PASALṬHA HRANGKAPA BY Nghaka Lianpui 1-13

[Ngaia]

pasaltha.jpg (25.37 KiB) Viewed 15849 times

PASALṬHA HRANGKAPA
Ziaktu Nghaka Lianpui.

Bung 1- na

Thlasik boruak chu kum dang zawng aiin a vawt zawk emaw tih tûr a ni a; chhûm vâr chhah tak mai hian tlâng leh mual tin mai chu a bawh khat chûk a, sava chiar nak nak leh rengchal hram rál rál ri chu ram hnuai hmun tinah hriat tûr a awm bawk a.

Lal Sairenga khua Mauzawl hi in zahnih dawn lai an ni a, a khaw thleng hi a nuamin khâm chawi khua an ni bawk a zo thlifim a thaw heuh heuh reng mai a ni. A mi cheng hi an inlungrual êm êm a, hmeithai leh pachhiate chu awm ve bawk mah se, chhawmdawl an ngaihna apiangah an inpui tlâng dial dial ṭhin. Chutiang a nih vâng te pawh a ni mahna, buh leh bâlah hian hâwp khawp han thar lo hi chu an awm ngai meuh lo.

Mauzawl khua chuan buh seng an zo tawh a, an buh tharte leh an thlai thar neih ang ang pawh in lamah an inthiar zo vek tawh a, mi tin mai chu an hlim a; nula, tlangval, pitar, putar leh naupang chénin pâwltlâk awllén hun chu nuam an ti tlâng hle a ni. A bik takin chûng hun chu nula leh tlangvalte tân phei chuan a nawm dan a danglam ṭhin hle.

Chutia mi tinin mahni seh seh muala hlim taka hun an hman mêk lai chuan, tuikhur vêng râp in la thar deuh tak, lian lêm lo tak chhung aṭang chuan nu pakhat nau vei chu a khât tawkin a rawn rum leh kâwk kâwk ṭhin a. Hrangcheuva leh a nupui Sawihliri hi kum lamah pawh la upa lo tak an ni a, an fa pakhatna an han hring tûr pawh hi an lawmna leh zâmna chu a inzat viau ta ve ang.

Zan khaw thim tur inṭham vêl chu a vawt vîn tûk mai a, hemi zan hi thlabial zân a ni lo na chungin thla chu a êng êm êm lawi si. Chu zân khaw vawh dan êm êm chu lal in leh zawlbûk lam titi a tling hial reng a ni. Zanlai ar chu an rawn khuang àl ál a, chutih lai chuan Sawihliri nau vei paw'n a vawrtawp a lo thleng ve mêk bawk a, harsa ti tak leh thlanin a bual huh zûih khawpa sán a han pêk leh meuh chuan, fapa duhawm tak chu a rawn hring chhuak ve ta hlawl mai.

Zan boruak thiang tak hnuaiah chuan nausen chu a aw râwl tawp tawp chuan a rawn ṭap ve ta ngak ngak mai a, Mauzawl khaw naupang piang tawh azawngah chuan a la lian ber hial âwm asin.Tichuan, Hrangcheuva pa chuan a tupa hmuh hmasak ber chu a han pawm a, "Taite, nang hi chuan i pa hi chu rawn chhûn ve suh ang che aw, i pa i chhun zawngin sa in hmeh khât lutuk ang. Kan khaw innghahna pasalṭha leh kan chhungkaw sa barhtu ber tûr a nih hi," a han ti a. Chu in chhung chu lawm avângin an nui deuh dar dar hlawm a. Hrangcheuva pa chuan a tupa hming atân chuan a hming leh a pa hming chawiin 'Hrangkapa' tih chu a sa ta a.

Hrangcheuva hi pasalṭha tia han sawi tûr a ni lo va, chhungkaw khawsa thei tak aṭanga sei lian a ni hek lo; mahse, rawlthar a nih chhoh aṭang tawha mi tlawmngaia sawi a ni ṭhin a, pasalṭha tam takin an ngaihzáwn rawn leh mitmei pawh vawi tam tak an lo hmuh fô tawh, an khaw nula hmelṭha Sawihliri pawh nupuia nei thei ngat kha a ni.

Mauzawl khua chuan a vanglai hun a hmang chho mêk a, an ram bawh a ṭha a, lâwi lên a náwm bawk avâng hian pêm lut tawk pawh an awm deuh reng nghe nghe a. Lal Sairenga hi sailo lal tuchhuan thlah kal zel, lal Ngursailova fapa pathumte zînga a mi lâi niin, a pa Ngursailova hnen aṭanga mual hran kîla a inlak hranna pawh ṭhang khat lian zet chu a lo ni ve ta reng mai.

Hun leh nî a liam a, Hrangcheuvate chhungkua pawh an khawsak a ziaawm chho ve zel a. Upa-in thing delh loh lung delh loh tia an lo sawi chu thleng dik chho zelin, Hrangkapa pawh rawn lêikâng chho ve zel a, tunah phei chuan thingnawi fawm rual a rawn ni chho ve der tawh a. Hrangkapa chu mi ze zawi tak; ṭawng tam lem lo, ṭhiante infiam pawh kil khat aṭangin a lo thlir reng ṭhin a, a naupan zual deuh lai phei chuan a nu leh pa pawh an fapa mize mak tak avâng chuan an mangang hman hial a ni. Chutiang mizia chu nei mah se ṭhian erawh a ngaina êm êm thung a, an kiang vela lo tap nilen mai mai chang pawh a nei fo ṭhin.

Vahsán lak a lo hun chuan Hrangkapa paw'n a pa hnung a zui ve dat dat ṭhin a, sava veh leh ram lama han chet tlat vel chu a nuam tih ber a ni. Hrangkapa chu la naupang viau e ti lo chuan sairawkherh perh hi a thiam êm êm mai a, sava leh thehlei tih vel hi chu a pa lo vahna kiang velah ringawt pawh, a pute chhungkua nena an tlai hi chu a lo ngah hman deuh ziah ṭhin.

Hrangcheuva chuan a fapa che tla vel chu hmuhnawm a ti ṭhin hle a, a châng phei hi chuan a lo thlir leh dauh dauh zel ṭhin. Amah ang lo taka ram lam a han ngaina hrim hrim leh, sairawkherh a hmang thiam em em mai te chu a lâwm tawk a tling ve viau a ni. Hrangkapa'na sahmim ip puar laha sava a rawn hawn châng phei hi chuan a nu Sawihliri hi a lo ri deuh chûl zel a, nu leh pa aṭanga ram lama chhuan tur awm lo chhungku an ni bawk a, an lawm thiam em em mai a ni.

Hrangkapa chu mite aîa han chungnunna êm êm sawi tûr a awm lo va, mi bîk nihna lah a nei hek lo. Mi pawisawi ngai lo a nihna leh ṭawng tui tam lo a nih avâng chuan mite ngainat erawh a hlawh phah viau mai. A mize mak ve deuhna pakhat chu, ṭhian kawm duh loh leh kawm theih loh a nei ve ngai miah lo.

Zanriah an bar mawlh mawlh lai chuan Hrangkapa chu an rawn au lauh lauh a, chu âu thâwm chuan a beng a verh zar mai, chaw ei laklawh lai a awm tawh lo, "chaw kan ei kham ṭep min lo nghak rawh u," tia chhawnna ri a rik rual chuan a ṭhiante pahnih Kapzaua leh Tawnluaia chu an rawn lawr lut zui nghal zat a. Chutah, Tawnluaia chuan, "Hrangkap, chaw kan ei hma ang i ti ve sia in va ei tlai ve, Kapzauva pawh thingthu nung indahsiakah a û-in tel ve a phal a, hmanhmawh rawh." a ṭawngkam aṭang chuan an thil tih tûr chu a phur tawh tak zet a ni tih a hriat theih.

Kapzauva û Ṭialbawnga hi Mauzawl pasalṭha chhuanvawrte zînga mi a ni a, Kapzaua pawh hi a û-te ang maia chak leh huaisen a ni roh a, a rualpuite zîngah pawh han sualpui ngam loh a nei bik lo. Chutah, Kapzauva chuan, "Hrangkap, thingthu nung indahsiakah chuan i kal ve ngam ang maw, kei chu tu ma'n an dah ngam ve lohna tûr 'Far' mualah ka dah dawn. Dengṭhuama'n a dah ngam ve in ring em?" inti thei deuh tak chuan a han ti deuh lar lar a. Chu veleh Tawnluaia chuan, "Fâr mualah chuan i dah ngam âwm bik lo em mai, zânah chuan ramhuai an tam lutuk an ti, puitling pawh zanah an kal ngam lo a nia," a lo ti thuai a.

Hrangkapa erawh a ṭawng ve lêm lo va, chaw erawh a ei chhunzawm tawh lo chiang kher mai. An chhuak tûr chu Hrangkapa nu Sawihliri chuan, "Tawnluai, thingthu nung indahsiak chu zaninah maw in tih dawn a? Taite, nang chu i damsam bawk si lova kal ve lo mai ta che," tia sawi chuan awmzia a nei thui teh chiam lo. Tawnluaia pawh chuan Hrangkapa nu biakna chu chhâng ta'ng e a ti chuang bik lêm hlei lo va.

An ṭhianhoin an lo rel tawh kha a ni miau alâwm. Zawlbûk Hrangkapate ṭhianhovin an han thlen ve meuh chuan naupang dang chu an lo kim deuh ṭhap tawh a. Dengṭhuama leh a hote pawh chu inelnaah chuan hnehtu nih ngei tumin an lo vir sek tawh a. Dengṭhuama chuan Kapzauva lo thleng a han hmuh chuan tiél deuh tak leh a hriat tur lek chuan a lo ṭawng khum deuh lar lar reng a.

Dengṭhuama chu Mauzawl khaw buan chak leh khaw daingul ni bawk, Rengliana nau a ni a; a pumrua a lianin a û Rengliana an maiin a chak a, a huaisen em em bawk a. Dengṭhuama hi an rualpuite zîngah chuan a inti lal thiam hle a, amah khing pha deuh nia a hriat apiang chu a râlpui phiar mai ṭhin a ni. Ani ang thova hotu nih duh leh chapo larh mai Kapzauva nen chuan inêr reng mai an ni a, tum ṭumah pawh hian huaisen zawk nih chu an tum ruh hle a ni. Thlahtute aṭanga huaisen ve ve an ni bawk a, pumruaah lah an intiat êm êm mai a, vawi tam tak hotu zawk nih tumin an lo insual fô tawh nghe nghe bawk.

Hrangkapa erawh hi chuan Kapzauva te chu a han tia pha lo deuh hret a; mahse, inthlau tak erawh an ni lo thung a. Hrangkapa hi a kum phu lohvin a fing a, buainaah hian a inrawlh duh ve ngai lo miah lo mai a, mi ṭhenkhat chuan dawihzep chhuahin an chhuah hial ṭhin reng a; mahse, chu chu a ngai pawimawh lo. Mi dangin an sawina aiin a nu leh pa thu hrilh chu zawm a tum tlat zawk a, a tet tê aṭanga a nu leh pa zirtirna chuan amahah chuan bu a khuar nghet sauh sauh zel a ni. Buaina hmachhawn ai chuan tlan haw daih a thlan châng a tam ṭhin viau bawk. Chuti ang mizia nei a nih avâng chuan rual û deuh leh kum upa lam mit pawh a tlung ṭhin hle reng a, naupang nungchang ṭha lo deuh an zilh ṭuma an sawi fo chu, 'Hrangkapa anga nu leh pa thuawih, mi tibuai ngai lo nih tum ve ang che,' tih chu naupang dangte zilh nan an hmang fo ṭhin.

Tichuan, zawlbûk tlangvalte leh val upate chuan nakin lawka an khaw innghahna la ni mai tur rawltharte chu an tir Tchhuak ta a. Hrangkapa paw'n thingthu nung chu a hla thei ang ber dah tum chuan a hûm ve rân mai le. Rei lo têah naupang zînga huaisen ber chu an hre thei tawh dawn a ni. He thil hi lal leh upate meuh pawhin an ngai pawimawh êm êm a, chumi a nih avâng tak chuan naupangte tân pawh ṭan a na duh hle a, a huaisen ber chuan kum khat chhung thing keuh an âwl mai bakah, lal leh upate'n an khaw innghahna la ni thei tûra an ngaih avângin en thlak an ni bîk ta ṭhin a ni.

A fapa mizia hre chiang êm êmtu Hrangcheuva chu a awm hle hle thei ta hauh lo. A fapa chungchângah chuan mi hriat ve loh thil tam tak a hria a, chu chuan a rilru a ti buai a ni. Mahse, eng han tih theih nei hek lo, a fapate lo hawn hun nghak chuan a ring a lo fan a lo fan a.

Zawlbûk lamah ve thung chuan val upa Zaluta'n 'Saikah mual' an ram vah ṭuma an thil tawn mak tak tak te chu a sawi a, chu a thu sawi chuan tlangvalte beng chu a verh hle a, hre ve lo nih hlau chuan val upa Zaluta chu an rawn ṭhut hnaih nghal tuau tuau hlawm a.

Saikah mual hi khaw thar an kai hma kha chuan ni khatah an ban hman ṭhin a; mahse, tunah chuan patling chak vak deuh tân pawh ni hnih kal zet a ni tawh. He ngawpui chhungah hian sai padâwp pakhat a awm a, pasalṭha tam takin kah tumin an bei tawh ṭhin; mahse, tun thleng hian tu mah an la hlawh tling ngai lo thung. Val upa Zaluta leh a ṭhiante pawh hian he sai hi kah ngei tumin an thawk chhuak kha a ni a; mahse, an hlawhchham chiang hle a ni. "Saikah mual" tih hming a put chhan pawh hi a mak dangdai ve hle a, he sai mak danglam tak hi khaw hrang hrang pasalṭhate'n kah ngei tumin an lo bei ṭhin, silai pawh vawi duai lo he sai chungah hian an lo hmet puak tawh a; mahse, he sai hi a sa huatah an la kap lo nge, vengtu a nei tih pawh hriat lohin a dam khawchhuak leh tlat ṭhin.

Val upa Zalutate kal ve ṭum phei hi chuan sa a tam viau e ti lovin kutbêngin an hawng a, pasalṭha tak ni hlawm lo phei sela chuan zan khat pawh chu ngawpuia riah chu thil huphurhawm tham a tling a, an zan han mu tûr ṭan tir aṭang huan thâwm mak sak tak tak hi an hre ṭhin a, mihring na tuar ṭe rawng rawng ri te, khek rawih rawih leh nui uar uar ri te chu ngawpui chhung hmun tinah chuan hriat tûr a awm a, rannung hrâm maksak tak tak hriat tûr lah bo lo. Han tih luihna reng chi ni hek lo le, zan thum riak buhfai keng mah se zan hnih chiah an riak a, ngawpui chhungah chuan therhlo eng ilo tak ngial pawh kap lovin an hawng leh ta ringawt mai a ni.

Val upa dang awm ve te pawh chuan Zaluta thu sawi chu rawn tui hnih vein, Saikah mual hming lo pian chhuah chhan leh chu ngawpui chanchin chu an seprawtui nasa hle a, chutia tui taka an titi lai chuan naupang thingthu indahhlatsiaka kal te pawh an rawn thleng khawm ta ṭak ṭak a.

Chutah le, naupangte chuan an dahna hmun chu an sawi ta nak nak hlawm a, an zinga pahnihte erawh an la ngawi tlat thung. Mi dangin an sawi chu an lo ngaithla a, anmahni aia dah hla an awm lo ni ngei tur a ni an ngaih a ṭhat hmel kher mai. Val upate leh tlangvalte chuan an khaw pasalṭha chhuanvawr ve ve naute chu an mitmei tawn sek a, an lo rin dan ang ngei chuan thil a kal dawn niin an hre bawk.

Val upate leh tlangvalte chuan naupang kal chhuak zîngah chuan Hrangkapa a lo la let ve lo a ni tih reng an ngaihtuah lo. An khaw hawi chu an pasalṭha chhuanvawr Ṭialbawnga leh Rengliana nau, Dengṭhuama leh Kapzauva-ah hlir chuan an dah a, Hrangkapa reng reng an hre chang tawh lo a ni. Hrangkapa ṭhianpa Tawnluaia lahin a ṭhianpa rawn let tawh leh tawh loh hre hek suh.

Tichuan, val upa Zaluta chuan naupangte chu an thingthu dahna hmun ṭheuh chu a han zawt diat diat a. Kapzauva hun a thlen ve chuan, "Kapzau, nang khawi hmunah nge i dah ve le?" a han ti a. Mi dangte chu an lo ngawi ṭhiap hlawm a, chu rawlthar chuan lû a zo lah lah ngei mai, inti thei hmel zet chuan a rawn hawi chhuak a, Dengṭhuama chu a va melh deuh salh bawk a. "Ka pu, far mual leh Sabual tlâng inrina kawrpuia lungpui chungah khan ka dah e," a han tih chuan, naupangho chu an lo ka ho hlawm a, tlangvalte leh val upate paw'n chulai hmun êm êm chu he naupang hian a thleng ngam dawn em ni an ti rilru hial a ni. A zawttu Zaluta meuh paw'n heti hian a han ti leh ngat a, "Kapzau, chulai hmunah chuan i thingthu nung chu i dah tak zet maw?" a han ti leh a. Chutah, Kapzauva chuan, "Ka pu, min ring lo a nih chuan in va fiah thei ang," chu thu a han sawi chu nuam a va ti teh lûl em! A hawi larh larh tawh mai a.

[Ngaia]

Tlangvalte leh upaho pawh chu chhânna avâng chuan an meng tâl ralh ralh tawh mai a ni. Chulai hmun chu khua aṭanga zan thim thama naupang kal nan chuan a hla em bawk a ni.

Dengṭhuama hun a thleng ve ta! Mitmeng zâmna nei map lo, aw fiah chang rát chuan, "Ka pu, far mual leh sabual tlâng inrina kawrpuia piahah khan ka dah e, Kapzauva aiin ka dah hla zawk," a rawn ti ve ta chher chher mai le.

Naupangho chu an lo thâwm deuh hak a, boruak chu a sâng chho kher mai. Kapzauva pâwl leh Dengṭhuama pâwlte chu an inpe ta rân mai a. Chutih mêk lai chuan Hrangkapa pawh thaw dep dep chungin zawlbûk a rawn thleng ve chiah a. Mahse, a tlai lu hrat a ni e, ani chu tu ma'n an lo hre chang tawh lo va, ka ui ka ar titu lah a nei hek lo. A tirah chuan thingthu chu far mual tawpa a dah thu sawi ve va tum kha a ni a; mahse, an thil lo kalpui dan a hmuh chuan eng mah sawi lovin a ngawi ta zawk a. A chhan pawh a ṭhiante chak zawk nih an inchuh laia anmahni ti beidawng zâwnga thu lo va sawi kha a duh loh vang a ni. Ani ang rualin chuti ang rilru a han pu thei mai te chu mi mak tak leh danglam tak zawng a ni ngei mai. Dik taka sawi chuan a hma aṭang tawhin thingthu nung indahsiaka chak ber nihna chu a duh ber kha a ni ve ṭhin a; mahse, chu aia a ngaih pawimawh zawk chu a ṭhiante hlimna kha a ni tlat a ni.

Tlangvalte'n Dengṭhuama leh Kapzauva sawina ve ve an va en dik hnu chuan thingthu nung indahsiaka dah hla ber chu Dengṭhuama a nih thu val upa Zaluta chuan a han puang ta dap dap a. Dengṭhuama chuan nuam a ti ham ham kher mai, a elpui ber laka hnehna a chang thei chu a ṭawng chapo ar ar ngei mai.

Hrangcheuva lo beisei ang thil chu a thleng hauh lo, a fapa chu kha intihsiaknaah khan dah hla ber a nih ring chiah lo mah se, a dah hla pâwl a nih kha a lo ring ve a ni a; mahse, a elpuite a ngaihtuahin âwm lo a ti hran lem lo thung. A fapaah chuan rinna a lo nghat nasa lutuk niin a hriat phah bawk a ni.

Nimahsela, Hrangkapa'n a pa hnena thil thleng a sawi dan aṭang chuan chu ngaih dan a nei chu a âwm lo hran lo a ni.

Naupang kal liam hnu chuan val upate leh tlangvalte chuan Dengṭhuama leh Kapzauva huaisenzia chu an sawi zui laih laih a, 'engtiang takin anni chu rawn la ṭhang lian chho zel tak ang maw, Mauzawl khaw innghahna an la ni ngei dawn e,' an ti a.

Chutia Kapzauva leh Dengṭhuama chanchin ringawt an sawi chu an zînga val upa pakhat, an thu leh hla zawng zawng lo ngaithla a, Hrangkapa rawn thlen lai lo hmu rengtu chuan ngaih dan hran a nei ve thung a; mahse, chu a ngaih dan chu a sawi chhuak lêm lo, a chhan pawh Hrangkapa khan eng mah a sawi ve tak loh vang a ni. Mahse, Hrangkapa chu la hmuha, eng vanga a thingthu dahna hmun sawi ve ta lo nge a nih chu zawh ngei a tum thung.

Lal Sairenga hi Sailo lal thlah ni mah se hnamchawm leh mi chhia a thliar ve ngai lo va, a khua leh tuia awm tawh phawt chu a ngaihsak êm êm ṭhin. Chumi a nih avâng chuan a khua leh tuite paw'n an lal chu an ngaina hle a, an lal tân chuan an engkim an huam a ni ber mai.

Chapchar awllén lai a ni a, pasalṭhate pawh kût sa zawng tûrin an inbuatsaih leh nasa tawh a. An hma lawka lo thleng tûr chapchar kût chu kût azawnga an ngaih hlut ber a ni. Lal Sairenga hian he kût hi a ṭhenawm khuate zawng zawng aiin a hmang urhsun zawk ṭhin emaw tih tûr a ni a, kûtah hi chuan a se neih zînga lian ber hi an la khâwng thlu deuh ziah bawk. A châng phei hi chuan upate paw'n an lalpa chu sial leh vawkin an lo do ve ṭhin a, ni li lai an hman ṭum han sawi tûr pawh a awm nuk reng a ni. Pasalṭhate lah chuan kût sa neih loh mawlh mai chu an hlauva, pasalṭha inti chin tawh chuan eng sa emaw tal chu kah ngei an tum ṭhin.

Zing ni chhuakin Mauzawl khua chu a rawn chhun leh ut tawh a, naupang tual chai ri nak nak te, nula tui chawi inpêl suau suau leh buh deng ri tliar tliar chu a inpawlh nuaih a. Lal inah pawh khawnbawl upa ṭhenkhat chu an lo chuangkai ve mêk bawk a; an hma lawka kût hman dan tûr chu an lo seprawtui nasa mai a.

Tlai khat chu Hrangkapate'n zanriah an lo kil mêk lai chuan, val upa Satliana chu Hrangkapate inah chuan a rawn chuang chhuak ve hlawl mai a, "E khai, in hmelchhiat lai ka rawn nang a ni maw, engtizia nge in va ei tlai ve?" tih pah chuan ṭhutna awmna lam pan chu a rual a. Pi Sawihliri chuan, "Aw haw haw! Chawngi pa lah ni rengin, kan inah te eng tih tih a rawn chuang kai ve duh nge maw i nih le, hei, kan fapa ram chhuakin sa therhlo eng eng emaw ka rawn hawn ve e a tia, kan han buaipui hmasa alawm le, a rem remah khan lo ṭhu tawh khai," tiin a lo chhâwn vat a. Pu Hrangcheuva pawh chuan, "Chawngi pa chu i rawn lan ve teh tlat a, pawipang a awm chu a ni êm lo maw?" tiin a lo tui hnih ve bawk a.

Val upa Satliana chuan, "Khai a! Chutia inhmu ngai lo leh rawn tla lut ngai lo ang hrima min tih chiam mai ni, fapa sa barh theitu che u in nei tawh bik a, rawn luh zen pawh hi nuam ka ti chiah hlei nêm!" fiamthu ti tih deuh chuan a ti a. Val upa Satliana hi a hun laia pasalṭha ve tak mai niin, a tlawmngaiin Mauzawl khaw innghahna leh mite zah kai ni pha ngat a ni a; mahse, fapa ama tha chhangdawl thei tûr a nupuiin a hrinsak theih tak si lovah chuan rual a pâwl hlei thei ta meuh lo a ni.

Chutah, Hrangkapa nu Sawihliri chuan, "Awi! Keini fapa ve hi chu mi fate a ang ve lo em mai, i rawn lang khât si a, pawipang a awm a ni hmiang kan lo ti mai asin. Keini'n fa dang kan awt êm êm laiin nang chuan fanu panga lai i nei a nia, i fanute lah saw an hmelṭhain an fel em em mai leh nghal. Eng nge i rawn len luh chhan ni reng reng a?" an chaw eina vel han tih fel pah chuan a lo ti vei lûam a.

Satliana rawn luh hlim hlawt aṭang khan Hrangkapa chu a awm hle hle thei tawh lo va, a chhan pawh val upa Satliana hian an ram vahnaa hruai ve a lo intiam tawh vâng a ni. Pu Satliana pawh chuan a kal chhan dik tak te chu sawiin, amah leh pasalṭha panga vel chu kût sa zawnga Zawlpui ram hrut an tum thu te, Hrangkapa ṭhiante pahnih, Dengṭhuam leh Kapzauva chu thingthu nung indahsiaka chak ber an nih avânga hruai tel ve an intiam ang ngeia hruai ve an tum thu te, an fapa Hrangkapa erawh amahina hruai ve a duh vang hrim hrimat sawm a nih thu chu a han sawi ta vek a.

Hrangkapate ṭhianho hi rawlthar a ni ve uaih tawh a, zawlbûk kai rual erawh an la ni chiah lo va. Pasalṭhate hian anni ang rual hi chu ram hnuaiah an hruai ngai zen zen lo va, riaka an vahna ang chi-ah phei hi chuan an hruai ngai lo a ni. Mahse, an val upa zah kai ber maiin nakin lawka an khaw innghahna la ni mai tûr te en chhin a duh miau si a le, Dengṭhuama nu leh pa leh Kapzauva nu leh pa paw'n an val upa ngenna chu an lo pawmsak tawh a ni.

Hrangcheuva pawh a inngaihtuah nasa kher mai, zan thum lai riak bo tûr an ni a, an fapa chu buaina thlentu mai a ni ang tih a hlau hle a ni. Leh lamah chuan an fapa chu an ni'n zirtirna an pe thei si lo va, pasalṭhate kiangah chuan tal tam ve sela a ti viau bawk si, a fapa a va en a, a kal ve chak hle a ni tih a hmel aṭang chuan a hmu thiam vek a; mahse, chu thilah chuan eng thu tlukna pawh siam se a fapa chuan a hnial ngai dawn lo tih erawh a hria. Tichuan, a fapa hma lam hun atâna ṭha nia a hriat ang chuan thu tlukna chu a siam ta a.

Satliana hian a hma aṭang daih tawh khan Hrangkapa chu a lo en thla fo tawh ṭhin a, a mizia mak tak mai te, ṭhiante nen an han intih buai ṭum pawha hneh loh vâng ni miah lova tlâwm zawk nih a hreh lo te, aia û zawk a biak dan te leh zah dân te chu tlangval tam tak tluk loh a ni tih a hriat vânga ani chu telh ve a ni a, thingthu nung indahhlatsiak zana thil thleng pawh kha a hre chak hle bawk a ni.

Hrangkapa lawm lutuk chu a khi deuh var var reng a, a nu Sawihliri erawh chuan an pa thu tlukna chu hnial ngam si lovin a pawmpui lo hle a, chuti ang hmuna kal tûr atân chuan a fapa chu ngaihtuahawma a hriat vâng a ni. Hrangcheuva hi chuan ram hnuaia han vah leh chet velah na nâ na hi chuan a fapa chu ngaihtuahawm a nih a ring lêm lo va, a chhan pawh vawi tam tak a fapa kiangah chuan hun a lo hmang ṭhin miau alawm le.

Chutia eng thil thil emaw sawia an lo rik laih laih lai chuan, Kapzauva chuan ring leng lâwnga a ṭhianpa Hrangkapa chu rawn auin, kawngkhar a rawn luh rual chuan, "Hrangkap, keini chu naktukah ram vakin kan riak dawn bik asin, Dengṭhuama pawh a kal ve turin an ti a, val upate'n a huaisen deuh kan nih vângin min hruai ve dawn a," tiin a rawn ṭawng lut deuh lar lar a.

Mahse, in chhunga val upa lo awm ve a han hmuh chuan a thu sawi leh tûr chu a tawp chiang kher mai. Kapzauva hi pumrua en chuan fing ve viau tawh âwm tak a ni a; mahse, la â pheng phuang zet mai a ni thung a. Â viau e ti lo chuan a rual el a na leh ang viau lawi si. A thu sawi duh dan leh ṭawng ka chhuak reng reng hi mi chaldelh râna ṭawng chhuah hi a chîng a, ṭhian kawm tûr pawh hmuh zawh mang loh châng a nei fo reng a ni.

Kapzauva chu rei pawh awm ta lo chuan insiam a ngaih thu chuan a ṭhianpa chu a thlah a. An kal dan tûr leh an châm chen tur te an sawi fel hnu chuan val upa Satliana paw'n ṭinzai a rel ve ta bawk a. Hrangkapa chuan a mamawh tûr thil chu a dap khawm a, Sawihliri erawh a la lungdam ve thei meuh lo, kal ve lo mai tûrin a fapa chu a duh a; mahse, chuti ang thu sawi reng chung chuan aia upate nena awm honaa awm dan mawi nia a hriat ang ang chu a hrilh mawlh mawlh a. Hrangcheuva pawhin a fapa chu fuihna thu ṭha tin reng hrilhin a lo tuihnih ve bawk a.

Zing khua a lo var chuan van boruak chu a thîang ṭha kâk kâk kher mai, naupang hlim râwl ri chêl chûl chuan khawchhûng hmun tin a luah khat leh tawh a. Mi tin mai chuan kûtpui an er a, buh leh bâl tlachhamin an awm lo bawk a, kût zû tûr lah in tinah an hûng fer fur mai a ni.

Hrangkapa pawh tûkṭhuan ei kham chuan a lo inpeih at tawh a, an luhkapui dawh san aṭang chuan pu Satliana rawn thlen hun nghak chuan a lo ṭhu rân tawh mai a. Rei pawh a ṭhut hma chuan val upa Satliana pawh chu a rawn thleng zui ve nghal thuai a. "Ê, kha, min lo nghahna a rei tawh em? I kal nghal mai ang aw?" a han ti a. Pu Satliana aw an hriat rual chuan Hrangkapa nu leh pa pawh an fapa mangṭha tur chuan an rawn chhuak ve bawk a. Hlawh tlinna nena rawn kir leh tûra duhsakna an inhlan hnu chuan an ṭhiante lo nghahna kawtchhuah lam pan chuan an kal zui ta nghal a.

Hrangkapa chu a pheikhai a zang vah vah kher mai, kawtchhuah an va thlen chuan an kalpui turte chu an lo kim vek tawh a. Dengṭhuama leh Kapzauva'n Hrangkapa rawn tel ve an hmuh chuan mak an ti hle a, an phur tlang kher mai. An han inpeih hnu chuan Zawlpui ram lam pan chuan an kal ta thauh thauh a.

Chawhma zet an kal hnu chuan Zawlpui ram chu an thleng ve thei ta hram a. Zawlpui ram hi a la ngaw ṭhain a mual a pharh ṭha hle a, an kal chhan ber sa hnu lah chu hmun tinah chuan a lo kaw chek chuk mai si, val upa Satliana leh pasalṭhate pawh beisei nei takin an khi var var mai a ni.

Chumi ni zet chu Hrangkapa leh a ṭhiante tân chuan ni chhinchhiahtlâk a ni chiang hle mai! Chu lai hmuna khuarêl mawina, Mihring siam chawp ni lo thing leh mau an han kûr sîau sîau mai leh, zo thlifîm a han thaw heuh heuh phei chu pasalṭhate leh rawltharte tân chuan hah dam sawng sawngna tham a va tling chiang em!

"Khai le, he lai hmunah hian bûk i han sual phawt ang u hmiang," val upa Satliana'n a han tih chuan, an tih tûr ṭheuh chu an hai lo kher mai. Han tirh ngai tu mah an awm lo va, an hma zâwn ṭheuha tih tûr awm chu phur takin an ti zung zung a, zanriah chhum hun hma chuan bûk sak pawh an peih fel der mai a ni. An han inpeih chuan Ralbilha leh pasalṭha dang pahnihte chu sa therhlo eng ilo beisei tûr a awm ringin an vak chhuak nghal a. Satliana leh tlangval dangte pawh an ram vahna tûr hmun hma thlithlâi tûr chuan an chhuak zui ve bawk a.

Hrangkapa chu pasalṭhate mak tih tûr khawp chuan a che vel chu a zei thlarh mai a, heti ang hi a ni ang tih tu ma'n an ring pha lo a ni. Ram hnuaia han chet velah na nâ na chuan Dengṭhuama leh Kapzauva ai mah chuan an mit fûkna a ni nghal der mai. Hei hi val upa Satliana chuan a hma aṭang tawh khan a lo hmu tlang daih tawh a, he thil a hriat rûk avânga Hrangkapa pawh hruai tel ve a ni reng a ni.

Zân muh tûr thing ro an lak ngaha ei rêl an peih meuh chuan khua pawh a thim chu a ni ruai mai; thlasik boruak vawt vur mai chuan chu lai ngawpui chu a rawn tuam leh hlup hlup tawh a. Zan lama hram chi rannung chi hrang hrang leh thâwm mak sak tak tak hriat tur a tam ta! Dengṭhuama leh Kapzauva tân chuan chûng thâwm chu pawm zam mai mai theih a ni lo, meipui hnaihah chuan ṭhuin an inen hrek hrek tawh mai a, pasalṭhate chu rawn let har an ti tawh hle a. Hrangkapa erawh loh theih lohna avâng khan a pa ram riahnaah a riak ve fova, chuti ang thâwm vel mai mai chuan a ti buai pha ve lo, eng mah hre lo ang mai chuan zân muh tûr thing chu tuah nuam tûr tawkin a bung nghauh nghauh a.

Ralbilha leh a ṭhiante pahnih pawh tawkfang an kal hnu chuan kawrte pakhat hi an va pawh hlawl mai a, kawrte kam vêlah chuan sazuk hnu thar zet mai chu an va hmu a. Chu sazuk chu a hnîak aṭanga a lan dân chuan an va phâwk ni ngei a lang! Sazuk chuan kawrte chu a zawh thla a, Ralbilha leh a ṭhiante paw'n an um zui ve ta zel a. Chu kawrte chuan kawrpui zuk pawh lehin, an sa ûm mêk chuan kawrpui chu kânin mual hranah chuan a pakai ta zel a. Ralbilha leh a ṭhiante paw'n sazuk chu an hnaih tawh khawp mai, chu sazuk mawng phe pawh chu an hmu vuai vuai thei tawh a ni. Mahse, Ralbilha leh a ṭhiante hian sazuk kah an tum luatah khaw chin thlir nachâng reng reng an lo hre chang tawh lo chu niin, an che sual ve ta tlat mai le.

Satliana leh a ṭhiante pawh an vah kual fê hnu chuan sih lian tak mai pakhat chu an va pawh ve rawih a. Chu sih chu sa-in an tlân a ni tih hriat tak chuan an hnu chu a lo chiar dep dup mai a, pasalṭha tân chuan kalsan mai a har a ni ang e, ṭhangte chu dawh nghalin tlai lam sa chhuak beisei chuan an ṭhu ta rân a. Kâwlah ni chu a her liam ruai ruai tawh a, rei pawh an ṭhut hma chuan an piah lawk aṭang chuan thâwm chu an hre zui ta nghal reng a. Silai kah theih mai tur chuan mahni ṭhut hmun ṭheuhah chuan an lo inring pân tawh a. Luang hung lian tak tak a awm avângin eng sa nge tih hmuh mai theih a ni lo va, a thâwm aṭang chuan sakhi thâwm vel mai mai erawh a ni lo tih an chiang hle a ni. Satliana ṭhutna lamah chuan thâwm a rawn nei phei zel a; mahse, a rawn thleng phei ṭep tawh tihah chuan thâwm chu a reh ta tlat mai. Tawkfang an nghah hnu paw'n thâwm ri hriat tûr reng reng a awm lo va, chu lai hmunah chuan thâwm dang ri va hriat tur lah a awm hek lo. Satliana leh a ṭhiante chu a ngaihna hre lo hle a, thâwm kha chu an hre ngei bawk si, khua pawh ngawpui chhûngah chuan a thim ruai chu a ni ta mai si.

Chuti ang an nih tak si-ah chuan tiin bûk lam pan mai chu an rilrûk tawh a, thâwm erawh an la ngaichâng reng thung. Kawlsata chu a sa channa aṭanga chuan chhuk mai a tum tawh a; mahse, thâwm an hriatna ngai bawk aṭang chuan thâwm a lo chhuak leh ta! Chhei raw, Tumpang chal zet mai chu a hnar phit dut dut chung chuan sih lam chu a rawn pan phei ta ruau ruau mai le! Chu Tumpang chal chu a rawn chet dan aṭang chuan a fimkhur hle a ni tih a hriat theih a, val upa Satliana pawh a insiam rem nghal thuaiin a silai chu Tumpang lo chhuahna lama a tin rual chuan a han hmet puak nghal ta dur mai a. Thun tling êl âwla a ni bawk a, a ri pawh a ring kher mai.

Nimahsela, chu Tumpâng chuan chuti maia tlûk chu a tum hauh lo, a phit vut a thlang lama changêl hmun lamah chuan a ri thla nghal buan buan a. Chutih rual vêk chuan thil mak angreng tak chu a thleng ta tlat mai! Ngawpui chhûng chu patling thinrim inhrosa kûk kûk leh riat nawk nawk ri chuan a rawn luah khat nghal a, thli lah chu a thaw vûk vûk mai bawk si. Satlianate pawh in-âu khawm nghalin thil thleng chu an hre thiam lovin mak an ti hle a, an kiang vêlah te chuan patling phun bul bul ri chuan a pêl tawn chhên mai bawk a. Satliana chuan Tumpâng chu a chaldarah tak khan a kap niin a hria a; mahse, khatia a tlan leh mai thei kha mak a ti tawh viau reng a ni.

Satliana leh a ṭhiante hi mi dawihzep an ni bik lo va, pasalṭha tawn hriat ngah tak ṭheuh an ni vek a. Chuti ang taka thâwm rapthlak leh rik râptu erawh an la tawn ngai bik loh avâng chuan pasalṭha râl hratte meuh pawh an zâm ve ta tlat mai! Mahni sa kah ngei pawh fiah ngam lo nih chu an tlawmla hle a; mahse, loh theih lohna avâng chuan chu lai hmun chu a rang a ranga chhuahsan thuai chu a ngai si.

Chutia an han ṭan chiah tihah chuan a hnung bera kal Challuta chu a âu ta ṭhat mai a, "Luaia pa, eng thil nge ni ta?" tia Satliana a han leh hawi chuan, an ṭhianpa Challuta chu hmuh tûr reng reng a lo awm tawh ta tlat lo mai.

Hlauh sawi hleih theih a ni ta lo, thinrim aw khur der der chuan Kawlsata chuan, "Luaia pa, khawiah nge i awm? Kha keimah sa leh râl hmaa zam ngai lo ka lo kal e, lo zâm reng reng suh aw," tih leh Challuta awmna lam nia a hriatah chuan a chempui hriam ṭha tak hûm chungin a rawn tlan let a. Chutih lai chuan ngawpui chhung chu a reh duk mai a.

Satliana leh Kawlsata chuan an ṭhianpa chu an han au ṭhin a; mahse, tu mah chhawntu an awm lo. Khua lah chu aimit thlawn sawi ang mai a ni tawh a, khati khawpa thâwm nasa kha the hmeh ang mai chuan a reh a, thli erawh a la thaw vuk vuk reng a. An ṭhianpa hmu lova bûk lama let leh chu an hreh hle a; mahse, zân khaw thim hnuaiah chuan tih theih an neiin an hre bawk si lo. An mangang kher mai, an ṭhianpa chu lo kalsan pawh ni ta teh reng sela, engtin nge an ṭhiante pun turin chu zân khaw thim hnuaiah chuan an bûk awmna hmun an thlen theih ang tih pawh zawhna lian tak a ni ta.

"Hrangkap, min rawn vawm a nia, Dengṭhuam, min man bet suh ka hnek ang che," tia ṭap aw deuh ṭuau chunga Kapzauva rawn âu chhuak chuan thil thleng chu a hrilh fiah chiang viau mai.

Hrangkapa chuan a ṭhiante chu ṭawng thlamuan tum sa teh mah se awmzia a awm lo kher mai. Thâwm awmna lam apiang chu uluk zet hian a melh a, a chem kén chu nghet taka hûm rânin an chungah chuan eng thil pawh lo thleng sela, a ṭhiante ven him chu a thil tum ber a ni tawp mai a ni.

Chutah le, kil tin aṭang chuan a hma aia thâwm nasa zawk chu rawn chhuak lehin, thing zar te chu a auh ri tuarh tuarh a. An lung rawn vawm te chuan bûk bul vel chu a rawn deng ri ṭhuai ṭhuai mai bawk a. Chu thil chu rawltharte tân chuan an vawi khat tawnna a ni bawk a an mangang tak zet a ni. Dengṭhuama leh Kapzauva phei chu bûk chhung kil khatah chuan an lo khur hlawk hlawk a, hlauh luat avâng chuan an thidang lo chauh a ni.

Hrangkapa hian ram mi an sawi chu a hre tawh ngei mai a; mahse, heti ang tak hian hringmite lakah an che ṭhin ang tih ngaihna erawh a hre lo thung. Hlauh ahnêkin a thinrim êm êm zawk a, theih ni sela chuan, chuti khawpa a ṭhiante hlau hlawpa rawn siamtute chu phin darh vek mai chu a duh dân a ni. Hrangkapa chuan a ṭhiante chu a ṭawng thlamuan reng a, hlauhna leh zâmna nei hauh lovin, "Pute u, nangmahni rawn tihbuai tum che u kan ni hlei nêm, khawngaihin zahngai hrâm rawh u. Ṭha te te a awm hi kan duh a, chuti ni lova mi in rawn ti fô a nih zawngin eng nge kan tih theih in la hria ang," a han ti ve ta piap piap a.

Chu veleh thâwm chu a rawn nasa zual sauh a, bûk chhak lama patling phun bul bul leh nui uah uah ri chuan Hrangkapa thu sawi chu a ngaih pawimawh hmel loh kher mai. An tui lakna kawr rûam aṭang te chuan thâwm chu a rawn nasa chho hle bawk a; mahse, Hrangkapa chu chuti maia zâm chhe chi a ni ve lo. Khuanu vohbik nihna neitu a ni a, chu chu amah ngei pawh hian a la hre lo a ni. A khua leh tuite ngat phei hi chuan engah maha an lo ngaih loh kha a ni a, a ṭhian kawmte ngei pawhin chuti ang mi a nih an hre hek lo. Mi nun nêm leh zaidam; mi pawisawi ngai lo tih chu an lo hriat dan a ni. "In duh chu rawn ti ta che u, sa leh râl hmaa zâm ngai lo ka ni e. In ngam ngam chu ka ngam a, min kiansan lo a nih ngat chuan he lai ram ngaw hi ka la ṭhiat darh ngei ang tih ka tiam a che u," thinrim hachang ṭhial rap rap chuan rawlthar chuan a han ti ve leh ta chher chher mai le.

Hrangkapa chuan chuti ang ṭawngkam chu a kâ aṭang chuan a chhuak ang tih ngaihna reng a hre lo va; mahse, ngawpui chhung khâwk rum khawp chuan a âu si a ni. Dengṭhuama leh Kapzauva chuan Hrangkapa huaisenzia an hriat avâng leh anmahni rawn beitute hlau miah lova a lo hmachhawn dân an hmuh chuan an mak an ti hle a, anni lakah chuan Hrangkapa kha chu an dah hniam hle kha a ni si a, engah maha an lo ngaih loh Hrangkapa chet dan chuan a barakhaih chiang kher mai.

Chu lai ngawpui chhûng khâwk rum rum khawpa Hrangkapa a han âu leh meuh chuan, thim lal fate paw'n zah an ngai a ni chêk ang chu, thawk leh khata'n thâwm chu a reh duk mai a. Chu lai hmun chu thil thleng eng mah awm lo ni mai âwm hian a reh ṭhiap a. Chutia thâwm a han reh ta ṭhiap mai chu Hrangkapa chuan mak a ti letling hle a, 'khâng mite khân a thu sawi kha an ngai pawimawh ve tak tak em mi niang?' tih chu a inzawt rauh rauh a. Hrangkapa aia mak ti zawk an la awm, bûk chhûng aṭang chuan thâwm awm leh awm loh chu uluk tak chuan an ngaithla a; mahse, thâwm chu sawi loh, thli a ngawi a, khauchher hrâm tak ngial pawh hriat tûr a awm lo a ni.

Hrangkapa chuan tih tûr ṭul chu a ti leh mawp mawp tawh a; thil thlen dan aṭang chuan an pasalṭha ram chhuak te'n harsatna an tawk a ni tih a hre thei tlat mai! Zanriah la ei lo an nih avâng chuan zanriah chu a buatsaih nghal sawk sawk a, bûk kiang vêla an sava perh thlak chu zanriah chaw hmeh atân an chhum a. Zanriah ei tûra Hrangkapa'n a han koh takah chuan Dengṭhuama leh Kapzauva pawh hlau chung chung chuan an rawn chhuak a, thil thleng eng mah awm lo ang maia an ṭhianpa lo che vêl an va hmuh chuan mak tihnain an khat a ni ber e. A chhan pawh thil thleng zawng zawng kha an hriat avâng leh Hrangkapa an lo hmuh ṭhin dân vâng a ni ber.

Meipui chu an chhep hluah a, "Hrangkap, khâng mite kha tute nge an nih a? I hlau ve miah lo em ni?" chu zawhna a zawh lai pawh chuan Dengṭhuama chu a la khur der der a. Kapzauva nen chuan an ngaih a la ngam zân lo a nih tih hriat tak chuan bûk kiang vêl chu an melh hrek hrek reng a. Kapzauva phei chu chechâng map lovin a dinna ngaiah chuan a la ding reng a ni.

Tute nge an nih ka hre bik lo; mahse, upate'na an lo sawi fo ṭhin chu ka hria a ni. Hêng ram mite hi an pawi kan sawi a nih lêm loh chuan hringmite hi an bei ngawt ngai lo. Eng vânga kan pasalṭhate hi rawn la lêt leh lo nge an nih hi ka hre thiam chiah lo va, eng harsatna emaw tak chu an tâwk ngei a nih ka ring tlat a ni," a han tih chuan, Dengṭhuama leh Kapzauva chu an lo meng phâwk nasa mai a.

[Ngaia]

PASALṬHA HRANGKAPA
By Nghaka Lianpui.

Bung 6 - na

Zanriah an ei kham chuan kam te an han ṭhuah a, tawkfang an han ṭhu leh rih a. Tunah rih chuan thâwm a awm ta lo bawk a Dengṭhuama leh Kapzauva pawh an titi veleh thei tawh a; mahse, an titi rei lo kher mai. Bûk thlang lawk, tui lakna hmun aṭang chuan patling inhrosa kûk kûk thâwm chu a rawn chhuak leh ta thut mai! Thlipui rawn thawk tûr ang mai chuan a ri hum hum mai bawk a. Dengṭhuama leh Kapzauva phu nasa lutuk chu, a lo hmutu tân chuan an thlâwk chhuak dawn ta emaw tih mai tûr an ni.

An sa himna nia an hriat Hrangkapa lam chu pan vatin, chu lai hmuna an lo kal ve kher kher chu an inchhir vawng vawng a, an nu leh pa, an û leh naute kianga an lo awm ta mai mai lo kha pawi an ti hnuhnawh leh hle a ni. Mahse, chu an ngaihtuahna chu tunah rih chuan a sâwt tawh lo tak zet. Chu thâwm rawn chhuak thut chuan Hrangkapa pawh a ti phu lo a ni bik lo va, hlauh pawh a hlau ve tho; nimahsela, chûng thâwm mai mai avânga zâm chhiat erawh a tum ve lo thung.

Uluk taka a tah hliau hliau a chempui chu Hrangkapa chuan vilik thauh thauhin, hmun tin chu a melh kual bawk a. "Ṭhiante u, eng mah hlau suh u, kan thi dawn a nih chuan kei hi kan zingah chuan ka thi hmasa ber ang. An ngam chuan min han hmachhawn rawh se," tia a ṭhiante thlamuan ni pah fawmin hmelmaho chu a vau ta chher chher mai a. Tunah tak chuan Dengṭhuam leh Kapzauva tân chuan Hrangkapa chu an engkim a ni a, an nunna pawh Hrangkapa kutah chuan an nghat tawp a ni ber mai. An lo chapo ve tawhna chu dah ṭhain, Hrangkapa hnungah chuan an lo ding khur dar dar a.

Chutia buai tak leh hlau taka an awm lai chuan an piah lawk aṭang chuan thâwm an hre ta tlat mai! Thâwm awmna lamah chuan an hawi rang kher mai. Meipuiin a ên phak lo chiaha patling pahnih lo ding chu fiah lo ruai hian an va hmu thei a, "khai le, in chem kha phawrh ula inring rawh u le," Hrangkapa chuan a han ti a. Dengṭhuama leh Kapzauva pawh khûp sai hlak hlak ding chung chuan an chem chu an phawrh ve nghal a.

Hrangkapa chuan chûng mite chu tute nge an nih a hre hauh lo, a tute pawh lo ni raw sek sek, anmahni rawn tihnat tumtu tawh phawt chu lo hmachhawn tûr chuan a inpeih at mai a; chûng mite pawh chuan anmahni lam chu an rawn pan ve zel a. Chutia rawltharte inring pána an lo ṭhap lai chuan, "Ê khai, naute u, hmelma kan ni lo ve, keimahni kan ni e," tia Satliana aw ngei an han hriat chuan rawltharte pawh an thla a muang huai a. Meipuiin a ên phak chin an rawn thlen chuan Satliana leh Kawlsata chu chauh hmel tak hian an rawn pên chhat chhat a.

Khawchhûng lamah chuan awm ni sela, lêng hawn ar khuan hun vel a ni tawh a. Thawm ri hriat tûr chu la awm reng mah se a hma ang êm êm kha chu a ni tawh lo a ni. Satliana leh Kawlsata'n an rawltharte chauh bûka an lo awm chu mak an tiin an ngaih a ṭha lo hle a, Ralbilha leh mi dang lo la thleng ve lo chuan ngaihtuahna thui tak a neihtir a ni.

Rawltharte chuan zawhna an ngah kher mai. "Engati nge nangmahni chauh i lo la let a? Khawiah nge mi dang hi?" tia Hrangkapa zawhna chuan Satliana leh Kawlsata chu a ti phu zuk a. "Rumliana pate an lo la thleng lo a maw?" Kawlsata chuan a lo ti vat a. "La thleng lo, nangmahni hi lo thleng hmasa ber chu in ni mai," Kapzauva chuan a lo ti zuai raih a. Satliana leh Kawlsata chuan naupangte hmel aṭang chuan thil thlen dan tûr awm ang chu an hre nghal a, han zawh leh hranpa ngai lovin an hre thiam nghal vek mai a ni.

"Tawnluaia pa, (Hrangkapa ṭhianpa pa Kawlsata) engtin nge ruahmanna kan han siam tak ang le? Keini pawh ram chin kan hriat êm avangin tun dinhmun hi kan thleng thei a ni a, kan ṭhianpa chu ka ngaihtuah hle mai, eng êm a ti bik lo tûrah ngai ila, meichher kan buatsaih chhûngin kan ṭhiante dang pawh an lo lang maithei asin," a han ti a.

"Ka pu, meichher tûr chu Hrangkapa'n a siam ṭeuh tawh, keini pawh kan lo kal ve ang tiraw?" Dengṭhuama chuan a lo ti nghal var a. A nihna takah chuan anmahni chauha bûka lo awm chu an hreh tawh vâng a ni. "Ê, a ni maw, Hrangkapa chu i fel ṭhin hle mai, i ṭhianpa paw'n i felzia hahipin a sawi ṭhin tak asin, pasalṭha chhungkua aṭanga seilian ni ve lo mah la, nangzawng, kan khaw innghahna pasalṭha ni thei tur i ni e," tiin Kawlsata chuan Hrangkapa chu a han fak zui nghal luam a. Tun hmaa a lo ngaih dan ang ngawt kha chu a ni ta lo.

Tichuan, an vaia kal mai chu an ti thlu a, Hrangkapa ṭul thut palh a awm thulh atân Challuta silai chu a vawi khatna atân a pu chhuak ve a, han leklam chu la zei lem lo mah se a hlim tawk viau a ni. Ralbilha leh mi dangte chu an rawn let ta a nih paw'n an awm awmin lo awm mai sela an ti a. Challuta bona hmun lam pan chuan an chhuak zui ta nghal a.

Sih awmna chu an thleng thuai a, boruak pawh a pangngai chho viau mai. Challuta an hlohna hmun hi sih awmna lai kha a nih avângin a hmun pawh a rem viau a; mahse, chu lai hmunah chuan hnu hma han chhui zui tûr reng reng a awm lo va, an han en ngial paw'n hnû hma reng reng hmuh tûr a awm tlat lo. Zawnna tûr lah chu a zâu nasa maia, ngawpui chhûng chu a thim khup mai bawk nen. Khawi aṭanga han zawn ṭan tûr nge tih pawh hriat har tak a ni. Satliana leh Kawlsata chu an beidawng ru rilru hle a, thli lah chu a la thaw vuk vuk reng mai si.

"Naute u, in chau viau tawh ang tih chu ka ring a; mahse, zanin chu kan tlawmngaih hrâm hrâm a ngai a ni. Hetia inzui dûl dûl lo hian inṭhen ila a ṭhain ka hria, kan vak zau thei zawk dawn bawk a. Tawnluaia pa, nangin Dengṭhuama leh Kapzauva hi ho la, kan awmna aṭang hian in hmazawnah hian in phei zar zar ang a, mual hi a chhuk zawngin a zau thei ang ber rawn tuam thla ula, eng emaw chanchin thar a awm a nih chuan silai in rawn kap ang a, fimkhur takin in che dawn nia. Keini pawh Hrangkapa nen Tumpâng tlan thlakna lam kha kan zawh thla ang a, mual mawng aṭangin chho zawngin kan rawn kal ve thung dawn a ni," a han tih chuan, "kei chu Hrangkapa bulah ka kal duh," Kapzauva chuan a rawn ti ta khauh mai le.

Chutah, Mauzawl khaw daingul leh an pasalṭha ingnghahna ni bawk, Dengliana nau Dengṭhuama pawh chuan, "Hrangkap, i bulah ka kal ve duh," a rawn ti mauh mai! Satliana leh Kawlsata chu an han inen ang he haw a, Kawlsata pawh chuan tlawm patakah la bik lovin, 'hêng naupangte rin tûr hian Hrangkapa hian eng thil fakau chu nge a lo tih ang le?' tih ngaih dan chu a nei nghal a. Chuti ang chiah chuan Satliana pawh a lo ni ve bawk a. Dengṭhuama hi Mauzawl khaw innghahna tûra an lo beisei kha a ni a; chutia, engah maha an lo ngaih loh, rawlthar mai mai Hrangkapa chungah rinna a han nghat êm êm mai chu mak an ti a ni. Hrangkapa paw'n a ṭhiante chu chhânna han pek mai dan tur a hre lo nge, mak ti hmel zetin a ṭhiante chu a lo en let ve bawk a.

Satliana pawh hian heti ang tak hi chuan Hrangkapa hi a lo beisei bik hauh lo va; amaherawhchu, vawi tam tak a lo enthlak tawh a ni a, thingthu nung an dah zana thil thleng khan he rawlthar laka a lo beisei chu hmuin a inhre chiah a ni. Chutia rawltharte berin an hlauh tak si-ah chuan an vai chuan an inzui leh ta nge nge a.

Tumpâng chhuk thlâkna chu a lo pe thla en un mai a, thi pawh a chhuak nasa khawp mai. Meichher inen phak chuan mual chu an tuam thlaa, Hrangkapate ṭhianho chu a laiah kalin, Satliana leh Kawlsata chuan sir an dawl thung a. Thli chu a rawn ri leh hum hum ṭhin a, ngawpui chhûng thing erawh che a awm eih lo va, Dengṭhuama leh Kapzauva pawh thâwm awmna lam apiang chu an melh kual zar zar a.

Fimkhur taka an kal lai chuan an hma lawkah chuan thâwm an hre leh ta tlat mai. Thaw ri hrawk hrawk ri a ni tlat. A lan dan chuan tu emaw hliampui tuar na tak; thâwk harsa ti em em, thaw ṭha hlei thei lo thâwk han la hrawk hrawk ri a ang ber mai. Satliana leh Kawlsata paw'n chu thaw ri chu an awmna hmun aṭang chuan an hre thei a. Chu thâwm chu an hma lawka rûam chhe tê lo awm ṭanga lo chhuak a ni. Hrangkapate awmna aṭang chuan hlam sawm emaw vêl awrh chauh a ni tawh. Chutah le, Hrangkapate awmna lam pan chuan thâwm nasa tak chu a rawn ri phei ta buan buan mai le! Dengṭhuama leh Kapzauva chu an lo ṭe tuarh a. Chu thil chu eng nge a nih pawh an hre hman reng reng lo; mahse, an zingah chuan Hrangkapa, mi danglam bik a awm tlat alawm. A vawi khatna atân Hrangkapa silai chu ngawpui chhung khâwk rum rum chuan a han ri ta ṭhuai mai.

Chutia naupang mangang au leh silai han ri ṭhuaiah chuan Satliana leh Kawlsata paw'n Hrangkapate awmna lam chu rawn pan vatin, "Eng thil nge thleng ta? Kan lo kal a nia lo hlauthawng reng reng suh u," tia rawn au lauh lauh pah chuan Hrangkapate awmna hmun chu an rawn thleng nghal thuai a. Nimahsela, chu lai hmunah chuan tu mah han hmuh tûr an lo awm tlat lo, meichher darh nuaih leh a ṭhen lo la de vâ vâ chu an thil hmuh va awm chhun a ni.

Khatia thâwm rawn phei an hriat rual khan, Dengṭhuama leh Kapzauva chu baklêngin an lo tlan chhe daih mai hi a ni a. An meichher kén pawh an hre chang tawh lovin an tlan chiam mai a ni. Thim thama tlan vak mai kha an ni a, intipalh miah lova an awm thei chu thil mak a tling a ni. Satliana leh Kawlsata chuan an naute chu an han au vak vak a, Dengṭhuama leh Kapzauva chu khur deuh hlak hlak chung chuan an rawn lang zui veleh mai a.

Chutah, Kawlsata chu a han au ṭhat a, "Tawnluaia pa eng nge ni ta?" tih leh Kawlsata awmna lama tlanthlak chu a rual a. Dengṭhuama leh Kapzauva chu a aia ring zawk zaw mah chuan an ṭe ve tuarh bawk a. Eng mah hre lem lo chuan val upa Satliana tlanna lamah chuan chak mangkhengin an rawn inpal thla zui hlawk hlawk a. Chuta an thil zuk hmuh avâng chuan an meng phâwk nasa kher mai. Tumpâng chal zet chu a lo tlu ruah a, Tumpang awmna aṭanga hlam khat vel awrh a ni ang tihah chuan Hrangkapa chu a tlukna hmun aṭang chuan rawn tho ṭalh ṭalhin, "Khawiah nge ka silai kha? Tumpang chu a thi ta em?" a lu tuai vat vat chung chuan a rawn ti a.

Tu ma'n an chhâng lo, Satliana chuan Tumpâng Chaldara silai luhna lo kaw hun chu a kahna a ni lo tih a hre nghal a; mahse, a hnar kâwn lai taka silai mu luhna lo awm ama kahna ni ngeiin a hria. Hrangkapa chuan thih leh dam inkara silai hmet puak a nih chu thu hran, silai la kap ngai hek lo i, a dara silai fawng nghah nachang hre lova hmet a ni bawk, a han hmeh rual chuan hnung lamah a lêng dawrh mai a, a tlukna lamah a tukkhum sawhna chuan reilo tê nikhaw hre lovin a lo awmtir hi a ni a. Hrangkapa chu silai kap ṭhang a lo ni lo chu a vanneih phah lel zawk a, silai khan hnung lamah paih lo se zawng, kha Tumpang khan a rawn nawr chilh hman ngei ang le. A silai pawh chu a tlukna thlang lawkah chuan an hmu ta reng a ni.

Kawlsata chuan Hrangkapa lu chu rawn tuai vat vatin, "Hrangkap, i huaisen hle mai. Khuanu malsawmna dawng zel ang che aw?" a han ti a. Hrangkapa chuan, "Pa Kawl, ka thil tih ang kha chu ka ṭhiante pawh hian an ti thei vek alawm, silai keng ber ka nih vang mai mai a nih kha," tiin a lo chhâng vat a. An zavai chuan an lawm êm êm a; mahse, an lawm erawh a kim chuang lo. An kal chhan ber an ṭhianpa an la hmu tlat lo a ni. Satliana erawh chuan a ṭhiante hriatah chuan Hrangkapa chu a fak ve duh vak tlat lo; mahse, Hrangkapa huaisenna avang chuan a lawm hle a ni tih erawh a hmelah a hmuh theih thung. Tumpâng a tluk rual chuan ngawpui chhung pawh a reh ta ṭhiap mai.

Satliana leh Kawlsata chuan mak an ti hle a, he Tumpang leh ram mite khan inzawmna an neih dan tûr an hre thiam lo a ni. Buaina an han tawha, bûk aṭanga an ṭhianpa zawng tûra an let leh dawn khan naupang an lo hruai ta kher kher chu an inchhir hman teuh hle a; mahse, an tihsual lohzia an hre tawh a ni. Dengṭhuama leh Kapzauva pawh dawih viau angin lang mah se, an demawm bik hauh lo va, an hun tawnin a zir loh ngaihtuah chuan zawlbûk pawh la kai lo naupangte hi an huaisen viau zawk a ni tih chu an thil hmuh chhuah chu a ni.

Tumpâng chu a awm dan ang ang chuan an chhâwl chhin ta thlap a, an ṭhianpa Challuta zawng leh tûra kan chhuah an tum chiah tihah chuan, "Chawngi pa, tia rawn ko thâwm an hre ta! Satliana chu a ding chawt a, uluk tak chuan thâwm chu an ngaithla leh a. "Chawngi pa, chhantlâk ka la awm e," tia rawn au lauh lauh chu Pu Challuta aw ngei a ni tlat mai. "Aw lo chhuahna chu an awmna hmun aṭang chuan hlam sawm thum pawh tling lo tur a ni a. "Luaia pa, lo lungngai reng reng suh aw, i ṭhiante hian kan thlah thlam dawn reng reng lo che a nia," tiin hman hmawh tak chuan aw lo chhuahna lam chuan an tlan zui nghal a.

Pu Challuta chu awih bakbahai, zawl aṭanga hlam sawm vel lek, kawrte chhe tê, tui pawh awm lohna luang hung bulah chuan a lo ṭhu a, an zuk hmuh chuan a kawr pawh a lo ha lo a ni. A kea hliam avâng chuan a lo che thei der lo mai chu niin, chu lai hmuna a lo awm ngawt dan pawh chu eng mah sawi theih a nei lo a ni. Silai ri ṭhuai khan a mu tui lai chu rawn ti harhin, khaw vawt lutuk a vâng chuan a che mai thei lo va, a han ziaawm deuh a, kal chhuah mai a han tum chuan a ke chu kalpui chi rual a ni lo. A ngal ruh vei lam chu a lo tliak reng mai hi a lo ni a, a aw chhuak mai theih loh avanga a mangan hmanzia chu a lo sawi a. Satliana leh Kawlsata lawm lutuk chuan an ṭhianpa chu an kuah vawng vawng mai a ni.

Rawltharte tân chuan an thil tawn zawng zawng chu mumang ram ang mai a ni a, an vawi khat ram chhuahnaa thil tawn atân chuan a namai lo hle. Ṭhenkhat tân chuan an kumkhaw sawi a tling ngei ang.

Han inzâwn mai a rem loh avâng chuan Hrangkapa chuan rahbi tûr chu a han siam nghal thuai a. "Pa Lut, Khawi nge keima'n ka han pua ang che aw, kawng zawl aṭang chuan hlang kan siam mai dawn a nia," tih leh han puak mai chu a tum a. Pu Challuta chu ṭhen chat chat paha rawn nui sen senin, "Taite, puak ka ngai lo ve, tiang hawl tur min han lak ula, keimahin ka kal thei mai ang. Chutianga na chhia ka ni lo ve," a lo ti a.

E khai! Tlawmah la lo mai teh, keima'n kan pua ang che aw, kan rawltharte puak hi i lo hreh deuh a ni ang e. Nang ang te hi chu, kan rawltharte pawh hian a huphurh lo viau a nia," tia nui hak hak chung chuan a duh vak lo chung chu a han paw lawp a. Zawlah chuan hlâng te an siam a, tunah chuan an boruak pawh a pangngai chho ve ta viau mai.

Bûk an va thlen chuan meipui chu a lo inchhep hluah mai a, khua pawh a var chu a ni ruai tawh a. Ralbilha leh a ṭhiante pawhin bûk an lo thleng fel ve deuh chiah hi a lo ni a.

[Ngaia]

PASALṬHA HRANGKAPA
By Nghaka Lianpui.
Bung 7 - na
Chutia hlâng chunga an pasalṭha an rawn zawn an hmuh chuan bûka lo awm pasalṭhate chuan an lo bawihsawm vat a. Bûk chhung hmun rem laiah chuan Pu Challuta chu an mut nghal thuai a; khaw vawt a lo tuar rei tawh êm avâng leh a hliam na tak chuan a khua a ti sik hluah mai a. Tui lum chuan a hliam te chu an han dep a, a hliam chu a nat êm avâng chuan han ṭha nghal vut thei dinhmunah erawh a ding rih lo a ni. Pa tuar chhel ve ngang leh mi dang tihbuai hlau reng reng mi a ni bawk a. "Ṭhiante u, ngaihtuahawm ka ni tawh lo a nia, min ngaihtuah suh u. Ka ti buai ta erh mai che u sia ka inthiam lo hle mai," zawi thâwp sât hian a rawn ti a. A áw aṭang chuan an ṭhianpa chu a chau hle a ni tih an hre thei a. A nâ chu han zia deuh chuan Pu Challuta pawh a muhil zui ve ta a.
Zan lamah chhin khat pawh chhing lo mah se Hrangkapa chet chu a buai eih lo. Dengṭhuama leh Kapzauva pawh an bâng bik chuang lo.Tih tûr ṭul ang ang chu phur tak chuan an ti surh surh reng a, chutianga an han che vel chu pasalṭhate mit pawh an tlung kher mai, a bik takin Hrangkapa chuan thlir bik a hlawh hle a, tui chawi ngai se a ṭhiante a hmakhalh zar zar a, eng pawh ti se tu ma'n an chet khalh hman reng reng lo a ni. Val upa Satliana pawh hian a chhuang ru ve hle a ni. Tumpang hliam thinrim tlan lai a chaldara lo kap tûr kha chuan mi â nih loh paw'n mi huaisen tawp nih a ngai a ni tih chu a thil hmuh chian êm êm a ni. Chu thil pahnihah chuan Hrangkapa nihna zawk pawh a hre chiang bertu a ni. "Khai le, naute u, ro kan rêl a ngai tlat mai. Kan rawlthar huaisente kha rawn ṭhu ve phawt rawh u le, a han ti a.
"Khawiah nge Hrangkapa kha a lo kal leh hman a? He naupang zet hi zawng a mawng a zângin a che vel hmuhnawm a nuam kher mai," Ralbilha'n a han tih chuan, "Tukṭhuan eina tûr changêl hnah ka la lawk dawn a tia, kan rawn kalsan a," tiin Kapzauva chuan a lo chhâng thuai a. "Umm, a rawn thlen ve mai dawn chu. Kan thu dang alai chuan nizan chu kan buai tlang hle niin a lang a, Luaia pa chu eng ti tiha han inhliam chu nge maw a nih le?" Ralbilha chuan a han ti charh charh a.
Tichuan, Satliana chuan thil thlen dan zawng zawng leh buaina an tawh dân chu a sawi ta vek a. Ralbilhate hnena an la hrilh loh, Tumpâng hliam an kah leh tak dan leh a kaptu pawh Hrangkapa a nih thu chu a han sawi a, chu Tumpang chu Hrangkapa huaisen vang liau liau kap thei an nih thu a han sawi laia Ralbilhate ṭhianho mak ti hmel zet chu hmuhnawm tham a tling a ni. Kutbenga haw mai tûra inngai tawh kha an ni a, 'val upa Satliana'n ka Tumpâng hmuh tawh azawnga lian ber a tih chu eng tiat tak ni ang maw? Hrangkapa leh a ṭhiante paw'n chu thil chu engtia sawi lo thei nge an nih zawk? Hrangkapa kah maw ni a?' tih inzawt chungin an hmela mak tihna chu a chhiar theih hial a ni.
Ralbilha paw'n an sazuk pêl lai an hloh dan leh kawng an bo tak chiam dan chu sawiin, kawng tluana tihbuai an nih dan te chu a sawi ve bawk a. Challuta pawhin ziaawm lam a pan ve zel avâng chuan an hlim tlang dar dar kher mai. Tukṭhuan chu hma takah an ei a, bûk nghak insiamin khawchhûng lama lamkal tur an insiam bawk a. Mi dang zawng chuan zan lama an thil tawn te theihnghilhin, Tumpâng kahna hmun lam chu phur tak leh pheikhai zâng vah chuan an pan a.
Iner êm êm ṭhin kha tunah chuan inngeih takin an titi a, kawng tluan chuan Hrangkapa huaisen an tihzia leh Tumpâng chal kap thei ṭhian an nei chu an chhuang êm êm a; mahse, an pahnih chuan mang rama awm ang mai chuan an la inhria a, a chhan pawh, Hrangkapa chet dan mawlh mai chuan a barakhaih chiang em a tin a ni. Tleirawl tha za rual lek an ni bawk a, chawhma chanve vel awrhah chuan khawchhûng chu an lut dawn ta mai a, lal hnena an thu va thlen tûr mawlh mai chu an phur tlang tawh kher mai. An pasalṭha hliam tawrh lam kha chu an rilruah a lang tawh meuh lo a ni.
Lal inah lam ve thung chuan lal leh upate chu luhkapui dawhsanah chuan ni lum an lo âi a. Khawnbawl upa Rengliana chuan, "Kumin kan ram ṭheh chu a ram chang ṭha bawk a, a kâng ṭha te a nih a, zuvain zah a ngai a nih chuan kum dang zawng aiin kan hausak kum tûr niin ka lo hre deuh a, eng nge kan hmuh dan ni ve reng reng le?" a'n ti charh charh a. "I lo chuti ve chiah elo? Kum dang zawng aiin kan ram ṭheh a zau a; changtual lei ṭha hmun a ni bawk a, a hmun a zâwl deuh tih thu loah chuan ka beisei ka lo ti sang ve viau tak a sin," Lal upa Saithanga pa chuan a lo ti ve bauh bauh a.
"Chuti ang a lo ni maw? Ka upate nge nge in beng var ṭhin mang teh tak e. Silai zâwn tharte hi han awm ṭeuh thei ila kan va ti ve maw le," tiin a upate thu kal mêk chu a rawn tui hnih ve bawk a. Chutia eng eng emaw sawia an lo titi mêk lai chuan kawtchhuah lamah chuan hlado chham thâwm an hre ta. "Chhe hei! Sazuk hlado a ni ngat mai, kan pasalṭha chhuanvawr Dengliana aw ngei a ni e. Mauzawl khuain ani ang pasalṭha kan nei hi chu a lawmawmin a thlamuanthlak mang teh tak zawng e maw," lal upate zînga pakhat chuan a lo ti a. Mi dangte pawh chuan dik an tih thu chuan an upa thu sawi chu an lo chhunzawm tliar tliar hlawm a.
Chutia Dengliana chungchang sawia an lo rik tliar tliar lai chuan, anmahni lam pan chuan mi pahnih hman hmawh tak hian an rawn tlan a. An awmna hmun an rawn thlen chuan lal Sairenga chuan, "Ê khai, engtizia a rawn tlan chiam mai nge in nih le? Khual tlangval emaw tih nak a laia, kan rawlthar chhuanvawr Dengṭhuama leh Kapzauva zuk ni reng che u a, pawipang a awm ta em ni?" a lo ti thuai a. Khati êm êm a an rawn tlan avâng khan lal leh upate ngaih chu a ṭha lo hle a, an rawltharte hi val upa Satliana kaihhruaina hnuaiah khan an ram chhuak ve a ni tih an hriat vang a ni.
Lal in luhkapui dawhsanah chuan Dengṭhuamte chu an lawn chho va, Dengṭhuama chuan thil thlen dân chu a chepakai aṭang chuan a han sawi ta zar zar a. Rawltharte thu rawn thlen chu thu lawmawm loh awm bawk mah se an thla a muang huai a, tawhsual an tawk ta mai emaw an tih avâng khan an lo hlauthawng hman viau a ni. Tumpâng mawlh mai chuan lal leh upate beng a verh hle a, pasalṭhaah pawh mi bîk deuh kah tûra an lo ngaih ṭhin a ni a; mahse, chu an mi sawi chu pasalṭha a nih chu sawi loh, tu khaw kha vak mahina an hriat loh naupang ve mai a ni a, Lal Sairenga phei hi chuan Hrangkapa chu a lo la hre lo hrim hrim a, upa tam zawk pawh hian an lo la hre vak lo a ni.
"Umm, eng pawh ni sela, thu lawmawm leh lawmawm lo a nih ber chu maw, tlangaupa, nang kan tlangvalte chu han au khawm vat tawh khai," han ti a. Tlangaupa pawh hman hmawh tak chuan a tlan chhuak zui nghal a. Dengṭhuama leh Kapzauva pawh Hrangkapate ina an kawi zawk tih loh chu khawi dangah mah peng lo chuan an liam zui leh nghal a.
Lal in kawtah chuan tlangval ram lama vak chhuak lote chu an lo kal khawm a, Hrangkapa pu Kaptawna pawh tiang nen lal in lam chu rawn panin, a thu hriat chu a dik ngei em tih fiah tuma lo kal a ni. A thu hriat chu a dik ngei a ni tih a han hriat chuan a lawm hle a, "Taite, i pu ngei pawh hian awih harsa ka ti hle mai; mahse, a tak ngei chu a ni si. Naupang maiah ka lo la ngai che asin," lawm avâng chuan a mittui a tla hial a. Kût zû tûra a lo dah ṭhat khiau tawh chu phawrh chhuakin, zu bêl pawm chung chuan a tupate in lam chu a pan ta thuai a.
Hrangkapa nu leh pa'n an han hriat tirh phei chuan an awih mai duh lo va; mahse, Dengṭhuama leh Kapzauva sawi hmangah chuan thil ni ve thei tho niin an hre si; lal in lamah thu chiang hre tûr chuan an nupa chuan an tlan chho nghal a, a tak ngei a ni tih an hriat chuan awm ngaihna an hre lo a ni ber mai. An fapa neih chhun chu chuti ang thil ti thei turah an beisei pha lo hrim hrim a ni.
Tlangval sawm thum vel zet chuan zawlpui ram lam chu a pan nghal vat a. Hrangcheuva pawh kal ve tum a ni a; mahse, in lamah sa lu lâwm tûra lo kalte an awm an beisei avâng leh kal an ṭhahnem tho avâng khan a kal ve duh ta lo va. Tumpâng chu zan lama an hmuh ai daih chuan a lo ropui a, Ralbilha'n a'n hmuh ve chuan a chek tlak tlak a. "Chawngi pa, heti ang khawpa Tumpâng lian leh ki ropui hi ka la hmu ngai lo tawp mai a, a ropui tak zet a ni," a han ti vawng vawng a. Hmuhnawm an ti tlang hle a ni. Hrangkapa pawh a hlim ve hle a, in thlen hlan mawlh chu a nghak hlel tawh tak zet a.
Mi dang rawn thlen ve hma hauh chuan Tumpâng sa chu vawi hnih chu an lo thiar hman a; mahse, mi panga chauh tân chuan han thiar zawh mai chi rual a ni lo. Zanriah chhum hun velah chuan khawchhûng lam aṭanga rawn kalte pawh an rawn thleng ve thei hrâm a. Challuta pawh rawn harh tawhin, khawsikin a thlah tawh avâng leh taksa dang nâ nei lo bawk chu a rawn tho harh viau a, ke-in a kal thei rih lo tih mai loh chu. Hlang awm sa a ni bawk a, tlangval ṭhenkhat chuan damlo chu kal chakpui theih a nih dawn lo avâng chuan an lo han kalpui hmasa a.
Tichuan, mi ṭhenkhat chuan Tumpâng kahna hmun lam chu pan nghalin, Dengṭhuama leh Kapzauva chuan hma an hruai a, an phur tauh tauh kher mai.
Ka fatu ka chau deuh a, tih loh tawp aiah tawi mah se ka rawn dah hram a ni e. Min lo hre thiam hram teh u.


PASALṬHA HRANGKAPA
By Nghaka Lianpui.
Bung 8 - na
Bûk lama an sa an lo phurh thlen tawh aṭang kha chuan Tumpâng chu entiang chiaha lian nge a nih a hriat theih tlat loh, chutah tlangval a hmuna lo zuk thleng hmasate chu an thâwm ta mam mam mai a, ṭhenkhat la âu tawk lah bang lo. Heti ang êm êm hian Tumpâng hi a lo lianin a ki hi heti khawp hian a lo ropui thei a ni maw?" an ti hial a. A ki inkarah te chuan ṭhuin, tlangval sa ṭha lam pawh pathum an ṭhu leng han han ta mai a. Val upa Zaluta leh mi dangte pawh an rawn thleng zui ve nghal a, anni pawh an thil hmuh avâng chuan an meng phâwk nasa hle a ni. Ngawpui chhûng chu tlangval hlim âu thâwm khek râwih râwih chuan a luah khat a ni hawt e.
"Chawngi pa, he tiang reng renga Tumpâng lian leh ropui hi ka pian ahnu lamah ka la hmu lo tawp mai ka ti, he lai ngawpui chhûng hi chu kan lo luh chhuah ve fô tawh ṭhin a, heti ang taka Tumpâng lian hi chu an awm âwm ka hre ngai lo. He ngawpui chhûngah hi chuan a rawn luhna a la reiin ka ring lo tlat mai; in han sawi hmang aṭang khan ram mite nen inzawmna nei âwm renga ropui a ni e. Buaina reng in tawk nasa mai a, a vulhtu te'n an ui ve hle a nih dawn kha," val upa Zaluta chuan a han ti charh charh a.
Satliana pawh chuan, "Khuala pa, kei pawh i ngaih dan ang tho kha ka lo ngaih dan a lo ni ve chiah asin. Zawlpui ram chhûng hi chu ka lo vak ve nasa tawh ṭhin a, Tumpâng a awm hi kan hre ngai hlei nêm. Nimahsela, thil mak tak mai chu, Tumpâng kan kahna hmun sih kha ka lo la hmu ngai miah lo e tih mai chauh a ni," a lo ti ve bawk a.
"Pasalṭha pawh ni lo, naupang thil tih atân chuan a mak khawp asin. Hliam na tak tuar a ni a, a thâwm ringawt pawh pasalṭhate narân ve mai tân pawha zâm chhiatna tham a nih vei nen, Hrangkapa khan engtia a chaldar taka lo kap thei mai kha nge a nih ang le? Silai vawi khat mah lo la kap lo a ni lehnghal a," Kawlsata chuan a lo ti bawk a. Hrangkapa kuta Tumpâng chal zet mai leh ropui lutuk a han zâl der mai chuan sawi zui a hlawh hle a ni. Chutia eng eng emaw sawia an lo titi lai chuan tlangvalte paw'n phur tûr chu an lo peih fel der tawh a. An sa phurh chu mi sawm thum vel tân pawh an zâng lêm lo hle a, Hrangkapate ṭhianho pawh awl an duh hle nain awl theih ni bik suh, tu mah han inchhawk thei bik an awm lo a ni.
Buaipui ngai leh chhawm ngai awm an awm lo bawk a an kal chak khawp mai; damlo zâwna kalte pawh khaw dai thlen hma chuan an han um pha leh hman a ni. Anmahni rawn chhâwktu tûr tlangval ṭhenkhatte an rawn lan hnu chuan an phur te pawh a zia chho ta viau mai. Tumpâng lû zâwntute bik chu an thâwm a ṭha dar dar hle a, rawn thleng thar apiang chuan a lu inzawn chu an rawn la inchuh ziah lehnghal.
Lêng lén hun âwm velah chuan kawtchhuah chu an thleng ta rup mai le. An damlo zâwn ber ngaihtuahawm a ni lo bawk a, chu lai hmunah chuan ṭhut hmun an inrem a, an thlen kim chuan val upa Satliana chu rawn dingin, "Khai le, heti ang khawpa Tumpâng chal leh ropui zet tudawltu rawlthar huaisen Hrangkapa kha he lamah hian rawn phei rawh le," a han ti a. Chutia a hming hmerha koh a han nih chuan Hrangkapa chu a zak êm êm a, a ṭhiante chu phên ṭawk ṭawkin, a kil thim lai chu a chuh ta thuai a. Ngawpui chhûngah khan khati khawp khan a huaisenzia a lantir a, pasalṭha tam takin an dam chhûnga an tih theih ngai loh tûr Tumpâng lian leh ropui tak a kap a, mi tih theih loh ani an rual lekin a ti thei a ni a. Chu a thil tih chu chapopui tak aruangin a zahna thlentu a ni zawk chu Hrangkapa mak leh danglamna êm êm chu a ni. Hrangkapa la hre chiang lêm lote chuan a khawsa zia chu mak an ti êm êm mai a, amah hre chiangtu nia ingngaite pawh an bâng bik chuang lo.
"Hrangkap, va kal rawh, a zahthlak loh," tia lo kotu Kapzauva chu rum zet hian Hrangkapa chuan a lo melh a. Dengṭhuama'n, "Heta hi a awm e, a lo kal dawn," tia nui vun vun chunga a meichher Hrangkapa lama a han lek phei takah chuan, Hrangkapa tân pawh tih ngaihna dang awm hek lo, a lu thak lo pui rawn hiat hraih hraih chung chuan val upa Satliana awmna lam chu a rawn pan hna hna a.
Kut an lo beng dar dar a. "Hrangkap, ka silai ngei kha hmang leh ang che aw, kha ka silai ngei khan he Tumpâng pawh hi i lo tudawl tawh a nih kha," tiin an damlo zawn ber Pu Challuta a lo ti a. Hah tlâng viau e ti lo chuan an hlim dar dar kher mai. Chu Tumpâng lû han rap ngeia hlado han chham chu pasalṭha zawng zawngte thil châk ber a ni a, Hrangkapa erawh a khur der der mai. Tumpâng lu chu a ke rahchhan atân chuan a han hmang a, hawi pawh hawi chhuak ṭha ngam lo chuan a silai kén chu a melh rân a. "Ka pu, hlado chham dân ka thiam lova nangma'n i ti mai thei em?" tiin Hrangkapa chuan Satliana chu a va bekbawr sar sar a.
Satliana chu lo khi var varin, "a ni tak maw, lungngai mah ta che, nangmah ngeiin hlado chu i chham ang. Ka sawi ang zelin lo sawi i sawi ang a, ring takin i sawi dawn nia," a han tih chuan, Hrangkapa chuan a lû a lo bu nghat a. Tichuan, Tumpâng hlado chu heti ang hian:
"Ka nu e, tap tuk hlah law,
Bilhpuan khum lai rak hlip ulaw;
Thlafam e, nghilh nakah emaw Kawlan e,
Vuitum a rak tlung e."
tiin aw khur dar dar chung chuan a han chham vang vang a, a chham tawpah chuan silai chu van lam hawi chuan a han kap ta dur mai a. Pasalṭha dangte pawh chuan chu rawlthar chu lo chhawnin, silai chu an lawn ta un un hlawm a. A ring thei ang ber chuan thâwm an chhuah bawk a. Hrangkapa a nu leh pa chuan an fapa chu kil khat aṭang chuan an lo thlir ve reng a. An fapa avâng chuan an va hlim teh lul em! An thâwm hria apiangte chuan kawt chhuah lam an pan a, naupang rual chuan Tumpâng lu chu zawnin, lal in lam chu an panpui a, meichher êng hnuaiah chuan an ri phei ta hul hul a. Lal Sairenga hian tlangvalte chu an rawn hawn hunah a lal in tlawh hmasa tura a tuh vang a ni. A chhan pawh, an tlangvalte chu damlo zâwn tûra chhuak an ni a, eng eng emaw mipui hriat ngai thil a awm ve vâng a ni.
Challuta chu an in lamah enkawl a ngaih avang chuan an zâwn hawng a, Bawlpu chuan a hliam te chu a lo en diksak nghal vat a. Lal in lamah ve thung chuan Tumpâng lû en tum chu an rawn la kal belh zel a, lal in luhkapui dawhsanah chuan mi zawng zawng hmuh tûr chuan chu Tumpâng lu chu an tar a. Lal Sairenga leh a upate paw'n chu thil zet chu an hmu duh kher mai, chuti ang reng reng a Tumpâng lu ropui chu an lo la hmu ngai bik lo va, a awm thei ang tih pawh an ring lo hial a ni.
Tichuan, zawlpui rama riakte chu Satlianaho chuan lal chuan ko chhovin, Pu Challuta'na hliam a tawrh dân leh Tumpâng an kah dân te, ngawpui chhûnga buaina an tawh dân tlângpui sawi tûr chuan a han ti a. Satliana chuan mipui lo kal khawmte hnenah chuan buaina thlen ṭan aṭanga tun hun an lo thlen tak dân chu a han sawi dap dap a, a sawituin a sawi thiam bawk a, mipui pawh an lo ngawi ṭhiap hlawm a. Chu lai hmuna awm zawng zawngte chuan an pasalṭhate thil tawn chu mak an ti hle a, ṭhenkhat lo hlau tawk an awm bawk a. Kum upa lam deuh chuan chu Tumpâng chu lasiho ramsa duat lai a nih ngei ring a; mahse, chuti khawpa hringmite an rawn rûm ṭhaih erawh an ring ngam chiah bawk si lo. Lal leh upate meuh pawh an ngaihtuahna a insual nasa ve hle a ni.
Satliana'n a thil thlen dân a han sawi zawh meuh chuan mipui mit chu Hrangkapa lamah chuan a fu ṭhup a. Lal Sairenga chu lo ding chhuak ve lehin, "Khai le, kan pasalṭhate huaisente hi an chhâwl a hâl ang e, in tûr te kha han pe phawt teh u. Ṭhian chhan thih ngam pasalṭha ka nei che u hi ka chhuang tak zet che u a ni. Hun harsa tak tak leh hlauhawm karah pawh in ṭhianpa in thlah thlam lo va, let leh ta lo ni ula chuan in ṭhianpa kha nung damin ka hmu tawh kher lo maithei a ni," tiin thil hrang hrang chu sawiin, a pasalṭha huaisente chu entawn ṭheuh tûra mipuite chu fuihin Hrangkapa chet dân chu naupang tê mah ni se fakawm a tih thu a sawi tel bawk a. Khua leh tui tâna innghahna tlâk pasalṭha ni ṭheuh tûra duhsakna an inhlan zawh chuan Hrangkapate in lam an pan ve thei ta hrâm a.
Tumpâng lu chu en nin a har bawk a niang, Hrangkapate in lamah pawh chuan an la inchhawm thla zel a. "Taite, chu thil chu i duh dân a ni a maw? Kan pasalṭhate hi kan rawn ve phawt ang e aw," Hrangcheuva chuan a fapa hnenah chuan a ti a. Hrangcheuva chuan a fapa duh dân chu val upate hnena a va thlen chuan, anni chu an lo lawm hle a, chuti ang rilru naupang têin a han pu te chu mite mak tih a hlawh êm êm mai a ni.
Hrangkapa chuan a khua leh tuite heti khawpin kan ti buai a, sa chu tu mah chang tam awm bik lova insem chu a duh dân a ni mauh mai! Challuta paw'n a silai man chu a lo la duh bik reng reng lo va, lal paw'n, 'kan rawlthar huaisen chu a ti ropui hle mai, kût sa in tinin kan nei dawn tihna a ni a, keini pawh in chan ang zat chu kan lo chang ve duh e,' tiin sa han pek tum tute chu a lo chhâng a. Chhungkaw cheng zat mil deuh chuan sa chu an sem ta vek a, Hrangkapa sa kah hmasak ber chu a khuaa mipui zawng zawng chuan a zar an zo vek a ni.
Mauzawl khuaah chuan val upa Satlianate ram chhuah chanchin chu zawlbûk leh khaw chhûng lam titi ber a ni a, ngaih dan inang lo tak tak lah a tam. 'Hrangkapa chu a huaisen vang a ni lo, a hun tawnin a zir êm a, a vannei ve a ni e,' lo ti pâwl an awm a, a huaisen vang hrim hrim a kha Tumpâng kha lo hmachhawnah an ngai lo a ni. A huaisenzia hre chiang bertu Dengṭhuama leh Kapzauva lah chu eng mah an sawi tawh lo va, an ṭhiante dang thlah vekin Hrangkapa chu an kawp chawt tawh mai a, an zingah chuan Hrangkapa'n a lo kawm ngeih êm êm Tawnluaia'n a rawn belh ve bawk a.
Zanriah an ei lai chuan Hrangcheuva chuan, "Taite, râl kai rual in lo ni ve ta reng mai a, zawlbûk hi inzirna hmun a ni tih hre reng ula, aia û zawkte zâi ngai takin awm tum tûr a ni ngai e. Mi zîngah ṭawng tam nih tum loh tûr a ni a, nakin lawka kan khaw innghahna tûr in la ni a, mi tê leh lian thliar bik neih loh tûr a ni. Mi an hausak avânga zah tûr an ni lo va, mi an retheih avâng ringawta thiam loh chantir ngawt pawh a dik ngai lo. Pasalṭha chuan a chemin a khua leh tui a thlamuan ṭhin a, a silai chuan sa leh râl hmaah muanna a thlen ṭhin tih hi theihnghilh ngai suh ang che aw? Dikna avânga thih hi hlauh tûr a ni ngai lo a nia," tiin a fapa Hrangkapa zawlbûk lawi tûr chu a lo fuih mawlh mawlh a. Sawihliri pawh chuan a fapa tâna pawimawh nia a hriat chu a lo hrilh ve bawk a. Hrangkapa chuan a nu leh pa thu hrilh chu a thinlungah a vawng khiau a, ni danga an lo sawi fo tawh ṭhin mah ni se, zawlbûk lama awm dân tûr erawh a tân chuan thil thar vek a ni lawi si.
Zanriah an ei kham chuan Hrangkapa ṭhiante pathum chu an mutbu nen Hrangkapate in chu intiam rualin an rawn pan a. Huphurh ru tak chung chuan zawlbûk lam chu an pan ta ṭhâm ṭhâm hlawm a, zawlbûkah chuan tlangvalte leh val upate chu an lo awm ṭeuh tawh a. Rawltharte chuan zawlbûk lawi zâna an thil tih ṭhin chu an lo hriat fo tawh avângin an huphurh ve hle a ni.
"Ê khai, Dengṭhuamate ṭhianho lah ni rengin, tlangvalte khan kan rawltharte hi lo buaipui rawh u le. Bawhbel kha han bawh liam hmasa phawt sela, an mutna tûr hmun kan lo kawh hmuh dawn nia. Zanin chu kan mi thar buan tûr kan nei bawk a, lén rei lohah kan ti a ni ang chu," val upa Zaluta chuan a lo ti a. Tlangvalte chu an haw haw dur dur a. Dengṭhuamate ṭhianho chu sa ṭha tak vek an ni bawk a, tlangval satliah ve mai tân chuan han beih fê tham an tling ve thei dawn tlat.
Chumi zân chu rawltharte tân chuan han lénna tûr hre ve mai hek lo, an mutbu te an han indah fel hnu chuan meipui lam chu an pan nghal sap sap a; tlangvalho karah chuan an ṭawng tui tam lo kher mai. "Ê, ka khaw innghahna tûr pasalṭhate chu lénna tûr in la hre ve lo a ni maw, ti khan a rem remah khan lo inzep ve mai rawh u aw?" Zaluta chuan a lo ti a. Tlangval ṭhenkhat nula in lama leng ve lote nen chuan val upa Khailiana titi chu an ngaithla a. An hun laia Zawltlei khuaa an zin ṭuma an lal fanuin a ngaihzawn dân chanchin chu sawiin, dawt tlêm tlêm chu a han phuah belh a. An lal fanuin a duhzia leh khumpui kaipui thei reng a nih laia a kaipui duh loh thu a han sawi chu tlangvalho chuan an awih vak lo ni tûr a ni, an lo nui dar dar a, pasalṭha ṭhenkhat leh val upate pawh kil khatah chuan an lo khi suk suk hlawm a.
Tlangval nula rîm pawh tih tûr hmabak an neih chu hre rânin, an rawn hawng ta sap sap a. "E khai, zanin chu kan tlangvalho pawh nula in lamah kan mawng a nghet lo hle mai ka ti, meipui kha han vur belh rawh u le. Kan rawltharte infiampui kan chãk tawh a ni ang e. Amaherawhchu, he infiamnaah hian tu ma'n thinrimah lak loh tûr a ni. Kan mi tharte tih tlang nêlna tûr a ni tih hria ila, kan rawltharte paw'n theihtawp in chhuah ang a, inpawh tlân nana ti kan ni tih kha hriat reng tûr aw?" tiin val upa Zaluta chu a han au lauh lauh a. An thâwm a ṭha bawk a, zawlbûk hnaih deuh awm te chu an rawn chuang kai sap sap a.
Zawlbûk kai thar an awm apianga an buan hmasak ziah ṭhin, Khuangtuaha chu a rawn zuang ta thauh thauh mai le. Khuangtuaha hi mi ang pha zân lo deuh a ni a; mahse, a châng hi chuan a kawmtlak leh ang viau lawi si a ni. Amaherawhchu, mi pangngai tia han sawi chi a ni ve lo va, chak lo zawk nih duh miah lo a ni a, a hnena thu ṭha han sawi hian awmzia a nei vak lo a ni. Chutah, val upa Zaluta chuan, "Khai le, kan zawlbûk buan chak ber hi kan rawltharte zîng aṭang khan tu nge han buan hmasa ber dawn che u le?" a han tih chuan, Hrangkapa chu rawn ding nalhin, "keima'n kan buan hmasa ber ang e. "U Khuang, min dîm ve deuh an che aw? Keini ang hneh rual i ni lo a nia," tiin a tumpui tûr chu a'n fak vei luam a. Tlangvalho chu haw haw dur karah chuan an inpawm ta chat mai a. Khuangtuaha hi sa ṭha zet mai a ni ve a; tlangval pangngai tân chuam zuam ngawt chi a ni bik lo a ni. An ṭang nghal ve ve hle a, rei ngial an inbeih hnu chuan Khuangtuaha chuan Hrangkapa chu a phawi kâng ta tlat mai. A thawh hnihna an beih leh pawh chuan Hrangkapa chu a chak lo zawkah a ṭan leh avâng chuan Khuangtuaha chu intithei tak chuan a hawi lawl lawl mai a. Chu thil chu Dengṭhuama chuan a hre thiam ta tlat lo, Hrangkapa kha a ṭang ṭha duh lo tih hre lo chuan, a ṭhianpa phuba lak tum chuan a lo inhûm ruh hle a. Val upa Zaluta'n, "Aw le, zanin chu zawlbûk tlangval lamin hma kan hruai tlat mai, tu nge lo ding chhuak leh dawn che u le?" a han ti a.
Chutah, Dengṭhuama chu lo ding chhuakin, "Keima'n kan bei ve tawh ang e, kan ṭhianpa hneh loh U Khuangtuaha ngei kha ka bei duh e," a rawn ti ta mai a! Khuangtuaha phur zawng tak a lo ni si, val upate inrawlh ve hma chuan puan chu a chhar a, a kâwnga han suih pah chuan, "Dengṭhuam, i û hi kan khaw buan chak a nih avângin ka dîm dawn miah lo che a nia aw?" a'n ti nghal chhur chhur a. Hrangkapate tân an ṭhianpa chu han dan rual a ni tawh lo. Tlangval chu an haw haw nasa leh tawh hle a, an inpawm leh ta rân mai le. An han ṭan chiah tihah chuan Dengṭhuama awp hniam thutin, rang taka han thawh leh rual chuan Khuangtuaha chu a phawi kâng ta vû vû mai a. Zawlbûk thâwm a ṭha ham ham kher mai, Dengṭhuama'n khatiang khawpa Khuangtuaha phawi kâng thei mai kha mak tih a hlawh viau a, 'a û ang maia chak leh dawn ngei e,' an ti a. Mahse, buaina an tawk tlat.
"Ka inrin loh laiin min phawi vei maw, mi inrin loh lai bei tawk lek i nih kha, i han ti tak tak teh ang," tiin Khuangtuaha chu han inhrosa kûk kûk chung chuan Dengṭhuama kawngah chuan a rawn man leh ta chat mai. Thu lai lakin awmzia a neih loh avang chuan val upate pawh chuan an en liam ta tawp a. Tlangvalte lawmah a lo tla vei nen, boruak pawh a ṭang at at ngei mai. A thawh hnihna an han ṭan leh a, chutah pawh chuan Khuangtuaha chu a chak leh ta tlat lo. Tum ṭumah phei chuan tukkhum vaw dawtin Dengṭhuama chuan a lo bin a, thawh pawh a tho mai thei lo nghe nghe a ni.
Chumi zân chu boruakin a zir tak loh êm avang chuan inbuan chu an ti tawp a, ni danga la chhunzawm leh mai tûr chuan an ti ta ngawt mai a ni. Khuangtuaha pawh a rawn thawh harh hnu chuan, ani sawi atâna an lo beisei ngai reng reng loh chu rawn phuh chhuakin, "Dengṭhuama chu a û aiin a chak zawk, ka hneh ngang lo a ni e," a rawn ti chhuak ve ta phawng mai!

[Ngaia]

PASALṬHA HRANGKAPA
By Nghaka Lianpui.
Bung 9 - na
"E khai, Khuangtuaha nge nge naute han hlahthlem dân i thiam ṭhin e. Zanin chu zawlbûk kai tharte chak zânah kan puang mai a ni ang chu. Dengṭhuama chu i chak hle mai, i û Dengliana ila khûm thei ngei dawn e," tiin val upa Zaluta chuan a han fak zui vei lûam a. Dengṭhuama chu a zawlbûk luh zan aṭang rengin boruak a nei nghal hat a, han chibai-a duhsakna hlantu lah a ngah narawh e. Chu thil chu Hrangkapa leh Tawnluaia chuan an lo en liam mai mai a; mahse, Kapzauva erawhin an ṭhianpa chu a lâwm ve vak lêm lo. Dengṭhuama chu an ṭhianpa han ni lo ngat sela chuan hmachhawn ve chu a châk zek zek a, hneh theih ngei pawh a inring tlat a ni.
Zawlbûk lam pan chuan val upa Satliana chu hman hmawh tak chuan a rawn tlan a, a ram kal a hawn tlai deuh avâng chuan a thil hmuh duh ang chu rawn hmu hman ve lo va; mahse, a thil hriat duh erawh a rawn hre ta tho va. A beisei ang thil a thleng chiah lo ni tûr a ni zawhna dang eng mah zawh belh lo chuan a ngawi ta hle hle mai.
Zân te a lo rei ta bawk a, mut zâi an rêl ve ta a. Zîng khua a lo var a, lal in lamah pawh khawnbawl upate'n ni lum hnung puak ar ar chung chuan an vanglai hun an ngaih thu chu an lo seprawtui nasa mai a. Chutia an titi-na karah chuan Hrangkapa Tumpâng kah tâk lû ropuizia leh a kî zar pharh duai mai mawi an tihzia thu chu an la chham chhuak âwl lo a ni ber e. Lalpa zu tui tling chuan hna a thawk ṭha bawk a niang, lal Sairenga chuan a upate hnenah chuan, "Khu Tumpâng chal ki khu ka inah ka târ ngei tûr a ni ang. Renga, Saithanga pa nen hian Hrangcheuvate inah chuan zuk kal tawh u khai, tumpang lu manah chuan ka darbu pawh lo phût ni sela ka pe mai ang. Darbu leh ka silai kha zuk keng ula, a ṭul a nih chuan a pahnih pawh khan in pe mai tûr a ni. Chuta an la lungawi lo a nih fô chuan an phut ang ang chu ka pe mai ang," a han ti ta rup mai le.
"Lalpa, i duh a nih phawt chuan Saithanga pa nen hian kan zuk kal mai a niang chu, kan hlawhtlin tak hlauhin tlangaupa Zathluaia hian min rawn ho ve sela a ṭha ang. Khu in te reuh tê-a a intar reng khu a inhmeh lo riau a ni, an phal tûr a ni tawp," a han ti lar lar a. Chutah, lal Sairenga chuan, "Ê, mai mai a, a kaptu thu thu a ni a inhmeh lo a awm lo. Ṭha te te a indil a ṭha ngai e, ka khua leh tuite chu tu pawh zalên takin an awm tûr a ni ang. An phal lo chung chu chhuhsak ka tum hauh lo a nia, an lo phal tak mialin tih thu a ni e," tiin a upate chhuak tûr chu a'n âu zui hrâm a.
Lal upa-min Renglianate chu tuibur hmuam da vêl awrh chauh an thang a, an rawn let leh lam chuan tumpâng lû chu an rawn zâwn ta ngei mai le! Hrangkapa leh Kapzauva chuan chu tumpâng lû chu an rawn zâwn nghe nghe a. Chu thil chu khawnbawl upa Chuailova'n a lo hmuh chuan, "Kan upate chu an zuk hlawhtling a ni ngat mai, Hrangcheuvate chhungkua khu chuan i tân ui an nei lo vang ka tih tawh kha maw," vaibel pak khu hlat hlat chung chuan a lo khi var var a.
"Lalpa, khawiah nge tumpâng lû chu kan han hûn dawn le?" Hrangkapa'n a han tih chuan, "Khatah khan lo nghat phawt teh u khai, nang hi a ni maw he tumpângina a ngam loh rawlthar kha? Khawiah nge ka upate ve hi le?" tia an lo sawi lai mêk chuan a upa tirhte leh tlangaupa chu an rawn lang zui ve nghal a. Lalin in aṭanga a kentir, silai leh darbu chu an rawn kéng let leh ta tlat mai. "Engtizia a kha thil chu rawn kéng let leh nge maw in nih a le? Hrangkap, lo let leh teh u?" tia Hrangkapate tlan let leh mai tum chu lal Sairenga chuan a ko let a.
Upa-min Rengliana chuan eng mah tumpâng lu man atâna an lak duh loh thu leh, an lalpa'n a duh a nih phawt chuan lawm taka an pêk thua Hrangkapa nu leh pa lo chhân dan zawng zawng chu a sawi ta vek a. "A ni maw, ka thilpek eng mah an duh loh chuan eng aiah nge tumpâng lû chu târ ka tum bik tlat lêm ang le! Hrangkap, ka thilpêk eng emaw tal hi in la dawn lo a nih chuan tumpâng lu kha in hawn leh mai dawn nia," a ti ta tlat mai a. Hrangkapa chuan a thiam ang tâwk chuan an lalpa chu phal taka pe an nih thuin a han hrilh ve tak naa, lal chuan a pawm duh miau si lova a ni.
Chuti ang a nih tak si-ah chuan Hrangkapa paw'n ṭan rengin awmzia a nei dawn lo nia a hriat tâk avâng chuan silai chu a thlang ta a, lal chuan darbu pawh la tel tûrin a han ti ngial a, chu erawh a ti lui thei ta bik lo a ni. Hrangkapa tân chuan chu silai chu eng tik khaw tikah mah a neih theih ngai loh tûr a ni a, ani chuan upate lo kal aṭang khan silai chu lak daih a duh tawh a; mahse, a nu leh pa thu a hnial ngam si lo a ni. Hrangkapa chu a lâwm ngang mai a, a ṭhianpa Tawnluaia nen chuan phur takin in lam chu an pan thauh thauh a. Hrangkapa lâwmna chu lal Sairenga'n tumpâng lû a lal ina a tar thei tûr a lâwmna ai chuan a nasa zawk fe ta ve ang.
Hrangkapa chu a silai thar nen chuan zau lam pan chuan a ram chhuak a, a silai thar nen a vawi khat chhuahna a ni bawk a a phur sauh sauh khawp mai. Lo lam chu an favang vek tawh avângin feh pawh an vâng pharh tawh a. Vau chu hrut phei zelin, mual dung chu a zawh thla a. A mual zawh mêkina a va sawh mual lem lamah chuan pakâi phei zelin, chho zawng chuan mual chu a zawh chho ta zel a. Hman hmawh ngai a ni lêm lo bawk a sa hnu thar te chu bih pah zel a. Sakhi rah tlân hniak thar deuh te pawh a hmu chho zel a.
A han vah kual fe hnu pawh chuan beisei ang a hmuh tak si loh avang chuan mual leh lama pakâi a, Lianhrima pa zau lam pan chu a rilruk a. Lianhrima pa zau-a sih lian tak awm chu hre khiauin, tlai lam sih tlan sa chu a beisei a. Chu lai hmun pan tûr chuan zau awmna lama let leh phawt chu a tum a. Ngawpui chhûng dai raih hnuaiah chuan a'n ṭhu thlan dai hmasa tê té a. Chuta kal a han siam leh ṭan chiah tihah chuan sanghal thâwm a hre ta thut mai le!
A kalna tur lamah chuan an rawn thâwm phei zel a, a lan dan aṭang chuan nghal mal mai a ni lo tlat. Hrangkapa chuan ṭhut hmun chu a rem sauh sauh a, silai hmet puak mai thei tûr chuan a inring pan pan tawh kher mai. Nimahsela, sanghal thâwm chu a reh leh ta tlat mai, 'eng vanga chutia han reh leh daih nge maw an nih le?' tia rauh rauh lai chuan a piah rûam aṭang chuan pakhat chu a rawn hawk ta dut mai! A reh zui leh nghal daih a, Hrangkapa chuan thil hriat an nei a nih a ring hial a, ka rim te hi an lo hre thei mai em ni le?' tia ngaih ṭha lo zet chuan fimkhur leh thâwm dim êm êmin thâwm awmna lam chu a pan ta hriau hriau a. Hrangkapa chuan thâwm pawh a hre ta zel a, fimkhur a ngai tak zet tawh a ni. Sanghal chu Hrangkapa awmna aṭang chuan a hla tawh lo viau a ni tih an thâwm aṭang chuan a hriat theih a. Thing bul chu inphên nana hmang phei zelin bawk vak ti tih chuan a hnaih hret hret a. A hmuh duh ber chu a va hmu thei ta, a hma lawkah chuan sih te reuh tê hi a lo awm a, chu lai hmunah chuan sanghal panga vel chu a va hmu thei a, ram dawl hi an lo nawr surh surh mai chu niin, eng thâwm mah an hre lo a ni tih an chet dan aṭang chuan a lang chiang khawp mai.
Hrangkapa chuan thlang lam aṭanga veh chho a ni a, a awmna hmun aṭang zawl phei deuh vek a ni tawh a; mahse, luang hung a hmaah a awm ve avang chuan kah mai a rem loh avâng chuan han hnaih leh deuh tum chu a beisei loh thil a thleng ta tlat mai! A lam pan chuan nghal rual zínga pakhat chu a rawn kal ta tlat mai. Hrangkapa chu duh thlang thei din hmunah a ding bik tlat lo, a beisei dân chuan an zînga a lian ber kah a lo inbeisei ve vei nen, chu sanghal chuan a lam a rawn pan zel mai si, tih ngaihna dang awm hek lo, amah rawn pan mêktuah chuan a lungawi mai a ngai ta! A thil thlir lai chu duh tâwkin hlam nga vel leka awm sanghal zak dawhah tak chuan a han kap ta dur mai a. Sanghal chu a hawk dut a, a dinna hmunah chu tlu nghal tawpin a thi tûr chalchâng chu a ke a leng vut vut a, a zal zui nghal chu a ni der mai. Hrangkapa lo beisei ai daih chuan a lo lian a, a han sum chhin pawh chuan sum nga lai a lo ni reng mai. Hrangkapa chu amaha a vawi khat ram chhuah ve-naa a han hlawhtling thei nghal chu a lawm hle a, hmun rem laia sanghal a hnuhsawn hnu chuan a chhawl chhin ṭha ta thân a. Ni a la sang bawk a, mi dang pun tûr chuan an zau lam pan chuan phur takin a kal ta thauh thauh a.
Buh pawh an tuipum fur tawh a, Hrangkapa chu thlâm tlaitlânah chuan a ṭhu chawl dar dar a, an rîteah chuan han auh mai tûr chu an awm hmel loh hle a, chutia vaibêl te zu-a ngaih ṭha fahrana a lo ṭhut der der lai chuan a lam pana hmeichhe pahnih rawn tlân ṭawi ṭawi hi a zuk hmu a. Chûng hmeichhiate chu an mangan hmel khawp mai, Hrangkapa chu rang takin a tho va, a silai chu kah mai theih tûra a mu a lo thun sa diam chu ti fuh a inti hle mai. Nulate'n thlâm an rawn thlen chuan an rawn bawk lut nghal thlawrh a ni ber mai. "Ka pu, khawngaihin min pui rawh," an hmêla hlauhna chu mi pangngai tân chuan han hmuh hmaih chi rual a ni lo.
Ka hman tawk a ni e. Dah loh tawp aiah aw.

PASALṬHA HRANGKAPA
By Nghaka Lianpui.

Bung 10 - na

"Mami, hlau reng reng suh u, eng thil nge in chungah thleng ta le?" a lo ti thuai a. Chûng nulate chu an pawr phang mai a, an ke te chu an kal nasat vang a ni tih hriat tak chuan a pilh phengphung mai bawk a. Chil chu an lem khawlh khawlh a, an heh te lah chu a ro ṭhiap mai. A naupan hmel zawk chuan thlâm kil lam bang chu a ngheng a, harsa ti tak leh mén pawh meng ṭha peih lo chuan Hrangkapa chu a va melh ṭawk ṭawk a, eng mah sawi lo, a biang aṭang chuan mittui a lo luang chhuak zawih zawih a, a chhing zui leh ta siar a. "Ka pu, ka nau hi khawngaihin pui hrâm rawh, min rawn umtute chu i lo hmachhawn thei lo vang. Mi pakhat chauh tân chuan an tam lutuk a ni. Ka nau hi hman hmawh takin hruai la, Mauzawl khaw lal hnen i thlenpui dawn nia," chu nula chuan a thu sawi tûr pawh chu a sawi ṭha hlethei tawh lo va. A mangang lutuk chu han ṭah hawm hawm mai chu a chak a ni tih a hmel aṭang chuan a hmuh theih a, ani pawh chu a chau tawngkhawng bawk a niang, phun zui niap niap chung chuan a chhîng zui ve ta nghal a.

Hrangkapa paw'n a tih tûr chu a hre chiang khawp mai. A sa himna duh avângin chûng hmeichhiate chu a tlansan ang maw? Teuh lo mai, an buaina chu a hre lêm lo mah se, heti ang khawpa hmeichhiate hlau leh thlabâra siamtu chu tu pawh ni sela lo hmachhawn ngei chu a tum a, chu thil a tih avânga a nunna atâna a hlauhawmzia pawh a hria; mahse, chu thil chu a pawisa chhe ther tê lo a ni.

Nulate chu thlawh lai hmun rem laiah chuan a pawm phei ve vein, hmun him nia a hriatah chuan a mut ta thân a. Hrangkapa chu a muang sual teuh kher mai; thlâm lama a han let phei leh tûr chuan patling pali, thlâm lam pana hman hmawh taka rawn kalte chu a va hmu thut mai a! Rang taka kun hniam nghal vatin, vanneihthlak takin chûng mite chuan ani chu an rawn hmu ve lo hlauh a. Chûng mikhualte chu an chet danah chuan an inthlahrung lo hle a, thâwm dim lah an tum hek lo. Hrangkapa chuan a awmna hmun aṭang chuan a lo thlir reng a, lal dang khaw rama chuti tak maia an rawn tlangnêl ngam nghal chu mak a ti hle a ni.

Thlâmah chuan rei lo tê an lut zuai a, an thil duh an hmuh loh vâng a ni chêk ang chu, hman hmawh takin an rawn chhuak leh nghal a. Chûng mite chu pasalṭha satliah mai mai chu an ni lo tlat. An zinga hotu ber chuan a naute chu thil a'n hrilh ru ta sur sur a. An silai put chu an koki aṭanga la thlain, kah mai theih tûr chuan silai chéng chu an kâu ta rap mai le! Hrangkapa'n chûng thil a hmuh chuan engkim a man thiam ta nghal vek a.

Amaherawhchu, hêng mite hi pasalṭha ro thap tak tak ni mah se, tu nge an hmachhawn mêk hi an hre bik tlat lo. Hre hmasa ni ngat sela chuan an thihna tûr hmun panin he lai thleng thleng hi an lo kal tawp lo tûr. Tumpâng hliam thinrimin amah tih hlum tuma a rawn pan lai pawha, pên khat pawha hnung tawlh duh hauh lo mihring chu mi dawihzep a ni ngai lo vang. Chuti ang mi chuan eng vang chuan nge hmeichhe khawngaihthlakte leh puih ngai ngawih ngawih te chu a han kalsan ngawt ang ni. Hrangkapa tân chuan chu lai hmun tluka hmelmate beih nana hmun ṭha a awm tawh kher lo vang. Anmahni thlawh hma a ni a, a ram awm dan lah ani tluka hre chiang tûr an awm bik kherin a rinawm lo.

Nulate bulah chuan fimkhur tak chuan a let leh vat a, awmna chu thlâm aṭang chuan hmuh theih a ni lo va, Hrangkapa khan vanneihthlak takin hei lai hmun thlâm mual let liam, mual leh mual inrina kawrtêah chuan ṭan hmun tûr a lo ruahman fel hman chu a ti fuh hle a. Buh kûng a lo ṭha bawk nen, han chet vel pawh a awlsam phah hle a ni. Hrangkapa chuan nulate bulah chuan râlho an rawn thlen thu chu sawiin, chi-ai lo tur leh hlauthâwng lo tûr chuan a hrilh a.

Mahse, nulate chuan chu thu an hriat chuan an mit meng chu a danglam nghal vek a, an chau lutuk leh beidawng hmel chu lainatawm tak an ni. Mittui tla zawih zawih chuan, "Tlangval, min tlansan rawh, i tlan lo a nih chuan i thi ngei ang," anmahni tlansan tûr chuan Hrangkapa chu nula upa zawk chuan a ngên ta ngawt a. Anmahni avânga chu tlangval nunna derthawnga a awm chu a inthiam thei lo a ni. Hrangkapa chuan nula chu ṭawng lo tûr chuan a hmui chu a hupsak vat a.

Chutia tlangvalin a va tih takah chuan nula pawh chu a ngawi hmak a, thâwm lo chhuahna lamah chuan an ring chu an tun ta hrâ hrâ hlawm a. Râl pali zínga pakhat chuan Hrangkapate awmna chu a rawn pan tlat mai! Hrangkapate khan an hman hmawh talangah an lo inpal êng deuh ni tûr a ni, hnu hma han inthupna hun nei tawh hek lo le, an kalna chu buh kûng ṭha tak hmun a ni bawk a, chutia lo pe phei hun chu han hmuh hmaih chi rual ni si lo. Hmelmapa chuan hmu fuh inti zet chuan a khi vun vun mai a; mahse, puitu an awma an hriat avâng khan a fimkhur hle thung a. A ṭhiante dang chu han hui zauh pah chuan Hrangkapate awmna lam chu a pan phei zel a.

Mahse, a ṭhiante ngaichâng hmasa lova a lo va kal thawt thawt chu a ti sual ta tlat mai! "I silai kha dah thla rawh, chuti a nih loh chuan i thi nghal ang," tih ri a hre ta tlat mai. Hmelmapa chu ding nghal chawtin, a mit sir chuan aw lo chhuahna lam chu a han melh dek dek a, a awmna aṭanga ṭangphel vel leka silai kaw hmawrin a lo tin reng mai chu a hmu ta tlat mai le. Silai-a tintu chu tu nge a nih a hre hauh lo, a hnungah a ṭhiante an la awm a ni tih hre rânin silai chu a'n dah thla nghal a. A ṭhiante rawn hmuh beisei tak chuan chung lama kut han phar a tum zuau hman tihah chuan, a thil tum chu a tlai lutuk tawh tih hriat tak hian a nghâwng chu a rawn ri chawrh a, a lû chu a hma lamah chuan a uai hnawk a, a thi zui chu a ni ta reng mai!

Buh kûng ṭhatna mual a ni bawk a, mual let liama thil thleng chu hmelmaho chuan an hre der mai si lo. Thâwm chu hre ve bawk mah se an ṭhianpa emaw an ti a ni. An hma lawka an ṭhianpa chunga thil thleng chu hria ni ngat sela chuan, an mi ûm lai hmeichhiate ringawr chu an ngaihtuah tur. Nulate chu an thil hmuh avânga âu chhuak lo tûrin an hmui an hup ṭawk ṭawk a. Hrangkapa pawh a vawi khat mi lu lakna a ni bawk a, mihring lu meuh han lak chu a lo namai lo deuh a niang, a khur ve der der thei hial a. Nimahsela, a thil tih mêk chu tawpsan mai thei a ni tawh si lo a ni.

Ni chu vânlai zawlah chuan a fú vûng mai a, râlho chuan Hrangkapate awm chu an rawn hnaih phei zel a. Anni pawh chuan an hnu hmuh chu an mi ûm lai mêkte sûlhnu ngei a ni tih an hre thei a ni. Râl zînga an hotupa ber chuan, "Tawkliana hi a thâwm a va reh ve, kan hma lawkah khan a awmin ka hre sia," ngaih ṭhat lohna nei hauh lo chuan a naute hnenah chuan a han ti a. An hma maia an ṭhianpa a kal avâng chuan an silai pawh an koki-ah an chhûang far hlawm a. Zankhuaa mu lo an nih avângin an chau ve tawh hle a.

Chu thu a han sawi zawh chuan, an ṭhianpa an hma lawk awm nia an ngaih chu a awmna chin hriat tum chuan a han kûk deuh râih a. Chhanna an hmuh tak mai loh avanga mak ti hmel taka an silai put an han la thla tûr chiah tihah chuan, "In ṭhianpa anga thih ve nghal in duh loh chuan in silai kha paih thla rawh u," râlho chu an ding nghal chawt a, an phu chiang kher mai!

An hmaah chuan tlangval tuai tir, a hmel han en mai pawha ralkâi rual lek ni mai âwm hian a silai chu lo tin kawh vahin, thingluang chungah chuan a rawn ding chhuak ta vâng mai a. Chu rawlthar thu sawi chuan râlho chu a ti thinrim hle a. "Nauva, kan ṭhianpa kha i lo that a maw? Kan kawng i lo dâl avângin i thil tih man chu ila hmu ngei ang," râl zînga an hotupa ber chuan thinrim aw khur der der chuan a han ti a.

Hrangkapa chuan hmelmapa thu sawi chu a ngai pawimawh lo kher mai! "I thluak kha ka thlawh darh vek hma hian i silai chu dah thla nghal rawh," Hrangkapa chuan a han ti chang ve ta fak mai a. Chu rawlthar chu an en a, a thu sawi chu a ti mai mai lo hle a ni tih an hria a.

Ka hla zirna aṭang hei zawng hi ka rawn dah hrâm e.

[Ngaia]

PASALṬHA HRANGKAPA
By Nghaka Lianpui.

Bung 11 - na

Khaw khat innghahna ni pha ṭhiau pasalṭha pathumte leh Hrangkapa chu an inep ta rân mai le. "Nauva, i arpa chan lai chuan i huai vei pâng pâng hle mai maw, Farzawl tlangvalte'n kan kawng dâla awm te chunga kan thil tih ṭhin kan la hmuhtir ang che. I nunna kha i la hlut a nih ngai chuan i silai kha dah thla rawh, Farzawl pasalṭha kan zâm ngai lo," tiin, thinrim mit meng sen râm chuan rawlthar chu a va melh rân mai a. Silai kaw hmawr chu hmachhawn reng mah se, an zâm chhe te eih lo va; naupang mai maiin an kawng a lo dal ngam leh, an ṭhianpa a lo thahsak chu an thinrim hle a ni.

Chutah le, Hrangkapa silai chu a rawn ri ta dur mai a! Hmelma zînga chet lak tum pakhat chu hnung lam hlam khat velah chuan a inpaih phei dawrh a, a tluk rual chuan a zi leh awrh a, a thi zui chu a ni ta mai! Chu zawng, hmelmate beisei loh tawp thil a ni a, chet lawk nachâng pawh hre lo chuan an ṭhianpa tlu lai chu an lo thlir reng a, an harh chhuah meuh chuan an tlai lutuk tawh a ni tih an hre chauh a. Hrangkapa chu eng tik laiin nge a rawn thlen phei tih rêng ang hre hman lo, an hotupa ber leh Hrangkapa hnaih bertu ni bawk Farzawl pasalṭha chu a ṭe ṭhawt a, hreh zet leh na tuar meng phar awn awn chungin a sir tluk ta ruai ruai mai! Hmelma la dam awm chhun pawh chuan a silai chu a lo kau hman ve tak na a; mahse, a silai erawh a hmet puak hman ve ta lo. An hmachhawn mêk rawlthar rawn dawk phei leh zawk chu a hmu a, chu chu a khaw êng hmuh tawp ber ni tûr chuan a nghawng chu a rawn ri burh a, a dinna hmunah chuan a let tawp a, a thi zui chu a ni ve ta mai a!

Farzawl pasalṭha râl hrat, râl lu pawh an lal tâna vawi tam tak lo khâi hâwng tawhtu pasalṭha palite chu, vawi khat pawh râl la do lo rawlthar ve mai kutah chuan an ropuina chu a thâm ral ta. Hrangkapa meuh pawhin hmelmate laka a chet dân chu mak a ti hial a, ruang pali teh meuh chu ama kut zâlah ngei an thi chu a ni ta reng mai! Mihring nunna han lak meuh chu a rin a ang lo kher mai, hlauh vâng leh zâm vâng ni hauh lo chuan a khur der der a.

Chawhnu thlang her a ni tawh a, nî chu sârin a zâm hual kalh mai a. Rawlthar huaisen thil tih chu an lawmpui ve nimai âwm chuan buh te chu thli chuan a rawn chhêm kur siau a, thlâm kawt vêla zamzo pâr vul chûkte chu an thle siau siau mai bawk a. Mihrang pasalṭha, rethei leh pachhiate hmangaiha, ṭanpui ngaite ṭanpui tûra mahni nunna pawh hlan phal thisen chhuahna chu bawlhhlawh kai lo a nihzia rawn lantir an tum ni mai hian a lang a.

Chutih mêk lai chuan nula pahnihte chu mangang takin an lo awm a, silai ri an hriat phei kha chuan an mangang tak zet tawh a. Thâwm lah chu hriat tûr a awm zui bawk si lo, hmelmate'n an rawn nanchin hun nghak chuan an unau chuan an lo inkuah tawp tawh a. Anmahni avângin rawlthar chuan a nunna a chân ta ni-ah ngaiin, an inthiam lovin pawi an ti hle a, an mittui chu a tla zawih zawih a, thâwm chhuah hlau bawk si leh ṭah insum tak chuan an awm a; han tlan leh zel tûrin chakna an nei tawh bawk si lo.

Chutia mangang tak leh tih theih nei si lova inkuah chial a an lo awm mêk lai chuan, anmahni lam pana rawn kal thâwm an hre ta thut mai a! An phu dep dep ngam ṭawk a, anmahni rawn pan mêktu chu hmelmate an nih loh reng an ring lo a ni. Thâwm chuan nulate awmna a rawn thlen chuan, "Ka pi, min hlau suh u, ti na tûr che u ka ni lo ve. Tunah chuan tu mah hlauh tûr a awm tawh lo, in him tawh e," tih ri nulate'n an han hre thut mai chu awih harsa an ti ngei mai. Chu aw chu anmahni puitu rawlthar aw ngei a ni tih an hria a. An rawn hawi chhuakina an thil rawn hmuh chu mak an ti kher mai, bianga mittui luang zawih zawih chung chuan Hrangkapa lam chu an rawn pan a, Hrangkapa chu rawn kuahin, an unau chuan an ṭap dûn ta hawm hawm mai a, mumang rama chêng nimai chuan an inhre hial a ni.

Hrangkapa pawh chuan nulate chu a thiam ang tawk chuan a thlamuan ve a, tawkfang an inhnem hnu chuan thlâm lam chu an pan ve thei ta ṭawk a. Nulate'n rûang lo leh rem rum leh thisen lo baw zeih zuih an hmuh chuan en pawh an en ṭha ngam lo va, an chetna hmun hma lah chu a lo eng dei duai mai si. Mak an ti êm êm a, chûng mite zawng zawng that thei rawlthar chu an ngaisang hle a ni.

Hmelmate hnen aṭanga an ei tûr lak nulate'n an ei lai chuan, Hrangkapa chu anmahni pui tûr zawng chuan an rîte lo lamah chuan a tlan chhuak nghal vat a. Lo lam an favâng vek tawh avâng chuan mi dang han feh chu an lo vâng pherh erh mai si. A vah kual a vah kual hnu pawh chuan tu mah a la hmu thei chuang lo va, beidawn tih tawp nan reng reng tia Pu Kapruaiate zau lam pan a han tum leh mêk lai chuan, a kal tumna lam, Kapruaiate zau lam aṭanga mihring titi thâwm chu a hre ta thut mai a! Hrangkapa chu a aw hriatna lamah chuan an tlan thuai a, a duh chu a va hmu ta. Pu Hranghrimate pafa thang en hawng lam an lo ṭhu chawl dar dar a, fanghma tuai hi an lo keih hmarh hmarh a.

Chutia anmahni lam pana thisen kai nuaih chunga Hrangkapa rawn tlan an lo hmuh chuan, Pu Hranghrima chu a lo ding nghal hluai a. Thil thlen dan an hriat meuh chuan Hranghrima leh a fapa Thangruma chu an meng phar ta awn awn mai a. "Hrangkap, chûng mite chu i that vek a maw?" Hranghrima chuan a han tih leh chuan, Hrangkapa chuan a lû chu a lo bu deuh nghat a. "Taite, Pu Kawlate ram vak tûr kha zuk um zui thuai tawh khai, keini Hrangkapa nen hian lo lam chu kan lo zuk pan thuai ang e," Hranghrima chuan a fapa hnenah chuan a han ti a. Chutia mi dang ram vak an lo awm veleh zel tih Hrangkapa'n a han hriat chuan a lawm hle a.

Hrangkapa chet dân chuan mak tih a hlawh êm êm a, vawi khat pawh râl la do hauh loin Farzawl pasalṭha pali lai a tlawm der mai si. Silai pakhat nen chiah hmelma silai keng vek pali a hmachhawn a, a dingchang zawk a ni thei chu mak han tih loh rual a ni lo. Kawlsata hi chuan a fapa ṭhianpa Hrangkapa chu a huaisenzia a lo hre tawh a; mahse, Tumpâng an kah ṭum kha chuan an vanneih vângah a la ngaih theih a. Tuna a thil hmuhah erawh khami ṭuma thil thleng kha vanneih vâng ngawt chu a ni lo tih a hre chiang tawh hle a ni.

"Mami, in khua chu rûn i ni a maw, sihpui lal fanu kan ni in ti em ni kha?" Kawlsata'n a han tih chuan, nulate chuan an lu an lo bu nghat a. Nulate chu Hrangkapa lo rin ruk dân chiah chu a ni a, an hmelṭhat dân leh an vun nalh dân aṭang khan mi khawsa thei tak chhungkua aṭanga seilian an nih kha a ring a; mahse, ani kha chuan eng mah a zawt ve duh ta lo kha a ni a. Kawlsata chuan thil hriat chhuah uar uar a nei a, sihpui lalpa Rengliana chu an khaw lal Sairenga nen unau an ni tih chu. An lal chuan a unaupa khuain rûn an tawk a ni tih an hriat chuan a ngawih bopui mai mai chu a ring hauh lo.

Sihpui lal fanute hi khual thang hat khawpa hmelṭha sawi an ni a, an khuain rûn an tawk a ni tih lal Rengliana'n a hriat rual rualin a unaupa khaw lam pan tûr hian a fanute chu a tîr chhuak nghal a; mahse, hmelmaho chuan lal fanute an awm lo a ni tih an lo hre leh si. An mi mante ṭhenkhat aṭang chuan lal fanute'n an pan lam an hriat rual rual chuan um zui tûr an intir nghal a. Lal fanute hian pumpelh kawng hre lo chu ni ngat sela chuan tun dinhmun hi an thleng thei kher lo vang.

Lam kala an tirh Thangruma leh Dorenga pawh an kal chak bawk a, zanriah chhum hun velah chuan khaw dai chu an thleng der a. Nulate hliam chu Hranghrima leh Kawlsata chuan a theih ang ang chuan an enkawl a. 'Hrangkapa chu khawiah nge maw a kal daih le?' tia an lo sawi an lo sawi lai mêk chuan, thlâm luhkapui chu a rawn ri dawt mai a, "Eng thil nge ni ta?" tia Kawlsata a rawn chhuah chuan, sanghal te lêm lo tak mai, a taksa lai taka bun hmawk chu a lo inkeuh reng mai chu niin, "E khai, kan pasalṭha chuan sanghal pawh a lo kap reng a nih hi maw le. Hrangkap, kan rawn kalpui ve ang che aw," tiin Hrangkapa kal liam leh tûr chu a han au zui a. Chhanna erawh a hmu lêm lo, Hrangkapa chu a kal chak êm avâng chuan a um buai duh lo va.

"Tawna pa, he nau hi a mak ka ti hle mai, Tumpâng a kah kha a ât huai vâng leh a vanneih vâng mai maiah ka lo ngai a; mahse, a lo ni lo tawp mai a! A thil tih ang hi chu mi bîk tan lo chuan tih theih a ni lo a ni," a han ti charh charh a. Nulate pawh an hahdam sawng sawng tawh a, rilru hrehawm takin hun hmang mah se, tunah rih chuan Hrangkapa chanchin tluka ngaihthlak nuam tih chu an nei tlat lo; ngaihthlak zel châk chuan an beng an lo chhi kar mai a ni.

Kawlsata pawh chuan, "Ruma pa, a ni ngawt mai, he nau hi chu a danglam tak zet asin. Aia û zawkte a zah thiam êm êm a, han tirh te hian tu ma'n an kal khalh hman ngai hlei nêm. A ṭhiante nena buaina neih ai chuan tlawm zawk nih hi a hreh miah lo asin. A hreh chu sawi loh, a tlanchhe dawr dawr hi ka hmu fo mai. A nunah hian zir tûr tam tak kan nei a ang hle mai; pasalṭha chu chet hun takah a rawn che mai chu a nih hi. A thil rawn put te saw han chawi tum ve mah teh, keini ang duang tân chuan han kalpui zawh chi rual pawh ni lo pui chuan, a mi thah tâkte saw Farzawl khaw innghahna an ni ngei ang. Silai an keng vek thei a nia," tiin Hrangkapa a hmuh dân dik tak chuan a lo tui hnih ve bawk a.

Hrangkapa rawn let leh hma chuan sa chu phurh insem awlsam tur chuan an lo chan mawlh mawlh a, ani pawh chu rawn thleng chhawm ve nghalin, "Pa Kawl, ti nge in lo tihbuai duh ni, keima'n ka rawn ti mai dawn alawm," a han tih chuan, "Ê, mai mai a! Lo awm mai mai tur zawk alawm i nih le. I hah dawn teh lul nen i sa kah sa pawh kan phurh chhâwk ve thei ta lo che a nia, ti khan lo ṭhu châwl tawh khai, khawiah chuan nge in zuk intawn reng reng a? I zuk thang rei lo riau lehnghal," a lo ti thuai a.

A kahna hmun te an hrilh a, eng eng emaw sawi chuan an titi zui vei lûam a. Sihpui lal fanu naupang zawk Rengpuii chuan Hrangkapa che vel chu mit khap lek lo chuan a lo thlir a. Hrangkapa paw'n chu thil chu a lo hmuh hmaih bik reng reng lo va; mahse, ani erawh chuan en pawh a en ṭha ngam ve lo thung. Rengpuii û Chhingpuii pawh chuan Hrangkapa bula awm a thlamuanthlakzia leh, innghahna tlak a nihzia a hmuh chian êm avang khan Hrangkapa chu mi danglam tak a ni tih a hre thei a ni.

Lal Sairenga chu a thu hriat avâng chuan a vaibêl dâwn chu a han seh keh deuh rap rap a, chhuat laiah chuan a vei tawn sek a. "Lal Zahmuaka chuan a thil tih man chu a hmu khawp ang maw le," a thu sawi pawh chu a sehchilh nawk nawk tawh mai a. Thinrim hachang ṭhial bap bapin, tlangâupa chu a tlangvalte au khawm thuai tûr chuan a han tir chhuak nghal a. Mipui chu lal mualah rawn kal khawmin, tlangau thu an hriat avâng chuan an ri nuaih nuaih a. Lal leh upate chu an ṭhu bial ṭaih a, "Doreng, Hrangkapa chuan Farzawl pasalṭhate a that vek tih chu a dik tak zet em?" a han ti leh chuan, "lalpa, ka mit ngeiin ka hmu alâwm. An zînga pakhat tih loh chu a chem ngeia a thah vek an ni nghe nghe asin. Anni chuan silai an keng vek a; mahse, kan rawlthar hmaah chuan tu mah ding zo reng an awm lo, an thi vek a ni," tiin a sawi ngai bawk chu a sawi leh a.

Lal leh upate chuan sawi tûr an vân kher mai, Hrangkapa lak aṭang chuan chuti ang thil êm êm chu an lo beisei tawh tlat lo. Chu rawlthar chuan a hma lawkin pasalṭhate kah châk êm êm Tumpâng lian leh danglam tak chu a lo tuk zal tawh a, kha kha chu vanneih vângah a la ngaih theih a. Mahse, tuna a thil tih hi chu mi mawl ber tân paw'n vanneih vâng han tih chi rual a ni ta lo. Mak an tih ber mai chu, Hrangkapa chu eng ang paw'n lo huaisen pawh ni se, a huaisen avâng ringawt chuan Farzawl pasalṭhate chu han hneh thei lo tih chu an thil hriat chian êm êm chu a ni.

Lal Sairenga chu rawn ṭawng chhuakin, "Hrangkapa chuan a that vek a maw, ka fanute chu an ṭha em?" a han tih chuan, lal upa-min Saithanga pa chuan, "Lalpa, kan tlangvalte chu an inpeih tawh e," a han ti a. Hrangkapa ṭhiante pathum chu lal muala kal ve kher lovin, tlangau thu an hriat rual rual chuan Hrangkapate zau lam pan chuan an tlan nghal nal nal a.

Lal chu luhkapui dawhsanah rawn ding chhuakin, mipui chu an lo ngawi ṭhap a. An zîngah chuan an khaw innghahna ve-na ber pasalṭha Dengliana pawh a rawn lang hmasa ber pawl a ni a, lal Sairenga chuan thil thlen dân chu mipuite hnenah chuan a sawi ta vek a. Hrangkapa'n a lo ṭanpui hmeichhe pahnih chu a fanu a (unaupa fanu) an nih ngei thu chu a sawi bawk a. Mipuiin thil an hriat chuan mak tiin an phun mur mur mai a, Farzawl pasalṭha pali lai thah an ni a, chûng mite chu Hrangkapa thah vek an nih thu an hriat phei chuan an mak tih chu a zual a.

Chutah, lal Sairenga chuan, "Ka khua leh tui duh tak te u, kan pasalṭha hlawh tlinna chu kei hian ka chawimawi dawn a ni. Ani hian thih hlauhawma a awm lai paw'n puih ngai nia a hriat chu a tlansan duh lo va, hei hi a ni lawm ni pasalṭha kan tih chu. Mi dang tâna a nun hlan ngam pasalṭha chu kan lo hmuak lo ang em ni?" tia mipui lama a han au chuan, mipui chu an lo au dur dur a. Tlangval zawng zawng chu Hrangkapate zau lamah chuan an liam thla duak a. Nulate paw'n pasalṭha rammu-te hnena chauha an lo hlan ṭhin arkeziak ban tûr chuan an lo inbuatsaih ve ta map map mai le. Nu ṭhenkhatte paw'n rawlthar huaisen tan chuan ui reng an nei lo va, thûl mawnga an ṭhi dah ṭhat chu an lo phawrh ve mêk bawk a.