Re: PASALTHA SAINGURA CHAPTER -1 BY MAWITEI BAWITLUNG
Posted: August 21st, 2023, 8:00 pm
PASALTHA SAINGURA
CHAPTER 13
Khua ah kan let tawh a ,khaw mite pawhin kan innei tih an hre vek tawh bawk nen chunga zah tit tet ka tum bik lo . Lalpa erawh kan chungah a lawm lo hle a ,a fapa tan Bungzawl lalfanu a lo hual tawh bawk nen Saingura awm lo se chuan engtin emaw tak min tih duh mai ka ring . A hma kha chuan a fapa nen kan chungchang a hriat loh avang khan min ngaina ve em em kha a nia.
Tunah erawh a mizia chu a dang hlak emaw tih tur a ni . Nau ka pai zui bawk nen keilah chu ka ni nghuai a ,ka taksa a chak lo riau lehnghal ,tumahin Saingura hi chinghnia a ni tih an la hre lo va ,a thlah ka pai vang nge naupai dangte ai ka buai bik riau zel . A nilah chuan min duatin ka ei tur a theih tawkin a ngaihtuah ve a ,a nu pawhin min duat thiam hle . Lalpa erawh a lung ala dam zan chuang lo a nih hmel,ka nu leh pa pawh ka kan zeuh zeuh va .
Saingura chuan a theih ang angin a pui reng a ,ka lawm hle bawk . Nikhat chu mi pathum hi lal inah an rawn lut hlawl a ,an hmel atang pawh chuan an chau hle tih a hriat,ka nu leh ka pa chuan an lo buaipui sawk sawk a . An hahdam deuh hnu a an thil tawn an sawi chuan ka khawngaih ve hle ,run tawkin an ni erawh an rawn tlan chhuah thu leh midang sala an man vek thu an sawi a ,Bungzawl khua an ni tih ka hriat chuan ka mengkawk mai .
Lalpa hian pui turin a khaw mite a tir ngei ang le ,Saingura rawn haw chuan chutia mikhual pathum a hmuh chuan ding datin a pa lam chu a hawi a “ Ka fapa Bungzawl khua leh tui te an nih hmel a ,an sawi danin run an tawk a nih hmel. Kan puih ngei angai ang,Lal Hrangliana khi ka thian sabeng a ni a,sal mai maia a awm ka rem ti hauh lo a nia . Upa te leh pasaltha te ko khawm vat teh" tiin Saingura chu a tir zui a .
Saingura pawh chu a chhuak ve nghal mai bawk ,reilo teah khawnbawl te leh pasaltha ho chu rawn lut khawm tak takin Bungzawl khaw chhiat tawh thu vel chu ka pa(lalpa) chuan sawiin midang chu an ngawi thap a . Ka nu nen chuan khum aiah thu in kan lo ngaithla ve kar ringawt ,chutah ka pa chu rawn tawng chhuak hmasa berin puih ngei tha a tih thu chu a sawi a . Midang pawh chuan an lo sawi zawm tliar tliar bawk .
“ Kan pasaltha te lam enge in ngaihdan ni a " ti a lalpa zawhna chu pasaltha Chhunkima te ho chuan chhang in tha an tih thu leh a rang lama chet chhuah ngei a that thu an sawi chuan lalpa pawh chu a bu nghauh nghauh a . A tuk lama chhuak tur a in peih hman turin tlangau pa chu tlangval ralkai thei chin chu ko turin an tir zui a . Saingura chuan min rawn pan hnai vat,ka dul lang ve tan chu a chul hauh hauh a .
“ I kal ve dawn em?" ka tihchuan a bu nghut a ,ka thaw hak ringawt. A lokir tawh loh mawlh ka hlau “ Kal ve lo mai rawh,engtin nge kan lo awm ang" ti tiauin ka en a,ka mittui chu a tla leh ringawt tawh . A awm loh phei chuan a pa nen kan boruak nen ka tan a hrehawm tur zia lah ka hailo “ Ka lo kir leh vat dawn alawm " tiin ka mittui chu a kut chuan a rawn hru zauh a ,min nuih suk bawk “ Lo kir leh lo ta la ,kei leh i fa hi engtin nge kan awm ang,tinge indo leh inrun hi a reh theih miah loh le " tiin ka kuah thlawp a.
A nghawngah chuan ka nawr nak nak ,ka pasaltha thawnthu ngaihthlak tam takah vanduai a thi an awm thin tih ka hailo,pasaltha viau mahse a rawn kir tawh loh mawlh ka hlau . “ Ka rawn kir leh vat dawn a lawm, tap lo la min lo nghak reng ang che " tiin min nuih suk a ,ka bu nghal nghat . Zanah pawh zawlbuk ah riak duh lo in inah a rawn riak a ,titi dunin thil tam tak kan sawi a,tlem chuan ka ngaih pawh a tha ve deuh” Bungzawl lalfanu lakah fimkhur ang che ,min phatsan a nih vaih chuan kei leh i fa lo piang mai tur hi min hmu tawh miah lo ang .
Ka ring dawn che a ,fimkhur takin han che la dam takin lo let leh ang che. Hetah ka lo nghak reng dawn che a nia " tiin a awm ser lai chu ka chul hauh hauh a ,ka chungah rawn mu kaiin ka puan chu a phelh a ,thaw ham hamin a hnungah chuan nghet zetin ka kuah a ,ka ke chuan ka kherh chial bawk ” Ka hmangaih che Saithanngur" tisepin a hmuiah chuan ka fawh sak vawng vawng a ,engtiangin nge a rawn haw dawn ka hrelo va . Engtikah nge kan inhmuh leh ang tih lah ka hre hek lo .
Chuvang chuan ka kianga a awm lai hian hlim taka awmdun ka duh a ni . Pasaltha te nun tawi zia an sawi ka hre fo va ,chungte ang mai chuan rawn kir leh hun nei lova khawi emaw a a thih bo mai ka hlau a ni . Ral hmatawngah a tan ngei a ngai dawn a ,midangte ai a thawhrim a ngai dawn tih lah ka hre hek lo,ka mittui luang ngiai ngiai chu rawn hru in a che na sauh va . Ka bula a rawn leh thlak hnu chuan min kuah lehnghal zat ” I tan leh kan naute tan ka lo kir leh ang tih ka tiam a che ,in tan ka bei anga in tan vek ka rawn kir leh ang" a tihchuan ka bu nghauh nghauh .
A awma bei chial chung chuan ka mit ka chhing riai riai a ,a tuk zingah chuan tho in a faisa ken tur vel chu ka siamsak mawlh mawlh a ” Ka pa ,ka awm loh chhungin ka nupui hi tha taka in lo enkawl ngei ka beisei " tiin a pa bula ding chuan chiang takin a enkal a ,a pa chuan engmah sawi lo in a lu a bu nghat ringawt. A nu zawk chu rawn inrawlh thuaiin tha taka min enkawl tur thu a sawi takah chuan Saingura pawh a ngaih a ngam ta nge laltuala ral do tur an rawn pun khawm takah chuan a pa nen chuan an chhuak zui a.
Lalpa thusawiah chuan tlangval ho chu an au leh dur dur thin ,an vaiin an kal dawn lova . Mi 100 bawr vel chiah kal tura in ti in midang zawngin khua hi an veng thung dawn a nih hmel,ni e an vaia an chhuah bo chhungin khua hian buaina kan tawk thut ve reng si a . Hmanlaia ka awm meuh chuan mipa te lo huaisen zia ka hriat belh zel a ,tunlai mite nen chuan an inthlau tak zet a ni . Tunlai mite chu incheina leh midang sawiselna chiah buaipuiin kan hman hlel a .
Mipa lah mahni nihna ang lo in an awm chho va ,thenkhat lah ram humhim aiin awm hmun atanga huaisen tawk chauh kan ni zel tawh mai si . Social media a pawr em em a taka dawih leh si te kha heng pipute ti a kan hriat mi pasaltha te hian han kai hruaiin han chenchilh ve sela ka duh takzet . A chang chuan kan tunlai changkanna hian min tichhia ka tizawk thin,kan hnam nundan dik tak theihnghilhin hnam dang tihdan kan entawn nasa tawh lutuk a . Mizo hnam nundan leh tlawmngaihna te an bo zo ta mek a ni si a .
Heng raldo tura awm khawm,ram leh hnam humhim nana mahni nun chan pawh huama thawk chhuak tur te hi tunlai huna awm atan ka awt a ni . An ni chuan an hnam phatsan a ,hnam dang kuta hlan ai chuan luchhum banchhum huamin an lo humhim tawk tawk a ni si a ,a hmuna ka awm chiah hian ka hrechiang leh zual a ni . Ai a upa an zahna ang te hi tunlai thalaite chuan nei kan vang tawhin tlawmngaihna lah a bo zel bawk si .
An kalliam chu ka thlir a ,tisawn hlim takin thihna lam an panlai pawhin an la awm thei chu a ni si a . Kan tunlai khawvelah han awm sela,kan incheina chu sawiloh kan nundan hrim hrim hi mak an ti awm mange. “ Dam takin lo let tir leh rawh aw " tiin vanlam chu ka en vang vang a ,a awm lo chiah chu ka ruak huaiin ka hria . Ka mittui chu nuai nak nakin inchhungah chuan ka lut zui a ,ka nu chuan min kawm hlim a tum nangin ka hlim thei meuh lo .
Chaw te chu riltam dalah ka ei ve mai mai chauh a ni. Ka pa erawh chuan min biak pawh a tum lem lo,ka dem lo a fapa tan em chuan ka hniam lutuk a ti te pawh a niang . Ni chu a liam ve bek bek a ,ni thum ni ah pawh ral do a chhuak te reng hmuh tur an la awm lo ,upa ho in eng em an tilo turah ngai ang an tih avanga la chi ai lutuk lo mai chauh ka ni . Khaw kar a inhlat lo va ,nikhat vel kal lek a ni si a .
Ni li na tlaiah chuan khaw chhunga rawn ri lut te avang chuan pawnlamah ka tlan chhuak vat . Raldo a chhuak ta te rawn kal mek leh an hnunga mipuiin an rawn zui ka hmuh chuan Saingura hmuh tumin ka ring ka fan a ,mahse ka hmu thei mai lo . Bungzawl lal chhungkua ni ngei tur chu hma ah an rawn kal a ,ka pa chuan alo be nghal thuai bawk . An lalfanu chuan min en vang vangin ka dul chu a en leh a .
A hmel ah chuan eng emaw a lang zawk mai ,midang chu an rawn thleng kima Saingura ka hmu ve chuang lo,lalpa in an chin sawi tura pasaltha Chhunkima leh Val upa Dailova te a sawm takah chuan mipui chu an ngawi thiap a ,chutah an ral nawr dan leh Saingura remhriatna avanga hnehna an chan thu leh Saingura ral beih thiam zia te chu an sawi dap dap a .
Thil dang an sawi leh hma chuan ” U Dailo,khawiah nge ka pasal" ka tihchuan raldo ho hmel chu a ngui nghal nghiai mai ,u Dailova hmel pawh chu chawp leh chilhin a inthlak a ,ka pa pawh chuan a fapa chanchin chu a lo zawt ve nghal zat ” A pawi kan ti,ramhnuaiah tlanchhe ho a umzui a ,kan thlen ve meuh chuan engkim a nih tur ang a nih tawh bakah an hmelma pasaltha ruang an hmu a ,Saingura erawh an hmuh zawh loh thu an sawi chuan min deng dawt mai .
“ A pawi kan ti ,kan zawng nasa a mahse kan hmu zo lo a ni,lalpa i fapa kan venghim thei silo,hrem tlak kan ni e " a tihchuan ka pa pawh chu a fapa chanchin a hriatna chuan a ti hamhaih hle a nih hmel . Kei erawh ka buai nghal vek ” Dawt,a lo haw leh dawn a lawm. Min tiam vek tawh,in hmuh hmaih a niang,ramhnuaiah hliam tuarin a tlu mek awm si a , nilo a ni theilo" tiin kawtchhuah lam pan chuan ka tlan dawr dawt a .
Ka nu leh pa min kohna pawh chu ka chhang thei tawh lo “ Saingur,Saithanngur,khawiah nge i awm ? Min tiam vek tawh kha ,kawtchhuaha i bawhhla chham ri ka lo ngaichang a sin,mahse tinge ilo haw veleh siloh . Khawiah nge i awm " tiin kawtchhuah atang chuan ka au vak vak a ,ka tap bawk . Khaw mipui te chu rawn kal ve in min tah hawm hawm a .
Kei erawh mumal ka nei thei meuhlo“ Zaleng dang te hlim ten kan vangkhua an lawi lut a,chhungkim ten hlimlai par an tlan ,mahse khawiah nge ka di ve kha ,lam ang let biahthu min tiam,mahse sakhmel tawn tur awm ve silo,a biahthu nghakin a thai leh hrailengin nitin an thlir ,sakhmel tawn tur zuapa a awm ve ta silo,Saithanngur,khawiah nge i thusawi zawng zawngte nen khan i awm tak? Him taka rawn let turin min tiam a ni lawm ni.
En teh,i thiante an tana i beih Bungzawl mite an rawn lawi lut a ,khawiah nge nang ber i awm leh si . Tinge ilo lan ve loh,he khawtlang nghawr a i hnehna rawn au pui nghakin ka lo thlir che a sin. Hei hi maw i hnehna chan na chu,tinge ilo kal kher kher ni,engvangin nge min hruai tel ve loh? I tello in kei leh i fa hi engtin nge kan awm ve ang,tu thlazar hnuaiah nge kan awm tak ang " tiin ka tap hawm hawm a .
Mipui lam pawh chu insum thei awm lo in an lo tap chhuak ve rawih rawih a ,ka nu(amah enkawltute zawk kha) chuan min kuah pahin a tap ve hlawp hlawp a “ Nu,a tello in engtin nge kan awm ve ang le,naupang te in fam a chang ta hi ka awih theilo" tiin ka nu chu kuahin ka tap hawm hawm reng a ,lalnu pawh chu kan bulah rawn thu in a tap ve bawk . A niin a fapa a chan a ,keiin ka pasal leh ka hmangaih ka chan ta si .
Bungzawl lam pawh khua ah chuan awm zui a ,Bungzawl lalfanu leh ka pa inkawmngeih lutuk te chuan ka luak ti chhuak hle mahse ka pasal bak ka ngaihtuah theilo,nitin kawtchhuahah a lo lan ve mai ringin ka awm ziah a . Mahse kar khat a liam hnu pawhin rawn haw tih reng a nei silo,thenkhat chuan ka át phah emaw tiin min sawi sep sep reng a ,engah mah ka ngai duh lo mai a ni .
“Lengzawngte chu a kawpten an hlim ngei mai,mahse i tel ve silo ,khawnge maw i awm le ,aw khawnge maw i awm le ? Tlai ni tinin ka zawng thin che a ,tawn ni reng i awm silo aw...khawnge maw i awm le " tichuan ka au chhuak rawih rawih a “ Zing tin,tlai tinin hetah ka lo nghak che a,ram lam atanga i rawn lan thut ka la ring fan a sin Saingur,i lo kir ve tawh dawn lo em ni ?
Aw tinge i hnenah min hruai ve mai loh le? Ka ngai lutuk che a nia Saingur,rawn haw ve tawh rawh . A rei tawh emai,ka lo haw leh vat dawn i tihkha ,lo haw tawh rawh . Lo feh haw karah te hian i rawn lang dawn emaw tiin ka lo en thina ,mahse tinge i hmel reng hmuh tur a awm ve loh" tiin ka tap chhuak rawih rawih a ,feh haw min hmu ho chuan min hnem an tum ve tak nangin a mah chauh lo chuan min hnem thei lo tih ka hrechiang si .
Zan thleng chuan ka nghak leh reng a,rannung hram chauh lo chu hriat tur a awm lo,thawk leh khatah hnung lam atang hian min rawn tuk thlu tawp a . Ka khawhmuh a thim nghal hmak bawk ,ka harh leh chuan khawiah nge ka awmna ka hre mai hauh lo,mipa pali hian min lo hual thap a ,kan khaw tlangval te tih ka hre nghal ” Engvanga hetianga min tinge in nih" ka tihchuan an in melh zauh hlawm a ..
“ Lalpa thupek angin khua atanga hnawh chhuah ini,khaw chhungah i rawn let emaw i duh lo a nih chuan nang leh i naupai hi that tura thupek kan ni ,chuvang chuan helai hmun atang hian kal bo la rawn kir leh tawh suh. I fa humhim i duh a nihchuan " an rawn tihchuan ka mittui chu a luang lehnghal ngiai ngiai,ka pa chuan heti khawp hian a nimaw a mo hi min lo huat a “ Engtin nge in tih theih zawk,Saingura a lo let hunah min hmuh loh chuan a lawm hauh lovang" ka tihchuan an in en leh zawk a .
“ I pasal chu a thi tawh,tin he thil hi kan duh vang a ni bik lo,mahse kan himnan kan tih ngei a ngai si a ni . Hei hi la la ,kal bo zawk rawh . Lal thu kan hnial theilo " tiin min kalsan zui a ,ka awmna chu enkualin ka hre hauh silo ,ka ei tur an dah chu en vang vangin ka in sut leh hlap hlap a “ Saingur i tello in engtin nge ka awm ang le,en teh i pa ngei chuan khua ata min hnawtchhuakin kei leh i fa ngei pawh hi min thah a duh a sin " tiin ka hmalam pan chuan mittui nen ka pen chhet chhet a .
Chutia ka lo awm lai chuan Vara a rawn lang hlawl mai ,ka kuah nghal thlawp “ Pukah khan min hruai thei angem,ka naute hi mihring te karah a piang theilo ang ,i hrethiam tiraw ?" ka tihchuan a lu chu a tiche zauh a ,a bawk hniam nghal bawk . A chungah chuan chuangin ka bawh hnak a ,ka mittui chu a la luang zung zung bawk,puk lam pan chuan muangchangin min tlanpui a ,naupai ka mi tih a hriat vang te pawh a niang . Ka nau a hram tawhin mihringte bula ka pian tir chuan a pa nihna an hriat palh ka hlau a ni ber .
(NILAI ZANAH LAST KAN TUM DAWN NIA)
CHAPTER 13
Khua ah kan let tawh a ,khaw mite pawhin kan innei tih an hre vek tawh bawk nen chunga zah tit tet ka tum bik lo . Lalpa erawh kan chungah a lawm lo hle a ,a fapa tan Bungzawl lalfanu a lo hual tawh bawk nen Saingura awm lo se chuan engtin emaw tak min tih duh mai ka ring . A hma kha chuan a fapa nen kan chungchang a hriat loh avang khan min ngaina ve em em kha a nia.
Tunah erawh a mizia chu a dang hlak emaw tih tur a ni . Nau ka pai zui bawk nen keilah chu ka ni nghuai a ,ka taksa a chak lo riau lehnghal ,tumahin Saingura hi chinghnia a ni tih an la hre lo va ,a thlah ka pai vang nge naupai dangte ai ka buai bik riau zel . A nilah chuan min duatin ka ei tur a theih tawkin a ngaihtuah ve a ,a nu pawhin min duat thiam hle . Lalpa erawh a lung ala dam zan chuang lo a nih hmel,ka nu leh pa pawh ka kan zeuh zeuh va .
Saingura chuan a theih ang angin a pui reng a ,ka lawm hle bawk . Nikhat chu mi pathum hi lal inah an rawn lut hlawl a ,an hmel atang pawh chuan an chau hle tih a hriat,ka nu leh ka pa chuan an lo buaipui sawk sawk a . An hahdam deuh hnu a an thil tawn an sawi chuan ka khawngaih ve hle ,run tawkin an ni erawh an rawn tlan chhuah thu leh midang sala an man vek thu an sawi a ,Bungzawl khua an ni tih ka hriat chuan ka mengkawk mai .
Lalpa hian pui turin a khaw mite a tir ngei ang le ,Saingura rawn haw chuan chutia mikhual pathum a hmuh chuan ding datin a pa lam chu a hawi a “ Ka fapa Bungzawl khua leh tui te an nih hmel a ,an sawi danin run an tawk a nih hmel. Kan puih ngei angai ang,Lal Hrangliana khi ka thian sabeng a ni a,sal mai maia a awm ka rem ti hauh lo a nia . Upa te leh pasaltha te ko khawm vat teh" tiin Saingura chu a tir zui a .
Saingura pawh chu a chhuak ve nghal mai bawk ,reilo teah khawnbawl te leh pasaltha ho chu rawn lut khawm tak takin Bungzawl khaw chhiat tawh thu vel chu ka pa(lalpa) chuan sawiin midang chu an ngawi thap a . Ka nu nen chuan khum aiah thu in kan lo ngaithla ve kar ringawt ,chutah ka pa chu rawn tawng chhuak hmasa berin puih ngei tha a tih thu chu a sawi a . Midang pawh chuan an lo sawi zawm tliar tliar bawk .
“ Kan pasaltha te lam enge in ngaihdan ni a " ti a lalpa zawhna chu pasaltha Chhunkima te ho chuan chhang in tha an tih thu leh a rang lama chet chhuah ngei a that thu an sawi chuan lalpa pawh chu a bu nghauh nghauh a . A tuk lama chhuak tur a in peih hman turin tlangau pa chu tlangval ralkai thei chin chu ko turin an tir zui a . Saingura chuan min rawn pan hnai vat,ka dul lang ve tan chu a chul hauh hauh a .
“ I kal ve dawn em?" ka tihchuan a bu nghut a ,ka thaw hak ringawt. A lokir tawh loh mawlh ka hlau “ Kal ve lo mai rawh,engtin nge kan lo awm ang" ti tiauin ka en a,ka mittui chu a tla leh ringawt tawh . A awm loh phei chuan a pa nen kan boruak nen ka tan a hrehawm tur zia lah ka hailo “ Ka lo kir leh vat dawn alawm " tiin ka mittui chu a kut chuan a rawn hru zauh a ,min nuih suk bawk “ Lo kir leh lo ta la ,kei leh i fa hi engtin nge kan awm ang,tinge indo leh inrun hi a reh theih miah loh le " tiin ka kuah thlawp a.
A nghawngah chuan ka nawr nak nak ,ka pasaltha thawnthu ngaihthlak tam takah vanduai a thi an awm thin tih ka hailo,pasaltha viau mahse a rawn kir tawh loh mawlh ka hlau . “ Ka rawn kir leh vat dawn a lawm, tap lo la min lo nghak reng ang che " tiin min nuih suk a ,ka bu nghal nghat . Zanah pawh zawlbuk ah riak duh lo in inah a rawn riak a ,titi dunin thil tam tak kan sawi a,tlem chuan ka ngaih pawh a tha ve deuh” Bungzawl lalfanu lakah fimkhur ang che ,min phatsan a nih vaih chuan kei leh i fa lo piang mai tur hi min hmu tawh miah lo ang .
Ka ring dawn che a ,fimkhur takin han che la dam takin lo let leh ang che. Hetah ka lo nghak reng dawn che a nia " tiin a awm ser lai chu ka chul hauh hauh a ,ka chungah rawn mu kaiin ka puan chu a phelh a ,thaw ham hamin a hnungah chuan nghet zetin ka kuah a ,ka ke chuan ka kherh chial bawk ” Ka hmangaih che Saithanngur" tisepin a hmuiah chuan ka fawh sak vawng vawng a ,engtiangin nge a rawn haw dawn ka hrelo va . Engtikah nge kan inhmuh leh ang tih lah ka hre hek lo .
Chuvang chuan ka kianga a awm lai hian hlim taka awmdun ka duh a ni . Pasaltha te nun tawi zia an sawi ka hre fo va ,chungte ang mai chuan rawn kir leh hun nei lova khawi emaw a a thih bo mai ka hlau a ni . Ral hmatawngah a tan ngei a ngai dawn a ,midangte ai a thawhrim a ngai dawn tih lah ka hre hek lo,ka mittui luang ngiai ngiai chu rawn hru in a che na sauh va . Ka bula a rawn leh thlak hnu chuan min kuah lehnghal zat ” I tan leh kan naute tan ka lo kir leh ang tih ka tiam a che ,in tan ka bei anga in tan vek ka rawn kir leh ang" a tihchuan ka bu nghauh nghauh .
A awma bei chial chung chuan ka mit ka chhing riai riai a ,a tuk zingah chuan tho in a faisa ken tur vel chu ka siamsak mawlh mawlh a ” Ka pa ,ka awm loh chhungin ka nupui hi tha taka in lo enkawl ngei ka beisei " tiin a pa bula ding chuan chiang takin a enkal a ,a pa chuan engmah sawi lo in a lu a bu nghat ringawt. A nu zawk chu rawn inrawlh thuaiin tha taka min enkawl tur thu a sawi takah chuan Saingura pawh a ngaih a ngam ta nge laltuala ral do tur an rawn pun khawm takah chuan a pa nen chuan an chhuak zui a.
Lalpa thusawiah chuan tlangval ho chu an au leh dur dur thin ,an vaiin an kal dawn lova . Mi 100 bawr vel chiah kal tura in ti in midang zawngin khua hi an veng thung dawn a nih hmel,ni e an vaia an chhuah bo chhungin khua hian buaina kan tawk thut ve reng si a . Hmanlaia ka awm meuh chuan mipa te lo huaisen zia ka hriat belh zel a ,tunlai mite nen chuan an inthlau tak zet a ni . Tunlai mite chu incheina leh midang sawiselna chiah buaipuiin kan hman hlel a .
Mipa lah mahni nihna ang lo in an awm chho va ,thenkhat lah ram humhim aiin awm hmun atanga huaisen tawk chauh kan ni zel tawh mai si . Social media a pawr em em a taka dawih leh si te kha heng pipute ti a kan hriat mi pasaltha te hian han kai hruaiin han chenchilh ve sela ka duh takzet . A chang chuan kan tunlai changkanna hian min tichhia ka tizawk thin,kan hnam nundan dik tak theihnghilhin hnam dang tihdan kan entawn nasa tawh lutuk a . Mizo hnam nundan leh tlawmngaihna te an bo zo ta mek a ni si a .
Heng raldo tura awm khawm,ram leh hnam humhim nana mahni nun chan pawh huama thawk chhuak tur te hi tunlai huna awm atan ka awt a ni . An ni chuan an hnam phatsan a ,hnam dang kuta hlan ai chuan luchhum banchhum huamin an lo humhim tawk tawk a ni si a ,a hmuna ka awm chiah hian ka hrechiang leh zual a ni . Ai a upa an zahna ang te hi tunlai thalaite chuan nei kan vang tawhin tlawmngaihna lah a bo zel bawk si .
An kalliam chu ka thlir a ,tisawn hlim takin thihna lam an panlai pawhin an la awm thei chu a ni si a . Kan tunlai khawvelah han awm sela,kan incheina chu sawiloh kan nundan hrim hrim hi mak an ti awm mange. “ Dam takin lo let tir leh rawh aw " tiin vanlam chu ka en vang vang a ,a awm lo chiah chu ka ruak huaiin ka hria . Ka mittui chu nuai nak nakin inchhungah chuan ka lut zui a ,ka nu chuan min kawm hlim a tum nangin ka hlim thei meuh lo .
Chaw te chu riltam dalah ka ei ve mai mai chauh a ni. Ka pa erawh chuan min biak pawh a tum lem lo,ka dem lo a fapa tan em chuan ka hniam lutuk a ti te pawh a niang . Ni chu a liam ve bek bek a ,ni thum ni ah pawh ral do a chhuak te reng hmuh tur an la awm lo ,upa ho in eng em an tilo turah ngai ang an tih avanga la chi ai lutuk lo mai chauh ka ni . Khaw kar a inhlat lo va ,nikhat vel kal lek a ni si a .
Ni li na tlaiah chuan khaw chhunga rawn ri lut te avang chuan pawnlamah ka tlan chhuak vat . Raldo a chhuak ta te rawn kal mek leh an hnunga mipuiin an rawn zui ka hmuh chuan Saingura hmuh tumin ka ring ka fan a ,mahse ka hmu thei mai lo . Bungzawl lal chhungkua ni ngei tur chu hma ah an rawn kal a ,ka pa chuan alo be nghal thuai bawk . An lalfanu chuan min en vang vangin ka dul chu a en leh a .
A hmel ah chuan eng emaw a lang zawk mai ,midang chu an rawn thleng kima Saingura ka hmu ve chuang lo,lalpa in an chin sawi tura pasaltha Chhunkima leh Val upa Dailova te a sawm takah chuan mipui chu an ngawi thiap a ,chutah an ral nawr dan leh Saingura remhriatna avanga hnehna an chan thu leh Saingura ral beih thiam zia te chu an sawi dap dap a .
Thil dang an sawi leh hma chuan ” U Dailo,khawiah nge ka pasal" ka tihchuan raldo ho hmel chu a ngui nghal nghiai mai ,u Dailova hmel pawh chu chawp leh chilhin a inthlak a ,ka pa pawh chuan a fapa chanchin chu a lo zawt ve nghal zat ” A pawi kan ti,ramhnuaiah tlanchhe ho a umzui a ,kan thlen ve meuh chuan engkim a nih tur ang a nih tawh bakah an hmelma pasaltha ruang an hmu a ,Saingura erawh an hmuh zawh loh thu an sawi chuan min deng dawt mai .
“ A pawi kan ti ,kan zawng nasa a mahse kan hmu zo lo a ni,lalpa i fapa kan venghim thei silo,hrem tlak kan ni e " a tihchuan ka pa pawh chu a fapa chanchin a hriatna chuan a ti hamhaih hle a nih hmel . Kei erawh ka buai nghal vek ” Dawt,a lo haw leh dawn a lawm. Min tiam vek tawh,in hmuh hmaih a niang,ramhnuaiah hliam tuarin a tlu mek awm si a , nilo a ni theilo" tiin kawtchhuah lam pan chuan ka tlan dawr dawt a .
Ka nu leh pa min kohna pawh chu ka chhang thei tawh lo “ Saingur,Saithanngur,khawiah nge i awm ? Min tiam vek tawh kha ,kawtchhuaha i bawhhla chham ri ka lo ngaichang a sin,mahse tinge ilo haw veleh siloh . Khawiah nge i awm " tiin kawtchhuah atang chuan ka au vak vak a ,ka tap bawk . Khaw mipui te chu rawn kal ve in min tah hawm hawm a .
Kei erawh mumal ka nei thei meuhlo“ Zaleng dang te hlim ten kan vangkhua an lawi lut a,chhungkim ten hlimlai par an tlan ,mahse khawiah nge ka di ve kha ,lam ang let biahthu min tiam,mahse sakhmel tawn tur awm ve silo,a biahthu nghakin a thai leh hrailengin nitin an thlir ,sakhmel tawn tur zuapa a awm ve ta silo,Saithanngur,khawiah nge i thusawi zawng zawngte nen khan i awm tak? Him taka rawn let turin min tiam a ni lawm ni.
En teh,i thiante an tana i beih Bungzawl mite an rawn lawi lut a ,khawiah nge nang ber i awm leh si . Tinge ilo lan ve loh,he khawtlang nghawr a i hnehna rawn au pui nghakin ka lo thlir che a sin. Hei hi maw i hnehna chan na chu,tinge ilo kal kher kher ni,engvangin nge min hruai tel ve loh? I tello in kei leh i fa hi engtin nge kan awm ve ang,tu thlazar hnuaiah nge kan awm tak ang " tiin ka tap hawm hawm a .
Mipui lam pawh chu insum thei awm lo in an lo tap chhuak ve rawih rawih a ,ka nu(amah enkawltute zawk kha) chuan min kuah pahin a tap ve hlawp hlawp a “ Nu,a tello in engtin nge kan awm ve ang le,naupang te in fam a chang ta hi ka awih theilo" tiin ka nu chu kuahin ka tap hawm hawm reng a ,lalnu pawh chu kan bulah rawn thu in a tap ve bawk . A niin a fapa a chan a ,keiin ka pasal leh ka hmangaih ka chan ta si .
Bungzawl lam pawh khua ah chuan awm zui a ,Bungzawl lalfanu leh ka pa inkawmngeih lutuk te chuan ka luak ti chhuak hle mahse ka pasal bak ka ngaihtuah theilo,nitin kawtchhuahah a lo lan ve mai ringin ka awm ziah a . Mahse kar khat a liam hnu pawhin rawn haw tih reng a nei silo,thenkhat chuan ka át phah emaw tiin min sawi sep sep reng a ,engah mah ka ngai duh lo mai a ni .
“Lengzawngte chu a kawpten an hlim ngei mai,mahse i tel ve silo ,khawnge maw i awm le ,aw khawnge maw i awm le ? Tlai ni tinin ka zawng thin che a ,tawn ni reng i awm silo aw...khawnge maw i awm le " tichuan ka au chhuak rawih rawih a “ Zing tin,tlai tinin hetah ka lo nghak che a,ram lam atanga i rawn lan thut ka la ring fan a sin Saingur,i lo kir ve tawh dawn lo em ni ?
Aw tinge i hnenah min hruai ve mai loh le? Ka ngai lutuk che a nia Saingur,rawn haw ve tawh rawh . A rei tawh emai,ka lo haw leh vat dawn i tihkha ,lo haw tawh rawh . Lo feh haw karah te hian i rawn lang dawn emaw tiin ka lo en thina ,mahse tinge i hmel reng hmuh tur a awm ve loh" tiin ka tap chhuak rawih rawih a ,feh haw min hmu ho chuan min hnem an tum ve tak nangin a mah chauh lo chuan min hnem thei lo tih ka hrechiang si .
Zan thleng chuan ka nghak leh reng a,rannung hram chauh lo chu hriat tur a awm lo,thawk leh khatah hnung lam atang hian min rawn tuk thlu tawp a . Ka khawhmuh a thim nghal hmak bawk ,ka harh leh chuan khawiah nge ka awmna ka hre mai hauh lo,mipa pali hian min lo hual thap a ,kan khaw tlangval te tih ka hre nghal ” Engvanga hetianga min tinge in nih" ka tihchuan an in melh zauh hlawm a ..
“ Lalpa thupek angin khua atanga hnawh chhuah ini,khaw chhungah i rawn let emaw i duh lo a nih chuan nang leh i naupai hi that tura thupek kan ni ,chuvang chuan helai hmun atang hian kal bo la rawn kir leh tawh suh. I fa humhim i duh a nihchuan " an rawn tihchuan ka mittui chu a luang lehnghal ngiai ngiai,ka pa chuan heti khawp hian a nimaw a mo hi min lo huat a “ Engtin nge in tih theih zawk,Saingura a lo let hunah min hmuh loh chuan a lawm hauh lovang" ka tihchuan an in en leh zawk a .
“ I pasal chu a thi tawh,tin he thil hi kan duh vang a ni bik lo,mahse kan himnan kan tih ngei a ngai si a ni . Hei hi la la ,kal bo zawk rawh . Lal thu kan hnial theilo " tiin min kalsan zui a ,ka awmna chu enkualin ka hre hauh silo ,ka ei tur an dah chu en vang vangin ka in sut leh hlap hlap a “ Saingur i tello in engtin nge ka awm ang le,en teh i pa ngei chuan khua ata min hnawtchhuakin kei leh i fa ngei pawh hi min thah a duh a sin " tiin ka hmalam pan chuan mittui nen ka pen chhet chhet a .
Chutia ka lo awm lai chuan Vara a rawn lang hlawl mai ,ka kuah nghal thlawp “ Pukah khan min hruai thei angem,ka naute hi mihring te karah a piang theilo ang ,i hrethiam tiraw ?" ka tihchuan a lu chu a tiche zauh a ,a bawk hniam nghal bawk . A chungah chuan chuangin ka bawh hnak a ,ka mittui chu a la luang zung zung bawk,puk lam pan chuan muangchangin min tlanpui a ,naupai ka mi tih a hriat vang te pawh a niang . Ka nau a hram tawhin mihringte bula ka pian tir chuan a pa nihna an hriat palh ka hlau a ni ber .
(NILAI ZANAH LAST KAN TUM DAWN NIA)