
Thlanlung chu a han hêl a, nula hmel ţha êm êm mai hi a lo ţap fap fap mai a. Thanglura thawm hriain chu nula chu a rawn dâk chho chu, a phu zawk mai a, “Thanglian” a rawn ti tuar mai a. Thanglura pawh chu nulain a pa hminga a rawn ko ta mai chu mak tiin a phu ve zawk mai a. Nula chuan, a rawn hnaih a, a en ta vawng vawng mai a. Chu nula chu hmêl a ţhat êm avang chuan Thanglura chuan, ‘Hetianga hmel ţha hi Sihzawl nula-ah an lo awm ngai a ni maw?’ a ti rilru a. Chutia a ngaihtuah lai chuan, “E khai, ka hai ţhelh che alawm le, in in-ang êm a ni! I biang ding lam ser kha hmu vat lo phei ila chu, ka hai der dawn che alawm! I pa i va han ang êm êm ve le! I pa hi ka ţhian, ka ngaih êm êm a ni a. Tuna ka han hmuh phat che khân i pa a lo tho leh ta emaw ka ti hial a sin! Mahse nang a fapa ka hmu che pawh hi ka lunglenna a reh phah sawt mai. I pa hmu ang hialah ka in ngai a ni,” a ti a.
Chutia a sawi lai chuan Thanglura chuan chu nula hmel ţha tak mai chu a en reng a. A khabea khuavangchhinchhiah dum kalh maite chuan a hmel ţhatna chu belhchhah hlein a hria a. Chutah nula chu a rawn nui ta a. “Min va en chiang êm êm ve, ka hmuhnawm viau em ni?” a rawn ti fiamthu a. Chutia a han nuih zâwnga a ha lang var ţhat maite chu a nalh kher mai. Nula chuan, “He khuaah hian mikhual i ni tih ka hria. Tunah hian i pa avangin i ţhian ţha tak ka ni tih hi pawmin ring la, a theih hun hunah ka la pui ţhin dawn che nia. Tunah pawh hian Sihzawl khua hi an buai hle a ni. Sakei huai a awm a, sial leh vawk tam tak a seh tawh a, nimin ah putar ramvak a seh leh a, hei vang hian thah ngei tumin tunah hian an zim mêk a. Mipa tawh phawt chu sakei huai zimnaah chuan an kal deuh vek a, hei vang hi a ni Sihzawl khua hi a reh ruai ni,” a ti a.
Thanglura chuan Sihzawl ka thlen tirh khân a reh ruai ka ti rêng a ni, a ti rilru a. Chu nula chuan sakei an beihna lai vel chu a hrilh a, “Va tel ve ngei la, tunah chuan luang bawnah a tawm a, mahse tah chuan luh chilh lo la, chuti lo chu i chan a chhe mai ang, mahse i va thlen aţanga rei lo têah a rawn chhuak ang a, chu chu huaisen takin lo bei ang che, va kal nghâl rawh,” a ti a.
Chu nula hmel ţha deuh mai chu a bo ta daih mai a. Thanglura chuan, a han hawi vel pawhin chu nula chu a hmu ta lo tawp mai a. Mahse a nu thusawi kha a hre chhuak ta thut a, ‘Lasi nula chu a khabea khuavangchhinchhiah awm kalh mai chuan a hmel ţhat a tizual an ti e,’ a tihte chu a hre chhuak uai uai a. A pa ţhian, Lasi nula Chawngtinleri ngei a ni tih a hre ta a. Tichuan, Lasi nula sawi ang chuan sakei huai an beihna lamah chuan a kal ve ta a.
Chu lai hmun a va thlen chuan Sihzawl tlangval leh pahote chu an lo ri luih luih mai a. Chhak lam aţangin Darmang nen, khuang nen, mau vuak rik nen, haw-hawin an rawn nawr hup hup mai a. Sakei huai lah chu luang bawnah a tawm tlat mai si a. A pik êm avangin han luh chilh mai chi niin an hre lo va. Chutah Thanglura chuan a pan phei ta a. Luang pik chin leh chin lovah, sakei awmna hnaih takah chuan a va ding ta a. Chutia an khaw tlangval pawh ni lo, mikhual tlangval lehnghal sakei lo sah ngei tuma mi aia hmaa a’n ding ta mai chu mak an ti hle a. A sir khata putar lo awm phei chuan a’n en chian chuan a phu zawk mai a. Pasalţha Thangliana ngei niin a hria a, a mit a han nuai ţhin a, mahse a mi hmuh chu a mitvai chu a ni hauh si lo. Thangliana a lo tho leh ta em ni ang?
Chutih lai chuan sakei zimtuho chuan an rawn hnaih zel a, Darmang nen, khuang nen an rawn ri chuah chuah mai a. An lo hnai zêl a, sakei lah a rum ring tawlh tawlh mai bawk a. An rawn hnaih zêl tâkah chuan sakei pawn a tuar ngam ta bik lo a niang, luangpik atang chuan a rawn chhuak ta a. A hma lawka tlangval lo ding chu rawn zuan tumin a han awp hniam a, a mei chu a ti vial ngulh ngulh mai a, putar khân, “Kha, tlangval in ring rawh, a zuan ţêp che a nia!” a rawn ti a. Chutia a auh lai chuan sakei chuan Thanglura chu a zuan ta a. Thanglura chuan a chempui chu a vai tle zawk a, sakei chu a tla tawp mai a, a lu chu a hêk nghâl huam mai a.
Sihzawl tlangvalho chuan Thanglura chu an en hrak hrak hlawm a. Mikhual tlangval chu tluk loh rim nam hlein an hria ni tûr a ni. Sakei zimtuteho chu an han inau khawm a, tu thah nge, tu thah nge an rawn ti hlawm a. Thanglura’n a thah dante chu a lo hrilh a. Val-upa pakhat chuan, “Tu mikhual tlangval maw sakei sat hlumtu chu?” a ti a, a rawn pan a, a rawn hmuh chuan a phu zawk mai a. Mak ti takin a en ta reng mai a, “Tlangval, tu nge i pa, tu nge i hming?” a ti a.
Thanglura chuan, “Ka pa chu Thangliana a ni a, hemi Sihzawl khuaa mi hi a ni a, ka nu pawh Sihzawl khawchhuak tho Hmingpuii a ni,” a ti a. Putar chuan, “E...e...e...e...a ni tak ang, Hmingpuii chu kan khaw nula hmel ţha a ni alawm. I pa i han sawi tâk Pasalţha Thangliana thih hnu lawk khân i nute chu a nu nen Herhzawl khua- ah an pem ta daih a. Tichuan.... E, ka hre thiam ta...!” a ti a. Chu putar vêk chuan, “En teh u, he tlangval hi Pasal\ha Thangliana fapa a nih hi! A nu chu kan khaw nula hmel ţha Hmingpuii alawm,” a han ti a. An rawn en tuau tuau mai a, paho ţhenkhat chuan, “A pian hmang leh a hmelah a pa chiah chiah a nih hi!” an ti a.
Sakei zawnna tur hlâng an han siam a, tah chuan a bawkkhup zâwngin an ţâwn bet a, a kâ chu an kam âng bui mai a, an zawn haw ta a. A thattu Thanglura chu a chungah chuan an ţhuttir a, an haw-haw chho luih luih mai a, khua an lo thlen dawn chuan khua a awmte chuan thawm an lo hria a. “E khai, chu sakei huai an va tihlum a ni ngei mai, an thawm a ţha êm mai an lo ti a, chutah naupang ţhenkhat an lo tlan lêt a, an nute an rawn au chul a, “Ka nu, lo kal vat teh, saw sakei an rawn zãwn, lo kal vat rawh,” an rawn ti chul a. Lalpa Rolala leh a upaho Dengruma-teho chu luhkapuiah an rawn chuang chhuak a, sakei rawn zawntuho chuan Lalpa tual lam an rawn pan phei hup hup mai a. Sakei zawnna hlang a, a thattupa ţhu chu a langsar hle mai a. An rawn hnaih zel chuan a lo thlirtuho chuan, “Uai! tu nge ni sakei tihlumtu chu, kan khaw mi lah ni si lo va?” an ti hê hâw hlawm a.
Lalpa tual an rawn thlen chuan, Sihzawl khaw Lalpa Rolala chuan, “Tu nge ni kan sakei tihlumtu chu, khawnge huaisen no ka’n dawmtir teh ang,” a ti lûng lûng a. Thanglura bula lo awmte chuan, “He tlangval hi a nih hi,” an rawn ti a. Lalpa Rolala te, Dengruma, khawnbawl upahote chuan chu tlangval lam an han hawi chuan an phâwk nasa mai a. Lalpa Rolala pawh a ka ho mai a, ka mit a vai ta em ni?” a ti hial a ni.
An khaw pasalţha ţhin Thangliana chiah chiah hi a ni mai a! Khawnbawl Upa Dengruma pawh a phâwk kher mai! A fapa kum 20 dawn lai kal taa a ţhen tâk Thangliana ngei kha a hmu ta tlat mai! Mak a ti lutuka sawi tur pawh hre lovin Thanglura chu an en rûn mai a, “Tlangval, ka mitvai emaw ka ti hial a, ka mi huaisen leh pasalţha Thangliana ţhin kha a lo tho leh ta emaw ka ti mai che asin! Mahse ka han en chian che hian i lo naupang deuh si a. Tu nge i niha, khawii khaw tlangval nge i nih?” tiin a rawn zawt a. Khawnbawl Upa Dengruma chuan mit la lêk lovin a lo thlir a. Thanglura chuan Lalpa hnenah chuan, “Ka hming chu Thanglura a ni a, ka pa chu Pasalţha Thangliana a ni; tin, ka nu chu Hmingpuii a ni. Tunah Herhzawl khuaah kan awm. Ka pa thlân en tûr leh ka pu Dengrumate rawn zawng chhuak tûrin vawiinah kan khua aţangin ka lo kal a ni,” a han ti a.
Chu veleh Lal upa Dengruma chu hlim êm êmin a lo hnai a, “E khai! ka tupa, hei leh chen hi kan lo inhmu lo a ni maw? Kei hi i pu Dengruma chu ka ni alâwm. Tupa ka nei tih ka lo hre rêng rêng hlei nêm! I pa siar siar zuk ni che a!” a rawn ti a, Thanglura chu a rawn kuah chûk chûk a. Lalpa pawh chuan, “E khai, ka mi huaisen – Pasalţha Thangliana’n fapa huaisen tak bawk a nei che tih kan lo va hre har ve! I pu sawi dân takah i pa i va han chhûn êm êm ve le! Tlangval, ka han hmuh thut che pawh khân i pa Thangliana kha a lo tho leh emaw ka ti hial asin! I pa i chhûn dawn hle e, hei i lo thleng chauha ka khaw tlangvalho huaisenah i rawn khûm nghâl deuh mai che a..!” a rawn ti a. Lalpa vêk chuan, “Aw le, naktûk chu awm ni khamin sakei kan thah lawm nan vawk leh sial ka talh ang e, ka khua mite tu mah ramah kal bo suh u,” a ti a. Sihzawl mipuiho chu an hlim hle mai a. Sa duh tawka ei tur an han nei dawn chu an lawm hle a. Sakei chu a hlângah dahin an Lalpa tualah chuan an kalsan a, mipuiho pawh an \in darh ta a.
Lal upa Dengruma chuan Thanglura chu, “Ka tupa, keini pawh in lamah i phei ve teh ang. I pi pawhin a hmu châk hle ang che, i nauteho nên pawh in la inhre lo va; ti rawh, i haw phei ang le,” a ti a. Lalpa pawh chuan, “Ni e, va haw phei phawt tawh u, zanriah ei khamah naktuk lam awm dûn tur relin ka inah in lo kal khawm tur a ni,” a ti a. Dengruma chuan, “Ni e, zanriah eikhamah ka lo phei vat ang,” a ti a. Tichuan Thanglura leh a pu Dengruma chu in lam panin an kal ta a.
In an va thlen chuan Dengruma chuan, “E khai, lo kal khawm vek teh u, hei in unaupa a lo thleng e. Khi tapchhaka rawngbawl khi i pi a nih khi. Hêng nula tlangvalho hi i unaute an ni a, i pa nau Rothanga fate an nih hi,” a ti a. Thanglura pi chuan, “Tu á ni kan tlangval chu, Rothanga pa? Lah, ka tupa te i tih tâk mai?” a rawn ti a. Dengruma chuan, “Kan tupa Thanglura a nih hi, Thangliana leh Hmingpuii fapa, tunah hian Herhzawl khuaah an awm a, a nu leh a pi nên chauh an awm a, he lamah rawn pêm phei se a ţha ang. Sawlai khaw te mawngpingah ka tute awm ka remti lo, in pawh ka lo sak-sak mai ang che u. A nih loh leh ka in hi a zau tawk a, in nufa leh i pi nen chuan lo tel ve rãwih rãwih dawn nia, engah nge khaw hranah in awm kher ang ni,” a ti a. Thanglura pi chuan a rawn pan hnai a, a han en chian chuan, “E! a ni maw, ka fapa Thangliana fapa zawng i nih meuh hi! Taite, i pa nen chuan in va inang kher ve le! Zawng fian phel ang hlauh zuk ni che u a! Ka mit hi a ţha vak tawh lo va, i lo luh tirh khân ka lo hmu chiang thei lo che atin a nia,” a ti a.
A pa nau Rothanga fateho nen chuan Thanglura chu an inkuah thial thial nghâl mai a. A upa ber Sangzuali chu amah Thanglura rual vêl a ni a, a hmel lah chu a ţha phian mai a. Chu nula, a unaunu chuan Thanglura chu a en duh hle a. Lalpa tual zawla sakei an zawn lai khân sakei zawnna hlãngah khân a ţhu vang mai kha a ni a. Sakei thattu a nih saw an tih nak nak lai chuan Sangzuali chuan a unaupa a ni tih hre hek lo, hmel ţha ti êm êmin a lo thlir vawng vawng kha a ni a. Tunah chuan, a unaupa a ni tih a lo hre ta a. Thanglura chu a hmel a ţhain a pà bawk a, a huaisen bawk nen, Sangzuali chuan a unaupa a ni tih a lo hre ta kher chu pawi a ti rum rum zawk a, mahse chutiang lam ngaihtuah a hun ta lo tih hriain, nuţa enin a en ta zawk a.
Sangzualin a han biak dan leh a han melh vel dânah chuan eng emaw awm deuh tlatin Thanglura chuan a hria a. A ni lah tak a, Sangzuali hi a hmel a ţhain mi khawsathei chhungkua aţanga chhuak a ni a, tlangval a duh duh thing thei tur zawng a ni rêng a. Mahse Lura tan pawh a pami fanu, a farnu dik tak tur a ni mauh mai si a, en dan tawk tur thiam tum mai a ţûl ta a ni.
Dengruma chuan Thanglura hnenah chuan, “Hei leh chen hi u leh nau in inhre tawn lo va; hei hi i patea fanu upa ber Sangzuali a ni a, tin, hei a naute hi chumi khami chu a ni a,” tiin ah hming chu a han hrilh zung zung a. Sangzuali nauteho chuan u tlangval hmel ţha deuh mai an han nei ta thut mai chu an lawmin an hlim hle mai a, “Ka pu, kan arpui tui-lai kha talh ila,” an lo ti a. A pu chuan, “Talh tuk e a, va man rawh u, in unaupa a lo zin si a, chawhmeh ţha-rai pawh kan neih loh hi. A...a va lunglènthlâk ve le! In pa Thangliana dam lai chuan sarêp hi kan nghei ngai lo asin, rap khi a khat reng mai a, tunah zawng sarêp pawh kan ei khât ta. Sa han pel mî lah in awm lo! Thangliana kha chuan sa min barh hnem asin! Tunah zawng a silai pawh banglaiah kan tung reng mai a, a khua a har tawh ngawt ang, han hmang mi lah an awm si lo va. Ngawi tak rawh u, ka tupa hi ka pe daih ang e,” a ti a.
Thanglura hnenah chuan a pu chuan, “Ka tupa, lo kal teh, vawiina ka hmuh tirh phat aţang che khân i pa zia i phawk dâwn tih ka hre nghâl mai a; kan khaw sakei huai lah chu min rawn thahsak nghâl pang a. Kan khaw valrualho hi an duai lo hle a, i rawn khum nghâl mai te kha, i pa fapa dik tak zawng i lo ni e. Hei, he silai hi i pa ta a ni a, he silai hian sa tam tak a kâp a, nangin nei hlauh ang che. I patea-teho leh i unauteho hi i pa han chhûn tûr tu mah awm hek lo. I pa silai pawh kan tung tlawk tlawk mai a ni a. Tunah zawng a neitu tûr dik takin a nei dawn ta a, i pa silai pawh a khawhar rei tawh lo vang. Kha, han en vel teh khai, i pa silai hi a ţha teh asin, nei nghal hlauh ang che,” a ti ta mai a.
Thanglura chuan silai chu a han la a, a han en vang vang a, a rilru chuan he silai hi ka pain duat taka a lo enkawl leh a lo hman ţhin a ni a. Kei pawhin uluk taka ka enkawl ve a ngai dawn a ni. Ka pa zawng tluk lo mah ila, ka puin ‘i pa zia i phawk e’ min tih tâkah chuan, ka pa hnung chu ka theih ang tawk chuan zui ka tum ngei tûr a ni ang,” a ti rilru a. Tun hmaa, a pa ramvah dân chanchin a nuin a hrilhte chu a hre chhuak uai uai a. He silai keng hian ramngaw dur pui puite lo daiin sa hrâng tam tak a lo tlàwm tawh a ni âwm si a. A, he silai nên hian, a ţhian Lasi nulate remruatpuinain sa chi tinrêng a lo pêl tawh châwk âwm si a, ti tein a ngaihtuah a.
A pu chuan, “Ka tupa, kha silai kha duatin roh hle la, sahrang i tawh nikhuaah pawh a tlawlh mai loh nan uluk takin enkawl ang che. I pa kha chuan a silai vawi khat mah a titlawlh loh thu pawh min hrilh asin. Tunah chuan i ta a ni tawh a, in khuaah hawn nghâl ang che,” a ti a. Thanglura chuan, “Ka pu, ka va’n lâwm êm, silai nei ve phâk tur ah ka lo indah ngai hlei nem!” a ti a. A lawm avangin a hnuk a ulh hial zawk a. A pu chuan, “E khai ka tupa, vanhnuaiah hian, a...khuanun ka tawng lo ngai haw lo se, keini putu hian neih phâk loh tak tak kan nei dawn em ni?
“Lungngai ma ta che, i nu te, i pi teho nen chuan Sihzawlah hian lo lêt leh ula; kan tan a nuam tlang ang. Eng mah lungngaih tûr a awm lo. I pu ka la dam alâwm,” a ti a. Lura chuan, “Ni e, ka nute pawh ka’n hrilh ang e, lo pem chu an châk khawp ang,” a ti a. Sangzuali chuan, “Ni e, Thanglur lo pêm ngei ngei ang che u. Ka pu sawi ang khân in in tûrte kan khawr anga a ni mai alawm. Chu aia awlsam ka hria, hei kan in hi a zau bawk a, lo awm ve ula a ni mai alawm,” a rawn ti a. A pi pawh chuan, “Ni e, in dang sak sak a ngai lo, hetah awm ho vek ila, a tha mai, i pi nên pawh khân kan inkawm zauh zauh a, kawm nuam tak a ni,” a rawn ti ve a. Sangzuali chuan, “Thanglur, zânin chu lêng chhuak bik lo mai rawh, vawiin lam i hah bawk nen,” a ti sauh sauh a. Thanglura pu chuan, “Ni e, ka tupa leng lo mai rawh, kei chu Lalpa inah ka va kal tã’nge, naktuk ruai buatsaih dante kan va rel ang a, ti khân i nauteho nen khân lo inkawm rawh u,” a ti a, a chhuahsan ta a. Sangzuali hi kum 18 a tlin kum a ni a, mahse Lura ai chuan a nau deuh va. Inrual khat han tih mai tûr zawng an ni e.
Thanglurate unauho chu an titî nak nak a, Thanglura’n an khua Herhzawl chanchin a sawite chu an lo ngaithla a, Sangzuali chuan Lura thu sawi lai chu mittla dawnin a lo thlir a. A bulah chuan a tawlh sãrh sãrh a. Chutah an khaw nula hmel ţha, an Lal fanu Sangpuii chanchinte a zawt a, “A hmu apiangin a hmel ţhatzia thu an sawi ţhin a, a tha viau a ni maw?” a ti a. Thanglura chuan, “Sangpuii chu a hmel ţha viau a ni. Lal fanute an lo ni bawka, mi zahte a kai a, a kum thu-ah phei chuan kan inrual viau a, kei aiin thla hnih khat bâkin a naupang lo vang, in inrual vel viauin ka ring a, a hmelţhat thuah pawh in inang viauin ka hria,” a han ti a.
Sangzuali chuan, “Thanglur, mikhual tlangval dawthei tak i nih hi mawle, chutia in Lal fanu hmel ţhate min han tehkhin chuh,” a ti a, nui chungin Thanglura chu a han melh ralh a. Thanglura chuan, “Ka fiamthu a ni hlei nêm. Pumrua-ah pawh in intiat tlàn hmel a. Heta Sangpuii hmelţhatzia an sawi tluk tluk zetin kan khuaah pawh i hming hi an sawi lãr ve tho alâwm. A dik tak chuan kei pawhin chutiang nula hmel ţha chu ka farnu a ni tih lo hre hek lo vi, hmuh che ka lo chak ve viau ţhin che asin,” a ti a.
Sangzuali chuan hlim taka nui har har pahin, “Hei tunah min lo hmu ta a, engtin nge ni zel?” a han ti a. Thanglura chuan, “E le, ka pu Dengruma tunu, ka patea fanu Sangzuali an tih ţhin chu i ang khawp mai, i lo ni mial lo maw?” tih pahin a han bih chiang der a. Sangzuali chuan, “Thanglur, i va han ngeiawm e aw, thutak pawh i sawipui theih dawn loh a nih hi,” tih pahin a darah chuan a beng thawr a. Thanglura chuan, “Eu, vaihmitê in min kheng ani âwm mang e!” a ti a, Sangzuali leh a nauteho chu an nui dar dar a.
Tichuan Thanglurateho chu zan rei fe thleng an inkawm a, an hlim tlang hle mai a. Mut te a lo hun chuan Sangzuali chuan, “Lura, zawlbuk lamah riak lo mai rawh zanin chu,” a ti a. Mutna nuam takin a siamsak a, “Khai le, mikhual pa va mu vat rawh, zingah buh den tur kan ngah a nia,” a han tifiamthu a. Thanglura chuan, “E ni e, ka pi keiman ka deng vek mai ang, lungngai suh, i chhiahhlawh ka ni alawm,” a ti a. Sangzuali chuan, “Thanglur, i ngeiawm thiam dawn riau mai a,” a rawn ti a, an nui bãwk bãwk a; mut zai an rêl ta a. Thanglura chuan, a silai a puin a pêk chu a bulah a dah zân a, tui takin a muhil ta a.
A mumangah chuan, a silai, a pa silai hlui a pain a ken ţhin ngei mai nen chuan ngawpui kar leh khâm karte a lo fang thauh thauh va, khâm kar vela a vah lai chuan a han hawi chho va, a chhak lawka lungpui tohlâwt sang zet mai chuan a mit a la riau mai a, a lawn chho ta a. Lungpui tohlâwta a han ţhu chawl chu khaw chhak lam rama tlangsang pui pui inkhawthla zui mai, chhûmin a khuh chiaite chu a han thlir kual vêl a, a pa silai ngei mai kenga chutiang tlang hla tak tak a han thlirte chu nuam a tiin, inhmeh hlein a inhria a. A silai chu a han en nawn leh a.
Chutia a silai a en vang vang lai chuan, a awmna piah lawkah chuan nula lunglêng taka zai riai riai ri a hre ta a, “Aw ka ţhian khawnge i awm tâk?” ti ni ngeiin a hria a. Chu lam chu an han thlir a, a piah lawka thingzar ãwn dû mai kâk-ah chuan a pa thlân bula a lasi nula a hmuh kha a samthlah hniangin, lunglêng deuh maiin a lo zai vang vang mai a lo ni a. Chu lasi nula chu a zaipah chuan, a mittuite chu tla ngiai hian a hria a. Va pan hnaih tuma a kal tak chuan, “Thanglur, tho vat rawh, mikhual tê tê, i va han mu rei ve,” nui chungin Sangzuali chuan a rawn ti a. Thanglura a han men chuan Sangzuali chuan hlim hmel takin a lo nuih a, “Ka mang ţhat lai taka engah nge min kaihthawh,” a rawn ti a, Sangzuali chuan, “I mumang chu a nuam viau elo? Eng nge i hmuh?” a ti fiamthu a. Thanglura chuan, “Ka pu Dengruma tunu hmel ţha deuh mai Sangzuali hei ka hmu che alawm mawle!” a’n ti chu Sangzuali chuan Thanglura chu a puanthuah chhanah chuan a chum zawt zawt a. Tapchhaka an pi chuan, “Khaih, khaih, nangni pahnih hi in in kawmngeih lutuk ang e,” a rawn ti a, a nui hak hak a.
Tuk\huan ei kham chuan Sihzawl khaw nula tlangval, a pui a nawiin Lal tualzawl lamah an fuan khawm a. Sechal leh vawkpa a lo let hût tawh a. Fatuho an buai mar mar a, Lal leh lal upaho pawh an phûr hle mai a. An sakei huai thah pawh Lal tualah chuan an dintir uaih mai a, a kâ chu an kap âng bui bawk a. Chu sakeiin a seh putar pakhat nupui, tar ve tawh tak chu chem an humtir a, sakei chu an sahtir a, ani chuan diriam takin sakei chu a sât taih taih a. Tlai lam ruaitheh hma chuan tlangvalho chu Lal tual sirah chuan an inbuan a, an haw-haw dur dur reng a. Thanglura leh Sangzuali pawh tlai fêah an lo thleng ve a.

[Ngaia]

BUNG 8
Mikhual Tlangval Buanah

Thanglurate an lo thlen chuan Sihzawl Lalpa Rolala leh upaho chu luhkapuiah an lo chuang chhuak a, upaho chuan, “Khalaia tlangval inbuanho kha lo phei teh u, helai tualzawl laiah hian han inbuan zawk teh u,” an han ti a.
Tualzawl chu an han kian zau va, tlangvalho chu an han inbuan kual a, chutah an Lalpa chuan, “Dengrum, khawnge i tupa kha? Ka khaw tlangval chak Denga nên han inbuan teh se,” a ti a. Dengruma chuan, “Khawnge ka tupa kha, lo chhuak teh se,” a han ti a. Thanglura chu a lo chhuak a. A lian ţha in a chak hmel bawk a, a hmel a ţha bawk nen, Sihzawl nulaho chu an âwn dual mai a, a unaunu Sangzuali pawhin chhuang êm êmin a lo thlir a. Chutah Denga a lo chhuak ve leh a, ani lah a palianin a chak hmel hle mai bawk a, an han in man a, an han in theh vir tawn a, Denga chu a kãng ta zawk mai a. An han ti ţha leh a, Thanglura chu a kang ve leh thung a. Chutih lai chuan kilkhatah Sangzuali chu a lo meng nûr hle a, Thanglura chuan a va hmu a, a nui ralh a, an han inbei leh chu sam zet maiin Thanglura chuan Denga chu a han phawi kãng leh a. Thanglura chuan Sangzuali chu a va en leh a, a lo hlim leh hle tawh a. An han inbei leh chu Thanglura chu a kãng leh ta tlat mai a, Thanglura chuan Sangzuali chu a va en leh vat a, a lo nûr leh deuh va. Lura chu a nui chhuak ta hial a.
Lalpa leh Lal upa Dengruma, Thanglura pu chuan an lo chîk hle mai a, Thanglura chuan Denga chu a fiam mai mai a ni, a duh hun hunah a phawi kãng thei tih an lo hre mai a. Lalpa chuan, “A tawk e, in inhneh tawk hle mai, in inhneh tawk lai khân tawk rawh se, in chhuanawm dûn hle mai,” a han ti luam a. Ruaiţhehin a zui ta a. An tlaiin an puar hle.
Thanglura hi Sihzawl khuaah hian ni sawm zet a châm a, a chàm chhûng hian a pute chu hna ţûl ţûlah a pui a, a pu hian a duatin a ngaina hle mai a. “Ka tupa” a ti deuh reng mai a. Sangzuali lah a bulhnaiah a awm deuh chawt a. Thanglura nên hian an inkawm nêl hman hle a, a hawn dawn nia an inthlah phei chu Sangzuali chu a ţap hial a ni. “Thanglur, lo zin leh vat ang che aw,” tiin a mangţha liam ta a ni.
Thanglura’n an khua a thlen chuan, a nu leh a pite chu an lo hlim hle mai a, “Lurte, i va dam maw? I pute chu an lo ţha em? An duat che em?” zawhna a tam hle mai a. Thanglura chuan chanchin engkim chu a hrilh vek a, a puin pêm tûra a sawm dân zawng zawngte pawh chu a nu leh a pite chu a hrilh vek a. Chutia a sawi pah chuan a pu silai pêk chu a chûl a chûl a. A nu chuan, “Khawi lam silai nge i rawn hawl hawn?” a rawn ti a. Thanglura chuan, “Ka puin min pêk a ni,” a ti a. A nu chuan, “E, i pa silai hlui maw ni a, kha silai kha, a va lunglènthlâk ve! Lurte, i vannei hle mai, pu ţha tak i nei a, silaite chu i neih zawh pawh ka lo ring ngai lo a,” a ti a, a lungchhia chu a mittui a tla hial a. Thanglura chuan, “Ka nu, ka pu felzia leh ka pi te, ka patea te leh Sangzuali-te unau felzia chu, in hmuh ve atan ka awt khawp mai. A remchan hunah Sihzawlah chuan la pem tûr a ni,” a ti a. A nu chuan, “E Lurte, ni e a, kan la pêm ngei dawn nia,” a ti a.
Thanglura chuan a pa silai a han rochun ta chu a lawm hle mai a, a chei ngunin, a roh hle a. A puin, “I pa chuan vawi khat mah a silai a ti-tlawlh lo,” a tihte kha a hre reng a. A hman chang apiangin pasalţhate hnung a zuiin ramvahnaah a tel ve ţhin a. Kâr lovah nghalrual chhui dân te, sazuk hnu chhui chuan fimkhur a ngai zual, a bawhin hnu lam a rawn hawi lêt ziah a, thawm dîm êm êma muangchanga veh pawhin a kal tûr kah hman ţawk a ni tihte a hre ve thuai a. Kum a’n vei meuh chuan sa pel dan leh a hliam chhui dan chu pasal\ha chungchuang deuhte hriat zat zet a hre tawh a, sa pawh tih tham fe a kâp der tawh a. Mi pawhin pasalţha hriatin an hre hial tawh a ni.
Chumi kum pawltlâkah chuan Sihzawl Lal Rolala leh upaho Dengruma te, Khupa te chu Herhzawl lal fapa lungphuna tel turin an lo zin a. Serhmun Lal leh a upaho pawh an lo thleng ve a.
Heng khaw Lalho hi inlaichin hnai an ni a, hetiang nikhuaah hian an inchah khawm fo rêng a. Lal upa Dengruma chuan a tunu Sangzuali a rawn hruai a, Sangzuali hian kal ve a châk tlat mai a. A pu chuan nula kal ve chu a mawi lo vang a tih pawhin a dil lui tlat mai si a, hruai loh theih pawh a ni lo.
Herhzawl an lo thlen chuan Sangzuali chuan an Lal fanu Sangpuii chu a han hmu a, hmel ţha a ti ve hle mai a, “E nang hi maw Sangpuii, i hming hi chu kan lo hre lâr teh asin! I felzia leh i hmel ţhatzia te, an sawi ang ngei zawng a lo nih hi,” a han ti a.
Lal fanu Sangpuii chuan, “Ngawiteh, nang tu nge i hming?” a ti a. “Sangzuali ka nia,” a tih chuan Sangpuii chuan, “I nih ka ring rêng a ni, ka hmuh phat aţang che khân Sihzawl khaw nula hmel ha an tih huai huai kha i nih ka ring nghal mai a,” a ti ve a. An han in-en dûn rèn râwn a; an hmel a ţha dûn kher mai.
Sihzawl leh Herhzawlah chuan anni tluk tûr chu an awm lo tih ngam a ni. Sangpuii chu Lal fanu, duh duh ei leh sin thei a ni a, Sangzuali lah Lal upa hausa tawntaw, ţhi leh dar ngah, sial zathum chuang nei Dengruma fanu a ni si a. Pian leh murnaah pawh tu’ma phak loh an ni. Anni pahnih chu an titî dûn a, Sangzuali chuan, “Tak ana, Thanglura te in hi khawiah nge? Tlawh ka duh a, ka pa u Thangliana fapa a ni a,” a han ti a.
Sangpuii chuan, “Tu Thangliana maw? Pasalţha Thangliana maw?” a lo ti a. Sangzuali chuan, “Ni e, ka pa u a ni alawm,” a han ti a. Sangpuii chuan, “E, a ni maw, Pasalţha Thangliana’n fa a lo nei a ni maw? Chu Thanglura chu Pasalţha Thangliana fapa a lo ni maw? kan lo hre ngai hlei nem, a va mak ve!” a ti a.
Sangzuali chuan, “An in chu in kawhhmuh a har em? Va kal ka va duh ve,” a ti a. Sangpuii chuan, “Ti rawh va kal dûn ang, ka hruai ang che,” a ti a, a phûr hle mai a. Sangzuali chuan chîk fêin Sangpuii chu a en a, a phûr dânah hian eng emaw “riau” awmin a hria a. Tichuan an kal chhuak dûn ta a.
Thanglurate in an va thlen chuan Thanglura ram kal haw pawh a lo thleng fel ve âwrh a lo ni a. Rin loh taka Sangzuali a han hmu phut mai chu mak a ti hle a. Sangpuii nen chuan an intiat vel hle mai a, an hmel a ţha dûnin, unau ni mai âwm an ni a. Thanglura chuan, “Sangzual, eng nge ni ta, kan khaw lamah in lo thlen tâk? Tu nên nge in lo kal a, ka pite ka pute an dam maw?” a lo ti vat a. Sangzuali chuan, “Aw dam e, ka pu nen kan lo kal a, hei Sangpuii u lungphunnaah kan tel dawn alawm, Kan Lalpa Rolala hovin kan lo kal a, chu lovah kan mikhual tlangval kha a reh rei ta êm a, a lo damlo te a ni ang a, ka ti deuh va, tlawh harh pahin ka rawn zin thengthaw vel a ni,” a ti fiamthu hlut a. Sangpuii chuan, “In lova innêl tawh ve,” a lo ti a. Sangzuali chuan, “Nia, Thanglura hi kan mikhual hlui a ni a, a tho har thei lutuk ţhin a, ka kaihthawh zinna lamah min nèl phah ve hlauh si alâwm mawle,” a ti a, an nui dar dar a.
Thanglura chuan, “E, a ni tak a, Sangpui, i u lungphun ûur pawh naktuk a zàwn tûr a ni tak asin, chu mikhual – khual ţha pawh in ngah viau dawn chu! Khaw dang Lalte an lo tel dawn em?” a han ti a, Lal fanu Sangpuii chuan, “Tel dawn e, vawiinah Serhmun Lal leh upaho pawh an lo thleng ve tawh a,” a ti a. “E, a nih tak chu, chu in in chu in ri nuai nuai dawn a nih chu, Sangzual nang chu kan in lamah lo thleng phei mai la han ti dawn ila, nang ka pu Dengruma tunu, hmel ţha leh hausa, kan in angah chuan i thleng duh âwm si lo va,” a ti a. Sangzuali chuan, “Tak che hian, kan mikhual pa hian mi thlen hi i hreh vangte a ni lo maw? Min mikhual duh lo mah la ka rawn thleng tho tho ang, lo kal rawh ka puan te leh ka kawr te Sangpuiite in a mi min va lâkpui rawh, ka thu i âwih loh chuan kan venga i lo kal hunah i châk lo vang,” a ti a, an nui ham ham a. Sangzuali chuan Thanglura nu leh a pite chu a han chibai kual a. Lal in lam pan chuan Thanglurate nên chuan an phei ho ta a. An chhuah hnu chuan Thanglura nu leh a pi chuan ‘Sangzuali chu a fel awm hle mai a’ an ti a, a hmel ţhatzia te pawh an sawi zui zêl a.
Thanglurate hovin Lal in an rawn thlen chuan, a pu Dengruma chuan, “E ka tupa, i dam maw? I nu te i pi-te an dam em? Ka la rawn tlawh hman lo che u a ni, kha Sangzual, i va tlawh tawh hlawm elo, nang hi i ngal a chak a?” a ti a. Herhzawl Lalpa chuan, “Uai, Dengrum, Thanglura chu ka ‘tupa’ i ti elo?” a rawn ti a.
Upa Dengruma chuan, “Ti e, ka tupa dik tak a nih hi, ka fapa Thangliana fapa a ni,” chhuang deuhvin a han ti a. Serhmun Lal leh upa-hote leh Herhzawl Lalpate chuan, “E a ni maw, Pasalţha Thangliana fapa i lo ni maw? Dengrum, i han sawi tâkah chuan an inang hle tak mai a!” an ti nak nak a. Chutih lai chuan an Lal fanu Sangpuii chuan Thanglura chu fiah zet maiin a lo en kal mai a, Sangzuali lahin chhuang zetin Thanglura chu a lo en bawk a. Sangzuali chuan, “Ka pu, Lurate inah ka phei dawn, he lamah mikhual an tam tho bawk a, a pawi i ti em?” a ti a.
Dengruma chuan, “Pawi tuk lo ve a, i unaupate inah chuan va thleng phei rawh, hei kei lah ka hman lo viau rih si a. Ka tupa, i farnu chu lo thleng phei rawh se, naktuk hun remchangah ka lo kal dawn nia,” a ti a. Tichuan Thanglura leh Sangzuali chu Lurate in lam pan tûr chuan an inzui chhuak ta a. Sangzuali thawmhnaw chu Lura chuan a khai a. Sangzuali chuan, an kal dawn chuan, “Sangpui, zan lam chu lo leng phei la, kha lamah lah Lal leh upaho hlir, kawm tur pawh an awm âwm si lo,” a ti a. Chutia Sangzualin lenga a sawm chu Sangpuii chu a lawm hle mai a, “Nia, chaw ei khamah ka lo leng ang e, chaw ei tui ule,” a ti a, an inţhen ta a.
Sangzuali leh Lura phei ta chu an titî dûn zêl a. Sangzuali chuan, “Thanglur, i bialnu Sangpuii chu a lo hmel\hat kha le, kha vang a ni maw kan vengah i lo zin duh loh ni? Kan ngaih ve \hin teh lul che nen a. Nang lah Sangpuii zûnah i uai hnûp reng mai a ni âwm si a,” a han ti fiamthu a. Thanglura chuan, “Mikhual nula \awng thei fe i nih hi maw le, naktuk zing chu buh dawrawn khat i den a ngai ang,” a han ti ve a, an nui dûn hak hak a. In an thlen chuan Thanglura nu chuan âr a lo puah a, “Hei Lurte, i unaunu a lo thleng si a, chawhmeh tuihnai kan nei si lo va, âr ka talh mai,” a lo ti a. Thanglura chuan, “Ka nu, hetiang mikhual tangrang mai mai te chu ar talh a ngai hlei nêm, dawlrêp bai hmehpui mai mai ila, a tawk mai alawm,” a ti a. Tapchhaka a pi chu a lo nui hawk hawk a.
Sangzuali chuan, “Ni e, ka pi keini mikhual satliah mai mai chu Lal fanu Sangpuii te êm an nih loh chuan dawlrêp bai a tawk alawm,” tih pahin nui chungin Thanglura chu a va melh a, Thanglura nu pawh chuan Sangzualin fiamthu paha Lura a melh chu a lo hmu ve a, a lo nui rah rah a. Thanglura chuan, “Nang tê hi ţawng thlawn i ba duh dawn miah lo ka ti,” a ti a. Sangzuali chuan, “A nih ka ba ang aw,” a han ti a, an nui ta ham ham a. Anni pahnih hi an inkawm ngeihin an inngaina hle mai a. Sangzuali hi an han inhmuh phat aţangin mi fel tak a ni tih chu Thanglura nu leh a pi hian an hre nghâl mai a. A hmel a ţhain a hawiher a zãng vah mai a, mi khawsa thei chhung aţanga sei lian tih hi a lang hliah hliah mai a ni.
Zanriah an ei kham chuan Sangzuali chuan hmunte a han phiat a, chutia hmun a phiah lai chuan Thanglura chuan, “Kha Sangzual mo thar nih chu i tlin dawn hle mai a!” a han ti a. Lura pi chu a nuih a za êm êm mai a. “Nangni pahnih hi in infiam reng mai a, thu \ha pawh in sawi thei dawn lo a nih hi,” a rawn ti a. Sangzuali lah chuan Thanglura chu a en kal mai a, “Khati khân min han ti leh teh, hmunphiah hian ka khawh ang che,” a ti a, a ding ran mai a. Sangzuali han thinrim fiam chu tlangval kei ka ni han ti tân pawh a ţha lo han tih phal chi a ni lo, a hmel \hatna a zual sawt zawk emaw tih tûr a ni a. Thanglura pawh chuan, a rilruin, ‘Ka unau nu hi zawng nalh zawng a nalh a ni,’ ti chungin, “A nih ka pi min ngaidam rawh, ka ti tawh lo vang che,” nui chungin a han ti a. Sangzuali chuan, “Tun \um chu ka ngaidam mai ang che, mahse i tih leh chuan, i bialnu Sangpuii awm laiin ka hlap viau ang che,” a han ti a. Thanglura nu chu a nuih a za hle nachungin, “E khaih, Zualte, Lal fanu êm chu Lurtea hi dem bel chi a ni dawn em ni? Keini michhe dai kawm kâra mi lehnghâl,” a rawn ti a. Sangzuali chuan, “Ka nu, hmangaihna in michhia mi\ha a thliar lo an ti a ni lawm ni kha?” nui chungin a rawn ti a.
Thanglura chuan, “I ze ngai bawk, a dawl zawka ţan hi chu i hreh mang e maw? Naktuk zing chu ka nu, rap-hâka buhhum zawng zawng kha, kan mikhual nu hi dentir vek ang che,” a ti a. Chutia hlim taka an nuih dar dar lai chuan, Lal fanu Sangpuii leh a ţhiannu Rovi an lo lût a, “Kha chaw in ei tawh maw?” an rawn ti a. Thanglura nu chuan, “E, ei tawh e, lo leng rawh u, Sangpui, Rovi, ţhu rawh u, ţhu rawh u,” a lo ti chûl a. Sangpuii chuan, “Sangzuali kan rawn kawm dawn, a khawhar kan hlau a,” a ti a, Sangzuali chu a nui ralh a, Thanglura chu a va en phei a, Thanglura chuan a rûkin Sangpuii hmuh loh chuan Sangzuali chu kut zungchal a hmuh zauh va.
Sangzuali chuan, “Thanglur, nang pawh leng chhuak lo mai rawh, hei Sangpuiite an lo lêng bawk si a, tin, kei ka lo thlen zante a ni bawk nen,” a ti a. Thanglura chuan, “Ni e, piten lêng suh in tih chuan ka lêng ngam nâ’ng,” a lo ti fiamthu ve a. Tichuan mut hun hma chu hlim takin an inkawm ho ta a.
Sangpuiite \hian dûn an hawn hnu chuan, Thanglura nu chuan, “Keini pawh mu ve tawh ang u, Zualtei pawh a hah ang, hei khumai-ah hian mu la, i rin ang zawng a ni hauh dawn lo va nia, mahse han tlu zãl ve mai mai rawh,” a ti a. Sangzuali chuan, “E khai, hei aia nuamah ka mu bik hlei nem, thawh kan hai ang tih a va hlauhawm ve!” a han ti a. Thanglura chuan, “Tui takin mu rawh, i hah âwm hle si a, ka han fiam hlut ţhin tak che a, i felzia hi ka nute pawh ka hrilh vek tawh a nia; a nih mu ang u aw,” a ti a, Zawlbuk lamah a phei ve ta a.
A tuk khua a lo var chuan Herhzawl tlangvalho chu lungphun tûr zawn tûr chuan an liam sung sung a, tukţhuan ei hun vêl chuan an rawn haw chho mup mup mai a. Lungphun tur lung zawn nân chuan thingtuai malpui rual rual, uipum rual rual an rawn rem ţhût mai a, a karah a zawntu lu chu a lawr fur mai a. Kawihrui a lo pawt tawk an awm, a chunga chuanga tih dân lo sawi tawk an awm, an thâwm a \ha ham ham hle mai a. Lalpa tual zawl lamah an rawn phei a, naupangho lahin hmuhnawm an ti a, an tlàn khalh nuk nuk mai a, Lal leh Upa-hote, khaw ţhenawm Lal leh an Upa-hoten an lung zawn chu an lo en a, a lianin a hrawl hle mai a. Chutah a phunna tur lamah chuan tlangvalho chuan an zawn phei leh ta a.
Herhzawl Lalin a fapa lung a phunnaah hian sial leh vawk tam tawk a talh a. A tuk lam chuan Serhmun Lal leh a Upa-hote chu an khaw lamah an hawng ta a. Sihzawl Lal erawh chu a tuk lam chuan a la châm a, he a châm ni hian Lal Upa Dengruma pawhin a tupa Thanglurate chu a va tlawh a, an khaw lama pêm turin a sawm nasa mai a. Thanglura nute pawhin pêm mai tûr emaw chu ni le, an ti a. A tûklehah chuan Sihzawl Lalpa Rolala leh a upaho pawh chuan hawn an tum ta a. Thanglura nu chuan, “Thanglur, i pute hawn atân kan arpui tui lai kha ka khung a, hei kawmchhakte âr âwt hlui ka han la a, tah hian khung la, va pe ang che. I unaunu Sangzuali pawh Lal inah zinga a va phei kha a lo la phei lo va, chawte a ei nghâl a niang. Hei a puan leh kawrte hi ka tel vek tawh a, va pe nghâl la, kan in a thlang si a, kal paha rawn lâk, a tân a harsa ang e,” a ti a. Lura chuan Arpui tuilai chu âr âwtah chuan a khung a, Sangzuali puan leh kawrte chu a keng nghâl bawk a. Lal in lam chu a pan ta a. Lal Upa Dengruma chuan, “E ka tupa, kha Ar te i rawn keng a ni maw, min hawntir dawn e law?” a lo ti a. Thanglura chuan, “Aw...hei ka nuin kan arpui tui lai hi in veng thlen huna a talh ah va hawntir rawh min ti a ni,” a ti a. Chutih lai chuan Sangzuali chuan, “Thanglur, hei Sangpuiin min sawm si a, chaw ka ei ve ta mai. Ka hrilh lawk si lo che u a, min lo nghah ka hlau khawp mai a,” a lo ti a. Lura chuan, “Nghak love, i ei kan ring deuh rêng a, hei i puan leh i kawrte pawh ka rawn ken nghâl che a sin, kan in zuk tlawh leh in tân a harsat kan ring si a,” a ti a.
Sangzuali chuan, “A va lâwmawm ve, mahse lo kal leh ka tum tho asin, ka kawr leh puan pakhat kha chu i nu pêk ka tum a, tin, ka pi kha hei ka saingho bengbeh hi ka pe duh bawk a. Inah pawh beh thum lai ka la nei tho va,” a ti a. Lura chuan, “Â, chûngte zawng a ngai hlei nêm,” a lo ti ve a. Sangzuali chuan, “Ka pu, hei Thanglura-te inah ka’n kal lawk ang e, kawtchhuahah ka lo nghâk ang che u. Sangpui, mangţha dam takin ti phawt mai ang aw, kan khuaah i lo la zin ve dawn nia aw,” a ti a, an inchibai zawh chuan Lura nên chuan an chhuak ta nghâl a.
Lurate in an thlen chuan Sangzuali chuan, “Ka nu, kan kal mai dawn tawh asin, hei ka puanchei leh kawr hi ka pe ve ang che, tin, hei ka saingho bengbeh hi ka piin lo beh ve se,” a ti a, a pe ta hlawm a. Thanglura nu leh a pi chu an lawm hle mai a. “Zualte, i va han fel tak êm!” Thanglura pi chuan a rawn ti chûl a. Sangzuali chuan, “Thanglur, kawtchhuah thleng chu min han thlah dawn lo’m ni? Ti rawh, ka pute an lo kal tawh ang,” a ti a. Thanglura nu leh a pi chu a han chibai a, an chhuak ta nghâl a.
Sangzuali chuan, “Thanglur, a remchang hmasa berah lo zin ang che aw,” tiin a sawm sauh sauh a; kawtchhuahah chuan an titî dûn malh malh a. Lalpa Rolala leh upaho pawh an lo lang ta a. Tichuan, an han inchibai kual nak nak a. Upa Dengruma chuan, “Ka tupa, lo zin leh vat ang che aw, i pi pawhin a ngai viau che a nia,” a ti a. Tichuan an in thlah liam ta a. An liam hma chu Thanglura chuan a puteho chu a thlir zui a, an liam dawn chuan Sangzuali chu a rawn lehhawi a, a bân a rawn vai lap lap a, Lura chuan a han vai lêt ve a, an liam ta a. An liam tâk hnu chuan Lura pawh in lam panin a haw phei ve leh ta a.
A unaunu Sangzuali a han haw chuan an khua chu a reh ruih hian a hre hial a. Sangzuali hi ţawng duh mi a niin kawm a nuam a, fiamthu a duhin a thiam bawk a, a ţhianteho pawhin an ngaina hle rêng a.
A puteho an liam tâk hnu chuan Thanglura chu ramvâk tûrin silai nên a inpu chhuak a, zanriak buhfai leh puankawp nên, an khaw piah lam ramngaw dur lam chu a pan ta vang vang mai a. He lai ngaw hi an khua aţang hian tunlai teh danah mel 8 vel lai a hla tûr hi a ni a. An khua aţang hian a lang dum dur mai a, Pasal\haho tân pawh lung tilêng rum rum khawpa ram ngaw a ni a. A va thlen chuan Thanglura chu a han vâk thauh thauh va, lui nuam deuh mai hi a han thleng a, chu lui tuitê chu a lo thiangin a lo fim ţha hle mai a, a duh tawka han in hnu chuan chu lui chu a zawh ta a, lungpui chungahte a silai zakzeh chung chuan a han per kai thauh thauh a. Hetianga Thanglura a han che vêl leh lungpui chunga a han per kai thauh mai hi a zeiin a hmuhnawm hle a ni.
“Lui chhuk phairuam zawhin suanglungpui kan lo zuangkai a,
Buannel ram dai Chawngtinleri tuallènna”
tih hla nên hian a inhmeh hle a ni.
Rei vak lo lui a zawh hnu chuan khawmualah a per kai a, a kal pah chuan sa hnu a melh pah zêl a, rei vak lovah chuan nghalchang hnu thar deuh mai a hmu ta a, a han en chian chuan a la hla lo tih a hre mai a. A bul lawkah chuan thing lianpui, zar dû a awm a, chumi bulah chuan a zanriak buhfai leh puan chu a dah a, thingpil chu a han thel a. Tichuan silai nên chuan sa hnu chu a chhui ta a. Thui vak pawh a la chhui hman lo tih chuan chu sanghal hnu chuan ram ngaw bawn lam a pan a, helai ngawah hian hruizîk leh thiltê a tam hle a, hmun dang a thelh ţhat nên he lai hmun hi chu a pik bawn riau mai a, a dam hnawng deuh chur bawk nên, Thanglura chuan a rilru in he lai hmun chu duh aiin a va pik bawn ve aw, sahnu chhui a har deuh dawn a nih hi ti rilru chungin nghalchang hnu chu a han chhui leh deuh va, nghalchang chu a va hmu ta mai a. A lo ding paw thûr mai a. Thanglura chuan ngun zetin a han tin a, a zakdawh taka kah a tumah mahse sanghal chu a lo che sawn hman hret a ni ang, a nâkah a kâp a. Sanghal chu a hawk hrawih a, hma lamah a lîm phei nghal puat a. Thanglura chuan sanghal a kahna hmun chu a va en a, a hmul a tla ţhat a, ‘Fuh zawng a fuh a nih hi, hei a thi pawh a thlauh nual alâwm,” a ti rilru a.
Sanghal hnu chu a chhui zui ta a. Pik bawn deuh maiah hian a chhui lût a. Han luh chilh mai chi niin a hre lo va, a han ding deuh va, chu lai bawn chu hêl ila, leh-beih ila a ţha ang a tih rilrûk lai chuan hmeichhe aw hian, “Thanglur, zuang kãng vak rawh,” a rawn ti mai a. Thanglura chuan tu nge a nih tih pawh ngaihtuah hman hek lo, a han zuang kàng vak ringawt mai a, hnuai lam chu thaw vuai hian a hria a, a han ţum leh chu a han lehhawi a, nghalchang hliam khân a lo phin hi a lo ni a. A nghalchang pawh chuan a phîn fuh lo tih hriain a rawn phîn nawn leh nghâl a. Thanglura tan pawh insasengna hman awm hek lo, mit khap miah lovin a lo en ràn a, a rawn tai dawn chiah tih chuan Thanglura silai chu a puak thawr mai a. Nghalchang chu hnung lamah a bingbilet ţhuai a, a kâp fuh hle a ni ang, che leh tûr rêng a awm tawh lo.
Thanglura chuan a rilruin ka va han che chhe teuh ve le! Ka puin, “I pa chuan a silai vawi khat mah a titlawlh lo, fimkhur hle ang che,” tia min hrilh kha a lo \angkai hle mai, tunah pawh hian ka silai chu lo tlawlh palh se zawng.....,” a ti rilru nauh nauh a. Chutia a din reng lai chuan, “Thanglur, i va han che rang êm êm ve, i pa ang mai i nia lâwm!” a rawn ti ta mai a. Thanglura chu a han hawi phei a, hmâna a pa thlân bula Lasi nula a hmuh kha a lo ni reng mai a, Lasi nula chu a rawn hnaih zel a, a rimte chu a tui vang vang hle mai a. A hmel lah chu a ţha sawtin a hria a, a khabea khuavangchhinchhiah pawh chu a ngai ngaiin a la dum kalh mai a. Lasi nula chu a nui var var a, “Thanglur, rawn au lo che mah ila, sanghal rawn phîntu che kha chu i kâp hlum hman thovin ka ring, i ţuan a ţha êm mai! Mahse i inrin hman loh ka hlauh vangin ka rawn au mai che a ni,” a ti a. Thanglura chuan, “I ti lawmawm e, inrin hman loh palh hlauhawm tak a lo nih kha,” tih pahin a sanghal kah lam chu a va en phei leh a, a bulah chuan Lasi nula dang pahnih hmel ţha êm êm mai hian sanghal chu an lo en dûn rân mai a. Anni chuan, “He sanghal hi kan thunun thei vak lo va, a thih phah ta a nih hi, kan duat ţhin teh lul nên,” an ti a. Thanglura chuan mak a ti rilru hle mai a. Sanghal te ‘kan duat ţhin tehlul nen,’ han tih chu, an vulh em maw ni dawn le, a ti rilru a.
Chutah Lasi nula, a khabea khuavangchhinchhiah awm kelh mai chuan, “Thanglur, i sanghal kah hi kan awmna pûk lamah la chho la, i rêp dawn nia, chuti lo zawng i thlen thei âwm si lo va, khuaa mi han pun nân a tlai lam tawh nên, chu lovah, i in ah dânah zanhnih thum riah tum i nih tho hmel a, kan zingah lo chêng ve rih ta che,” a ti a. Sanghal chu chan darha, lâk chhoh mai tûr em ni ang tia a ngaihtuah lai chuan Lasi nula chuan, “Ti rawh, kan pûk lamah lo han chho ila, he i sanghal kah hi chu ka hiante hian an rawn la chho mai ang,” a ti a. Thanglura chu an chhak lam pûkah chuan a chhohpui ta a. Thanglura chuan a rilruin, “Engtin nge nula pahnihin hetiang nghalchang sûm ruk zet turte an rawn lâk chhoh vang,” a ti rilru a.

[Ngaia]

BUNG 9
Thangchhuah Diar Ţial

Lasiho awmna pûk an thlen chuan Lasi nula pahnihte chu an lo awm der tawh mai a. Thanglura chuan mak a ti êm êm mai a, mahse a hruai chhotu Lasi nula chuan a lo hre thiam a, “Thanglur, mak i va ti âwm ve, hetiang mai mai te chu keiniho tân a har hlei nêm,” a ti a, a nui var var a. Tichuan Thanglura nghalchang kah chu an chan ta a, a kawchhûngte chu an chhûm a, a sa dang chu an rêp a. Chumi zân chuan Thanglura leh Lasi nula-hote chu an hlim hle a, an hotunu Chawngtinleri pawh a hlim hle mai a. Thanglura chu a pa chanchinte a hrilhin an ram fan dun lai hmunte leh “Ţãn khawpui” Lasiho awmna hmuna a hruai laite a hrilh zêl a. Chu lai Lasiho awmna ţhin Ţãn tlanga mi “Ţãn khawpui” an tih erawh chu an awm ngai tawh loh thu leh a pûk luhna kawngka chu lunga an hnawh thute a hrilh zêl a. Lasi nula, an lalnu chuan “Thanglur, ka lo theihnghilh ţêp asin, kan inhmuh hmasak berah ka hrilh ang che ka ti a, |ãn khawpuia pûk chhûngah chuan i pa diar theihnghilh pawh kan dah ţha asin, kum fe liam tawh mah sela, chhe lo tûrin kan vawng ţha a,” a ti ta mai a.
Thanglura chuan, “Ka pa diar chu ka va han hmu duh ve, ka nu pawhin a hmu ve duh ang, in han la thei lo’m ni? Min pe leh ula,” a ti a. Chawngtinleri chuan, “La thei e, mahse i lo kal ve dawn nia, tûn hmaa i pa lo kalna hmun hluite pawh i hmu ve châk lo’m ni? Naktuk zingah kal ila, he pûkah hian zânah kan haw thla leh hman mai ang,” a ti a. Thanglura chuan, “Ţãn tlangte chu chuti maia lehlàn chi a ni dawn em ni?” a ti a. Lasi nulate chu an nui mai a. Zânte a lo rei chuan Lasi nulate chuan, “Thanglur, mu tawh rawh, keini pawh kan mu ve ang e,” an ti a. Pûk kil lam khum nuam deuh maiah chuan an muttir ta a.
A tûk khua a lo var chuan Chawngtinleri chuan, “Khai le, Thanglur, ti rawh i kal ang le, Ţãn khawpui chu han fang ang hmiang,” hlim fe hian a han ti a. Pûk kotlanga Thanglura a silai nên a han zi chhuak chu Lasi nula chuan hlim fe hian a kãwngah a rawn kuah a, “Kal ang aw, hei ka ţhiante pahnih hi chu pûkah hian an lo awm mai ang, i sa kah sa pawh hi la ur deuh a ngaih hmel bawk a,” a ti a. Thanglura kãwnga a kuah chu a rawn kuah nghet sauh va, an kãng dûn ta delh delh a, khawchhak lam an pan ta a, chhûm kârah an lêng chho zêl a. Thanglura’n hnuai lam a zuk thlir thlak chuan ramngaw durpui puite leh khaw te reuh tê tê leh khaw lian deuhte an pel chho zel a, |ãn tlang chu a lo lang ta vuh mai a. A bul hnai lawk khua pawh chu a lang pe iar a, “Khu, eng khua nge ni?” Thanglura chuan a ti a. Chawngtinleri chuan, “Farkawn khua a nih khu,” a ti a, kâr lovah Ţãn tlang chhipah chuan an ţum ta a. Ţãn tlang sang laiah chuan an han thu a, ram hla tak takte an han thlir kual a. Lasi nula chuan, “Thanglur, hetah hian i pa Thangliana nên kan ţhu dûn ţhin a, enteh, he thing zarte hi thliakin ţhut nân a phah a, chu tih lai chuan he thing hi te reuh tê a ni a, tûnah chuan hei a lo lian ta hle mai. A lunglènthlâk duh hle mai a, ka ţhian ngaih êm êm Thangliana fapa nên helai hmunah hian kan la ţhu dûn ang tih erawh ka lo hre pha bik lo va. Ti rawh le, |ãn khawpui chu i zuk fang ang hmiang, i pa diar pawh i la dawn nia,” a ti a, an thlang lama pûkah chuan an chhuk thla ta a.
Pûk chu hlam khat vêl an han luh bâk chu lung a lo chim rup mai a, han luh rual a ni lo. Thanglura chuan engtin tak ti ang maw, tiin Lasi nula chu a mitmei ru reng a, Lasi nula chu Thanglura lamah a rawn thle phei a, a khabe chu a kokiah a rawn nghat a, pûk kawngka a lo chim vek a nih hi, a luh theih loh tawp mai a,” a ti a. Lasi nulain Thanglura kokia a khabe a han nghat chu a rimtui chêk mai a, chutianga nula hmelţha hmun leh hmun a, a han en chu Thanglura pawh a zãm lek lek a ni. Chu Lasi nula chu a hmel ţha si a, a biang velte pawh a mâm ţhain sawisêl tûr hi a awm mawlh lo a ni. Lasi nula chu a han en leh a, a lo la nuih ver ver mai a. “Engtin nge kan tih ang, a luh theih si lo va?” a han ti leh a.
Thanglura’n a chhân hma chuan, Lasi nula chuan pûk kawngka lung chim rup mai, pûk hnawhtu chu a han kawk a, pûka lung chim chu khawnge a awm tâk tih pawh hriat lohvin a fai duak mai a, a kaw phei ta rul mai a. An han luh chuan khawpui ropui deuh mai a lo ni reng mai a, mahse tu mah hmuh tûr an awm lo, a reh ruai mai. Mahse a tual zawl leh inte pawh luah lai ang maiin a fai hle hlawm a. Lasi nula chuan, “Saw laiah sawn ka in a awm a, i va kal ang, tah chuan i pa diar pawh ka dah ţhat kha,” a ti a, an inzui phei ta a. Chawngtinleri in chu a lo zau nuam hle mai a. Khum nuam deuh deuh pawh a lo awm thluah mai a, “Thanglur, enteh, saw laia mi saw ka khum a ni a, a lo riah chang chuan kan titî nasa ţhin teh asin; lo kal teh, i pa diar pawh awngphah hnuaiah sawn ka dah a, a lo kal ţuma, a theihnghilh a ni a,” a ti a. Awngphah a han keu chuan, “Thangchhuah diar ţial” nalh zet hi a lo inthlep zân mai a.
Thanglura chuan, “E, kha thangchhuah diar lah ni? Ka pain thang a chhuah em ni?” a ti a. Lasi nula chuan, “Chhuah teh rêng e! Thangchhuahna tûra sa kah tûr an tih ang chi hi vawi thum thangchhuahna daih a kâp mawle, i pa tluk tûr chuan sa kah tam viau a ngai ang, mahse Thanglur, i la naupang a a huphurh awm loh ve,” a ti a. “Kha i pa thangchhuah diar ţial hi la la, ka pui ang che a, kha diar kha chu i khum thei vat ang,” a ti a, a nui ver ver mai a. Thanglura chuan a nuih zawnga a ha lang var ţhat maite leh a khuavangchhinchhiah dum kalhte chu mawi a ti hle a. Lasi nula lah chuan tûn hmaa a lo hriat nèl tawh ang maiin Thanglura chu a nêl a, an awmna hmun hlui chu a fanpui zêl a.
Khuate a lo tlai lam chuan Lasi nula chuan, “Khai le, kan awmna pûk lamah i kir leh tawh ang le,” a ti a. Pûk aţanga an chhuah chuan ni chu suk chen âwrh chauh a lo ni tawh a. Lasi nula chuan pûk kawngka chu a han kawk leh a, a phui leh ta mup mai a. Thanglura chu a kãwngah a rawn kuah leh a, an kãng leh ta diai diai mai a, khaw tam tak leh ramngaw dur pui puite pêlin an awmna pûk chu khawthim hnuin an thleng thla leh ta a. Thanglura sanghal kah sa pawh a tawk chauhvin an lo rêp a, chaw ei pawh an lo peih diam tawh a. Zanriahte an han ei kham chuan Lasi nulate chuan, “Zânin chu hlim takin inkawm ho teh ang u aw, naktukah i haw dawn nia,” an ti a.
Thanglura chuan, “Ni e, mahse sarêp phurh nân bawmrang tah a ngai dawn a, hnáng ka’n la ang e,” a ti a. Lasi nula pakhat zawk chuan, “Keiman ka zuk la ang e, ti khân lo titî rawh u,” a ti a, a chhuak ta nghâl a. Rei rial lo chuan a lo kir leh a, phulraw hnang hlai sa, bawmrang tahna daih zân tûr chu a rawn la ta mai a.
Thanglura chuan mak a ti hle mai a, mahse eng mah sawi lovin hnâng chu a la a, bawmrang chu awlsam takin a kalh zo ta a. Zân chu hlim takin an hmang ta a, tîti hran hrante an vawrh chhuak zêl a, Lasi nula-hote chuan ramhnuaia awm dân tûr leh sahrâng laka fimkhur dân leh invèn dân, sa hnu chhui dânte leh sa pèl dân chi hrang hrang an hrilh a. Chûngte chu Thanglura chuan a ngaithla ngun hle mai a. Heta ţang hian Thanglura chuan ramsa chanchin leh an zeite a lo hre ta êm êm a ni.
A tûk khua a lo var chuan, Thanglura chu haw tûrin a insiam a, Lasi nula-hote chuan, “Tluang takin haw la, kan la inhmu leh dawn nia, min mamawhna i neih hunah chuan, hei tûna kan awmna pûkah hian lo kal ţhin ang che, mahse, i ţhian ţha takte an nih loh chuan tu mah rawn hruai lo la, chuti lo zawng i hmingţhatna tur an ti khaw lo palh ang e, dam takin aw,” an ti a, an inţhen ta a.
Thanglura chuan, sarêp chu bawmrang khat tlata phur chungin an khua chu chawfâk hun vêlah a thleng a. An in a han thlen chuan, a nu leh a pi chu an lo lawm hle mai a, “E khai, Lurtê, i va han hlawhtling âwm ve, eng sa nge i kah a?” an lo ti a. Thanglura chuan, “Nghalchang sum ruk zet ka kâp alâwm mawle,” tih pahin a nu chu diar ţial, a pa diar ţial ngei mai, Lasi nula hovin an pêk chu a han pe a. A nu chuan a han en chiang a, “E...Lurte, hei khawi lam thangchhuah diar nge ni? A...ka kut hnu a va ang êm ve le, a...kum 18 vel ka nih laiin i pa hian ram lamah thang a chhuah a, a lawmna i puin sechal leh vawk a talh a, he mi ţum hian, i pu Dengruma chuan, ‘Chêmtê, thangchhuah diar i tah thiam lo’m ni? I u Thangliana tân hian tahsak ta che. Lawmman ah ţhihna i awrh tûr ka pe dawn che nia,’ a ti a, kei chuan, ‘E, ka pu, pêk pêk a ngai hlei nêm, a la tûr min pe la ka lo tah ang e,’ ka ti a, ka tah ta a ni. He i pa diar ka tah hi, i pa chuan a ramvahna apiangah a khim ţhin a, chutih lai chuan i pa nên hian kan la inkawm lo va, i pa pawhin naupang enin min la enin ka hria. He diar ka tah avang hian i pu Dengruma chuan ţhihna awrh tûr min pêk pawh ka la nei asin,” tih pahin thûl mawnga a ţhihna dah chu a rawn la chhuak a. Thanglura rilru pawh a khawih hle mai. He thangchhuah diar hi a pa ta ngei zawng a lo ni e, lasi hovin an duhsaknate a han ngaihtuah let phei chuan a lawm hle mai a. A pa ţhiante zawng an lo ni meuh mai tihte a ngaihtuah zui zel a. A nu lah chuan diar chu a kuah hle hle mai a. A rimte chu a han hnim ţhin. A tawpah zawng, “Lurte, i pa diar hi khawi aţanga i hmuh nge, khawi aţanga i neih nge ka zawt kher lo vang che, mahse sa kâp thei tak i niha, ram lama thangchhuah tûra sa kah ngai zawng zawng i kah hma loh chuan ka lo kawl ţha rih ang e, tûnah chuan i la khim thei rih lo, mahse hun rei chu a nih ka ring lo, rei lo têah i khim thei ngei ang, i pa nungchang ţhin kha ka la hre reng a; i hlat lo ve,” a ti a.
Sa rêp chu ţhenawmte an han sem dan dan a, tam tawk chu fawnga chawiin Thanglura nu chuan Lalpa in lam a pan a, lal in a va thlen chuan, Lalpa leh a upa-hote an lo awm a, kawmchar lamah lal fanu Sangpuii pawh a lo ţhu a. Lura nu chuan, “Ka pu, hei Luran nghalchang sûm ruk zet a rawn kâp a, sa rêp ka rawn pe dawn che u,” a va ti a. Lalpa chuan, “E heu, a va tihzia âwm ve! Khawnge Sangpuii nu va en ve teh, a va han tam ve,” a lo ti chul a.
Kawmchar lam aţang chuan Sangpuii pawh a lo phei vat a, “Ka pi, Lura chu a va han ti ropui ve, mi pawh in rawn pe tam lutuk a nih hi,” a lo ti a. Thanglura nu chu a han \hu a, Lal upa pakhat chuan, “Lura nu, i fapa hi ram lamah hian a tluang \an riauvin ka hria, hmanni lah khân sakhi pahnih ngawt dai bulah a kap mai a, a pa a chhun dawn a ni ang,” a lo ti a. Thanglura nu chu a lâwm hle a. Chutia a inbiak hlut lai chuan Sangpuii chuan, “Ka pi, Lura chu a hah viau te a nih loh chuan zan lam lo leng phei se, a ramvah chanchinte pawh hriat ve a châkawm alâwm, lo lêng tûrin han hrilh ang che aw,” a ti a. Lura nu chuan, “Ni e, ka rawn hrilh ang e, mahse Lurtêa hi a zakzum riau va, nangni ang inah hian a rawn lêng lût ngam ang emaw,” a ti a.
Sangpuii chuan, “Mai mai a, a lo lèn loh vaih chuan, keimah ka lo lêng ang. Lo leng tûr chuan rawn hrilh ngei ngei ang che,” a ti leh a. Thanglura nu a hawn dawn chuan, Lalpa chuan, “Hmingi, in ti lawmawm hle mai, i fapa hi a pa a chhun \an riau mai a, ka sabel tûra ka hual a nih hi. Silai zèn leh a mu turte rawn lam rawh se, ka lo pe ţhin ang e,” a ti a. Thanglura nu chuan, “A lawmawm khawp ang chu. A nih, ka hawng tâ’ng e,” a ti a. Lal in aţang chuan a chhuak ta a.
Zanriah an han eikham chuan Lura nu chuan, “Lurte, Lal fanu Sangpuiin, ‘lo lêng phei rawh se, a sa kah chanchinte hriat ve a châkawm alawm,’ a tih kha,” a ti a. Lura chuan, “Ni e a, chutia lal fanu meuhin lenga min sawm chuan kan hnial ngam nâ’ng,” a han ti fiamthu a. A nu chuan, “Lurte, nang hi sawtiang lal fanute saw i lo beisei ve mai mai ang e, keini ang michhe dai kil kâra mite chuan han er chi an nih loh saw, i rilru te a hrehawm phah mai mai ang,” a ti a. Thanglura chuan, “Engah nge ka’n beisei rawk ang, chu lovah ka pa anga ram lama thangchhuah ka tum a ni,” a ti a.
Zanriah eikham chuan Thanglura chuan lal in lam a pan ta a. Han luh chu a huphurh hle mai a, a tawi khawmuang vel chu lal fanu chuan a rawn hmu a, “Thanglur, lo lêng lût rawh, i va han tawi kual nasa ve, hmun danga lên i tum a ni maw?” a rawn ti a. Thanglura chuan, “Tum nâ’ng, rawn luh râwih kan hreh deuh alâwm maw le, upaho an tam âwm si a,” a ti a. Sangpuii chuan, “Upa-hote chu an mahniho an inkawm mai alâwm, keini nula leh tlangval pawh kan inkawm ve mai ang a, eng nge han zah vak tur, tirawh i lût ang, sa rêp lah min rawn hleh ţeuh lehnghâl a,” a ti a, an lut dûn ta a.
Chutia Sangpuii leh Thanglura lo lût dûn chu Lalpa chuan, “E, Thanglur, i lo lêng maw? I nuin sa rêp min rawn pe ţeuh mai a, in ti lâwmawm hle mai. Khawi lam ramah nge i va kah a?” a lo ti a. Thanglura chuan, “A...sawlai kan piah ngawpuiah sâwn alâwm maw le,” a ti a. Chutih lai chuan Lal fanu Sangpuii chuan, “Ti rawh Thanglur, kan kawmchar leikapuiah sâwn i va awm ang, zân thla êng thlir pahin,” a ti a, leikapui lam chu an pan phei ta a. Pawn leikapui aţang chuan ralkhata ramngaw leh tlangte chu a lang dum dûr mai a. Zân thla êng lah chu a êng nuam êm êm mai bawk nên, pawnah naupang pawnto ri chèl chûl karah chuan tlangval lunglêng zai vawng vawng thawm lah bo lo. A ni lah tak a, hemi zân hi zawng thla te a êng nuamin tlangval tân pawh lunglèn lohna chi a ni lo ve!
Sangpuii chuan, “Hawh Thanglur, hetah hian lo ţhu teh, i ramvah chanchinte min han hrilh teh, khawi lai ramah nge i va chêt tlat a?” tiin a han zawt a, chutia a han zawh pah chuan a rawn thle hnai sawt a, a sam ngil sang maite chuan Thanglura biang chu a rawn hru nêl thap a. Thanglura chuan, “Saw lai ram, tlang lianpui saw i hmu em? Saw mi bulţhut ram saw rai dup mai a ni a, a lai velah sawn luitê a luang a, luite dam diai mai leh fim ţha zet mai a ni a, saw lai bul vêlah sawn a nia sanghal chu ka kah ni,” a ti a.
Hetia a va ramvah chanchin a sawi zêl lai hian Sangpuii chuan Thanglura thusawi ngaithla chungin a khabe chu Thanglura koki ah a lo chhuang reng tawh mai a. Thanglura’n a ramvah chanchinte a han sawi zawh chuan Sangpuii chuan, “E! I va ramvahna chanchin chu a ngaihthlâk a nuam hle mai, zâninah i sanghal sa rêp min rawn pêk pawh ka ei a, a tui hle mai. Ka pain i chanchin hi sawi nuam a ti hle mai a, i pa chanchin leh a sa kah theihziate sawiin, i pa pawh i la chhûn dawn hlein a hria a. Tin, i pu Dengruma chanchin leh a hausakziate pawh a sawi ţhin a,” a ti a.
Sangpuii vêk chuan, “Thu danga lai chuan Thanglur, thu zawh duh che ka nei a, tlang takin ka zawt duh che in ka sawi duh a. Min chhân ka beisei a ni. Lal fanu mah ni ila, ka tiha mawi lo hialin in inah te ka lo lêng fo va, ka lo lèn fona chhan pawh i hai lo vang tih pawh ka hria a, nang lah i lo lêng khât êm êm mai si a, ka sawm loh che phei chuan nangma thuin i lo lêng ngai lo va, i rilru put dân min han hrilh ve teh. Ka sawi angin keini Sailo Lal leh an thlahteho hi chu thu hi kan pehhêl ve ngai lo va, kan sawi tlang râwng mai zel a. Kei hian ka duh êm êm mai che a, amaherawhchu keia duhna che ngawt chu eng tak mah hi a ni lo va, duh zawk dangte i lo nei reng thei si a. Chuvangin ka’n zawt ngawt mai teh ang che, kei lo mi dang kawm ngeih zawkte i lo neih chuan pehhêl lovin min hrilh tlang mai teh,” a han ti a.
Thanglura chuan Sangpuii chu a han en a, zân thla êngah chuan a lang paw pheu mai a. A sam dum hlep, tle siau mai leh a rimtui châk mai te chuan Sangpuii duhawmnate chu a tizualin a hria a. Sangpuii hi Sailo Lal fanu tih takah, a tlawntlai a ţhain a hmel ţha a, a ngovin tisen a ngah a, a hnâr ngul sâng rât maite leh a ha var ţhah maite hi a hmel ţhatna tizualtu a ni. Thanglura tân chuan thusawi tûr a vang hle mai, Sangpuii chu dik tak chuan a beisei phâk ngai lo va. Lal fanu, hmel ţha si, ani ang daikil kâra hmeithai fa lehnghalin engtin nge a lo duh ţhinziate a sawi ngam ang? Lo duh vein inneih hial pawh Sangpuii hian lo duh ve se, Sangpuii nu leh pa hian an phal thei dawn em ni? Thanglura ngaihtuahna chu a vâk thui hman hle mai.
Chutia a ngaihtuah reng lai chuan lal fanu Sangpuii chuan, “Thanglur, mi va chhâng lo ve, i rilruah ka lo lang pha lo hle a ni maw? A tawk e, a nih – chu lam chu ka zâwt tawh lo vang che, ka hre thiam ta che. Mi dang lakah i rilrute i lo pe tawh a nih chuan ka tibuai lo vang che. Keini ang lal fanu hi chu vanduaina tak kan nei a, tlangvalte hi in lo lêng ţha ngam lo va, mi hian beisei enah min en hek lo. A dik tak chuan, khawhar lunglêng hian ka awm reng a ni ber asin. Nula narân hmel \ha bik lêm lo pawh in rim ţhep ţhup a, keini zawng inlêng pawh kan nei ve lo a nih hi. Nang pawh Thanglur, hei ka sâwm vang che a lo leng i ni chauh va, nakzan lamah chuan tu nula inah emaw i to leh vûng âwm si a,” a ti a.
Chutia Sangpuii ţawng melh melh lai chuan Thanglura chuan a en reng a, a hmel te chu zân thla êng chuan a chhun paw pheu mai a, Sangpuii chu \ha a ti kher mai. Sangpuii te ang Lal fanu han cho pha ve tawk nih a châk hle mai a. A pu Dengruma a han hre chhuak a, a pu hausakzia leh larziate a han ngaihtuah chuan a rilru a, rethei a intihna chu a bo duak a. A pu chuan, a ţûl hunah chuan a thlahthlam lo vang tih a hria a, a pu thusawi, “Ka tupa, van hnuaiah hian keini putûin kan tlin loh tak tak a awm dawn em ni?” a tih kha a hre chhuak leh a. Thanglura rilru chu a hlim sawt a, tichuan Thanglura chuan, “Sangpui, nichina i mi zawhna kha chu maw, tu mah kawp leh rilru luahtu ka nei lo; mahse in inah hian ka rawn chuangkai ngam ngang lo a ni e.
“Kei lek phei chu hmeithai fa mai ka nia, nangin min lo duh ve pawh ni la, i nu leh pa rilru tûrte han ngaihtuahin ka rilru hi i laka pêk loh ţhain ka hria a. Nakinah ka hrehawmna mai mai tûr niin ka hria a ni,” a ti a. Sangpuii chuan, “Chutianga ngaih tûr a ni hlei nêm, ka nu leh pa chuan ka hlimna an ngaihtuah êm êm a, an fanu neih chhun ka ni a, ka neih duh zawng chu ka neih an remti lo thei lo vang. Nang phei chu mi naran i ni hlei nêm! I Pu Dengruma lah mi hausa leh khawsathei hmingthang a ni a, i pa lah pasalţha hmingthang mi zawng zawng hriat a ni a. Kan inkârah buaina a awm lo vang. Min duh ve te a nih tak tak chuan, ka nu leh pa ka lo hrilh vek mai ang. An remtih lohna tûr a awm lo!” a la ti ta deuh deuh mai a. Thanglura chuan, “E, hrilh lo ve, hunin a la hril chawp mai ang, chutia i nu leh pa i hrilhin ka lo lêng ngam tawh nâ’ng,” a ti a.
Tichuan, hemi zân thla êng ruai mai chu Thanglura leh Lal fanu Sangpuii chuan kawmchar leikapui aţanga thlirin an titî dûn sep sep a. Zanlai a lo ni dawn ta mai a, Thanglura pawh chuan haw zai a rêl ta a. Thanglura haw chuan Sangpuii nu leh pate chu an lo zanlai fe tawh a ni.
Hun leh nite a lo liam zêl a, Lal fanu Sangpuii leh Thanglura chu an lo induh zual tial tial a, inhmu lo chuan an awm thei ta mang lo va. Thanglura lah tlangval lian ţha thelh thawlh, hnar ngul sang rát mai, mit meng fiah kâk mai a ni a. Tlangval nelawm tak leh zaidam tak a ni. Mahse a mitmeng hi pa thil chîk mi chuan an han en chianin Thanglura hian hlauh a neih pawh an ring lo hial a ni. A hmel ţhain sa a kâp thei bawk nên, nula tân chuan a ai a han thlan tûr tlangval hi an awm lo rêng a. Sangpuii pawh hian hei hi hriaiin a duh hle rêng a ni. Tin, Sangpuii lah lal fanu tih takah a hmel a ţhain a pian a nalh a, an neinung si; a mitmeng mawi tak mai leh a sam dum hlap, ngil siau maite leh a khabe zum rát maite chuan tlangval a hîpin, tlangval ‘kei ka ni’ inti tân chuan a tluk tûr hi an vang a ni. Herhzawl khua leh a chheh vêlah hian Sangpuii han tluk tûr chu Sihzawl khaw nula Sangzuali, Pu Dengruma tunu lo chu sawi tûr an awm miah lo!
Ni khat chu Lal fanu Sangpuii chuan a ţhiannu Rovi puan tah chu a rawn kawm a, Thanglura nêna an chanchinte a hrilh malh malh a. Sangpuii chu a hlim hle mai a. Thanglura nen chuan inneih mai an duhziate a sawi zêl a. A nu leh pa pawhin an remtih ve tho a rin thute a hrilh a. Rovi chuan, “Sangpui, nang zawng lal fanute i niin i hmel ţha bawk nên, duh i thing thei alâwm, Thanglura nei hi zawng an vannei ang ka lo ti ţhin a, a hmel a ţhain a huaisen si, i vânnei dawn mang e,” a ti a. Sangpuii chuan hlim hmel tak hian, “Rovi, a ni ngawt mai, Thanglura ka neih theih chuan vânnei ber ka inti hial ang, ani lo chu tu mah ka duh theih ka inring lo, ka rilru zawng zawng a luah khat vek a ni mai. Taka na, naktuk lam chu a pu Dengrumate khuaah zin a tum a, ‘Ka puin vawk a talh dawn a, min rawn sawm a, ka va châm rei lo vang,’ a ti a, a lo haw hunah inneih vêl pawh tintuah ila kan ti a, ka nu leh pa pawh hmin ka lo tum ang,” a ti a.
Rovi chuan, “Awi, Sangpui innei tak tak ula ka ti êm mai!” a lo ti a. Sangpuii chuan, “Rovi, Thanglura nên kan inneih chuan ka ţhi kual lian deuh kha ka pe ang che, a ţûl apiangah Thanglura nên kan inkâra thu chhia thu ţhaah i vir peih zel dawn chuan,” a ti a. Rovi chuan, “Peih teh rêng e a, mahse chutianga ţhi inpêk kher chu a ngai lo vang,” a ti a, an nui dûn har har a.
Thanglura a pute khuaa a va zin chu, a pu Dengruma chuan a lo lawm êm êm mai a, “Ka tupa, châm deuh rih ang che aw, kan lote min enpui ve la, tin, kan piah ngawpui saw sa a tam a, i pa lo chêttlatna ţhin a ni a, va fang ve la ka ti a ni. Thangchhuah nân ramsial chiah ka la bâk i ti a ni lo’m ni kha? Va kah ngei tum la, i kah chuan a aih nân ka sechal leh kan vawkpa hi ka talh ang. Tunlai favang àwllèn lai a ni nen, i nu leh i pi chu an ngaihtuahawm lo vang, kan inhmuh khât hi, thla khat tal chu châm ve teh. In lo pem phei duh malêk sia!” a ti a. Thanglura chuan a pu thu hnial chu a hreh hle mai a. Châm lo thei ni dâwnin a inhre lo va, mahse thla khat lai han châm chuh, Sangpuii bulah khân thang rei lo tur khan a insawi si a, chuvangin a huphurh angreng hle a. Kawng lehlamah chuan a pu ramsial sawi, Sihzawl ngawpuia mi va pel vel chu a chak hle a. A pa diar ţial a nuin thûl mawnga a dah kha han khim zãn mai kha a châk hle a!
Chutia a inkhâp thluk reng lai chuan, a unaunu hmel ţha tak mai Sangzuali khân, “Thanglur, i haw mai rih dawn lo, ka pu sawi angin thla khat tal chu i châm ve tûr a ni,” a lo ti ve bawk si a. Pute thusawi chu han hnial chi ni hek lo, châm rei tur chuan a intintuah ta a; mahse a châm rei deuh tûr thu chu Sangpuii hnena hrilh theih dan awm se a ti hle a.
A han châm rei deuh hnu chuan Thanglura chuan Sihzawl khua chu nuam a ti fu mai a. A pu Dengrumate pafa nen an inzui chawt mai a. A pute lo pawh chu a zuk fanpui a, a lo zau kher mai a, buh lah a ţha, a tlêm berah silai zãwn thar ngeina chi a ni.
A pu Dengruma chuan, ‘Ka lo hi a ţha asin, zûvain zah a ngaih chuan buh pawh kan thar ţha viau ta ve ang. Chuvangin lo pem phei ula, kan chhung hniha rin khawp zawng a awm ngei ka beisei e. Lo pem phei ngei rawh u. Sawtiang khaw mawng pinga awm reng mai,” a ti a.
Sangzuali chuan Thanglura melh pahin, “Ka pu, Thanglurate zawng an lo pem phei lo vang, an lal fanu Sangpuii hruihrual a feiin a lian êm! Thanglura hian a tal chat zo awzâwng lo vang,” a lo ti a. Chutia Sangzualin a tih chuan Dengruma chu a lo hawi phei a, “Eng nge in sawi? An Lal fanu Sangpuii te i sawi elo? Chutiang thute chu min hrilh zel ta che u. Lal fanute i neih dawn chuan senso a tam duh viau a, an man pawh se sawm lai te a ni a, ran lu kima mo lawm a ngai ţhin asin. Mahse ka tupa, keini putû tân zawng chungte mai mai chu enghelh tham a awm lo, duh ila, a rualin lal fanu pahnih pathum pawh kan nei thei ang chu! Takana, en teh, sawlai ngawpui lang dum dûrh saw, i pa chêttlatna ţhin a nih saw, a lunglènthlâk i ti ve lo maw? Sâwngahte sâwn va vâk ve la, thangchhuah nâna i bâk tumpang pawh i va tawng mial mai thei asin!” a ti a.
Thanglura chuan chu lai ramngaw chu a thlir vang vang a. A rilru chuan sawlai ngawpui leh khâm kârahte sawn ka pa chu a ramvah diar ţial khimin a vâk thauh thauh ţhin anga, Lasi nula pawh sawng laiah sawn a tawng ţhin a ni ngei âwm si a,” a ti rilru a. Chutia a thlir vang vang lai chuan Sangzuali chuan Thanglura koki a, a khabe rawn chhuangin a rawn thlir ve a, zawi têin, “Ka unaupa, i lung a va lèn hmel ve, saw lai ngawpui sawn i lung a lèn nge ni a, lal fanu Sangpuii zawkin?” a rawn ti a, Thanglura chuan Sangzuali chu a han nam her a, “Nang tê hi fiamthu hlir hian min ching zãn vêl a, ka vèl hrep mai tûr che a nia,” nui chungin a ti a.
Sangzuali chuan, “Kan mikhualpa hi fiamthu lova han kawm tlâk ni ve hek lo che,” a ti a, a nui var var a. Chutih lai chuan a pu Dengruma chuan, “Ka tupa, kan vau a sakhi hûk chu i hre na nge? Chu, a hûk leh ta, va kâp teh; sakhi chek pawh ka hawp khât tawh hi,” a ti a. Thanglura’n a han ngaihthlâk chian chuan an lo vau ngawpuiah a ni tih a hre mai a, a silai chu a la a, a va veh ta a. Rei vak lovah chuan silai a ri ta dam mai a. Dengruma chuan, “Ka tupa hi chu a ţuan a ţha mang e, sakhi sa kan ei dawn a nih hi,” a ti a.
Sangzuali chuan, “Ka pu, a kâp ţhelh mai thei asin,” a lo ti a. “E khai, ka tunu, i unaupa hi i hre chiang lo a nih hi. Hmeichhia in ni a, in hre pha kher lo vang. I unaupa hi ram lamah chuan a zei hle ang tih hre mai rawh,” a ti a. Thanglura thlâm a lo thlen chuan a sakhi kah chu a han nghat a, a pachal lian deuh mai a lo ni a. A chaldâr takah a lo verh siah mai a lo ni a. Dengruma chuan, “Ka tunu, han en teh, ţhelhte chu sawi loh, a chaldârah tak a nih hi a kah ni,” a ti a. Sangzuali chuan, “Thanglur, i lo pasalţhat hi maw le, Sangpuii pawh i...” a sawi zawh hma chuan Thanglura chuan, “Sangzual, i ţawngthei zit zet lutuk,” tih pahin a hnungzângah a beng thawr a, Pu Dengruma pawh a lo nui ve huk huk a. Tichuan hawn zai an rêl ta a. Thanglura’n sakhi chu ipte puiin a ak a, an inzui haw ta hlawm a.
A châm chhûng chuan Thanglura chuan a theih ang angin a pu chu a pui ţhin a. A puin, ‘Kan piah ramngawah sawn tumpangte i tawn mial tâkin va vâk rawh, ram lama thangchhuah nân i la bâk si a; i hlawhtlin hlauh chuan ka sechal hian ka aihsak ang che,’ a ti fo bawk a, ngawpui lama vah chu a zairel ta a.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

[Ngaia]

BUNG 10
Khuavelchhingi

Tûk khat chu ramvâk tûr chuan a insiam ta a. A zanriak buhfai turte Sangzualin a lo siampui a, tukţhuan eikham chuan a inak chhuak ta a. A kal tur chu Sangzuali chuan, “Ka unaupa, va fimkhur rawh aw, mikhual tûr kan nei lo mai ang e,” a ti fiamthu a. Thanglura chuan, “Ni e a, min mikhual dawn chauh alawm, nge min ning tawh zawk? Min mikhual duh loh leh Herhzawl lamah Sangpuiin min mikhual mai ang chu!” a han ti a. Sangzuali chu a meng tãl ralh a, a lût ta hmak mai a. Thanglura chu a nui tat tat a, ram lam panin a kal ta a.
Chawhma zet a kal hnu chuan ngawpui chhah lai a thleng ta a. Ngaw hnuai chu a thelh hun mai a. Sa hnu pawh a lo tam hle mai a, ngawpui ram pharh chu chhim lam zâwngin a inkhawh thla a, a tawpah chuan lui a awm a, luikam maupui hmun pawh chu a thelh sung mai bawk a. Lui kam khâm kâra sa ţumte pawh a bel hle hlawm a. Tichuan lungpui chungah ţhu chawlin Thanglura chuan vaibel a han ţan a. A rilru chuan hêng laiahte hian ka pa kha a chetla ţhin ve ngei ang a, he lungpui chungah te pawh hian a ţhu ve hial ta ve ang ka ti, a ti rilru a. A puin chu lai rama a pa chêttlat dân a hrilh zawng zawngte kha a hre chhuak uai uai a. A ţhian Lasi nulate pawh kha hêng lai ngawdur kârahte hian a tawng ţhin ngei ang a, a ti rilru a.
Chutianga a ngaihtuah lai tak chuan hmeichhe nui ri hawr hawr hi a hre ta a. A chu a phu zawk mai a. A hnung lamah chuan Lasi nula pali an lo ding reng mai a, a hmasa bera mi chu hmâna a pa thlâna a hmuh hnu, a khabea khuavângchhinchhiah awm kalh mai kha a ni a. A hnunga ding pahnih pawh chu a hmuh hnute tho kha an lo ni a, a sanghal kah ţuma pûka sanghal sa rêppuitute kha an a. Mahse Lasi lalnu bula ding tleirawl ang maia lang, hmel ţha êm êm mai, lo nui sáng mai chu a la hmu ngai lo va. Chu Lasi tleirawl hmel ţha deuh mai chuan, “Ka u, i sawi ang tak a lo nih hi, a pa a ang kher mai tak a, a bianga ser hi hmu lo phei ila chuan kei pawhin ka hai ngei ang,” a ti a. Chutah Lasi lalnu chuan, “Thanglur, hei hi Khuavelchhingi a nih hi, i chanchin ka sawi ţhin a, i pa nên in inan thu te, hei ka nau hi khilam khawchhak lama awm hin a ni a, kan awmna kan inthlâk dawn a, ani hi he lam ramah a lo awm dawn a, in la inhmu fo mai thei a ni. A theih hun hunah a lo pui ţhin ang che, kei chu hei tûnah hian ka kal dawn a, in lo inkâwm ţhin dawn nia,” a ti a. A han zuang vak a, khawchhak lam panin van boruakah a liam chho ta vang vang mai a.
Chutah Lasi nulate chuan, “Thanglur, lo kal rawh, khi laiah khian pûk nuam deuh a awm a, tah chuan i riak ang u, kan la inkawm nêl lo va, inhmel hriat nân pawh a ni ang chu, tirawh i chho ang,” a rawn ti a. Thanglura chuan ngawi rengin a zui chho va. Pûk an han thlen chuan a lo nuam viau tak a. Lasi nulate chuan, “I buhfai kha i lo chhûm ang u hmiang, chaw kan chhum laiin zanriah hmeh atan khu laia vahrit khu lo zuk kâp rawh,” an ti a. Thanglura chuan, a buhfai chu a pe a, an thlang lam chu a zuk fang a, rei lo têah vahrit pachal a rawn kâp a, chumi zân chuan hlim takin an inkawm ho ta a. Khuavelchhingi chuan tûn hma lama a pa a hmuh chanchin leh a u nêna an inkawm dânte Thanglura hnênah chuan a hrilh a. Tin, tuna an awmna lai ram awm dan leh sa awm duhna laite a hrilh vek a, tumpang pawh an piah lawk ram rai dupah sawn a awm a ni tihte a hrilh zêl a. Zante a lo rei hnu chuan an mu ta a.
A tûk zing khua a lo var chuan Thanglura chu sa pêl tûrin a chhuak ta a. Lasi nulate chuan va kâp ngei ang che aw, tiin hlim takin an au zui a. Thanglura chuan an piah lam ram rai lam chu a pan dîng vang vang a. Lasiho sawi ang tak chuan tumpang chu a lo awm ngei a, a hnu pawh a lo chiar dup a, pakhat hniak chu a lian fâl hle mai a, chu ngei chu a chhui ta a. Rei fê hnuah chuan thawm ri deuh ţhak ţhak a hre ta a, dim têin a pêl phei ta a, chutah tumpang lian deuh mai, ki ţha zet mai hi a lo tla lung lung mai a. A mei chuan a panga tlip awm chu a lo hem ri ţhak ţhak a. Thanglura chuan ngun fein a han tin a, a zakdawhah takah a han kâp fuh siah mai a. Tumpang chu a vir chûk chûk a, tlu ta ruah mai a. Thanglura chu a lawm hle a. A rilruin ‘tûnah chuan ka pa diar ţial pawh ka khim ve thei tawh ang,’ a ti rilru a.
Thanglura sa kah sa chu an chan ta a. Sa an chan lai chuan thosi a tam êm êm mai a, Thanglura chu thosi vai rêng rêngin a hmanhlel a. Khuavelchhingi chuan, “E, Thanglur, thosi a tam a ni maw? Keiniho chu min seh ve ngai lo va,” a ti a, a han chhêm vak a, thosi chu a reh ta duak mai a, thosi hmuh tur pawh an awm ta lo! Thanglura chuan mak a ti deuh deuh mai a. Sate an han chan zawh chuan a rêpnate an siam a, an rêp ta a.
An thlang lawka tui chu mau ûmte siamin tui a zuk chawi a, an bula thing lian pui bul zawlah chuan riahna tûr hmunte an siam a. An mut dawn chuan Thanglura chuan a silai chu a bulah a tung a, tûnah chuan ram lama thangchhuah a lo ni tawh mai dawn a, a pa thangchhuah diar ţial pawh a khim thei tawh ang tihte leh chumi khim chung ngeia Sailo nula Sangpuii han hmuhte chu a chak hle mai a. Tûnahte hian Sangpuii chu a mu tawh ang em tih te, a rawn ngai ve ţhin ang em tihte a ngaihtuah a. A thinte pawh a lo rim tawh mai thei a ni, haw leh vat tur khân ka insawi si a,” a ti rilru nauh nauh a. Tichuan a lo muhil ta a.
A mumangah chuan Sangpuii a lo hmu a, ralkhat hla deuhva a liam tûr lai a va hmu a, thei leh thei lovin Sangpuii chuan a bân a rawn vai ţâwk ţâwk a, rawn auh tum ni âwm takin a kate chu a han âng ţhin a, mahse ri eng mah a lo chhuak thei si lo, Thanglura chuan va ûm a han tum a, ani lah a kete chu lei a phun ang maiin a lo phawi thei lo va, tichuan Sangpuii chu a liam ta riai riai mai a. Thanglura chu a harh zawk mai a, Zingkhua a lo var ţan ta a. A bulah Lasi tleirawl Khuavelchhingi mu pawh a lo thaw sâk sâk a, a muhil lai hmelte chu a \hain, han en pawhin “a hahdam siai” in a hriat a.
Thanglura chuan chawte a han chhum a, chawhmeh zan lama an chhum sate a han chhuan so leh chuan Lasi nulaho pawh an lo tho ve tawh a, ni pawh a lo chhuak dawn suar suar tawh a. Lasi nula Khuavelchhingi chuan, “Thanglur, i va tho hma ve, i hmanhmawh deuh em ni? Kan thlah dawn che alawm,” a rawn ti a. Tichuan chaw chu hma takah an ei a.
Thanglura phur tûr pawh an siampui ta a. Tumpang lû chu sarêp bawmranga a phurh chungah chuan an dah a. Phurh a han tum chuan Lasi nula pakhat chuan, “Thanglur, khawi keiman ka lo phur ang e, in khaw dai thlengin kan chhawk ang che,” a ti a. Lasi nula chuan awlsam êtin a phur ta mai a. Bawm rang lian zeta tah a ni a. Tumpang sarêp zawng leh a lu chu Lasi nula chuan a phur ta mai a, rit ti hmêl lah a pu miah lo lehnghâl a. An kal pah chuan an titi zêl a, Sihzawl khaw dai an han thlen chuan tukţhuan ei hun chauh a la ni mai si. Thanglura chuan mak a ti hle a. Khuavelchhingi chuan, “Thanglur, i puten khawilai ramah nge i kah, khawi a\angin nge i lo kal an tih pawhin, zingah ka lo kal a, ka lo thleng hma ti mai rawh, dawt sawi a ngai lo va, tin, sawi vak pawh a ngai bawk lo. Min hmuh thu pawh sawi duh suh, sawi loh a ţha zawk. Dam takin aw, kan la intawng leh dawn nia,” a ti a, ram lamah an kirsan leh ta a. Chutia Lasiho an kal tâk hnua Thanglura han pen chu a sak ta \alh mai a. Tumpang sarêp leh a lu chu a lo namai lo hle mai a, Lasi nula lah khân rit ti hmel lah a pu si lo va, ani Thanglura lah chuan rit ti êm êmin in a thlen \awk a ni si a. Lasi nula chakzia chu mak a ti leh hnuhnawh hle mai a.
In a thlen chuan a phur chungah chuan Tumpang lu, ki ţha deuh mai chu a rawn chhuang a, a pa Rovate chuan an lo nghat a. “E heu, a va han rit êm êm ve! Engtin nge heti khawpa ritte i rawn thlen theih?” a ti a. A pu Dengruma pawh chuan mak a ti hle mai a. “I pa zawng i tluk ta meuh mai e. Vawi khat pawh i pain khatianga rit leh tam kha a rawn thlen tak asin. Ka tupa, naktuk zawng sechalin ka ai ngei ang,” a ti sauh sauh mai a. Tumpang ki chu a ţha êm êm mai a, Sangzuali-teho lah an vir chûk mai a, an hlim chu an ri teng tung mai a, ţhenawm an rawn pungkhawm bawk; an ri lui lui mai a. Chutah a pu chuan, “Ka tupa hian ram lama thangchhuahna tur sa zawng zawng a kâp kim ta a, a aih nân naktûkah ka sechal ka talh ang. Mi zawng zawng awm ni khamin feh loh tûr a ni. Lalpa pawh ka va hrilh nghâl ang e,” a ti a, a chhuak ta a.
Chu thu chu Sihzawl khuaah chuan a thang chhuak rang hle mai a, khawtlang mipuiho pawh an hlim hle a. A tûkah chuan hlim takin ruai an ţheh ta a. Thanglura chu thla khat zet a pute khuaah hian a châm a. Hetia a châm chhûng hian an veng mi Sihzawla lo zin pawh an awm nual a. Thanglura chu eng eng emaw hrilh tum ni âwm tak hian an han âng zuau ţhin tak nã a, mahse eng mah an hrilh lêm lo. Thanglura chuan lal fanu Sangpuii chu a ngai thei hle \hin a.

[Ngaia]

BUNG 11
Lal Fanu Sangpuii

Lal fanu Sangpuii ve thung chu Thanglura a zin tâk hnu khân a lung a lêng thei êm êm ţhin a. Kar khat zet mai a thang ta mai a. A rin aiin a lo haw har ta si a, a ţhiannu Rovi-te inah a lêng fo ţhin a, “Engati nge maw Thanglura chu a lo hawn leh har tâk êm êm mai le? A va damlo ta em ni dawn le?” a ti a ti mai a. Rovi chuan, “A dam ang, a pu Dengruma’n a chàr rih a ni ang,” ti tein a ţhiannu chu a lo hnèm ve ţhin a. Chutia a lunglèn nâk alai chuan Sangpuii chu Bunghmun Lal fapa nupui ah an rawn be ta tlat mai a. Thanglura a lo haw thei lo nen, Sangpuii rilru chu a hah ţhin hle mai a. A nu leh pain Sangpuii chu ‘i nei duh mai ang em?’ tia an zawh chuan, Sangpuii chuan, “Teuh lo mai!” a ti hlur mai si a. A nu chuan, “Sangpui, lal fapate chu an ţha alawm. Keini lah lal kan ni a, engah nge i neih duh loh vang?” a ti a.
Sangpuii pa pawh chuan, “Mami, eng nge ni a chhan? Thanglura vang em ni? A nih chuan min hrilh vek la, ani hi chu a fel a, a pu lah a hausa a, mahse ani hian a duh ve che em ni? Chiang taka hriat a ngai a nia! Nula tam tak hian Thanglura hi an kherh huai huai hian a lang mai si a,” a ti a. Sangpuii chuan, “Min ngaina ve hle chuan ka hria a, chanchin pawh kan inhrilh tawn viau tawh a. Mahse a pute venga a zin hi a châm rei ta hle mai si a,” a ti a. A nu chuan, “Chutiang te a nih chuan mi chah tûr i hriat leh chah la, a duh ve che a nih chuan a lo haw vat mai ang chu. Mahse a lo haw vat loha, a ngaih pawimawh vak loh che chuan rilru dang pawh i pu thei ang a, hei a rawn betuho che pawh i thu hriat hma chu hawn an tum lo a nia! Naktip lawkah an lo lêng leh ngei ang,” a ti a.
Sangpuii chuan, “Chuti chu mi chah tûr ka zawng ang e,” a ti a. Hetia a sawi lai hian an khaw tlangaupa pawh ngawi rengin tap kil lamah a ţhu ve reng a. Nakin deuhah chuan an Lalpa hnenah chuan, “Ka pu, zanin chu han tlangau tur pawimawh a awm loh chuan, ka haw mai teh ang, vawiin lam ka hah deuh a, mut ka duh deuh ka ti,” a ti a.
Tichuan tlangaupa chu haw ta mai lovin Bunghmun palai, Lal upa ho thlenin lam chu a pan ta a. An upa min Lalbela putar cher deuh leh meng fîp ker kawr, fin hmel deuh mai chuan, “E, tlangaupa lo lêng lût teh, hei thlen in pa-in zu min zûk a, kha ka no dawm hi min han dawm chhawk teh,” tih pahin a no chu a lo pe a. tlangaupa chuan, “Aw...chuti tur em ni?” tih pahin a thawk khat pawp a. Bunghmun Lal upa Lalbela chuan, “Tlangaupa, lo kal teh, kawmchar leikapuiah sawn in khua han thlir kual teh ang,” a ti a, Tlangaupa darah chuan a bêng thak thak a, tichuan kawmchar lam leikapui chu an pan phei dûn ta a. Bunghmun palai dangho chuan, “Nangni pahnih hi in inkâwm ngeih riau mai,” an lo ti fiamthu a. Tlangaupa pawh chuan chutia Bunghmun Lal Upa min nên inkawmngeiha an han sawi chu lâwmawm a ti rilru hle a.
Leikapuia an han chuan chhuah hnu chuan Bunghmun Lal upa Lalbela chuan zawi sep hian, “Ngawi teh tlangaupa, thu dang alai chuan, in Lal fanu hi kan khaw lal fapa neihtir ngei ka tum a, min puih ka mamawh dawn hle a nia. Ka duh anga min puih chuan sial ka puichhuah ang che. Kei pawh hian tûna ka thil rawn tih a, ka hlawhtlin chuan, Lalpa Darkhuang pakhat zawk khi ka nei dawn bawk a. Hei hi Lal fanu Sangpuii kan biak chungchangah hian eng nge kan an? Lal ina cheng reng i ni a,” a han ti a. Tlangaupa chuan, “Ngawi teh Pu Bel, hriatte chu hria e, mahse thusawi chhâwng zung zung nihte pawh hi Lal rin loh kan kai thei a, mahse sial min puichhuah dawn phawt chuan ka puih theihnaah che chuan ka pui ang che. Zanin khân Sangpuii chu a nu leh pain Bunghmun Lal fapa chu ‘i nei duh em?’ tiin an zawt a. Mahse Thanglura tûna, a pute venga zin mêk chuan a rilru a luah deuh a nih hmel hle mai. Mahse a nu chuan, “Va chah la, a duh ve che chuan a lo haw vat mai ang, mahse a ngaih pawimawh loh che a, a lo haw loh chuan a duh lo che a ni mai. Bunghmun lal fapa chu i nei tûr a ni ang!’ a tih ka hria,” a ti a.
Lal Upa Lalbela chuan, “Thanglura i tih chu pasalţha Thangliana fapa, Lal upa Dengruma tupa maw? E...chuti chu \an deuh a ngai dawn a nih chu! A pu a hausa si a, khawte Lal tân phei chuan vua leh vàng a ngahin a hausa si a, Pu Dengruma hi chu er tham a tling tlat mai. A nih tlangaupa, naktuk lamahte Thanglura chah tûr a, Sangpuii’n mi a tirh chuan min hrilh vat la, Zing aţangin lal inah tãp tlat la, keini pawh kan châm reng ang. Sihzawl kal tur apiang lo ti ding la, min rawn hrilh vat ang che aw? Sial zawng ka puichhuah na meuh ang che,” a ti a.
Tlangaupa chuan sepui han neih chu a duh hle mai a, tichuan Lalbela thu anga, zing aţanga Lal ina awm chu tumin haw hma lam zai a rêl ta a, “A nih, ka haw phei teh ang, mangţha ule,” a ti a, a chhuak ta a. Lalbela chuan a enzui vang vang a, “Ngawi tak rawh, Sangpuii chu ka nei ngei ang, kei pawhin Darkhuang chu ka hlawh ngei ang,” a ti rilru ran a.
A tûk khua a lo var chuan, tlangaupa pawh Lal in lamah a phei var a. Sangpuii pawh a mu ţha lo tih hriat takin kawmchar lamah chuan a lo ţhu ràn mai a. Chutah a ţhiannu Rovi hmanhmawh deuhin a lo lût a, “Sangpui, Pi Lutite Sihzawlah an zin dawn, chaw ei kham veleh kal an tum a, thuchah duhte i neih chuan kal nghâl vat rawh,” a rawn ti a. Chu chu tlangaupa chuan a lo hre khiau mai a. Sangpuiite ţhian dûn an chhuah veleh chuan a lo ding a, Pu Laiate va hmuh ka duh lawk a, ka va kal lawk teh ang,” a ti a, a chhuak ve ta a. Tlangaupa chuan dîng takin, Lal upa Lalbelate thlenna in lam a pan a, Lal upa Lalbela’n a lo hmuh chuan, E...tlangaupa, i va hma ther ther ve, lo ţhu ve teh,” a ti a. Tlangaupa chuan Pu Lalbela chu a mitmei zak a, “Pu Lalbel, en teh kan piah ngaw saw leikapui aţangin han thlir teh ang, hman kuma kan sairam chhuahna lai hmun ka kawhhmuh ang che,” a ti a. Upa Lalbela chuan, “E...ni teh rêng e, chutiang ram ngawpui, nangni ang pasalţhaho chêtna lai ram thlir chu ka châk zâwng tak alawm, khawnge thlir ang hmiang,” a ti a. Leikapui lam chu an pan ta a.
Tlangaupa chuan, “Pu Bel, tun tukţhuan mai hian Pi Luti-te Sihzawl zin an tum a, Lal fanu Sangpuii leh a ţhiannu Rovin eng emaw chah an tumin Pi Luti inah an thang mêk a. Thanglura hming pawh an lam rik ka hria,” a ti a. Upa Lalbela chuan, “E...tlangaupa i ti ţha hle zêl e, sepui zawng i hlawh dawn ngei e. Pi Luti chu lo han hmu la. Lal fanuten an thilchah chu han hre vek la, tin, eng mah sawi lo tûrin ti la, hei ţhival hi Pi Luti chu pe ang che, i lo kal leh dawn nia,” a ti a. Tlangaupa pawh chu a chhuak leh ta a.
Pi Luti leh a tupa naupangte chu Sihzawl zin tûr chuan an chhuak hnak hnak a, Tlangaupa chuan kawtchhuahah a lo nghâk a. “Pi Lût, kha in zin dawn em ni? Nichina Lal fanu Sangpuii-ten thu an chah che kha sawi lo tûrin Lalnu Sangpuii nuin a duh che a. A vang chu a fanu hian Lal fapa nei se a duh tlat vang a ni a. Hei ‘ţhival’ a pe che a, a thu i âwih a, eng mah i sawi loh chuan Lalnu ţhian ţha tak mai i ni dawn a ni mai. Lalnu pawhin, ‘Ka kawm ngeih châk zâwng tak a ni,’ a tih che kha,” a han ti a. Pi Lûti chu a lawm hle mai a. Ţhival a neih bâkah Lalnu ţhian han nih a, a duhsakna han dawn chu a chak hle mai a. Chutah tlangaupa chuan, “Pi Lût, Sangpuiite chuan, ‘Lal fapa ka nei dawn a, min rawn theihnghilh tawh ang che,’ tih angreng vêl a ni ang maw an chah che? Hetiang han sawitu nih hi a hrehawm duh hle asin,” a ti a. Pi Lûti chuan, “Chutiang lam ni lo ve, Sangpuiin Thanglura chu lo haw vat tûrin a chah zawk a ni. Min duh ve a nih chuan lo haw vat rawh,’ tih thu zawk a ni,” a ti a. Tlangaupa chuan, “A nih tak chu, a nih tluang takin va kal rawh u. Mahse Lalnu thusawi kha hre reng la, eng mah sawi loh tûr a nih kha aw?” a ti a, a kalsan ta a. Pi Lûtite pitu pawh an kal ve ta hnak hnak a.
Karkhat lai a lo liam leh ta a. Thanglura chu a lo haw thei si lo. Sangpuii leh Rovi pawh an mangang hle a, palaiho lah an la châm tlat mai si. Tuk khat chu Rovi a lo kal a, “Sangpui, nizanah Pi Lûti-te an lo haw a, chanchin tharte a awm tâkin va lêng ang hmiang,” a rawn ti a. Sangpuii nen chuan hmanhmawh takin Pi Lûti in lam an pan phei ta a. Pi Lûti chuan chaw a lo chhûm a, “Ka pi, kan thuchah che kha i va sawi em?” Rovi chuan a ti a. Pi Luti chu a phâwk deuh hra a, mahse a chaw chhum lai chu a chawk leh hauh hauh a, “Ngawiteh Rovi, Sangpui, Thanglura chu ka va hmu hauh lo mai, a ramvak an ti e maw ni,” a ti a. Tichuan beidawng takin an chhuak leh ta a. Hêng thu pawh hi Tlangaupa chuan a lo hre ve zêl a, Lal upa Lalbela chu a hrilh chhawng zêl a,
Zan khat chu thla a êng no nghulh mai a, Sangpuii chu an kawmchar leikapuiah chuan amah chauh a ţhuin an khaw piah ngawte leh zan thla êngte chu a thlir vawng vawng a, “Zanin angte hian Thanglura chu engtin tak awm ang maw? Mite hi a rawn hre ve ang em aw?” a ti vawng vawng a. An pahnih a, an ţhut dun ţhinnate chu a han en a, Thanglura ţhutna ţhinte chu a ruak hiai mai si a, Rovite nen an pathum a an thingphurhho ţuma an hlimziate kha a han ngaihtuah chhuak leh a, a lung a lêng ta êm êm mai a, a bianga mittui luang ngiai maite chu zan thla êng chuan a rawn chhun tle ser ser a. A rilru tihrehawmtu ber chu a lo haw thei si lo, chutih laiin Bunghmun Lal fapa tân an rawn be tlur tlur mai si. Palaiho lah an châm tlat mai si. Engtin nge a tih tâk ang? Thanglura hi haw lo ta reng phei se chu a nute chu han hnial reng a har dawn si. A nu lah chuan, “I chah haw theih loh chuan a duh lo che a ni mai alawm, duh lotu nghah reng eng nge sâwtna?” a ti sek mai si a. Chutia a inngaihtuah lai chuan Rovi a lo leng lût a, “Ka nu, Ka pa, khawnge Sangpuii?” a rawn ti a. Lalnu chuan, “Kawmchar leikapuiah sawn a awm, va inkawm rawh u,” a lo ti a. Tlangaupa pawh a lo lût a, “E...ka pi, vawiin lam ka lo lang lo va, naktûk lamah hna pawimawh thawh tûrte in nei em? In se huangte kha hung ţhat a ţûl tawh em?” a rawn ti lang lang a.
Lalnu chuan, “Tlangaupa nge nge hi chu i beng a var teh e, eng mah tih a ngai lo vang,” a lo ti a. Tlangaupa chuan, “Khawnge Sangpuii te awmna lamah sawn kan awm thlandai zawk teh ang,” tih pahin kawmchar lam a pan phei ta a. Sangpuii hnêna, Rovin naktukah Pu Hranga Sihzawlah a zin dawn a tih lai a va hre hman a. Chutia tlangaupa a lo chhuah tâkah chuan Sangpuii leh Rovi pawh chuan an thusawi lai chu titawpin, titi dang an sawi zawm ta a. Tlangaupa pawh chu thla êng mawiziate chu a rawn sawi ve luam a, a luh pheisan leh ta a. Sangpuii leh Rovi chu rei fe an inkawm hnu chuan Rovi chu a haw ve ta a. Luhkapui thlengin Sangpuii chuan a va thlah a, an inmangţha ta a. Tlangaupa pawh chuan, “Khawnge, Rovite pawh an ţin ta bawk a, ka’n haw ve tawh ang e,” a ti a, a haw ve ta a. Mahse haw tlang lovin Bunghmun palaiho thlenna lam a pan phei leh ta a. Upa Lalbela hnenah chuan a tûka Pu Hranga Sihzawl zintum chanchin chu a hrilh leh ta a.
Upa Bela chuan, “Tlangaupa, i ti lâwmawm hle mai. Khawkhata awm zawng ni ila, ka siam ang che mawle, eng pawh ni se ka se puichhuah tûr che kha hre reng la,” a ti a. “Tak-a-na, Pu Hranga kha ramvah kha a hrât ve hle a ni lo’m ni kha?” a ti a. Tlangaupa chuan, “Hrât ve e a, kah pawh a kâp thei fu a ni. A silai saw a kalna a piangah a pu reng mai a. Lova a fehin a keng a, a zinnaah a keng bawk a,” a ti a. Lalbela chuan, “Chuti chu tlangaupa, lo kal teh,” a ti a, “He fungki hi a chhûngah zèn a khat tlat a, kan khuaa zèn deng thiam ber den a ni a. Pu Hranga chu naktûk a kal hmain pe la, sawi tûr chu i hriat vek kha,” a ti a. Tlangaupa chuan fungki chu a’n en a, a mawi hle mai bawk nen, ama tân tak a duh a. Sepui a la neih ve tûr a han ngaihtuah chuan hlim takin a chhuak leh ta a.
A tûk zing khua a lo var chuan, Sangpuii leh Rovi chu Pu Hranga-te inah chuan an va kal a, Thanglura chu lo haw vat tûrin an va chah leh a. Lal fapa tân a, an rawn biak dan zawng zawng leh Sangpuii nu leh pain Sangpuii an tih dân zawng zawngte kim takin Pu Hranga chu an hrilh vek a. Pu Hranga chu an chah ngun hle hnu chuan ngaih ţha takin Sangpuii leh a ţhiannu chu an hawng leh ta a.
Pu Hranga Sihzawl zin tûr chu iptepui ak puar lahin a silai a rawn pu a, kawtchhuaha tlangaupa lo ding reng chuan, “Pu Hrang, i va inak nasa ţe ţaw ve, kha i inhmeh hle mai. Pasalţhaho hi chu silai in han pu zân mai tluka mawi leh inhmeh hi a awm lo ve,” a ti a. Chutia an khaw tlangaupain pasalţhaho zinga a han chhiar tel chu Pu Hranga chu a lâwm rilru hle mai a. Tlangaupa bawk chuan, “En teh, Pu Hrang, he fungki hi a mawi i ti hle lo maw? Nangni anga pasalţha tân lo chuan han ken ngam chi pawh a ni lo. A chhûngah hian zen ţha lutuk a khat tlat lehnghâl,” a ti a.
Pu Hranga chuan, “A va han nalh tak ve! Khawi lama mi nge ni?” a ti a. Tlangaupa chuan zawi sapin, “A khawi lama mi vak mah a ni law, Pu Hrang, kan Lalpain hei hi Pu Hranga va pe la, ka fanu Sangpuiiten an thuchah che kha Thanglura hrilh lo ang che a ti a nia. I hriat angin Bunghmun Lal fapa tân tûnlai hian Sangpuii an bia a, Thanglura hi inrawlh buai lo se an ti si a, chuvangin tûkina Sangpuiite thuchah che kha va sawi lo la a duh a ni. A duh anga a fanuin Lal fapa a neih chuan an inneih niah Lalpain ‘Ka bulah Pu Hranga chuan chawhlui a kil ve ngei ang,’ a tih che kha,” a ti a.
Chutia Lalpain, ‘Ka bulah chawhlui a kil ve ngei ang,’ a tih chuan Pu Hranga chu a tilâwm hle mai a. Tin, fungki ţial mawi tak mai chu a han en leh a, chutah Pu Hranga chuan, “E, tlangaupa, chutia kan Lalpain a tih chuan eng mah kan sawi ngam nâng! Sangpuiite lahin Thanglura chu lo haw vat tûra hrilh tûrin min duh hle nãin ka sawi lo mai ang e,” a ti a. Tlangaupa chuan, “Pu Hrang, i rin ngam ang maw? Nia, nangni ang pasalţhaho hi chuan dawt hi in sawi hreh hle tak e; a nih dam takin va kal rawh le,” a ti a, a hawsan ta a. Pasalţha hmel hlea inhre chungin Sihzawl lam a pan ta a.
Hemi zân hian Bunghmun palaiho upa Lalbela hovin an lo lêng leh a, Sangpuii nu leh pa chu thu titlu mai tûrin thiam takin an rawn nawr leh a. Sangpuii nu leh pate chuan, “Eng pawh ni se, kar khat hnu vêlah lo lêng leh phawt ula, Sangpuii pawh kan lo be chiang tak tak ang e,” an ti a.
Tichuan, palaiho pawh an haw leh ta a. An haw dawn chuan upa Bela chuan, “Lalpa, kan hlawhtlin hma chu hawn kan tum lo a nia, kan châm zêl dawn a, a ţha lama min chhàn kan beisei. A man tûr lah in tih tih kan inhuam vek si. Sial lah kan Lalpain a ngah lampui a ni a. Thu chhia thu ţha hriat vat kan duh a ni,” a ti a, an ţin ta a.
An hawn hnu chuan Lalpa leh Lalnu chuan an fanu Sangpuii chu an ko va, “Hei le, Mami, palaiho lah an rawn lêng tlut tlut mai si a, i man tûr lah eng zât pawh an inhuam a, Thanglura lah hman kar khân ka chah i ti a, a lo haw si lo, tûn kar lamte hian a lo la haw loh cheu phei chuan, a ngaihsak ve lo che a niang tih ka hlau hle a ni. Eng nge Bunghmun lal fapa chu neih i hreh êm êm a, Lal fapa neih chu a ţha alâwm, nang pawh Lal fanu i ni a, lal leh lal thlah in neih chu a ţha viau lo’m ni?” an ti a.
Sangpuii chuan, “Tûkin khân Pu Hranga kal tûr ka chah leh a, a sawi ngei ang, Thanglura chu tûn kar chuan a lo haw ngei ang,” a ti a. A nu chuan, “I chiang em ni? A lo haw lo mai thei bawk a sin! A va thlenna Sangzuali lah hmel ţha hmingthang a ni a, a pu lah sial ngah, ţhi leh dar ngah ah chuan a tluk an awm lo, keini ang lal pawh hian kan pha lo hle asin.
“Sangzuali nen hian pate inunau mah ni se, an lo induh ru reng thei a, hetianga unau, pate unaute pawh innei an awm fo tho va, Thanglura hi a lo va hlim phian mai thei asin,” a ti a. Chu a nu ţawngkam chuan Sangpuii chu a deng na kher mai. A ni lah tak a, Sangzuali kha a lo zin ţum khân Thanglura nên khân an innêl hle mai tak a. Sangzuali lah kha a piante a nalhin, a hmel ţha si a, rual kawm a thiamin mi hîp thei tak a ni lehnghâl nên! Thanglura pawh hian a rilru a lo pe hle tawh mai thei a ni. Chumi zân chuan Sangpuii pawh a rilru hah nên a mu thei mang lo va. A tûk zing khua a lo var chuan, Rovi a ţhiannute inah a va lêng phei vat a. A hma zâna a nu thusawi zawng zawng leh Sangzuali chu Thanglura hian a lo beisei ru reng mai thei, a tihte chu a hrilh vek a. Mahse Rovi chuan, “Sangpui, chuti lam chu a hlauhthâwn tûr a awm lo vang, Thanglura chu a zin hma lawk pawh khân ka kawm a, mi rilru nghet a ni a, i laka a rilru put dân min hrilh vek a, hlauthâwng rêng rêng suh, Pu Hranga khân a va hmuh chuan, ka thuchahte kha a hrilh ngei ang a, a lo haw vat ang. Ngaih ţha takin lo awm rawh,” a ti a. Tichuan, Sangpuii pawh chu rilru hlim angreng tak chuan a haw leh ta a. A rilruin Rovite ang ţhian ţha leh a mangan rilru buai lai pawha thlamuantu a neite chu a lawm hle a.
Mahse chumi kâr chu a lo ral leh ta mai a. Thanglura chanchin eng mah an la hre ta chuang lo. Pu Hranga an va zawh lahin, “In mi chah ang khân ka hrilh vek kha,” a lo ti sam êt mai si a. Sangpuii rilru chu a buai ta hle mai a, a ţhiannu Rovi pawh a buai ru ve hle mai a. Engati nge Thanglura chu chutia Pu Hranga’n engkim a hrilh pawha a lo hawn loh? Sangpuii nu sawi ang khân Sangzuali nên chuan an lo induh viau te a lo ni tak ang a, a ti rilru ve ta hial a.
Ni khat chu Upa Bela chuan, “Sangpuii nu, ka lo theihnghilh ţêp alâwm le! Kan Lalnu pawhin, ‘Keini pawh hi nalh kan inti ve hle ţhin a, mahse Sangpuii nu chu keiniho lakah chuan chungnung larh a ni,” a ti ţhin che asin. He bengbeh pawh hi ‘keini ai chuan Sangpuii nuin a inhmeh zawk ang,’ a ti a, a rawn thawn che a ni âwm e, hetiang lalnu hmel ţha fanu hi ka fapa tân ka awt êm a, Sangpuii nu pawhin min lo khawngaih se, a fanu chu min neihtir hrâm rawh se,” a tih kha a ti a. Chu thu chuan Sangpuii nu chu a tilâwm hle mai a. An haw dawn chuan, Upa Lalbela chuan, “Tak-a-na, Thanglura hi ka va hmu lo ve, ka ti a, a pu Dengrumate khuaah a lo zin a ni maw? Pu Dengruma tunu Sangzuali lah saw a hmel ţha hle mai lehnghâl a, Thanglura nen hian an inkawp hle a ni maw? Pu Hranga Sihzawl va zin haw khân a sawi teh nual a,” a ti a, an haw ta a.
An chhuah hnu chuan Lalnu chuan Sangpuii chu a ko va, “Chu Sangpui, ka hlauh ang ngei ngei a ni. Ka sawi rêng kha, Pu Hranga Sihzawl zin hawin Thanglura leh Sangzuali inkawp thute a rawn sawi chu. Pate inlam-hnai pawh an innei fo rêng a ni. Sangzuali lah a hmel a lo ţhain an neinung si, Thanglura tân pawh duhawm tak a ni rêng a ni. Ka thu âwih la, Bunghmun palaiho nên chuan rem thu sawi mai ang,” a ti a, a nawr sek mai a. “A rêng rêng thu-ah ‘ka chah chuan a lo haw mai ang,’ i ti a, tûn thlengin a lo haw thei si lo. Thu pawh chah mai a ţha lawm ni Sangpuii pa,” a ti a.
Lalpa chuan. “Hmanhmawh vak a ngai lo ve, Thanglura pawh chu a lo hawn rem lohna pawh a awm a ni thei a, la nghâk phawt ila, khawvel dam chhûng tawi têa duh zãn loh neih hi a hrehawm viau thei bawk a,” a ti a. Sangpuii nu chuan, “Eng pawh ni se, ni li, ni nga bâk chu nghâk tawh lo ila, a ţha ang. Bunghmun palaiho pawh an châm chawt mai a ni a, keini ang fanute chuti taka an duh chuan tihfel mai a ţhain ka hria,” a ti a. Sangpuii chu mutna lam panin a kal ta a.
Sangpuii chu muhil mai thei lovin a let a let mai a, Thanglura hian a lo duh ve tak tak lo em ni ang, eng vanga a chah a chah hnu pawha lo haw lo nge a nih tihte a ngaihtuah a. A nute lah chuan Bunghmun lal fapa neihtir mai chu an rêl tû tû tawh mai si, ani Sangpuii lahin Thanglura lo chu tu mah a duh theih pawh a inring si lo, a rilru chu a hah êm êm mai a. Engtia han tih tûr nge lah a hre si lo, mahse a rilruah chuan a ţhiannu Rovi a lo lang leh a, ani hi a ţhian ţha engkim mai thurûk lehchuang awm lova a hrilh ţhin a ni a, kawngte a dappui thei dah law maw? a ti rilru a. Hemi zân hian Sangpuii chu a muhil tlêm hle mai. Zingah a tho va, a ţhiannu Rovi chu a va hmu a, a hma zâna palaiho lo lèn thute leh a nuin a tih dân zawng zawngte leh Pu Hranga thil rawn sawi tia Pu Bela sawite chu a hrilh vek a, engtia han tih tur nge ni ang an ti a, an buai dûn hle mai a. Nakinah chuan Rovin, “Ngawi rawh Sangpui, ka pite hi kar lehah Sihzawl zinte an sawi a, i va zawt chiang ila, a zin dawn chuan thu kan chah leh dawn nia, hawh i va zawt nghâl ang,” a ti a. Rovi pite inah chuan an lût dûn leh ta a, Rovi chuan, “Ka pi, karleh-ah Sihzawl zin chu i tum nghet ta em?” a ti a. Rovi pi chuan zin chu ka ţûl hle mai a, i piteho pawh ka hmu khât ta a, an ngaihawm nen, va zin chu a ţha hle mai,” a ti a. Sangpuii chu a lâwm hle mai a. “Ka pi, va zin ngei rawh aw, thu kan chah ang che, va sawi ngei ngei ang che,” a ti a. Thu chu an chah ta mawlh mawlh a.
Chumi kâr a lo ral chuan Rovi pi pawh an kawmthlang nu Sihzawla zin duh nên inthurualin zin an tum a. Tukţhuan ei khama kal tûr an nih avangin an insiam lâwk a. Chaw ei kham chuan kal tûrin an insiam a, an chhuak dûn ta a. Lal fanu Sangpuii leh Rovi chuan, Rovi pite ţhian dûn chu kawtchhuah thleng an va thlah a. Sangpuii chuan artui chhum sa pumruk lai Rovi pite chu a rawn pai a, “Kalkawnga in chawhmeh atân,” a ti a. Tin, an thuchah kha Thanglura hrilh ngei ngei tûrin an ti mawlh mawlh a, an inţhen ta a. Rovi leh Sangpuii chu ngaih ţha takin an haw ta a.
Hemi zân bawk hian palai upa Lalbela ho chu an lo lêng leh a, Sangpuii nu chu a bik takin an kar nasa mai a. Ani lah palai lamah a ţang deuh ţo tawh mai nên. Sangpuii chu a ko phei ta a. “Hei le Sangpui, thutlûkna siam a ngai tawh a, engtin nge ni ang?” a nu chuan a lo ti a. Sangpuii chuan Rovi pi an tirh kha a hre reng a, tûn kâr chhûng chuan Thanglura pawh a lo haw tawh ngei ang, a ti rilru a. Tichuan Sangpuii chuan, “Ka nu, eng pawh ni se khaw hrana pasal nei tûr chuan inngaihtuahna hun pawh neih a ngai a, tun kâr hun chu min lo ngai chãng teh u,” a ti a.
A nu chuan, “Chutiang tiang hun a ngai em ni? Zan khatah pawh...” a tih lai chuan Sangpuii pa chuan, “Khaih khaih, Mami nu, kâr khat hnuah lo leng leh ula tih rih mai tur a nih chu, Sangpuii pawh rilru hmin zân lova pasal neih chu nangni pawhin in remti bik na’ng. Inneih pawhin in enkawl tûr a la ni dawn a, a âwm a ni lawm ni?” a ti a. Upa Lalbela chuan han tih zui zêl chi niin a hre lo va, “E, a ni khawp mai, Lalpa thu ang chu a ţha alâwm. Mahse in sawi angin kâr khat hnuah chuan a siruk lain kan rawn thawk tawh dawn a nia aw? Sangpuii nu, a rem ang chu maw?” a han ti hrâm a. Sangpuii nu chuan, “Ni e a, Sangpuii pawhin kâr khat hnuah chuan a rilru pawh a siam fel tawh ang chu,” a ti ve a, tichuan palaiho chu an haw ta a.
Hemi tûk hian upa Lalbela leh a hote chu Bunghmun lam panin an haw ta a. Mahse hemi kar tawp lam hian an Lal fapa hovin an lo thawk leh rup a. An lo thlen zân chuan an Lal fapa hovin upa Bela-teho chu an lo lêng a. An Lal fapa hi tlangval lian thelh thawlh a ni a, a han hawiher vel chu chapo leh induh tih hi a hriat hluah hluah mai a, Sangpuii nêna an han inkawm pawh chu an darbu neih zat leh an darkhuang lenzia, an sial tamzia te chu a tîti duh zâwng a ni a. Lal fapa chuan Sangpuii hnenah chuan, “Tak- ana, kan upa khân hmeithai fapa ngai zâwng hlein a sawi che a, eng ang mi nge a nih le? A rêng rêng thuah nangni ang Lal fanu tân te chuan michhe daikil kâra mi hmeithai fate chu a en pawh en duh tûr em ni?” a han ti deuh salh a.
Sangpuii chuan, “Mi hi an retheihna vang mai emaw, hmeithai fa an nihna avang maiin ka en hniam ve ngai lo. Mi eng ang nge an nih, an rilru a puitling em tih lam a ni ka en ţhin ni. Tûna i deu êm êm pawh chu thahrui chak lamah emaw, hnathawh lamah emaw, huaisenah emaw te, ram lamah te i tluk lo thei tho asin, michhe daikil kâra mi pawh ni se!” a han ti ve ta sak mai a. Bunghmun Lal fapa chu a tho nalh mai a, a mitmengah chuan a thinrim tih a hriat hle a, Sangpuii hnenah chuan, “Vawiin lam kan hah bawk a, kan mu tâ’ng e, kan la inkawm leh dawn nia,” a ti a, an inmangţha ta a. Sangpuii pawhin luhkapui thleng a va thlah hlawm a.
An hawn pah chuan Lal fapa chuan, “Pu Bel, Sangpuii hi ka nei ngei tûr a ni. Zanina min han tih dân kha ka duh lo tawp mai, ka neih hun chu a châk lo vang. Kan darkhuang pahnih i duh zawk zawk khi i nei ang, min hlawhtlinpui chuan,” a ti sauh sauh mai a.
Rovi pite Sihzawl zin ve thung chu an khua leh Sihzawl inkar vel aţang khân Rovi pi chu a khua a sik deuh ser ser mai a, khua an han thlen dawn hnaih phei chuan, Rovi pi chu a chau hle tawh mai a, a khawsik pawh chu a sang tawlh tawlh mai lehnghâl a, an kawmthlang nu chuan a phurte a chhawk hnu pawhin a kal chak peih lo va, khua an han lût a, a unaunute in an han lût chu a chau lutuk a, a mu thlawp mai a, an buaipui ţan chu a ni ta mai a. Biak pawh biak theih lohin a awm ta a. Mikhual damlo an awm tih thawmte a han hriat chuan Thanglura chuan tu nge ni dawn le, a ti a, a va en chuan Rovi pi a lo ni reng mai. Zanhnih lai an tlaivar hnu chuan ţhat lam a lo pan ta hret hret a, Zualko tirh mai an tum pawh an ţhulh leh ta a.
Kar khat a lo ral chuan Rovi pi pawh a lo ţha chhuak leh ta a. Sangpuii leh Roviten an thuchah kha a hre chhuak leh ta a, “E heu, ka lo damlo rei deuh a ni, ka lo mang nghilh ţhelh alâwm le, khawnge Thanglura ka va hmu vat teh ang,” a ti a. Lal upa Dengruma-te in lam a pan phei a. Mahse Thanglura chu zan riaka ramvak tûrin a lo chhuak daih mai a. Rovi pi chuan pawi a ti hle mai a, a haw phei leh ta a.
Rovi piin Thanglura va hmuh a tum aţanga ni thum ni chuan Thanglura ramvâk pawh a lo haw a, sanghal a rawn kâp a, chumi zân zanriah ei kham chuan Sangzuali chuan, “Taka-na Thanglur, ka lo theihnghilh ţhelh alawm le, Rovi pi khân rawn hmuh che a tum a, mahse i lo awm si lo va, pawi a ti khawp mai,” a ti a. Thanglura chuan, “Eng thu lam nge ni dawn le? Ka nu te, ka pi te lam chanchin em ni ang aw? Va hmuh ka va duh ve,” a ti a. Tichuan Sangzuali nên chuan Rovi pi thlen in lam chu an pan phei dûn ta a.
A thlenin nu chuan, “‘Thanglura chu ka hmu duh asin mawle,’ a ti tak asin, in veng lamah haw vat a ţûl thu te a sawi a niin ka hria,” a ti a. Thanglura chu a buai rilru ta hle mai a. Eng thu tak nge ni ang, Rovi piin min hrilh duh chu aw? Ka nute lam a nih loh vêk chuan Sangpuii lam a ni ang, hawn vat a ţûl a nih chu a ti rilru a. Tichuan, Sangzuali nên chuan an haw phei dûn leh ta a. Thanglura chuan, “Sangzual, ka châm rei ta bawk a, ka nuten min ngaihtuah tawh pawh a ni mai thei a, haw zai rel ve tawh mai ila a ţha ang, ka pu pawh ka hrilh ang a, naktuk lam chu hawn mai a ţhain ka hria,” a ti a. Sangzuali chu a ngui sawt mai a, Thanglura haw tûr chu a huphurh hle mai a. Mahse han dan chi chu a ni si lo, “I haw chuan a khawharthlâk duh âwm mang e, mahse, han ui beh chi lah i ni si lo va. Mikhualpa, ka unaupa chu ni lo la, ka zui haw ve daih ang che maw le!” fiamthu ti tak deuhin a ti a.
Thanglura leh Sangzuali hi an inkâwm ngeihin an inngai tawn fu rêng a, hetia an titi phei bawrh bawrh lai hian in an lo thleng dêr mai a. Thanglura pawhin a pu Dengruma chu a haw duh thute chu a hrilh nghâl a. A pu chuan, “E ni e, ka tupa, chutia haw te i duh chuan va haw phawt mai rawh, hei i tumpang kah pawh sumhmunah i pa Tumpang kan tarna bulah kan tar a, a intiat hmel hle mai. Dam takin va haw la, i lo zin leh vat dawn nia. In lo pêm phei duh malêk si a, he lamah lo awm phei ula ka ti asin mawle, i bulah chuan awm ila, sa pawh kan nghei awm si lo va,” a ti nuah nuah a.

[Ngaia]

BUNG 12
Sangpuiin Pasal a Nei

A tûk khua a lo var chuan Thanglura pawh haw tûrin a insiam a. A pu Dengruma’n a sa kah lawm nan a sial talh chu a sa ţhen chu an rêp a, chûngte chu Lura hawn tûrin Sangzuali chuan a siamsak a. Sangzuali chu a hlim lo hle mai a, Lura haw tûr hian a rilru a khawih hle mai a. Mahse a hmelah chuan tih-lan loh hrâm a tum a.
Tûk\huan ei kham chuan, Thanglura chuan a pu te, a pi te, a pa Rova te, Sangzuali nauteho te chu a han chibai dan dan a, haw tûrin a in-ak chhuak ta a. Sangzuali chuan kawtchhuah thleng a va thlah a. Sangzuali chuan, “Thanglur, lo zin leh vat rawh aw, i ngaihawm dawn hle mai,” a ti a, an inţhen ta a. Sangzuali chuan Thanglura liam hma chu a thlir zui vawng vawng a, Thanglura liam tak hnu chuan inlam panin a haw phei ve ta hnang hnang a.
Thanglura chu a kal chak hle mai a. An khua Herhzawl chu chawfâk hun hmain a rawn thleng a. A nu chu thing phurin a lo chhuak a, a pi a lo awm a. Thanglura lo lût a han hmuh chuan, “E khai, Lurte i lo thleng a ni maw? I thang rei bawk a, i nu nen kan lo ngai viau che asin. Kha eng sa rêp nge i rawn hawn?” a lo ti chûl a. Thanglura chuan tumpang a kah thu leh a pu Dengruma’n ram lama thangchhuahna tûr sa a kah kim avanga sechala a aihsak thu leh a sa rêp hawn pawh tumpang sa rêp a nih thute a han hrilh zung zung a. A pi chuan, “Thangchhuahpa i lo ni reng tawh zuk nia!” a ti a. Thanglura pawh a hlim hle mai a, A pa thangchhuah diar han khim hlân chu a nghakhlel fo ţhin rêng a ni. Chutih lai chuan Sangpuii ţhiannu Rovi a lo lût a, a rawn phâwk hle mai a, “Thanglur, i pute khua a i va zin chu i va rei êm êm ve? Engati nge ni? Lo kal teh pawnah ka be lawk duh che,” a rawn ti a. Thanglura chuan Rovi chu pawnah a zui chhuak ta a. Rovi chuan, “Thanglur, Sangpuii chanchin hi i lo hria em?” a ti a. Thanglura chuan, “An eng chanchin maw?” a ti a.
Rovi chuan, “E, eng mah i hre lo tak tak em ni? Sangpuii chu pasal nei turin nimin khan kan thlah liam tawh. Bunghmun Lal fapa nen an innei dawn. Sangpuii hrehawm tihzia leh khawngaih- thlâkzia kha! A ţap reng hi a ni ringawt mai. Nang lah chu vawi thum lai kan chah che a, i lo haw thei si lo. I ngeiawm êm mai, Sangpuii rilru i lo la laklawh tawh si a, Sangpuii lahin a rilru a thlâk mai thei si lo, mahse i lo hawng duh bawk si lo a, a nute hnial ngaihna awm ta hek lo. Bunghmun Lal fapa nei tûrin nimin khân an chhuak ta a nih kha! A kal dawnin ‘diar’ nalh deuh mai min pe a, ‘He diar hi Thanglura ka hriat ve reng nân lo pe ang che,’ min ti a, ţap zawih zawihin kan inţhen ta a ni. Hei diar chu la rawh,” a ti a, a pe ta a.
Thanglura chuan mit deuh sulhin a inhria a, a ngaih êm êm Sangpuii chuan khaw dangah khiangawiin mual a lo liamsan ta si! Vawi khat tal han hmuh leh a châk êm êm mai a, mahse mi nupui a lo ni dawn ta si! Sawi tûr pawh a hre lo, a bîng mup mup ringawt mai a ni.
Rovi chuan, “A rêng rêng thu-ah Thanglur, Pi Lûti kan rawn chah a, lo hrilh lo che pawh ni se Pu Hranga ka rawn chah leh a, ani pawhin, ‘min chah angin ka hrilh,’ a ti si a, engati nge i lo hawn mai loh?” tiin a han chhuah chhal leh a. Thanglura chu a ding kun reng mai a. A rawn dâk chhuak leh a, “Rovi, Pu Hranga’n eng mah min hrilh lo rêng rêng; tin, Pi Lûti pawh ka hmu a, eng emaw sawi tum ang chuan an âng ziau va, mahse eng mah a sawi lo!” a ti ta mai a.
Rovi chuan, “E heu, kan kârah hêm thlâk an awm a nih chu, kan mi rawn chah pawh ‘Thu kengtu rinawm lo’ an lo nih vek chu! Sangpuii chu ka va han khawngaih tak êm! Tunah i hmel ka han hmuh hian dawt i sawi lo tih ka hre mai, Pi Luti leh Pu Hranga chu ka va chhuahchhàl rua êm!” a ti a, a kal ta nalh mai a.
Pi Lûti-te in a va thlen chuan Rovi chuan, “Ka pi, Sangpuii nêna kan thu chah che kha engah nge i sawi loh?” a va ti ta mai a. “En rawh nangmahni vangin Sangpuii pawh khaw hranah ţap chungin pasal nei tûrin a kal tâk kha. I chungah Sangpuii chu a ţhat ţhin teh lul nên!” a ti a. Pi Luti chuan, “A ni tak maw, mahse tlangaupa khân kawtchhuahah min lo nghâk a, ‘lalnuin eng mah sawi suh a ti che,’ a rawn tih vangin ka sawi lo a nih kha,” a ti a. Rovi chu lungni lo takin a kal leh ta a.
Pu Hrangate in lam a zuk thlen chuan Pu Hranga pawhin a Fungki a lo nawt tle sauh sauh a. Rovi chuan, “Pu Hrang, Sangpuii nêna thu kan chah che kha Thanglura i hrilh meuh maw?” a ti a, a en ta ran mai a. Pu Hranga chu a riat nawi ta hle mai a, Rovi chuan, “Pu Hrang, nangmahni vangin Sangpuii pawhin ţap chungin kan khua a chhuahsan tâk kha. In lo mak hle mai. Sangpuii rilru chang pawh ni lovin, Thanglura rilru pawh in tina hle a ni. Thanglura hi thinrim duh phei se, in tuar dawn em ni?” a ti ta mai a. Pu Hranga chu a zâm ta hle mai a, “A ni tak a, Thanglura hi a pa ang maia chak leh huaisen pasalţha a ni si a, a thin a rim vaih chuan kan che lo vang le,” a ti rilru a. Mahse Rovi chuan, “Pu Hrang, ka ti mai pawh a, Thanglura chu chutianga phuba la mi a ni lo, engtin mah a ti lo vang che. Mahse eng nge i hrilh loh chhan, thu kan chah ngun che nen, min han hrilh teh,” a ti a.
Pu Hranga chuan, “Tlangaupa a lo kal a, ‘Lalpain eng mah Thanglura chu va hrilh suh. Sangpuii te thuchah kha i sawi loh chuan he fungki hi ka pe ang che a ti a,’ a rawn ti a, Lalpa berin chutia a tih chuan ka sawi ta lo mai,” a ti a.
Rovi chuan, “Kan tlangaupa chu a inrawlh buai hle mai maw! An palai hotupa Lalbela nen khân an inkawp riau ka ti rêng a ni. Kha upa lah kha a fin kherek hmel riau rêng a, a nih a ni zo tawh a, mahse nangmahni vangin Sangpuii pawhin ţap chungin khua a chhuahsan a. Pi Luti nên hi chuan in nuamsa bik vak lo mai thei a ni. Khuanu malsawmna pawh dawn a har viau ta ve ang,” a ti a. A chhuahsan ta a.
Thanglura chuan Sangpuii lo awm ta lo mai chu a tuar hle mai a, Sangpuii nên khân a zin haw lamah chuan inneih maite kha an rawt dûn kha a ni a, mahse khaw dangah pasal a lo neihsan ta mai si a. Thanglura chu zawlbuk lam pawha riak phei lovin, an inah chuan ni thum zet a tawm a. A chaw ei tha pawh a tho lo va, a nu lah chuan a ngaihtuah hle mai a. Artuite a han chhumsak pawhin ei châkna a nei hek lo. A tawpah zawng Thanglura chuan, “Ka nu khawi maw ka pa thangchhuah diar ţial kha min han pe teh, ka khim ve thei tawh alawm,” a ti a. Chutia rilru dang a rawn pu ta chu Thanglura nu leh a pi chu an lawm hle mai a. Rang takin a nu chuan thûla a diar ţial dah chu a rawn phawrh a, “Kha Lurte, han khim teh le, hemi khim ngei hian han ramvak la, i inhmeh dawn êm mai. A ni rêng e, Sangpuii Lal fanu ringawt ngaihtuah a kun reng ai chuan han ramvak harh la a ţha ang,” a ti a.
Thanglura chuan a pa diarţial chu a han khim a, zanriak buhfai nên, a silai, a pa ta hlui ngei mai pu zân chung chuan ramngaw lam panin a liam ta vang vang mai a. A rilrua Sangpuii theihnghilh chu a tum ber a ni a, tichuan ngawdur kar leh lui dungte zawhin lungpui chungahte a han per kai thauh thauh a. Hmana a fanna ramte chu a han fang nawn leh a. Ramngaw thelh hun mai hnuaia a han kal vel chu hmuhnawm thamin a zeiin, a zuan zãng a. A diar ţial khim chuan a ti-pà êm êm bawk a.
Hetia a han vahna lamah hian nghalrual hnu a hmu ta a. A lo thar hle mai a, chhui zai a rêl ta a, mahse rei a la chhui hma chuan keipui in a lo tlâk khalh ngut mai a. Hnahchhawl a lo awm leh ta nghâl a. Thanglura chuan, “E heu, pasalţha leh pasalţha kan intawng dawn a ni maw! Inrin ve a ngai dawn a nih hi,” a ti a. A han chhui leh deuh chu a hma lam sir deuh mai hian a lo zuan ţêp tawh mai a, Thanglura chuan, “E...kan intawng ta maw, ka inring e, han che hmasa teh le,” a han ti a. Keipui chuan a ţawng hria ni âwm takin a rawn zuan nghâl a, chu keipui rawn zuan rual chiah chuan Thanglura silai chu a puak nghâl ţhuai a. Keipui chu a tla hlawm tawp mai a. A chaldárah tak a lo verh siah mai a. Thanglura chuan chu sakei chu a han bel chiang a, a lo hrawl hle mai a, chutia a en reng lai chuan nui ri hawr hawr a hre leh ta a.
A han hawi chuan Lasi nula hmelţha êm êm mai Khuavelchhingi a lo ni reng mai a, “Thanglur, i va han che mawi ve, i ţuan ţhat dân leh zei dân chu ka u-in, i pa a sawi ang chiah a ni. Kha i pa diar ţial pawh i khim thei ta a, ka lawmpui hle mai che. Lo kal rawh, kan awmna pûk lamah lo chho ve rawh, riahna pawh nuam deuh a awm a nia,” a rawn ti a. Tichuan, Thanglura chuan sakei lu chu a tan zawh chuan sakei lu khai chungin Lasi nula chu a zui chho ta a. Khâm bakbarêk nia a hriatah chuan an chho a ni si a, kawng zau deuh nuam deuhah an kal tlat si a. Mak a ti hle mai a, pûk an han thlen chuan Lasi nula dang pahnih an lo awm ve reng a, “Kan inhmu leh ta maw, hei chawei pawh kan peih a ni tawh mai, \hu rawh, zânin chu sakhi sa kan hmeh dawn a nia,” an lo ti a. Tûn hma a, a lo hmuh fo an ni bawk a, Thanglura pawh chuan nêl takin a kâwm ve bawrh bawrh mai a.
Zanriah ei kham chuan Lasi nula pahnihte chuan, “Kalna tûr kan nei a, ti khan kan hotunu nên khân lo inkawm rawh u,” an ti a, an chhuahsan ta a. He Lasi tleirawl tê ang maia lang, hmel ţha tak hi Lasi Lalnu Chawngtinleri nau a ni a. Khaw thlang lam ram enkawl tûra a u rawn tirh a ni a. Hetia Thanglura leh Lasi nula Khuavelchhingi inkawm hi an hlim dûn kher mai a, an titî bawrh bawrh mai a. Lasi nula chuan, “Thanglur, kan hnenah awm hlen ta mai che! I nu te, i pi te chu kan pui reng thei tho va, Ro awmna pawh kan hria asin, lungmawi tam tak leh ţhi leh dar awmna, chungte pawh chu kan la ang a, i nute kan pe ang a, kan pahnih a, kan awm dun chuan a hlimawm dâwn asin, heng lai ram zawng zawnga sa lah hi i duh duh i kâp thei bawk ang a, hnathawh a ngai dawn si lo,” a ti a.
Thanglura’n a chhân hmain Lasi nula chuan, “Ti rawh, ro awmna ka sawiah chuan ka hruai ang che, i en duh lo’m ni?” a ti a. Pûk pawn lamah chuan a hruai chhuak ta a. Zân boruak chu a thiang nuam hle mai a, boruak a vawt raih mai a. Thanglura chuan “Khawi lai ramah nge ni i ro sawi chu a awm?” a ti a. Lasi nula chuan, “|awi tlang bul lawkah a ni a, kal rawh kal ang,” tih pahin a kãwngah a rawn kuah a, an thlâwk kâng ta delh delh mai a.
Khawchhak lam ram panin an chho ta a. Zân arsi êng sût maite leh zân boruak thiang fiah kûlh kârah chuan |awi tlang a lo lang ta ruih mai a. Chutah Lasi nula chuan Ţawi tlang bulţhut lampangah a thlawh chhukpui ta a, lui luang dem dem pawh an zuk hmu a. Tui khawhthla lût pawh a ri tawpna hriat phâk a ni lo va, a thûk dân pawh Thanglura hian a hre pha lo. Tichuan a luhpui ta vawn vawn mai a. A thim thla mup mai a, mahse rei vak lovah chuan Lasi nula chuan a han herpui hret a, pûk zau deuh maiah chuan an han ţum ta a. Thui vak lo an han kal chuan a lo êng ta sût mai a, chu lai hmun lo êng sût mai an han hnaih chuan mi an lo awm sup sup mai a, Lasi nula rualte leh mipa, a ţhen chu tê bîng tak tak, hang tak tak leh lukir bip bepte an lo tam mai a. Khuavelchhingin Thanglura a rawn hruai chu an lo hmu duh hle a.
Mahse Khuavelchhingi chu an lo hre hle a, zah pawh an lo zah hle mai a. Khuavelchhingi, Lasi nula chuan mi ţhenkhat chu a han be zauh zauh a, pûk kil lamah chuan Thanglura chu a hruai phei ta zêl a. An kal pah chuan Thanglura chuan pûk lung bangte chu a han en chiang a, a lo êng pup vek mai a lo ni a. Lasi nula chuan, “Heng lung bangte hi lungmawi vek an nih hi. Tûnah chuan a hmanna in hre lo vang. Mahse nakinah chuan a hlutzia in thlahte ho chuan an la hria ang. Khawvel ram dangah chuan an ngaihlu hle asin. Mahse nangni tân chuan a hlutna a la tam lo va. Ţhi leh dar in ngaihlu zawk a. En teh, hei ţhi leh dâr chu a tam asin,” a ti a. A han kawhhmuh mai chu Thanglura chu a phu zawk mai a. Darbu te, darmang te leh darkhuang te chu a lo intiang el ul mai a. Khuavelchhingi chuan, “Sawng nulaho sawn i diar khim kha an la hre reng a nih saw, i pa khim lai |ãn khawpuiah an lo hmu tawh a ni,” a ti a. Thanglura ngaihtuahna chu a kal thui hle mai a, a pa khân a lo va han fang zauvin hmelhriat a lo va ngah âwm ve,” a ti rilru nauh nauh a. He mi zân hian he lai pûkah hian an riak ve ta a.
A tûk khua a lo var chuan, Lasi nula chuan, “Ti rawh, Thanglur, |awi khawpui ka fanpui ang che, ram chin hriat zau hi nakinah i la ţangkaipui mai thei a nia,” a ti a; a kãwngah chuan a dawm leh a, chu lungkhi kakah chuan a chhohpui leh ta vawng vawng mai a. Tichuan Ţawi tlangah chuan a han ţumpui leh a, a ram chu a lo durin a lo chhah êm êm mai a. Lasi nula chuan ralkhat hla taka khuate chu a kawhhmuh a. A khâm chu a bungin a mam pur vek a, hruizên zawm fe loh chuan a mawng pawh zuk thlen mai chi a ni lo. Pûk a lo tam hle lehnghâl a, mi 50 leng leh 100 rual leng zet zet pawh a lo tam mai. Hmun dang dangah a han fan kual hnu chuan an kir leh ta a. Khuarkhurum thûk deuhah bawk chuan an lût leh ta a. He lai a\ang hian an bul vêla thil thleng an hmu vek thei tlat mai a. An pûk chhûnga lung bang tle vur mai aţang chuan hmun tin a hmuh theih tlat mai a. Lasi nula chuan Sihzawl khua leh i pute i hmu duh em tih pahin lungbanga thil lo lawr chu a han pawt a, Sihzawl khua chu a lo lang ta mai a. Thanglura chuan mak a ti êm êm mai a. A pu Dengruma an tualzawla a vei thoh thoh lai te leh a unaunu Sangzuali lunglêng âwm taka kawmchar leikapuia ram lam thlira a ding vang vangte a va hmu a, mak a ti kher mai.
A makti phâwk vêl chu Lasi nula chuan a rawn nuih var var a. Thanglura chuan, “A nih kan khua Herhzawl a hmuh theih em?” a ti a. Lasi nula chuan, “Theih e, mahse en lo mai rawh, chuti lo zawng kan inţhen a ţûl dawn si a, kan in\hen chuan ka lung a lêng dawn em a sin, min khawngaih ve lawm ni,” a ti a. A lungngaih hmèl ta hle mai a. Thanglura chuan, “A nih kan khua chu kan en lo mai anga ni mai alâwm,” a han tih chuan Lasi nula chu a lo hlim leh ta a. Hlim taka inkâwmin he pûkah hian kar hnih zet an châm a. An châm chhûng hian ei tûr an hnianghnar hle a. Sanghal sa leh sakhi sa an ei tam pawl a ni a. Kar hnih a lo ral chuan an chhuahsan tâk pûk lamah khân kir leh an rawt ta a. An kir leh hma chuan Thanglura chuan Lasi nula hnenah chuan, “Kan khua min hmuhtir rawh, ka nu te, ka pi teho pawh an chanchin ka hre duh a ni,” a ti ta tlat mai a.
Lasi nula chu a ngui ta raih mai a. “Thanglur, ka hmuhtir ang che ang a, mahse kan inţhen dawn ta a nih hi, in khua i hmuh rual rualin min theihnghilh dawn si a, ka ngai dawn hle mai che a. Lungte pawh a lêng lawk e, mahse Thanglur, in veng i thlen hunah pawh hlim taka i awm hunah pawh Thlahleinga zan apiangin min rawn hre ve ţhin ang che. Kei pawhin ka rawn thlir ve thin ang che, chu chu kei chuan ka chan tawk a ni tawh mai dawn a, khawhar takin hêng kan bul vêl tlang lian pui pui leh ramngaw karah hian hun ka lo hmang leh dawn ta a nih hi. Tuk loh ram daia khawhar taka awm hi ka chan tawk a lo ni tawh dawn a nih hi,” a ti a.
Pûk banga thil lo lawr chu a han pawh leh chuan an khua Herhzawl chu a lo lang ta uar mai a. A nu te, a pi te pawh dam takin a hmu a, chutah a phu zawk ta mai! Rovi leh Sangpuii chu Lalin tual zawlah kal dûn rial rial laia va hmu ta! Sangpuii a ngaihna zawng zawng a lo tho leh ta, theihnghilh rual a lo ni lo, mahse a han ngaihtuah nawn leh a, pasal a nei tawh si, a hlimna chu a chuai leh ta rawih mai. Chutia a in ngaihtuah mûk hle lai chuan Lasi nula chuan, “Ti rawh le, kan pûk kalsan tâkah khân i kir leh tawh ang aw,” a rawn ti a, a kãwngah a rawn kuah a, an awmna pûk aţang chuan an chho leh ta vawn vawn mai a.
Pûk keh kar aţanga an rawn chhuah chuan khawthlang lam an pan thla leh ta a. Pûk an zuk thlen chuan Lasi nula pahnihte chu an lo awm a. Mahse an ţhiannu hmêl ngui riai an hmuh chuan an nui pawh chu an tawp chawt a. Eng mah sawi lo chuan pûk tawp lamah chuan Lasi nula Khuavelchhingi chu a ţhu kun reng mai a. Lasi nula dang pahnihte chuan Thanglura mutna te an siamsak a, an muttir ta a.
Thanglura mut hnu chuan Khuavelchhingi chu a lo kal phei a, a ţhiante hnenah chuan, “Thanglura hi an vengah naktuk hian hawn a tum a, ka ngai dawn êm mai, kan inhmu leh khât dawn tawh si a, a kal lai hmuh pawh ka hreh a ni. Lo thlah liam mai ula, ka awm loh hi chhuanlam min lo siamsak mai dawn nia,” a ti a. A kal chhuah hma chuan Thanglura chu chiang êm êmin a han en a, Lasi nula chuan hmel ţha a ti êm êm mai a, mahse tûn ang hi chuan an inkawm dawn tawh lo tih a hria a, an ram lo fan dun zawng zawngte a han ngaihtuah chuan a lunglènthlâk a ti êm êm mai a, a mittui te a lo tla ta hial a. Thanglura muhil hmaiah chuan a mittui chu a far a, chu chu a sam seihniang mai chuan dim têin a zuk hru a, ngawi rengin pûk aţang chuan a chhuak ta a. A chhuak tûr chu a ţhiante pahnih chuan an enzui vawng vawng a. An ţhiannu chu an khawngaih hle mai a.
Zingkhua a lo var chuan, Thanglura chu haw tûrin a insiam a, “Khaw’nge in \hiannu kha?” tiin a han zawt a. Anni chuan, “Kal lawkna tûr a nei a, i lo kal hman pawhin ‘min lo mangţha kêp rawh u,’ a tih kha maw le. I hmanhmawh chuan sakhi kan kahtir ang che, in khaw dai lawk an,” an ti a, an inmangţha liam ta a.
Thanglura chu an khawlam panin a haw ta vang vang mai a. Sa kah lam pawh a ngaihtuah lo. Sangpuii ringawt a ngaihtuah a, mahse, a han dawn thui deuh zêl chuan a ping hle mai bawk si a. Mi nu a ni tawh si a, heti khawpa Sangpuii a lo ngai mai te hi amah pawh a inhaw rum rum a.