LALMUANAWMA: THE LONE INVESTIGATOR BEGINS! [Misual Hnuchhuina] COMPLETE Author: Chhantea Pautu

[Chhantea Pautu]

LALMUANAWMA: THE LONE INVESTIGATOR BEGINS!
Author: Chhantea Pautu

1: (I)

[Post reply naah hian dah chhunzawm a ni ang]

"Mahse Keima mimal thil takmeuha rawn kal ka ni" a tih zawm a.

A mak mang'e, a reh tawh ang a, a tawk tawh dawn emaw ka ti a, min kiansan hlen tawh turah ka lo ngai a, buaina dang bawk maw ni leh pek!

"Engtia kâng nge!?"

"Chu chu kei pawhin ka hre hman lo a ni Muana"

Pa Rokhuma hmel ka han en chuan sawi duh dang nei ni tlat hian ka hmu a.

"Pawi ka ti khawp mai...aaa...eng lo..." a tihzawm leh a; min ngaichangin a ngawi leh ta daih a. Sawi duh leh sawi tum chu a nei chiang a ni.

Kei chu ka ngawi vang vang a. Kan chhungkaw chunga thil lo thlen dante ka chhût a. Eng'e a chhan? Engvang nge? Chu chu ka hriat loh leh, chhânna ka pek theih loh zawhna ni ta chu a ni thung si!

Tunhnaia ka nun manganthlak phurrit sual lêta ka thinthlak theih hram dan ka ngaihtuah phei chuan, buaina intam tan ni theia lang lo thleng leh ta chuan thin a tirim tun thei dawn dawn a! Ka 'anxiety' leh 'depression' ka paltlang dan leh ka manganna vawrtawp zawha, rilru engthawl thawveng ka neih theih ve takmial hlimchhawna buaina rim rawn nam tlata ka hriatna rim hi rimtui ka ti lova, heti ang rim hi ka mamawh tawh rih lo a sin mawle! Mahse le, thil thlengte hi ka thu-a thlenga thleng lo a ni tlat si lo!

Rintei pa lam chu ka hawi a, "Ka pa Khûm, eng'e sawi duh i neih a? Inthlahrung suh...dawr chu a kâng a, a kâng zo tawh a lawm!" ka ti ta a.

"A kan nasat hmain an thelh hman a ni..." a han ti leh rih a.

Kei chuan, "Chulam chu nakinah...i sawi duh chu sawi phawt rawh" ka lo ti vat a.

"Aaa...eng lo a nia...police lam hian Mami thattu hi an la hre thei lo a ni...chuan..." a tawp chat a.

Ka chhang mai lo va. A ngawih rei tâk deuh avang chuan, "Chuan' eng'e...ka pa Khûm?" ka han ti deuh khawl a!

Tunhnai, ni tlemte kalta atang khan ka lo inringtawk leh ta sawt a. Ka tawng chang mah mah em aw ka ti deuh hnuhnawh hial mai. Rintei pa, pa Rokhuma hi ka lakah a inthlahrung hle a nih ka ring thiam tan a. A hmelah hian hmana pa inringtawk tak hmel kha hmuh tur a awm ta lo ni hian ka hmu tlat a ni. Ka lakah lo inthlahrung ta pawh chu ni se, mak ka ti lo!

Rinhlelha man ka nih lai khan Rintei thattu-a rin tur rinhlelh awmchhun kha ka ni tlat a. Amah Rintei pa, pa Rokhuma tan pawh a âwmin a demawm ka ti reng reng lo rualin, khati ang khawpa ka rintlakna hmu tawh chunga min ringhlel ve ta nghal mai kha, ka rilru kalsual pheng avangin ka lung a awi chiah bik lem lo a ni. A lakah pawh ka thup buai duh lo reng a!

A rawn tawngchhuak leh a, "Nangmah hian buaipui la ka duh a ni!" a ti ta hlawl a. A thaw chhuak hak a, sawiduh nei, sawi huphurh si, sawi theih tak avanga engthawl ta sawt ni hian a lang a.

Kei chu ka nui sak a, "Ka pa Khûm, hnuchhui thiam ka ni hlei nem!"

"Hnuhma i la nei lo mai chauh zawk a ni!"

"Eng'e i sawi awmzia?"

"Kan In-a i lo chuankai tantirh atang tawhin ka hre tawh che a, ka mi rin zawng tak i ni nghal reng bawk a..."

"Mahse, Rintei thah thu-a man ka nih khan min ringhlel ve nghal a...i fanu kha ka hmangaih tih i hrechiang hle si!" tiin ka lungawi loh thuin ka lo pawtchat hmanhmawh a.

"Ni e, ka fanu ka hmangaihna leh lainatna rilru manganthlak tak avang khan ka nihphung ka hlauh ve bawk a ni. Thinrimnaa bualât ka ni a; a thih ni-a bawihsawm lova, awlsam taka i tlanchhuahsan anga a lang khan mak min tih tir bawk!"

"Kha kha chu ka 'anxiety' hrivei vang a nih kha!" ka lo tibul hmak a!

"Ni e, ka hrethiam tawh a lawm; kha thil avang khan ka dem ta lo reng reng che a. I lakah erawh inthlahrunna ka neih phah thung. Ti teh, tha takin thil i sawidun teh ang...inpawh takin, tun hma ang khan..." tiin ka dar chu a rawn vuan thuk a.

Kan pahnih inkara inhriatthiam lohna inep inup ru chu haitehin a awm a; chuvang chu a ni mahna, a hmelah chuan hmana pa Rokhuma hmel kha a lo lang leh tawh a!

"Nangmah ngei hian buaipui la ka duh a ni" a ti leh a.

Kei chuan, "Aizawlah pawh 'Private Detective Agency' a awm tawh a ni lo'm ni? Chu'ng mite chu ruai rawh!"

"Chu'ng ho rawihna tur sum chu ka nei tehmeuh mai; mahse nangmah kher hian i khawih ka duh a ni!"

Pa Rokhuma chiah chiah kha a ni leh tawh; hnial harsa zet mai kha!

"Engvangin nge kei kher kher!?"

"Ka fanu kha i hrechiang a, i hmangaih takzet tih pawh ka hria; chu ringawt pawh chuan police-te tih theih loh tithei turin a tanpui thei dawn che a ni!"

"Hnuchhui hi ka tih ngai thil pawh a ni lova, bultan dan tur pawh ka hre hek lo!"

"I tithei tih ka hria, ti mai rawh...aw?" tih ringawt a sawi a, a ngenngawl hle mai lehnghal!

"Mahse ka natna vei atangin ka damfel tan chauh a ni a; chawlh hahdam hi ka mamawh ve hle a sin! Kan dawr a la kâng zui bawk!" ka ti a. Ka lungawi lo tha leh deuh hle mai!

"Kei hian ka nawr hmanhmawh lutuk lovang che" tiin pa Rokhûma chu a inthiam lo hmel ta lek lek a.

"Rilru tithar thei tur thil tam tak ka hmuin ka hre leh dawn a, ka tan chuan huphurhawm tak a ni! Chu bâkah, bul han tanna tur ka hre lo tak zet a ni!"

"Kan khua hi Aizawl thlafem mai a ni a, tualthattu chu tupawh an ni thei. Aizawl nena inkalpawh zung zung theih a ni a; misual chu hemi khua hi a ni kher lo vang. Chu chu police ho buaina pawh a ni. Mihring kan tam ve ta, pawikhawihtu DNA milpui kha hmunpui lama an kawlah pakhatmah a awm si lo! Pawikhawih tawh thin a la ni lo a ni ang tih a rin theih" tiin pa Rokhuma chuan bultanna tur thu a rawn sawi zui nghal a.

"Engpawh chu nise, kan in lam ngaihvena haw phawt mai ka duh a ni. Ka nu a lo mangang lutuk ang!" tiin ka phur hran lo hle mai.

"Ka tihpalh a ni. Mami thattu hi zawnchhuah ngei ka duh dan hi nasa tak a ni; chuvanga helai thleng thlenga rawn pan ta che ka ni!"

Pa Rokhuma chu ka zah khawp mai; mahse ka huphurh a ni. Ka rilru tithar thei tur thil ka hmu fo tur ringawt pawh chu ka zuam lo sa nghal ngawt a. Rintei, mualpho leh rawng taka thattu chu zawnchhuah ngei duhna ka nei ve tho mai.

"Ni e. Ka pa Khum, kei paw'n tualthattu hi manchhuah ngei nise ka duh a ni; mahse hun thawl ka mamawh a, ka lo inngaihtuah ang. Kan inah chinfel tur thil ka neih leh tâk nghal chu!" ka ti a.

"Awle, i ti ngei ang tih ka beisei" a han ti leh hram a.

* * * * * * *
I
Mystery In The Night!

In ka han thleng ta chu, rei pawh awm lovin dawrah ka tlang phei nghal a. Ka beisei ai daihin a lo kâng chhe nasa! Han chei that tlak a ni tehchiam lovang! Ka pain phailam tlathlaa a sumdawnna kalpui lai a tihtawp tak hnu pawh khan, dawr pangngaitak a lo la siam reng tho a, keini kan leikan hnu thlengin kan chhunzawm chho ta a ni. Dawr muk ve fê chu a ni. A dawr leh a chhunga bungraw kangral ta chu cheng nuai tel man a ni a; tunah chuan a ral ta vek a!

Muangchangin ka haw a, ka kal chhat chhat a. Rilru hahdam hnuah rilru hahna thlen thei thil thleng bawkin min tlakbuak leh ta chu a ni a! Aw LALPA ka Pathian leh! Hei, ka chunga thil thleng thuah thip thim thûk tak takte hi eng'e ni ta ngai le!?

In ka thlen chuan Sangtei a lo awm teh tlat a.

"Eee...Sangtei chu i rawn zin a? Mite pawh hrilhlawk tur che a nia..."

"Aaa...nia...eng lo...i phone i off tlat reng bawk si a" a ti bah nak a!

A fai sar a, a thianghlim ser hian a hriat a. Hmana Rintei nunhlui lungchhiatthlak zet min hrilha a rawn kal lai ai khan a cher deuh tawh zawk a; a lang nalh viau tho mai thung.

Ka nu chuan, "Mama, Sangtei hi i pa Rokhumate ina awm lovin, hetah awm mai se ka lo tia...i naute pahnih lahin zirna an chhunzawm leh tawh a, ka khua a har thei riau a ni" a lo ti a.

"A tha a lawm ka nu...khawng'e Siama hi?"

"A leng chhuak lawk a nih kha"

"A nih tak chu...Sangte, ka pindanah ka han kal lawk ang'e...i lo kal ve duh em?"

"Duh lo hran love...mahse ka nu Mawii hi ei ka'n relpui zawk ang'e aw?"

"Awle" tiin ka pindanah ka chhoh san a.

Ka pain lehkha min hnutchhiah chu ka han chhiar nawn leh a. Tunah chuan, ka pa mawhphurhna angah mawh phurin, chhungkua enkawlin ka nu sirah ka ding tawh dawn a ni. Kan dawr kan chhan kha,'gas leak' vang a nih a rin thu ka nu khan a sawi a. Chu chu midangte rindan pawh a ni; mahse thildang a awm thei ang em tih, ka ngaihtuahnaah a lo lut a. Hmelma ka neih ka hre lova, ka pa khan hmelma a neih lah ka hre hek lo. Eng pawh chu lo ni ta se, kan chhungkaw thlahtu, chhuan hmasate tih dik loh titawpin, ânchhe nawr kir tura awm ka ni tih hi ka pawm a ngai a ni. Chu chu mitthi lehkha zahawm tak, ka pa hnen atanga ka hmuh ngeiah, ka pain ka koa mawhphurhna tla, a sawi chu a ni.

Rintei pa, pa Rokhuma ka phone a, chawlh hahdam rih ka mamawh thu leh inchhung enkawl kawnga rilru sen ka duh thu chhuanlamin, a fanu thihna chungchang chhuizui chu ka zuam loh thu ka hrilh a. Ani chuan, "Aw le...ka hrethiam e" tih zawng a sawi a, phone min dah khalh zui nghal zat a!

A pawi ka ti lo. Hahdam taka awm rih ka duh a ni; chuti chungin kan eibêl pakhat a kangral a, chânna nasa tak a ni nghal pang mai si. Inhnuai lamah ka chhuk a, ka inbualfai a, ka harh hawkin ka hria. Thutkhawmna pindanah chuan amah chauhin Sangtei a lo thu a, phone a lo khawih niap niap a. Television-ah Comedian Search a lo thlir a. Thu leh Hla lama miril, lehkhabu hralhtla tak ziak thin, Mafaa Hauhnar chuan mipakhat fiamthu thawh zo chiah chu a lo 'coment' tulh tulh a.

"Sangte...?"

A rawn hawi chho hâ a. "Umm...eng'e?" a nui seih a.

"Eng ti tura rawn zin nge i nih ka lo zawt miah lo che a?"

"Eng lo...Lalrini thil ka la kawl a, pa khumate ka rawn pe a...chuan, in dawr kha a lo kang ta si a, in inah ka rawn kal phei ve ta nghal a, i nuin haw a phal ta lo a ni"

Rintei hming lamrik ka hriat ringawt pawhin, engtin emawa min luh nget ngettu a la awm ta reng a!

"Eng chen nge i cham theih ang?"

"Ka va'n hrethiam lo...ihhh...i phal chen chen a ni mai" tiin a nui rah rah a.

"I duh chen chen ka phal ang..." ka nui ve suk a.

"Tak tak? Ka cham reng ang..." a nui leh seih a. "Ngati nge i phone i off tlat a? I off rei si!" a tihzawm a.

"Nia...mahni chauha awm kha ka mamawh rih a ni...min biak i lo tum a ni maw?"

"Tum nasa mai, ka..."

A sawi zawh hmain Choka lamah thil a ri deuh bur a...

ka nu chuan min rawn ko ta tuarh tuarh a. Rangtakin ka tho a, choka lamah chuan ka tlan phei vat a. Ka va hmuh hmasak ber chu, choka chhuat, tuidehna hnaih lam, gas bur ruak kan hun thinna bula thisen tharlam tak lo awm zuih chu a ni. Chhuatah chuan ka nau, Lalsiamthara chu a zangthal zawngin a lo let der a. Thlaphan hmel zetin ka nu chuan a lo bawihsawm a, a ko mawlh mawlh bawk.

Ka ding deuh dat a; ka harhchhuak leh thuai a, Siama lu chu zawitêa dawm kangin thisenin a chiahpiah nuaih loh nan ka chawisawn a. Thisen chu a tukkhum atanga lo chhuak a ni ngei ang! A thaw a pangngai a, zu rim a nam deuh hak a, ka nu kohna chu a hre miah lo niin a lang! A ban veilam chu a vung puam alh a, a banrek ruh awmdan chu a pangngai lo riau mai lehnghal. Engti zia nge ni ta ngai!?

A ngaihna hre lova ding reng Sangtei lam chu ka hawi a, "Ka pindan bul pindan tepenah khan, 'First Aid Box' a awm a, min han lak ta che; thisen chhuak hi kan tih reh a ngai" ka ti a. A kal tur chu ka au zui a, "Sangte...thutkhawmna pindan luhdawna motor chahbi intar pawh kha aw..."

Mak ka ti hle mai!

Ka nau hian zu a in ngai lo. Eng nge maw a awmzia ni dawn ni? Eng pawh chu nise, Damdawi ina kan inphurh chhoh vat a ngai a ni. A theih ang angin thisen chhuak tih tawp ka tum a, damdawi in lam kan pan ta a, min lo 'admit' nghal a; ngaihtuahawm em em erawh a ni lo. A banrek ruh a pelh a, a tukkhumah hmun thuma chilh ngaiin a kak bawk. Ka nu chu thil awmzia ka zawt a.

"No ka sil laiin a rawn lut pai khut khut a, tuidehna bul a lothlen khan a tlu ta ringawt mai a ni. A tluk zawngin gas bur ruak pakhat kha a titlu tel a, a tukkhum khan a mawnglam tlang hriam kha a tauh ta a nih ka ring"

Ka nu chu damdawi inah a riak nghal a. Sangtei nen kan hâw a, kan titi rei hle a; dar 11:00 velah mu turin kan pindan ve ve kan pan chauh a. Kei chu muhil mai thei lovin ka let ka let a, ka nau chuan engvanga zu in nge a nih ang tih ka ngaihtuah zui a. Sawrkarin a zawrh zalen takah hian, zu zalenna chu a zalenpui ve ta mai em ni dawn, nge, rilru hahna dang a nei ni ang?

Reilotê ka lo muhil a ni chêk ngei ang; mak takin ka harh hlawl a, sana ka han en a, zanlai dar 12:00 chiah a ni. A thim ruih a, ka khum thosilen ban hrula karen tih ênna chu ka'n hmet ri khap a, a êng lo tawp mai. Eng ngati nge ka harh hlawl mai le?

Ka chhungrila mi tham er ertu hi a awm a, ka hmulthi a ding sung sung a, ka mur chem chem a, a chhan ka hre lo! Ka mu zangthal meng kar a. Ka hlau tihna chu a ni lo. Hlau turin thil hlauhawm engmah a thleng bawk lova; mahse boruak danglam eng emaw chu a awm chiang mai!

Inhnuai lamah chuan zawitêa khuh kharh kharh thawm niawm tak hi ka hria a, ka han ngaithla chiang a, ka hre zui tawh lo! Muangchangin ka tho a ka phone light chu ka tiéng a, ka pindan kawngkhar lam ka pan ta a. Ka han hawn chuan boruak chu a vawt nghal deuh sung sung a, mak ka ti hle! Khuh kharh kharh thawm kha Sangtei a ni em tih, chian tumin, thutkhawmna pindan sira a mutna pindan chu ka pan a. Kawngkhar chu ka'n nem a, a lo kalh lo hlauh. Zawitein ka nam hawng a, a chîk riai riai a. Sangtei chu ka han ên a, a lo thaw ri sâk sâk a, a muhil hmel chu a lang duhawm takzet. Ding chungin ka en ta reng a, a mu 'sexy' ka tihna chu a ni lo, chutiang turin thawmhnaw dahlau a ha lo bawk a. A thawmhnaw hak pangngai ang anga mu a ni zawk. Tin, rilru dik lo pua en ka ni lem lova!

Chutia ka en reng lai chuan thil ri deuh hraih hi ka hria a; tap insût ri a ang mah zawk. Choka lam a ni. Choka dep pindan awlthawng leh thutkhawmna pindan daidanna puanzar pan kan zar chu a leng delh delh a. Khawilam thli nge ni ta ngai!

Choka lamah chuan ka va phei a, tuidehna bulahte chuan ka va vei thuak thuak a, fiah lo ruaiin thla a lo êng leh tawh a, a êng zung chu tukverh darthlalangah a inkap lut raih a. Engmah ka hmu si lo. Thli chu na vak lovin a rawn thaw leh a, kawngkapui lam ka han en phei a. Mak ka ti hle mai! Nizan kan mut dawn khan ka kalh ngei si a; mahse a lo inhawng tlat!

Pawnah chuan ka va chhuak satliah a, kawtzawlah chuan ka teivel a, engmah ka hmu chuang lo! Luh leh mai tuma ka inher chiah chu, tap insût ri kha ka hre leh a; a rikna lam ka hawi phei nghal vat a, kan kawtzawl tâwp bung buk hnuaiah chuan hmeichhe ruangam hi ka va hmu a. Ka lam a rawn hawi chiah chu ka inthunun thei lo a chha chu a ni e! Mak ka ti ngei mai!

Hmana lung lâkna kham koa ka hmuh Pu Liansiama fanu Zoremsiami ngei kha a ni! Hai rual a ni lo; runthlak zetin min melh a, khawngaihthla la tak siin! Ka en reng lai chuan a bo chawpchilh zui daih a. Ka mit ka nuai nawk nawk a, ka ding vang vang a.

In lam ka pan leh chuan karen a lo éng tawh a, inchhung ka lut chiah, keima kehniak ka'n hmu chu mak ka ti leh ngei mai! Kehniakah chuan thisen a awm!

Choka lam atanga kehniak chu rawn kal a ni. Ngaihtha lo zetin choka lam ka pan a, tui dehna bul, Siama thisen awmna-ah chiah khan thisen a lo awm a! Ka tifai ngei a ni! Eng'e a awmzia!?

"IN ZINGAH KA TEL VE ZEL ANG A, TICHUAN KA CHAWLH TIR ANG CHE U" - Exodus 33:14

[Chhantea Pautu]

LALMUANAWMA: THE LONE INVESTIGATOR BEGINS!
[Misual Hnuchhuina]
Author: Chhantea Pautu

2: (II & III)

II
Sense of Humour

Ka hrethiam lo a ni!

Ngaih tha chiah lo chung chuan choka chu ka'n enkual a, thil danglam engmah ka hmu lo! Ka din reng lai chuan thawm ka hria a, ka han hawi a, Sangtei a lo ni. A sam chu a pawr deuh phang a, a lan chhiat phah lem lo.

"U Muanawm, eng'e i tih a, i va harh lai awm ve?" Ka chhân hmâ chuan thisen leh ka kehniak chu a hmu ta a ni ngei ang, "Awiii...kha kha eng'e...thisen...!?" a kâ a hup a, a meng zîm vak lo tawp!

"Engmah ni love, Siama thisen kha ka lo ti fai lo a nih hmel...nang pawh chu i va harh lai ve?"

A ngaih a that hmel ta deuh a. Engmah hrilh a tulin ka hre hran lo; tul lova tihthlabar ka hlau a ni.

"I tifai khan ka hre sia...khawi keima'n ka'n tifai lawk ang..." a ti a.

Min kalpel tur chu a kutah ka lo man a, "Sangte va mu leh rawh...keima'n ka ti ang!"

Min en a, mak a tihhmel hle; ka thutak hmel hle a ni ngei ang, "Awle...muttui aw" a ti tha ve ta mai a, a nui seih a; hetiang hian min nuih ziah mai!

"Muttui le"

Muangchangin thisen chu ka tifai a; inngaihtuah mûk tak chungin ka pindan ka pan a, ka muhil lawk thei lo zui bawk. Zanin ka thil hmuh leh hriat, ka thil tawn chu a mak a ni!

Thil thlengte reifê ka ngaihtuah zui a, ka lo muhil ve ta a ni ang; ka han harh leh chuan ka pindan tukverh atangin nizung a lo lut iarh tawh a. Inhnuai lama ka chhuk chuan Sangtei chu eirawngbawlin a lo buai hle a.

"I muttui em?"

"Umm...nang?"

"Muttui khawp mai...thil pawimawh tiin Aizawl ka kal lawk dawn a; in min lo nghah sak rawh aw?"

"Mahse i nute..."

"Ka'n phone ang'e...kal ngei ka ngai tlat...!"

Ka nu chu ka bia a, Siama pawh a harh tha tawh tih min hrilh a; Aizawl kal ka tum erawh a ngaithiam lo hle. Ka tum lui ta tho a, ka lâng dawn tho a lawm.

Ka inngaihtuah nasa hle mai, thil awmdan leh kal dan hi ka duh lo a ni. Chawei khamah muangchang khawmuang lem lovin Aizawl ka pan a. Nizana thil thleng khan ka ngaihtuahna a luh ngut ngut a, ka tlân muang hran lo hle bawk. Kawng zim lai, tlêma kawi kual deuh ka thlen chuan 'horn' ka hmet ri tuarh a, ka hmet ri zo fel chu min tawk zawnga car pakhat lo tlan nen chuan kan inhnaih ta mah mah. 'Break' ka rap nghek a, ka ding su lawp a, ka din rualin ka motor ke leh kawng chhuat inhrut chu a ri tut tut thei hial a. Kan inhnaihchilh tak meuh! Ka lungawi lo viau mai, engmah sawi lovin ka ngawi reng thung. Kan inpelh fel chuan muang chang deuh zawkin ka tlan leh ta a.

Nizan thil thleng bawk kha ka ngaihtuahnaah a lo lut leh a.

Engvangin nge Pu Liansiama fanu thlâ kha ka hmuh tura a rawn inlan leh kher? Kan inah ngei lehnghal! Ka mitvai khawhmuh mai chu ni theiin ka hre si lo; a hmel khawngaihthlala tak leh a mi en dan runthlak zet te kha! A mak a ni! Ka hun kal ta kha ka ngaihtuah kai ta zel a, Chutah Rintei thlengin. A tha lo tawp, ka ngaihtuahna zangkhai lo zet chu kiang se ka duh a ni. Kan Paimari sikul kal lai chu ka ngaihtuah lui ta daih a.

Khatihlai khan kan sikul fawm chu kekawrbul chhawhchhibuhpawlh rawng leh kamis var banbul kha a ni a. Naupangte'n kekawrtê kan la ha ve ngai lo. Pawlhnih ka zir kum hian kan pawlpui pakhat, 'Varak-hmul-umi' kan tih thin hian pawlhnih pindan hnunglam veilam kilah ektum a hûng palh hlauh mai a, a zak hle nghe nghe. A hmel ka en chuan ka khawngaih viau mai. Chuta tang chuan sikula ek cheh kha a zahthlak a ni tih ka hrechiang ta em em a, ek cheh ka tum ve lo hrim hrim. Ka duh lova; a cheh ve lote tana a uih duh zia pawh ka hre chiang a ni!

Tunlai sikul naupangte angin chhuna chawlha chawei tur chaw kan la pai ve ngai lova. Chuvangin chaw, lo pai bik nih kha thilmak a la tling. Kan Class-room hnunglama ektum hnutchhiah a nih hnu nihnihna-ah chuan, kan thiante zinga pakhat hian dailuah dahna sarang hlui ngatin chaw a rawn pai a. Sikul naupang zawng zawngte khan, kha kha kan vawikhat hriatna a ni.
Khatia chaw a rawn pai ta mai kha kan nuihzat ta em em a; nuihzat viau e ti lo chuan, a chaw paitu ei tur awm lek lovin kan dil hut hut thung lawi a. Kan la inchuh deuh titih tituai lehnghal! A mak 'kawmawn' lo riau!

A vawikhat nana kan sikula chawpai a nih hnu, a karlehah chuan, ka chungah thil tha lo tak a rawn thleng ve ta thung tlat mai.

Chawhma sikul, bân dawn hnaih lampang tawhah chuan, ka ek a chhuak ve tan ta. Sikulah cheh ve miah lo ila ka ti em em a, ka ip ta tang tang a, a nasa thei ang berin ka ip a ni. Kan zirtirtupa chu a tawng muang hi ka ti em em a, baihât tur min pek thiam hmasa apiang an bang ang tih a la sawi zui; ka huat zia mai chu(h)! A bang hmâ thei lo zingah ka tel a; a tawpah chuan bân dar a rawn ri ta hram a. Rang lutukin ka phitchhuak a, ka ip tang tang a, mahse ka kekawr bawp dinglam kar atangin venglaiah ek ka thlauh pherh tan a, mual vengah ka thlauh leh a, kâwn vengah nen; chuti ang chuan kan in ka thlen hma chu ka thlauh pherh phei ta zauh zauh a. Ka zakru em em a. Midang hmusit thei ka ni ta lo!

Chu'ng vel ngaihtuah chuan ka nui suk a. 'Sense of Humour' nei lo ila, ka thil tawn zozaite avang hian ka va chaurau tawh dawn em ka ti rilru a!

III
The Questions!

Tunah chuan nizan ka thil tawn teh hrep khan Rintei thihna chungchang buaipuia chhuizui mai turin a turin min tur ta ni berin ka hria! Pu Liansiama fanu thlâ niawm tak ka hmuh leh, Rintei tual thihna hian eng inzawmna mah an neih ka hre lo; mahse nizana ka hmuh atang khan hma la nghal rum rum duh tur khawpa min turtu ka chhungrila a awm ta tlat mai hi mak ka ti a ni.

Ka pa lehkhaah khan Vanlalruata hming a lang a, a nun a chhuanawm loh chhoh dan te pawh a sawi nghe nghe kha. Pu Liansiama'n a fanu chanchin min hrilh khan Vanlalruata tih hming bawk a lo lang leh a, Zoremsiami, intihlum hial duh khawpa a rilru piansual tirtu mipa ngei chu.

Ka pa sawi Vanlalruata leh Zoremsiami bialpa Vanlalruata hi thuhmun an ni ang em? Thuhmun pawh chu lo ni ta se, Rintei tualthih thu-ah tel vena a nei dawn em ni? Tel vena a neih theihna awm reng ka hre lova, hming lo lang pahnihte hi mi thuhmun an nih leh nih loh lah ka hre bawk si lo! Engvangin nge Pu Liansiama fanu pawh chu ka hnena a rawn inlan leh kher? A la rawn inlan sek dawn pawh a ni mahna le!

Ka thinlung chu zawhna hlir mai hian a deng tlut tlut a, hriatthiam loh lah ka ngah nasa mai si. Chiang em em mai thung chu nizana thlarau niawm tak ka hmuh khan thil eng emaw ti turin min ngen tih hi a ni! A hmel kha ngenna a ni tlat. Thiltih tur tam tak ka nei ngei ang; engmah lah chu ka la ti der si lova!

Aizawl chu ka lut thuai a, SI Zodinsanga hmu turin Thana ka pan ding nghal a. Ka beisei angin a lo awm remchang hlauh a, a falin kan inkawm ta a ni. Ka zawh duh leh hriat ka duh ka zawt a, ani chuan min hrilh theih âwm chin chu min hrilh tha ve mai bawk. Case chu a kal reng a; mahse hmasawnna thar sawi tur a awm theih loh thu min hrilh a. Rintei serha mipa chi awm pawh kha keima DNA nen a inmil lo va, chu chuan tualthattu ka nih loh zia a tichiang khat a ni tih bak kha hmasawnna sawi tur an nei bik lo! Chu phei chu Rintei pa Pa Rokhuma khan ka hnenah a lo sawi tawh a ni. SI Zodinsanga ka hmu pawh chuan ka hriat loh min hriat belh tir tam lo ngang mai. Bul han tan leh dan tur pawh ka hre mai na hek lo.

Tunhmaa pawi la khawih ngai si lo, hmeichhia pawngsuala rawng taka that duh tur khawpa setana'n a thinlung a luah khah sak mipa chu tu teh hrep nge a nih ang tih ngaihtuahna chuan min luh ngut ngut a; a ngaihna ka hre lo hle mai si! Sangtei'n a thiannu Rintei tleirawl laia a thil tawn lungchhiatthlak tak a sawi tum khan, a chunga chutiang thil titu chu Rintei'n a hming a hrilh bik loh thu kha a sawi a; chupa hming tal chu hria ni ila, rinhlelh tur rinhlelhawm lutuk lem lo chu ka nei thei tur hi a ni a!

Ka rilruah chuan ka pa lehkha hnuhnung bawk kha a lo lut leh a. Ka pa sawi Vanlalruata leh Pu Liansiama sawi Vanlalruata kha thuhmun an ni em tih tal ka hriat a ngai a ni, he thil nen hian inzawmna a lo nei mial mai thei a sin!
Mitthi thlarau rawn inlan ngawt pawh khan eng emaw ngaihthat lohna min neih tir reng reng a; thil tha lo inthuk ru a awm hian heng ho hi an rawn inlar thinte pawh a nih ka ring nghet thar ta riau a!

William Shakespear-a lemchan thawnthu lar, 'Hamlet' ah pawh khan tualthahna zêp ruk a awm avangin Hamleta pa Thlarau kha a rawn inlan fo a nih kha. Thawnthu mai piahlamah hian, mihringte nun phungah, thiltih zawh loh eng emaw avang hian mitthite thlarau hi an rawn inlar thin tak tak em ni dawn!? Eng pawh nise mitthi thlarau pa Pu Liansiama ka kawm leh phawt a ngai a ni, thil hriatchian duh tam tak ka nei a, ka haw a ngai!

Muangchangin ka tlan a, Rintei nena kan inngaihzawn lai ka mitthla a, ka lung a leng ta em em a; chutih laiin Rintei khan thil engkim min lo hrilh lem lo a ni tih pawh ka ngaihtuah vat a. Ka hriat loh hian thil thleng phenah eng eng nge awm ang tih hi ka hre lo tak zet a ni! A nunhlui, hmeichhe tleirawl chhuak tir tana runthlak zet kha ka lakah a lo zep char char a, chuti chunga nun hahthlak zet a lo hmang thin erawh ka khawngaih hle thung si!
Kan in chu ka lo inkhalh thleng leh dawn ta reng a, kawtah chuan ka nu ka va hmu a; damdawi in atangin an chhuak tawh em maw ni dawn ni?

Motor ka hun fel hnu chuan ka nu chu thil awmzia kan zawt a. A chhuah chu an la chhuak em lova, thawmhnaw lamin a rawn haw zawk a lo ni. Chanchin min hrilh hnu chuan Damdawiin panin a kal leh ta nghal mai bawk a. Kei chu ka pindanah ka lut tlang chho a, Pa Rokhuma ka bia a, a fanu thihna ka buaipui tur thu ka hrilh a, rei inbe lovin phone ka dah thuai a, ka khumah mu zangthalin ka inngaihtuah ta vang vang a.

Engtin nge bul ka han tan dawn tak ni? Chhungrilah a turin min tur tawh a ni ber mai si a; ka kalna kawng erawh a la ni ngai si lo. Rintei thih ni-a ka awmdante, an in-a ka va luh leh tualthah hun inkara hun tlazep zim zia tur ka ngaihtuah a, tualthattu kha ka va han nang teuh awm em!

Inhnuai lamah thawm a ri rak rak reng a. A nakkin deuhah chuan ka pindan lam pana ke pen thawm a lo awm a. Ka pindan kawngka chu a rawn kik ri karh karh a.

"U Muanawm, chawei ka peih tawh a...?"

"Awle...Sangte ka lo kal e!"

Chawei pawh ka phur lo!

"IN CHHUAKVAK TE CHU MALSAWMIN IN AWM ANG A, IN LO HAWNG TE PAWH MALSAWMIN IN AWM ANG" - Deuteronomy 28:6

[Chhantea Pautu]

LALMUANAWMA: THE LONE INVESTIGATOR BEGINS!
[Misual Hnuchhuina]
Author: Chhantea Pautu

3: (IV - VII)

IV
Tragedy of Rintei Past Life: Year of 1995

Sangtei nen chauh chuan chawei dawhkan chu kan kil ta ran a.

"U Muante, i tha em?"

Ka harhchhuak zawk a, "Aw ka tha e...eng'a ti nge?"

"Chaw bar nachang i hre miah lo...vawithum lai ka ko hman che a...!"

Ka lo inngaihtuah mûk mah mah deuh a ni ngei ang. Ka inthiam lo ang reng hle mai a.

Sangtei chuan, "I va inngaihtuah mûk awm ve, i en ngai i en char char!" a rawn ti leh a.

Nui deuh pah hian, "Nia...Sangte, min u duh lem suh, nang aiin kumhnih bakin ka u chuang lo" ka'n ti ngawt a. "Rintei chanchin eng emaw, pawimawh tak, ani'n min hrilh si loh, min hrilh tur i la nei mial lo maw?" ka ti leh a.

Chiai hmel a pu deuh a, a ngawi vang vang a, a tawng tawh dawn lo emaw ka tih hnuah, "Aw awm e...Rintei min hrilh pakhat, ka sawichhuah ngai miah loh a ni...chawei khamah aw?"

"Awle"

* * * * * * *

Zorinsangi hi Rokhumate nupain an fahrin a ni lova, a pa dik tak chu Liansanglura a ni a, a nu chu Siammawii a ni. Rokhumate nupain an inneih hlim, fa an neih hma daih tawh atang a, fa anga an enkawl seilen tâk a ni. Chutiang thil chu engtin nge a lo thlen kan sawi dawn a ni.

Rokhuma pa, Liangnghawrate chhungkua hi chhungkaw hung leh hlun tak an ni a, mite zahkai leh khawsak harsa ngai lem lo tak chhungkaw inthlahchhawng kalzel an ni. Liannghawrate nupa hian fapa pahnih, Rokhuma leh Lianngura chiah an nei a. A upa zawk Rokhuma ai hian Lianngura hian nupui a nei hmasa a, an khaw nula zinga hmeltha ber pawl Siammawii nen inneiin, an inneih atanga kum khat pawh a ral hmain Lianngura eizawnna avangin Aizawlah indang hlen turin an pêm a. Nupui la nei lo, Rokhuma chu inpui nghakin a pa nen an khawsa ve ta thung a ni. Lianngura'n nupui a neih hma, kum hnih kal ta, 1991 kum khan a nu, Remkungi hi a boral nghe nghe a; hemi kum hi mithi an neih ngah kum tak a ni hial a!

Tichuan, a naute Aizawla an pêm hnu kum leh, 1995 kum tir lamah Rokhuma'n nupui a nei veleh chiah thung a. Hemi kum, 1995 kum hi Rokhûmate chhungkaw chunga thil thleng, a tha leh a tha lo inpawlh nawk kum a ni a. An vanduaina hian a bûk a rit hle zawk nghe nghe a ni.

Rokhûma'n nupui a neih hnu thla thum awrh a liam tihah, a pa Pu Liannghawr chu nat lawk em em pawh awm lovin a boral a; a pa-in a boral san hnu rei loteah, Lianngurate nupa chuan fanu duhawm tak a nei zui ve nghal bawk. Amah Lianngura hi a pa boral sarhu lai avanga a la cham khawtlai lai a ni nghe nghe a; a nupuiin fa a hrinsak lai pawhin a awm ve hman ta lo a ni. A fanu lo piang chu a u Rokhûma chuan a hmingsak a chuh ta tlat a, a nupui duhvak lo chung chu 'Zorinsangi' tiin a hming an sa ta a ni; hemi tuma Siammawii'n Rokhûma hming sak sak a duh vak lohna chhan hi thildang a ni lem lo va; amahin a fanu hming atana hual lawk a lo neih tawh vang mai a ni, chu erawh a fanu chuan a pu thei ta lova.

Tichuan, hun a kal leh deuh a, an fanu pangti no zual a lo reh deuh tâkah chuan, an awmpui nula kuta Rintei chu dahin an nupa chuan thil pawimawh eng emaw ti turin an kalchhuak lawk a; vanduaithlak takin hemi tum hian an motor leh Truck pakhat chu Aizawl daifem kawng tha laiah na tawk tak maiin an insu bur a, ka pawh chhawn lovin Lianngura leh Siammawii chu an boral nghal a, an motor pawh a chhe chim chiam buaih mai a, a sawpnûlh hian a lang a ni! Chuta tang chuan Rintei chu a papuia, Rokhûmate hnenah a awm chho ta a ni. Anni hian fa an nei lawk lova, Rokhûma nupui Lalremtluangi hi a hming ang maia rilru tluang leh fel a lo ni kher a, an unaupa fanu sêntê an boral san tak pawh chu hrinloh fa ni lo ang maiin an enkawl chho ta a; heng thil thlen dan vel hi Rintei pawhin a hre lawk lo hial nghe nghe a ni.

Han ngaihtuah hian kum 1995, kum khat chhung maia an chhungkaw chunga thil thlengah hian hlimna leh lungngaihna a inlehburh nasa hle a ni. Kum tirah Rokhuma'n nupui fel tak a nei a, a hnu hun rei vak lovah chhungkaw pa ber Pu Liannghawra a boral a. Aizawl lamah Lianngurate nupain fanu duhawm zet mai an nei a, nausênin nu hnute a la nghei hma hmain a nu leh pa chu motor chesualah kâ pawh chhâwn lovin an boral zui nghal a, naute sên chu a papuiate fanu a lo ni zui ta a ni!

Mihring nuna thil thlengte hi a inthlak thu thut fo reng a, eng'e kan chungah lo thleng ang tih thû-ah hian thû kan neih loh chang a awm thin reng a ni. Rintei pawh chuan a lo chawrchhuah dan chu hre lawk lo mah se, mi sawi thawm atanga hriat thawi loh theih loh hun a lo awm a; chuti ang a lo nih tan takah chuan Rokhûma leh Lalremtluangite nupa chuan an nupa pindanah, kum 1995 kuma an chhungkaw chunga thil lothleng chu khunkhan zetin an hrilh fai ta kelh a ni. Hei hi a tha zawk reng a. Pawnlam mite thusawi avanga inchhungkhura buaina lo thleng thin hi a runthlak thei hle a; chutiang a thlen hmaa inchhungkhura engkim inhrilha sawiho hi a fuh zawk fo reng a ni.

A tir chuan Rintei chuan dawnsawn thiam harsa a ti viau a; a papuiate nupain an hmangaih zia a ngaihtuah erawh chuan vannei a inti hle thung mai. Anni hi a nu leh pate chu an ni.

V
Love at First Sight!

Ka hriat miah lo, Rintei'n min la hrilh miah loh chu a lo ni ngei chhap e! Ka thaw hawk a, ka thu kun kun chal a, ka melh ngai chu ka melh ngawt ngawt a; muangchanga hawichhuakin Sangtei lam ka hawi a, "Sangte, khang zawng zawng kha engvangin nge i thiannu khan min lo hrilh miah loh le?"

"Ka hrethiam lo...a boral khan thla thum vel chiah in la inkawp a...chuvangte pawh a ni mai thei. Rintei kha a naupan ang aia rilru puitling zet kha a ni a. A harsatna leh natna kha a sawichhuak mai mai ngai vak lo a sin. Hmana ka hrilh tawh che, a nuna a thil tawn rapthlak tak avang khan a inkiltawih phah em em bawk a, mipa hi rin harsa a ti deuh bawk a nih ka ring. Kha a thil tawn kha hmeichhe pangngai tak chunga thleng atan chuan rapthlak tak a ni. Amah fahrah a nihna hian kawng eng emaw chenah a nunah ser a siamsak bawk a sin. A boral hnu thleng pawh hian i hriatthiamna a la mamawh dawn chauh ang. A thiannu ka nih avang hian a engkim ka hriatpui leh pui loh chu ka hre lo; mahse midang a hrilh ngai miah loh thil tam tak min hrilhin ka hriatpui a ni. A famkim ang chu ka ti lova; mahse ka thiannu a ni...ka ngaiin ka lainat takzet..."

A hmel chu ka han en a, khawharna a lang thei a; chutihrualin a thiannu a lainatna leh hmangaihna thûk tak chu hmuh hmaih har tak a ni bawk!

Rintei nena kan intawn dan kha engtin nge ni kha?

Fa u ber dinhmunin a kentel, mawhphurhna hautak anga lang si lo, hautak tak si, chu dinhmuna ding ve lo tana hriatthiampui pawh harsa tak dinhmuna ding ve ve kan nih avangin Rintei nen chuan kan dinhmun a inang hle a. Chu mawhphurhna avang chuan kan duh ang pawha zirna chhunzawm thei lo ve ve kan ni bawk. Kan khûaah chuan kan awm tih kan inhre tawn ve ve mai thei e; mahse chuti ang taka inchulnel emaw inbiak lumlam emaw, inkawm emaw kan nei ngai lo, kan inhlat tehchiam lo na-a. Kan inhriat tawn dan ber chu, Rintei chuan a awmna khûaah ka awm ve tih a hria a, kei pawhin ka awmna khûaah a awm ve tih ka hria, chuti zawng chu a ni hial ang; chu chu khawlaia kan intawh hma thil a ni!

Nula hmeltha tak a ni tih ka hre tawh; mahse ka ngaihven phah lem lo. Ka lerh lova, hmeichhia ka pâk huam huam ngai hek lo, nula rim an tih ang chi phei hi chu ka peih lo hrim hrim! Thiante bialnu rim pui ila, ho deuh deuhin an nu leh pate kawmin tinui tinui ila, ka duh tawk viau zel a ni. Bakah, tunlaia nula rim chu TV enna kan sawn satliah ang lekah ka ngai a, ka peih lo!

Mobile phone kan uar chho a, lehkhathawn(Love Letter) aiah sms, sms aiah facebook, chutah Whatsapp thlenga inkawm kan chîn atang phei hi chuan nula rim hi a ho ka ti tak zet. Kan nula kawm ten phone min khawihsan reng phei chu ka run thei takzet a ni. Chuti ang rilru chu ka put avangin nula hi a lang a pauin ka ngaihven lo; duh lo leh ngaihsak lo tawp erawh ka ni lo.

Chutihlai chuan tumkhat chu Rintei nen chuan khawlaiah kan intawk a. Vawikhat mit indêt zauha hmangaihna lo piang(love at first sight) an tih hi ka awih ngai lova, ka ring thertê chhetê lo, 'A awm thei miah lo vang' tih hi thiante nen kan inhnial chang pawha ka thu rolum chu a ni; mahse!

Jeans dum 'tight' deuh tak leh T-Shirt pâwl tak, rawng êng lam si hi a rawn ha a, a taksa nen a inrem thlap mai. A sam a ngil sang a, 'make-up' erawh a hmang nasa lo tih a hriat. A hmaifang a fuh hle a, a lang duhawmin a nalh tak tak a ni. A ti a nung sarh a, a fai ser a, a thianghlim sawr sawr hle; a inbual zo hlim a rawn lengchhuak a nichiang mai! A hma zawng khan ka lo belchiang ngai lova, eng ang taka hmeltha leh duhawm nge ka hre lo. Ka thiante hi chuan an sawi fo mai. Kei chu chho zawngin ka kal a, ani chu chhuk zawngin a rawn kal thung; kan intawhna kha kawngpui chho zal deuh a ni a.

Hla deuh hlek atang khan a thawmhnaw hak a inhmeh zia kha ka hmu tawh a, a hmel nung sarh phênah khan ser a nei ve tho ang tih erawh ka la chhhut thiam lo. Eng rilru danglam tehchiam mah ka pu chuang lo. Chuti ang chuan amah tawk zawng chuan ka kal a, kan inkalpel tur chu ka va melh kher a, min lo en ve chiah, kan mit leh mit chu a intawng siah a; a mak lutuk! Ka lung chu a su dup dup a, ka awmdan a danglam zo va, ka lum pup pup ni berin ka inhria. Ka en reng a, ti ila rei lotê phei chu a ni; mahse engkim kha ka thinlungah a tiak hman vek! Chutih lai chuan chhak lam atangin Je-a'n min rawn au a, ka harh zawk a, engmah sawi lovin Rintei chu ka kalpel a. A hnuah, kha ta tang khan ka hmangaih nghal a ni tih ka hrethiam chauh! Remchang ka hmuh hmasak berah a laka ka awmdan ka hrilh vat bawk; kei chu ka duh tawh chu neih ngei tum bur chi ka ni tlat a!

A thih hma, kan inkawp chhung rei lotê chhung khan duh taktein ka duh a, an inah ka chuangkai zingin a pa, Pa Rokhuma mi rin zawngtak ka lo ni bawk a, kan inngaihzawn dan a zalenin a nuam hle thin. Ka ring a, Je-a'n midang nena min kawp niawma a sawi pawh khan ka ring thei lova; lo ni tak tak ta se ti-a inngaihtuahin ka buai hle thung a nih kha. Vawikhat mit indêt zauha mi tu emaw va hmangaih nghal ka awih lohna kha ka awih tawh lo zawk hial a ni!

VI
Investigation Begins

Zan a lo rei hle tawh a. Kan mu ta phawt a, rei fê ka meng a; thlarau a inlar lo! A tuk chawei kham chuan Pa Rokhumate inah kal ka tum a.

"Sangte, Rinteite inah kal lawk ka tum a, i lokal ve duh em?"

"Aw duh e. Ka va la tlawh leh miah hlei nem"

"A that chu. Ka nute chu naktukah an rawn chhuak dawn a...kan pahnih eitur lek chu kan haw hunah kan siam chawp mai dawn nia"

"Chawhmeh siam sa a awm nual mai"

Rinteite in kan thlen chuan Pa Rokhuma a lo lengchhuak a, pawi ka ti hle; amah chu ka kal chhan leh hmuh ka tum ber a ni a, a awm loh tâkah chuan haw leh mai ka duh ut ut a; mahse thil tih chi niin ka hre lo deuh si. In lamah, thil thlen vel dan chhui dawn ka duh hle zawk mai.

Tun hi Rintei boral hnu-a an in ka chuankai leh hmasak berna a ni, nuam pawh ka tichiah hran lo. Kan sulhnu ka hmu a, mitthla titam thei thil tam tak a awm a; chu ringawt pawh chu ka tan awm nawm lohna tham a la ni tlat! Ka huphurh em em pakhat, ka tih ngei ngai si a la awm cheu bawk a; chu chu Rintei pindan enfiah a ni! He thil hi ka buaipui a, mawhphurhna ka lâk si chuan ka tih ngei a ngai. Police lamin nasa taka enfiah tawhin kum hial liam dawn tawh mah se, ka bultanna tur chu tual thattuin tual a thahna hmun, kut tuartu ruang awmna hmun kha a ni tlat si. Kawng lehlamah chuan, chu pindan chu ka mi hmangaih nena hlim taka kan inkawmna, ka chhaih nuih ar arna, ka fiam changa ka hnungzang leh dar vela a chum taih taihna hmun, limbu kan eidunna hmun a ni. Kum hial a liam dawn tawh; a chang erawh chuan nimin maia thleng ang khan ka la ngai thin. Chu pindana luh chu ka châk lo hle a ni! Mahse khawharna, lungnona leh thildang, min tithuanawp theitu reng reng chu ka dah that a ngai tlat tawh!

Nu Remtluangi leh Lawmsangi an lo awm a; ka kal chhan ka sawifiah hnu-ah, Rintei pindan enfiah ka duh thu ka sawi nghal a. Ihe lovin Lawmtei chuan min hruai nghal a. Pa Rokhuma'n thil a lo hrilh tawh pawh a ni mai thei.

Inhnuaia kan chhuk hnu chuan rawngtaka tual thahna pindan chu ka pan a. Lawmtei chuan in chunglamah min chhoh san leh nghal daih thung. Zawimuangin pindan kawngka chu ka hawng a. Pindan chu tuma'n an luah zui tawh lo a ni ngei ang, a lo thing thiap a, khumruak chiah awmin awngphah zawng zawng an hlip vek a, Rintei dawhkan hman thin erawh a hunna ngai chiahah a lo la inhung thung. Thlanglam hawiin tukverh pahnih a awm a, parda inzar han keu chuan thlanglama motor kawngpui fianrial tak chu chiangtakin a lang a. Lei atanga pindan tukverh san zawng chu 10 ft. emaw vel a ni ang. Hmanhmawh hlauhlawp tan lo chuan han zuanthlak ngawt chu a atthlak ve khawpin a rinawm; mahse heta tang ngei hian tual thattu kha a zuangthla ang tih a rin theih! Khum chu ka han en leh a, khum bul bang lam depah chuan khumtlang si deuh thaw, bang rinchhana kilh beh siin dawhkan ve deuh a awm a, Rintei khan lehkhabu dah nan a hmang fo thin; Rintei lehkhabu ngainat thenkhat pawh a la inrem âm nghe nghe; chung zingah chuan, Victor Hugo ziah,'Les Miserable' te, Joel Osteen-a ziah,'Everyday Is A Friday' te, 'Nunkawng Tha Ber' tih leh 'Nun Duhawm Zawk' tihte pawh a awm nghe nghe. Heng lehkhabute hi kei pawhin ka ngaina hle a, Joel Osteen-a lehkhabu pakhat phei hi chu ka pek a ni nghe nghe. Lehkhabu inrem chu ngun zetin ka en a, lehkhabu sir khatah chuan samzai sei tehchiam lo tlemte tak tak hi a awm a, ka mit a la hle mai!

Ka maimi'chhing vang vang a; Rintei ruang khuma ka va hmuh ni-a thil awmdan kha ka mitthla a ni.

Khum chu pindan vang tan zawngin hmarlam bang depah a inhung a, bang nen erawh a insi lo. Bang thlanglam chu lu lamah hmangin khum len zawng chuan kawngkate chu 2 ft. velin a va thleng lo nghe nghe. Chu pindanah chuan ka luh ve fo tawh avangin ka hrechiang ve hle a. Khami ni khan, lukham awmna lama blanket inthlep kha a phelh deuh phang ni tain ka hria, ka chiang thei tawh lo. Awngphah erawh a buarchuar nuaih a, thisen nen! A taksa kha ingeuh taka awmin, a ban pahnih erawh, char mar ar chiah si lovin a phar tawm deuh thung!

Ka lu ka thing nawk nawk a. Pindan chu uluk zetin ka enkual leh hram a, thildang lam deuh, bul han tanna tur hmuh erawh ka nei lo ngang mai thung. Muangchangin inchunglamah ka chho a. Rintei nau Lawmi chu ka pan a.

"Lawmte, i u pindan hi in tifai ngai em?"

"Aw...a khum puanthuah kan phawh vek hnu khan a khat tawkin kan tifai thin...ngati nge?"

"Ngati dang love...inphiatfai ringawt em ni?"

"Aaa...aw kei chuan ka phiatfai ringawt thin...ihh...ka nu nen chauh kan tifai thin a, ka nu hian engtin nge a tihfai ve ka hre miah lo!"

Nu Remi chuan, "Kei paw'n ka phiah bak thildang ka tifai em em lo!"

"Khum lehlam bang depa lehkhabu dahna kha inkhawih danglam tawh em?"

Nu remi bawk chuan,"Khawih danglam love, lehkhabuin a khuh bak kha chu ka hrufai thuak thuak thin, dawhkan nen" a lo ti a.

Chutihlai chuan, "Lehkhabu pakhat, a chung ber ami kha ka la a sin" Lawmtei chuan a lo ti a.

"Eng lehkhabu?"

"Count of Montecristo" Keima pek bawk!

"I lâkna a rei tawh em?" tiin Lawmtei chu ka zawt leh a.

"Rei love...hmanni lawk khan...ka chhiar châk deuh a..."

"Min lo entir lawk thei em?"

"Aw...thei e. Ka va la ang'e" tiin a pindan lamah a va kal a.

Thil awmzia engmah la hre ve lo Sangtei chuan mak tih hmel zetin min lo en a. Nu Remi pawhin ka dilchhut deuh chu mak a ti deuh niin ka hria. Ngawi rengin a awm a; a tawpah phei chuan min zawt ta phawng mai a, "Muante, eng'e i thiltih awmzia hi ni ta...? Zawhna min zawh dante kha police kamchhuakte pawh a ang a lawm" a ti a.

"Nu Rem, thil eng emaw hriatfiah ka duh deuh satliah mai mai; min hrethiam dawn nia" ka ti mai a.

Hmeichhe â a ni lem lova, "Awle" a ti tha ve mai. Engmah min zawt zui ta lo.

Thil awmzia ka hrilh hman lek lek a; mahse ka han ngaihtuah chiang a, Pa Khûma'n Rintei thihna chhuia buaipui tura min ngenna leh ka buaipui dawn thu hi a la hrilh chiang chiah lo a nih ka ring ta deuh a. Patlingin a nupui hnena a la hrilh loh thilpawimawh a awm a nih chuan, la hrilh loh chhan a nei tihna a ni mai. Keia lo sawi kha a tulin ka hre leh lo ta zawk a ni. A tul leh Pa Khûma'n a la hrilh ang chu!

Lawmtei chu lehkhabu keng chungin a pindan atangin a rawn chhuak a, min rawn pe nghal a. A kawm hnung leh hmalam chu ka han en thuak thuak a.

"Lawmte, i chhiar laklawh em?"

"Laklawh love, nizan khan ka chhiar zo chiah a lawm"

"A nih chuan, i u pindana lehkhabu pakhat nen khuan ka lo hâwn lawk ang chu?" ka ti a. Chutih pah chuan Nu Remi lam chu hawiin ka mitmeiin ka va rawn a.

"Eee...Muante, hawn rawh, hawn rawh. Rintei thil i kawl ve tihna a ni mai a lawm" a lo ti thuai a.

Kei chuan, "Lawmte...?" tiin Lawmtei chu ka han melh râwn leh a.

"Tehreng mai U Muante" a lo tivar a.

Muantei hi tleirawl kum 18 mi, a u ang bawka hmeltha ver vawr tak a ni. Lawmthu sawi nan ka nuih sak a, nidanga ka fiam fo tawh thin danin a hnar ka piai sak zauh a, ani chu a lo nui var var a; heti anga kan infiam lohna hi a rei ta hle mai! A nu lam ka hawi a, "Nu Rem, sarang thar inkawl mial em, a lian a ngai lovang...chuan, Lawmte, i zakhmul pawhna 'tweezers' ka mamawh ang aw, rawn silfai nghe nghe la, i zakkha rim a nam palh ang" tiin ka nui suk a.

Lawmtei chuan, "I zak lo..." a ti a; a nui sen sen a. Hmana kan infiam dan thin anga fiama boruak tihzangkhai ka duh a ni.

Nu Remi chuan kuhva funna sarang ang tiat vel hi min rawn pe a, Lawmtei'n hmul pawhna min pe bawk. Hetih chhung zawng hian Sangtei chuan tawng miah lovin ka chetzia mak tih hmel zetin min lo thlir a! Nu Remi leh Lawmtei pawhin mak an ti deuh niin a hriat!

Rintei pindanah chuan ka zuk chhuk leh a, lehkhabu dahna bawk chu ka zu enchîk leh ngat a. Lehkhabu sir, bang nena an inkara samzai tlem awm chu hmul pawhnaa chepin sarangah chuan ka thun a, ka ak tha ta daih a. Tukverh chu hawngin thlanglam chu kan thlir thla a, enfiah zui ngaiah ka dah lo. Thla tam a ral tawh a, hnu hma hmuh tur a awm tawh lo tawp ang. Tukverh ka khar a, dawkana lehkhabu inrem thlanglam zawka a chungber, Joel Osteen-a ziah, 'A Everyday Is A Friday' tih chu ka la a, pindan chu ka chhuahsan a. Kawngkhar ka khar zawh chiah chuan, thawm ka hria a, inchunglam atanga step rawn chhuk tantirhnaa Sangtei rawn chhuk chu ka han en a; ka mit la tu a awm ta tlat mai.

Sangtei chuan, "Pa Rokhuma a rawn haw tawh a sin" a rawn ti a.

"Aw...ka rawn chho dawn chiah a..."

Ka mit la tu chu, inhnuai panna rahkah rawn chhuk sîra, chhuk zawnga kala dinglam sira darthlalang 'frame' awm chu a ni. Chu chu thutkhawmna pindan lam atanga inhnuai lam pindan lan theih ngeina tur a ni tlat mai! He inhnuai pindan hi a pindan atana Rintein a thlanna chhan ka hrethiam lo hle a; inchung lamah pindan nuam zawk dang a awm tho si. Amaherawh chu Rintei kha a ruka mi inkiltawih leh fianrial ngaina a nih tih hretu tan chuan a mak hran lem chuang love.

Inchung chu ka chuangchhuak chho a, Pa Khûma chu an pindanah a lo inthlak mek a. Thutkhawmna pindanah ka kal a, darthlalang bulah chuan ka ding ta chat a. Lawmtei ka au nghal a.

"Eng'e...?"

"I u pindan kawngkhar khu zuk hawng lawk teh"

"Eng'a tan?"

"I hnara ka piai leh hma hian zuk hawng vat mai teh"

"Aw aw aw" tiin a zuk kal a.

Pindan kawngka a hawng chiah a, thukhawmna pindan lama awm, darthlalang 'frame' atang chuan, Rintei khum lulam chanve vel chu a lang thei tih ka hria!

"Lawmte a tawk tawh e"

"A va han ho tak..." a ti hlak a.

Pa Khûma pawh thutkhawmna pindan lamah a rawn chhuak phei tawh a, midang zawng chu choka lamah an awm. Kan pahnih chuan kan inkawm a. Hmalak theih dan tur ni-a kan hriat kan sawidun a; tunah rih chuan kawng a la kaw mai dawnin a lang lo. A tuka Aizawl a kal dawn thu a sawi a, kei chuan chu chu remchangah hmangin enlenna mawlmang chi(power lens) tha tak min rawn hawn tura chahin, ka mamawh dawn thu ka sawi a. A fanu pindan ka enfiah dan kimchang erawh ka sawi duh rih lem lo. Bul ka tan tawh a, a tawp thlenga zawhfel ngei ka tum thu erawh ka sawi a. A lawm hle nghe nghe. Chawhnu ni a lo her bawih tawh a, inlama haw mai ka duh tawh


VII
Investigate As Sherlock!

4:30pm a lo pel reng tawh a, kan inkawm rei viau a ni!

Ka tho a, haw mai ka duh thu ka sawi a. Pindan enfiah lamah duhtawk ka ngah tawh bawk a, ka hriat duh hre turin amah Pa Khûma nen kan inkawm tawh bawk. He tual thahna hi hriat chhuah lohin kum khat dawn a awm ta, hna khirh zet chu a ni dawnin ka hria; tawn hriat la nei hauh lo tan ngat phei chuan a huphurhawm ru takzet! Tichuan, choka lamah kan lut chho a, hmeichhe ho chu an lo nui dar dar a. Sangtei hnena kan haw hman tawh thu ka han sawi chuan, Nu Remi'n chaw ei ve nghal mai turin min chelh a'n tum sateh naa; kei chuan chawei ve ngawt chu ka tum lo ngang mai! Ka hnial tlat takah chuan, kan dawr kâng ta chungchangah 'insurance' kan tih leh tih loh leh, ka nau chetsual dan min zawt leh hram a. Chumi hnuah kan haw thei ta hram e!

Pa Khûma'n kawtchhuah thleng min rawn thlah a, enlenna(power lens) chu theihnghilh lo hram turin ka chah nawn leh a! Lehkhabu pahnih keng haw chungin in lam kan pan ta a ni!

Ka ngaihtuah a; hnuchhuina hmanrua han khawn khawm tur ka nei chau rau hle hian ka hria. Pindan lah kha thla tam ral hnuah ka enfiah ve chauh a, tihfai fo tawh hnuah lehnghal. Khum bul dawhkan lehkhabu dah na'na Rintei'n a hman, an lo la khawih danglam ngai vak lo tak kha ka beisei sanna lai tak a ni rih mai si. Lehkhabu sir khawi emaw laia samzai tlemte awm khan tangkaina a neih ngei ka ring a; chumi-in awmzia a nei lo a nih lek phei chuan, tual thahna pindan ka enfiah atanga ka beisei leh tur chu lehkhabu pahnih ka hawn tâkte chu a ni leh tlawng mai. Chu lah, samzai kha Rintei samzai mai emaw a lo nih phei chuan, ka lehkhabu enfiah tum ber pawh chuan awmzia a nei leh hauh dawn si lo; vanneihna hi ka chungah chuang mawlh teh se!

Thutkhawmna pindan lam atanga inhnuai lam lan theihna ka enfiahna laia ka chhuidawnna lah kha thil ni thei, ni lo thei mai phei chu a ni nain, ka chhuidawnna erawh a dik ka ring viau thung. Haw kawngah chuan ka tawng miah lo! Sangtei chuan mak min ti viau a nih ka ring, in kan thlen hnu-ah min zawt ta phawng mai reng a. Ka thiltih tur hi sawi chi nge sawi chi loh tihah ka inngaihtuah deuh hlek a; a bo lo tawka thil awmzia hrilh erawh a pawi hran lo mai thei; mahse a zawhna chu mumal takin ka la chhang tha duh vak chuang lo!

Keimah ngeiin eirawng bawl ka tum a, ka mikhualnu Sangtei chu ka thut hahdam tir a; ani chuan a duh lo sateh naa, eirawngbawl chu ka tan mawlh mawlh tho a. Ka ngaihtuah a; Sangtei hi awm rih lo se ka duh takzet mai! Ka nu lah damdawi in lamah Siama awmpuia a awm a ngai a, Sangtei ngaihsak leh chiauautu tur midang an awm lo tlat hi ka buaina a ni; han thlahthlam ngawt chu a tih chi meuhin ka hre si lova. Hei vang tak hian ka duh anga thil ngaihtuah vang vangna hun ka nei thei lo. Zan mut hnuah ka pindana mahni chauha ka awm hun ka nghah leh mai a ngai dawn a ni. A pawi loah ngai mai teh ang, naktukah ka nute an rawn chhuak tawh dawn tho e.

Chawei chu ka peih ta phawt! Kan haw khan a tlai deuh tawh bawk a, chaw kan ei ta nghal a. Chawei kham chuan thutkhawmna pindanah ka thu ngawi reng a, kan ngaihtuahna hmangin eng emaw kan ngaihtuah ve ve a nih hmel khawp mai! A nakkinah chuan Sangtei chu a tawng hmasa zawkah a tang ta nge nge a; zawhna a ni.

"U Muanawm, Pa Khûmate ina i awm dan kha i la sawifiah lo...ka zawh tawh che kha!?"

Ka ngawi deuh vang vang a, engtin nge ka sawi ang tih ka ngaìhtuah a ni.

"Sangte, Rintei rawng taka thattu hi keimah ngeiin ka chhui dawn a ni! Chuvanga a pindan kha enfiah a, Nu Remite nufa pawh khati taka zawhna zawt kha ka ni a lawm"

"Lehkhabu i hawnna chhan pawh kha a ni maw? Ka ring thiam ta mai...Detective kaihhnawih lampang lehkhabu hi ka chhiar ve zauh zauh tawh a..."

"Mmm...i ring dik chiah a lawm...lehkhabuah hian eng'e ka hmuh theih ka en dawn a ni!"

"Sherlock Holmes ang deuhin...power lens pawh kha..." a nui sak a, a ngaih hoh avanga nui erawh a ni lo.

Ka nui ve suk a, "Ka hre lo le...ani hnuchhui dan nen erawh a inang lo mai thei...mahse chhuifuh ngei ka duh a ni"

"Police lam lah hian an la chhuifuh thei ngang lo a nia; U Muanawm, theihtawp chhuah teh aw" tiin thutak fê hian a sawi leh a.

"Kan tum ang chu..." ka'n ti ngawt a.

"Mahse Lawmtei, a u pindan kawngkhar i hawn tir a, thutkhawmna pindan lam atanga i en chhan kha ka hrethiam lo reng reng?"

"Ka chhuidawnna nemnghehna tur thil ka dap mai a ni"

"Engtin nge i chhuidawn...a nemnghet em?"

Zawhna a ngah telh telh dawn a nih hmel!

"Awle, bul deuh atangin aw. Rintei thah a nih ni khan kei pawh an inah ka kal ve a, tual thattu nena an ina kan luh hun inkar kha a inhlat loh hmel viau nghe nghe a ni. Chumi ka sawi theih chhan chu, Rinteite ina ka luh hma lawk, luh tawh hnu a ni hial zawk ang; kha tih lai khan Rintei pindan tukverh atanga mipakhat zuangthla lai naupangin a hmu tlat a ni. Chupa ngei chu tual thattu a nih a rinawm hle bawk..."

"Rintei pindan, thutkhawmna pindan atanga i en chhan kha a lawm ka tih" tiin mi lo pawt chat hman hmawh a...

"MI DIL RAWH; TICHUAN, I ROCHUN ATAN HNAMTIN KA PE ANG CHIA, KAWLKIL TAWP THLENGIN I RO ATAN KA PE BAWK ANG CHE" - Sam 2:8

[Chhantea Pautu]

LALMUANAWMA: THE LONE INVESTIGATOR BEGINS!
Author: Chhantea Pautu

4: (VIII - X)

VIII
Imagination!

Kei chuan, "I hriatthiam chian theihna turin a bul atangin ka sawi dawn a lawm, lo dawhthei hram hram la aw- Khatia Rintei pindan ka va luh khan, saruak ngalngatin a lo awm a, chu chuan pawngsual a ni ngei ang tih ngaihdan a neih tir thei chein ka ring a; a ruang endikna atang pawh khan pawngsual a ni ngei tih finfiah a ni chiah bawk. A serh chhûngah khan mipa chi hmuh a ni nghe nghe a. Chu chuan eng chhuidawnna nge a hrin chhuah kan tih chuan, hei hi a ni: mipa hrisel pangngai hi 'sex' lamah hian hmeichhe tam zawk ang lo takin nung sa(ever-ready) kan ni a. Hrisel tak tak phei hi chuan hmeichhe saruak deuh emaw, kawr dahlau deuh ha an hmuh phei chuan an mipatna a tho nghal thei viau thin. 'Sex' lama intemvir tawh laklawh an nih ngat phei chuan, suangtuahna ril reih rawih, dâm pûk thim raih mai an neih phah hial thei; chuti ang a nih avang chuan hmeichhe tan pawh fimkhur a ngai viau a ni.

"Khalam kha chu duhtawk ta ila; Rintei kha pawngsual a nih a chiang kan tih tawh kha, chuti a nih chuan, pawngsual a nihna chhan awm thei then khat zingah rin pakhat ka nei ta a ni. Khami ni-a an in ka va luh khan kawngka kha a inkalh miah lova, ka va luh hma si a, tual thattu a luh ve lai pawh khan a inkalh kherin a rinawm loh bawk. Awlsam takin tual thattu chu a lut tihna a ni mai. Raltitna tur, a tana thlamuanthlak loh thil hriatlawk sa a awm kher lo ang a, a chhûngte awm lo mah se, Rintei tan fimkhur avanga kawngka kalh buai a tulin a lang miah lo a ni. Ka han sawi duh leh pakhat chu; tual thattu hi tual thah tum sa-a lut a nih ka ring lo tlat mai a! Chumi ka rin theihna chhan chu maw; hepa DNA hi forensic lama thawkte leh police lamin an enfiahin, pawikhawih tawh thinte DNA, kutzia an kawlsaah a milpui a awm tlat lo! Chumi awmzia chu, tun hmaa pawi la khawih ngai lo, a thil tawn leh a huntawngin a zir em avanga sualin a luhchilh, chuta tual that ta mai a nih ka ring deuh ta tlat a ni!

"Thutkhawmna pindana darthlalang 'frame' awm atang khan Rintei pindan kawngkhar kha a lang chiang hle a, kha pindan kawngkhar Lawmtei'n a han hawn phei kha chuan, Rintei khum chanve lai a lang nghe nghe a ni. Ka rilrua thil awm thei lo lang ta chu- Tun hmaa pawikhawihna lian tham la nei si lo, hmeichhia pawngsual duh tur khawpa tisa chaknain a nawr nat tak mipa chuan, hmeichhe nalhtak taksa, lang tam ve fê a hmu a ni ngei ang tih hi a ni! Fianrial midang tumah an awm ve loh lai lehnghalin! Han ngaihtuah ve mah teh. Chu pa chu mipa hrisel tak a ni ngei bawk ang!

"I thiannu kha hmeichhe hmel tha leh nalh tak a ni; nang pawhin i hriatchian kha. Kei pawh hian ka chhuangin nalh ka ti thei takzet a, a danglamna chu, pawngsual leh tual thah duhna rilru bawlhhlawh ka put phah ve lo mai a ni; kan inngaizawng tlat a! vannei ka inti hle thin!

"Ti kha chuan kha pindan, Lawmtei ka hawn tira thutkhawmna pindan atanga ka en kherna chhan kha i man thiam tawh ang. I man thiam tawh tiraw?" tiin ka han zawt a.

Sangtei chuan, "Ummm...hrethi­am deuh tawh...han sawi zel la..."a lo ti a.

Ka chhuidawn dan chu ka sawi ta zel a. "Chupa chu a lut ta ang a, tumah awm lo ang maia thawm reh ta chu inchhung hmun then khat kha a enkual a ni ngei ang, thutkhawmna pindan pawh. Chutah, inhnuai pindan lan theihna atang khan a mit la tak thil a hmu ta a ni ngat ang! Chutih lai chuan Rintei pindan kha a inhawng ang a, Rintei kha a inthlak mek emaw, khumah duhdah deuh takin a awm emaw pawh a ni mai thei tih ngaihdan ka nei a. Hei hi a mawi lo lampangin ka sawi lo a; Rintei kha ka hrechiang hle chuan ka inhria, mi lepchiah a ni lo!

"Mahse mahni chauha thlamuangtaka in awm chuan, hmeichhe thenkhat hi chu thawmhnaw inbel thu-ah emaw, awmdan hrim hrimah emaw pawh in duhdah ve theiin, darthlalang lian hmaah pawh saruak deuh thaw-in in inen fo tih in hmeichhiatpui thenkhatte hnen atangin ka hre tawh a ni. Piannalh deuh phei chu an inthlek ngun viau an tia sin! Leplerh leh lepchiah vang erawh a ni bik lo, darthlalang hmaa intarlan vel hi chu mihring awmphung pakhat ve mai a ni zawk a. Rintei chu lehkhabu chhiar pahin a khumah khan a mu a nih a rinawm zawk; a chhan chu a ruang an hmuh tirh khan lehkhabu pakhat, 'Ka Mihuaisen Leh Ka Pasaltha' tih lehkhabu C.Lalnunchanga ziah, a chhiarlai niawm tak chu khum bul chhuatah a tla niaih tih, SI Zodinsanga'n min hrilh a ni. Chu lehkhabu chu a chhiarlai ngei a ni tih ka hriatpui bawk a, a hma ni khan min chhiar sak tlat a ni. Lehkhabu chhiar kha a taima hle a, mu chunga chhiar a hrat hle bawk. Chutia muzal paha a lehkhabu chhiar chu a thawmhnaw hak khan a zir em avangin mipa hrisel tak tan chuan ngaihtuah tithui tham a ni thei ngei ang!

"A thihni-a a khum mawnga a thawmhnaw, dim vak lova vawm tawm tih hriat tak zingah khan kawrbah pantê khawlum kawr tak mai kha a awm a ni tih SI Zodinsanga vêkin min hrilh bawk a ni. Chungte avang chuan pawngsuala rawngtaka tual thah a nih chhan chu ka chhuidawn ve ta ngawt mai a ni. A dik leh dik loh chu Pathian tanpuina hmachhuanin kan la hre hram turah ngai ang aw" ka ti ta a.

IX
The Unfinished Business Ghost!?

"Ka hrethiam ta khawp mai...mahse dik lo palh ta se..."

"Chu erawh ka hre lo le...a dik thuak thei ang..."

"I mizia hi a mak ka ti telh telh...a mak tha lamin!" tiin Sangtei chu a nui rah rah a.

"Eng'a ti maw!?"

"A hun leh a hmun a zirin i insiamrem zung zung thiam niin ka hmu..."

"I hmuh dan mai mai a nih chu" tiin ka vei khik suk a. Ka phone ka'n bih zawk a, dar sawm a lo hnai leh hle tawh, "Mu tawh ang aw...naktukah kan pahnihin ka nute kan han hruaichhuak dawn nia" ka ti nghal zat a!

"Ummm...muttui suk suk; i mumangahah min hmu la aw" tiin a nui sen sen a...

* * * * * * *

10:00pm, 11:00pm, 12:00pm a ri dawn hnai ta hial, ka la mu mengkar a!

Thla chu la 'full moon' chiah lo mah se a êng tha kul kul ngei mai. Ka pindan tukverh parda pan ang reng tak kaltlang chuan thla êng zung chu a rawn lut raih a; mi lungno deuh tan chuan lung lenga chiau vawng vawngna tham a ni hawt e.

Ka ngaihtuahna chu ka hmang chhunzawm zel a, ngaihdan bulfuk, belhcheta bihchian dawl tak erawh ka nei thei meuh rih lo; Sangtei ka hrilh tâk, ka zeldin chhuidawn thil mai lo kha chu. Chutah, thil hriatchhuah pakhat ka han nei thut a, ka thil chhinchhiahna 'Note book' te reuhte lak tumin ka thosilen ban bula hmehkhep chu ka han hmet khep a, a êng miah lo!

"Karen a lo awm lo leh hman tawh a nih reuh hi maw le!" tiin ka phun nang nang a.

Ka phone hmai chu ka han tiêng a, dar sawmpahnih a ri chiah tih ka zuk hmu thei. Chutih lai chuan thla êng chu chhumin a hliah then a, a êng dim deuh ruai a. Thawm chu a reh tlawk tlawk a, Sialsuk ziakmi, R.Lalzarmawia(Zara) tawngkam takin,'reh ri' meuh pawh hriattheih maia mawiin a reh ngawih ngawih a; chiapcha thawm takngial pawh hriat tur a awm lo. Zan dangah hi chuan, rannung hram thawm a ri chiah chiah thin a ni. Kan in awmna a fal deuh vang pawh a ni ngei ang.

Thawklehkhatah keimahah thil danglam hriatna a rawn awm ta thut a! Hlauh em em sawi tur awm si lo hian ka tim ru er er a, ka hmulthi a ding sung sung a. Ka vel boruak chu a dang lam nge, keimah chu ka danglam ka hrethiam lo, chhungrila mi thamtu thil thawh nat dan chu a mak takzet mai! A chhan sawi tur ka hriat hlek loh turin khum tlangah chuan ka thuchhuak hlawl a, thla êng chu a la dim ruai reng mai bawk si, ka pindan chu hnîm deuh ruih hian a hriat a, boruakah rim danglam deuh hlek niawm hi ka hnarah a cham zui veng veng mai bawk!

Chutah, ka pindan tukverha parda senno dal raih mai, zan thla êng hnuaia lang var zawk lek lek hrulah chuan hlimthlâ niawm tak ka va hmu phut a. Ka mitmeng hi tun tum ai fiah hian a la awm âwm love tih tur khawpin ka meng kawk kawk a! Chuti chung chuan ka mit vai nise ti rilru chungin ka mit chu ka nuai nawk nawk tho. Ka chutih hlân chuan hlimthlâ chu a aia chiang zawka lan tum niawm takin tukverh lam hnaih bangkil, thla êng zung lo lutin a chhun phak si-ah chuan a lo insawn hman a; a hmelhmai chu chiang fahrana a pholan tak avangin hmuhhmaih har tak a ni! Tunge a nih ka hriat loh a hlau a ni zawk hial lo maw le!?

A hmai chu, a hmai chu e...a dang lêp a, a meng puk raih mai bawk, a mit tlangkual chu a dum reih a, mi biak tum niawm takin a kâ a âng zuau zuau a. A hmuiphun ka hmu thei; a tawng ri erawh ka hre si lo! Lungngaih hmel khawngaihthla la runthlak zetin min en a, a hmel dâng lutuk pangti lum nei lo tih hriat zet chuan mi râp thei hial a! Hei ngat hi chu, thlarau mai chauh a nih hma, mihring damlai dangte ang bawka mihring damlai tisa tisen sak thei thisen nei a nih ve hun lai pawh khan thisen tlachhama thisen dawng turin thisen dahkhawlna hmun damdawi in pan fo tur khawpa dawldang a ni ngei ang!

A tawng ri ka hre thei lo tih a hria a ni chêk ang a, ka lam panin a rawn kal ta mai! Ka awm nuam lo chu ka khur chhe lo chauh chu a ni e! Ka chechang eih lova, zawimuangin mi rawn pan zel a, ka bul chêtah chuan dingin ka khum bul dawhkana ka thlalak dahkhawmna chu a han kawk ta a. A ngaihna ka hre lo hle mai. Thil eng'e maw ti turin min duh a ni mai thei; mahse eng'e tih tur ka hre si lo! Beidawng tak mitmengin min en a; mit khap kar lekin a bo leh thut a, rei lote chu thawm a reh, hmuh tur a awm lo!

A reh rei lo kher mai, thli bing a nia nge tih mai tur khawpa maksakin ka pindan chhûngah chuan thli a thaw ta hum hum a, parda leh thosilen a phe hlawk hlawk a, dawhkana ka thildah zangkhai zet zette chu a leng chum chum a, thlalak dahkhawmna chu a tla tawp a, a inphêt ta par par mai. Mi tute emaw inneih thlalak a inkeu thlen chiah chuan thawm chu a reh chawpchilh duk a, ka han ngaichang leh a, thawm dang emaw thil danglam hmuh tur emaw a awm ta lo. Muangchangin thlalak chu ka han ban a, ka han en chiah chu mak ka ti ngei mai!

Heti anga thlarau niawm tak inlar hmuh fo mai chu ngaia neih a har dawn riau mai! Ka hnena rawn inlan tawh pahnihte hi sap hoin, 'Unfinished Business Ghost' an tih, an damlaia thil tih zawh hman loh nei emaw, chhungte hnena chah duh nei emaw, hriattir duh nei emaw an ni thei ang em tih, ngaihtuahna a lo lut a; ngaia neih chu a har a ni.

Chu boruak danglam tak chuan ka taksa leh rilru a nghawng danglam chiang kher mai; ka thlarau thleng pawhin a ni mahna!

Engah teivet nge, heti ang thil hi ka hmuha ka tawn ziah lem le? Ka rilru-ah chuan, a hmaa ka manganpui, 'Anxiety' leh 'Deppession' kha a lo lang a; ka taksa hi a chak lo leh ta hle em ni tih ngaihdan pawh a rawn piang vat mai! Mahse ka mitvai khawhmuh leh hmuhsual satliah ni theiin ka hre lo, thli thawt dante kha hai rual a ni si lova. Mihring damlaite khawvela ka mi tawnte bakah, thlarau khawvel atanga tlawhtu nei fo niawma than hi, mipangngai tan thil thangmawi tak a nih ka ring lo, hei kher hi chu ka sawichhuak lovang; mahse hei tlawhtu chu ka nei miauin a lang si a le! Hemite pahhnih hian eng'e sawi duh an neiha, eng'e min kawhhmuh an tum le? Chumi lam hawi zawnga rawn inlar chu an nih ngei hmel si a. Nge, kan chenna khawvel, sual nawmchenna avanga hmun laktlak loh zet leh, pawlitik bawlhhlawh vir velna, ram mipui retheite chanai eizawhna hmun chhuahsan hreh avanga lei thuahthip kar leh hmuntin hmun tang rang fang kuala vak vel, thlarau riangvai(Wandering ghost) an ni em ni ang?

Chu chu a ni theiin ka hre leh chiah lo!

An damlaia lungmawl, thihhnu thleng pawha la lungmawl zui zel thlarau lungmawl, thi tawh tih pawh inhre lo khawpa mahni dinhmun hai chi thlarau (Attachment ghost) an ni zawk ang em? An thi tawh a, he khawvela an hun chu a tawp tawh tih hre lovin, kei, ka hnena an rawn inlar fo mai ngaia neih harsa tizet mai hi, mi rimthluk tumin an thiampatawp an rawn chhuah ve zawk em ni ang!?Hmeichhia ve ve lehnghal! Engmah erawh ka hrethiam tak tak thei dawn chuangin ka hre ta lo!

Chutia, a reh duk takah chuan, hman zan lawka Zoremsiami thlâ ka hmuh tumte kha ka lubur hriatna chuan a rawn kaitho a, ka hmuh hunlaia ka hmuh dan hmelhmang ang maia chiangin ka la mitthla thei hial a ni! Thlahrâng hi ka ring ngai therte lo, tûn hmâin ka la tawng ngai nahek lo. Ka tawn ve teuh bera sawi theih tur thil chu a awm ngei a.

Kan thian pakhat a boral a. A boral a ni tih pawh ka la hriat hma hauhin ka ramvak haw lam chu thinghmun ding thim khup hmunah tlai thimhlima keimah chauha ka haw tumin a ni; kan khaw hnuai mai 'Reserve' a ni nghe. Chulaia ka kal lai chuan, ka tim ru er er reng a, eng emaw hian min uap deuh khupin, min vil reng niin ka hria a, hnunglam enin ka hawilêt phah fo reng a ni. Nuam ka ti hran lo hle a. In ka han thleng chu, kan thianpa a boral thu ka hre chawpchilh zui ta a ni. Chuti ang chauh chu a ni ka lo tawn ve chu! Tunah erawh thlahrâng ti-a sawitheih ngei tur nen inhmatawna kan inmelh tak hial hi!

Awih harsa ka la ti!

Kan rinpui, Bible rintlak tak hian, mi an thihin an thlarau chu a petu Pathian hnena a kir leh thu hi Thuhriltuah khan a sawi ngei khan ka hria a; hemite hi an la kir lo tihna em ni dawn? Nge, thlarau sual hnathawh zawk ni ang!? Ka thil tawn chu ka awih lovin pawm harsa ka la ti fan a; mahse ka tawng a, ka hmu a, ka hre miau mai si!

Thlarau sual hnathawh pawh chu nise a awihawm lo hran lo tawp ang! Sual lalpa, setana meuh pawh êng tirhkohah a insiamchawp theih thu kan Lehkhabu Thianghlimin a sawi tlat a ni. Mak erawh zawng a mak e.!

Khawvelah hian mihringte hriatthiam theih ngai loh tur hi a thleng fo a, a thente phei chu thilthleng leh a hun inhmu rem thlap, ruahmanna felfai tak hnuaia thleng niin a lang hial thin a, hriatthiam vek erawh an ni ngai lo. World Trade Centre, thlawhna-a sut chim a nih pawh kha, chhui mite'n ruahman lawk sa ang thlapa thleng a nih theih thu an sawi mek lai hian, ka thil tawn pawh hi mak ka ti. Kei, a tawngtu ngei pawh hian mak ka va ti si em!

Thlalak chu ka han ennawn leh thin, he inneih thlalak leh zanin zanrei zanlai laia ka inlengnu nen khan an va han inang si em! Thuhmun a ni ngat ang. Mahse he inneih thlalak hi tute inneih thlalak nge tih erawh ka han ngaihtuah ngial pawhin ka hrechhuak zo tawh ngang lo! Ka thlalak bawma a lo awm ngawtna chhan lah ka bo telh telh emaw tih tur a ni si. Ka nu talin a hre turah ngai mai teh zawk ang.

Ka mut a chhuak lo nasa a, muthilh pawh tum duh tawh lovin tukverh lam hawiin, thuthlengah(chair) ka thu a, ka thil tawn leh ka thil hmuh atanga ka rilru la pêng turin thildang ka ngaihtuah ta daih a. Maimi'chhing chungin Rintei thih atanga ka nuna thil thleng indawt chho zut mai kha ka ngaihtuah let leh a.

Mipa naupang, tukverh atanga tuat thattu a zuangthla hmutu kha- Kha naupang khan a tuar phah nasa hle a, sawisak hrep tawkin thichhawngin a awm a. Kha kha eng'e a chhan ni ang? Tual thattu khan naupangin a hmu tih kha a hria a ni ang. Ka ngaihtuahna vak kual chuan hmabak ka la ngah zia min hrilh nawn leh a ni lek fang a; ka hnena thlarau inlâr ni ngei tur khan ka inngaihtuah ding tur a lo tibuai ve chhen bawk.

Inneih thlalaka mo leh zanin maia ka mi hmuh kha thuhmun an ni tlat mai si! Tung'e a nih ka hrechak ta tawlh tawlh mai a, hriat ngei pawh ka tum bur a ni.

Thil inkaihnawih lo inkaihhnawihna lai chu ka dap chhunzawm leh ta a...

X
The Interjection Dream!

Zing khawvar khawthiang tak kara ni chhuak tir chuan mi rawn dêt sawr sawr a; ka thutna ngaiah ka la thu a. Thil thlengte ngaihtuahin thil nitheite ka chhuidawn chho zel a, ka mut erawh a rawn chhuak ve lek lek tawh.

Dawhkana lehkhathem tlahlang pakhata ka thil chhinchhiah chu ka han melh zawk a. Kan tleirawl deuh lai, 2008 kuma Tawitlâng pûka kan luh tum kha ka hrechhuak nghal. Vawikhat ka han ham bai bai a.

Chutia maimi'chhing suar suara ka ham ka han meng leh chiah chu, ka hma chiah tukverh atanga ni zung lo lut hliah hian Zoremsiami a lo ding reng a, ka phu chiang ngei mai. Min en reng a.

"Muana thil pawimawh tak hrilh tur che ka nei a ni!"

E hiau! Min bia ka ti! Ka mak ti chu ka kâ hau mai!

"Nguntakin lo ngaithla la, ka thusawi hi chhinchhiah tha hle ang che. Tuna i thil chhui lai mekah hian a pui thei mai thei che a ni. Inneìh thlalak i en tâka Moneitu kha a hming chu Vanlalruata a ni. Mahni nupuite ngaihsakna leh duatna nei map lo chu! Mo kha chu Lalremsiami, i ni Liansangi fanu a ni. He, Vanlalruata ngei hi, min phatsana ka rilru minhliamsaktu a ni!" tiin thinrim hmel takin a meng rawm rawm a.

"Ka pa sawi Vanlalruata leh I pa sawi Vanlalruata kha mi thuhmun an lo ni tak tak a maw?" mak ka ti hle mai!

"Ni e, mi thuhmun ngei an ni. Tichuan, misual rual khat, an awm ani tih pawh hriat loh khawpa inthup an awm. Chumite chuan Tawitlangah khian awmhmun tha tak an nei bawk. Chu chu Tawi puk an tih thin kha a ni!"

"Kha pukte kha chu mitin kal theih tura ualau a lawm a ni tawh. Misual rual inthup duh si tan a him lo tawp ang" ka lo ti a, Zoremsiami chu hlauh enah pawh ka en tawh lo!

"Miten an hriat thin puk panna kalkhan kha an tichhia a, midang hriat ve loh kalkhan dang an hria a ni. Kalkhan an tihchhiat tâk chu leiminin a tìhchhiat ve reng emaw an ti a; mahse a ni lo! Chu'ng misual rual ho nen chuan Vanlalruata hian inzawmna an nei a ni! An mi huat zawng leh anmahni pawl phatsana tlanbotate chu hriatthiam harsa tak tur siin an tihlum thin. He pawl hi a awmna a rei tawh hle a, i pian hma daih thil a ni; chuvangin hmalam pan la, kalzel ang che" min ti a.

Kei chuan mak ka ti hle mai! He tlâng, mizoram pum ang pawha hming lam tham ve, hmanlai kan Mizo Lasi thawnthu-ahte pawh hmun pawimawh leh Lasi ho chenna lo ni ve hiala an sawi thin Tawitlâng khi khaw pali-in an hual a. A tlang bulthutah Hmuntha khua a awm a, a ep thlanglamah Hualtu khua a awm leh a, a tlâng hnuai, chhak lamah Maite awmin, a tlâng zawn phei tak aia pelhê deuh hlekin Tawizo khua a awm bawk. Chu'ng khuate inkarah chuan a bawk tolur a, tuipui zawl atanga teh loh chuan tlângsang tak ni pawhin a lang lo.

A tlâng chhaklam hmai laili lai bawr velah khian puk pakhat, zau ve tawk tak a awm a, a dung sei zawng patling hlam sawmpanga vel leh a vang lam, a puk kawngkaa tehin patling hlam sarih chen vela zau a ni. A panna kawng erawh a hlauhawm hle a, furlai phei chuan a kal chi kherin a rinawm loh. Kei pawh vawikhat chu ka lut ve tawh a, ka tehkual hrep nghe nghe.

He puk hian tangkaina tak a lo nei ve tawh thin a, midang tlawhpawh nasat a nih hma phei chuan, bihruk nan leh inkhuarna tawmkuk atan mi thenkhatin an lo hmang tawh thin.

Mizoram mipuiin a hrehawm zia kan hrilhfak, kum 1966-1986, kum 20 chhung Mizoram buai pawh khan, Mizo National Army(MNA), zalenna suala thi leh thau pawlha beitute pawh khan biruk nan an lo hmang tawh thin niin an sawi a. He rambuai, a hunlaia hahthlak leh hrehawm tak hi kan Mizo zawlnei pakhat, Pu Saikhuma'n 'thim thuahhnih' a sawi thina 'thimna hmasa' zawk niin thenkhat chuan an sawi nghe nghe!

Pûk kalkhan kha an tihchhiat si chuan, khawi atangin nge an luh tak ang le? Mitin tlawh theih emaw ka tihlaiin misual rual tawmpûk a lo ni reng tawh a maw?

Ka thil hriat thar chu a mak hle mai a!

"Rintei thìhnaah Vanlalruata hian inhnamhnawihna a nei ang em?" tiin ka zawt ta phawng a. Tawng tuma a kâ a ân zuai lai chuan ka pindan kawngkhar kik thawm a lo ri a, tawngzui lovin a ral ta riai riai a.

Ka thu hriat thar chu ka ngaihtuah zui ta a. Chutih lai tak chuan ka hnunglam atang hian kut vawt thler thlawr hian ka nghawngah a rawn khawih thut a, ka che âwk a, hnunglam ka hawi vat a, Sangtei a lo ni reng mai. Chutia ka phu zuk chu inthiam loh hmel zetin min lo en a.

"Ka tihpalh lutuk...chawei a hun tawh a, ka kut huh vawt hian tiharh che ka châk tlat a..."

"A ho lutuk...mumang mak zet ka lo nei pek a lawm le"

"Min lo hrilh ve..." a nui sen sen a.

"I hlau ang...lo zuk chhuk rawh, ka rawn chhuk nghal a ni mai"

"Awle..."

Sangtei chhuk hnu chuan, dawhkana Tawitlâng pûk zau zawng leh sei zawng ka chhinchhiahna chu ka han en a; thlalak chu ka'n thlek leh a. Ka thil ngaihtuah leh hmuhte kha ka lo mangphan zawm kual vel lek a lo nih hmel hle mai, ka chau deuh a ni ang'e. Ka ner sawk a,'Chu mangchhia mai mai chu(h)!' ka ti rilru a, inphihfai turin inhnuai lamah ka chhukthla a.

Chawei khamah ka nute hruaichhuakin damdawi inah kan kal a. Kan haw hnuah Enlenna(power lens) lam turin ka kal leh ta nghal a.

"RETHEI TE AN HNEHCHHIAH AVANG LEH, PACHHIA TE RUM AVANGIN KA THO NGHAL MAI ANG A; AN NUIHSANA CHU HIM TAKIN KA AWM TIR TEH ANG" - Sam 12:5

[Chhantea Pautu]

LALMUANAWMA: THE LONE INVESTIGATOR BEGINS!
Author: Chhantea Pautu

5: (XI & XII)

XI
The Diary!

Pa Khûmate inah chuan rei pawh awm lovin ka lêt leh nghal a. Siama leh ka nu chiah an lo awm a.

"Ka nu, khawng'e Sangtei?"

"A chhungte'n an rawn chah a, a haw ta thut a nih kha!"

"Ah! Ngati nge a...thil tha lo lam chu a ni em lo maw!?"

"Ni love...a nau a zin bawk si a, an buai deuh a ni awm e"

"A nih chu mawle...ka pindanah ka chho dawn a nia aw..."

Ka pindan dawhkanah chuan ka Bible tlang sir kil hian lehkha a lo indelh bet a, ka la a, ka han chhiar a-
"I BUAI EM EM TIH KA HRIA; KA HAW PHAWT MAI ANG'E AW...KA RAWN HMU LEH ANG CHE...HEHEHE!"

'Sangtei', Ka rilrua lo awm zawk chu, chu hming chu a ni; a chhungte'n an chah miah lovang. Ka thiltih leh buaipui mek hi a hrethiam a, inthlahrungin hun thawl min pe tih a hriat mai. Lehkha chu ka thlep tha a, Bible karah chuan ka zep ta daih a. Ka enlenna thar chu ka phawrh a, Rintei pindan atanga ka lehkhabu hawn pahnih chu ka lachhuak a, rem takin thuthleng ka hung te te a, muangchanga thuin, ka hma dawhkanah chuan ka bih ta veng veng a.

'Les Miserable' chu a hlui deuh tawh a, a kawm pawh a kawm pangngai pawh ni tawh lo, keima'n ka siamchawp kha a ni nghe nghe. 'Everyday Is A Friday' tih lehkhabu erawh a la tha viau a, Rintei khan, a leina a la rei lutuk lo a nih a rinawm viau! Uluk takin ka bih a, a tlang sir, a kâwm hnung leh hma, a kawm tlang hnung lamte chu rei ngial ka thlek vang vang a, han phulpui hlut tur thil a vang kher mai! Mahse, 'Hei hian danglamna a nei lo maw le?' han tih mai tur chu ka hmu thung!

'Everyday Is A Friday' tih chu chhiar ngun a ni tih a hriat viau a. Lehkhabu tha tak a ni rêng a ni. He lehkhabu hi then hnih, 1&2 a then a ni nghe nghe a, tuna ka kuta awm hi 1 zawk a ni. Uluk lehzual, ngunthluk zetin vawithum ve ve ka bih nawn leh a, ka duhtawk ka ngah hnua ka han hawichhuah meuh chuan khua a lo thim chhulh tawh. 'Les Miserable' tih bu zawk chu ka dahlet thei tihah ka chiang ta e.

Hmm...naktukah samzai leh lehkhabu nen hian Aizawl ka kal leh a ngai dawn a nih hi. Ka phone chu ka han la kang a.

"Hello..."

"Hello...Hmela ve tehmial che chuan..."

Ka nui suk a, "Lawmte, i u Diary kawl lai i nei em?"

"Mmm...nei e...ka kawl vek..."

"En chian ka va duh ve...i pa kha min lo dilsak ta che..."

"Eng'a tan nge U Muante...?" a thutak ta hle.

"Aaaa...i pa bulah khan sawi la, a lo hrethiam maiin ka ring..."

"Awle..."

"A lawmawm ngawt ang..." tiin phone chu ka dah ta a. Minute sawm hnu-ah chuan Lawmtei chuan min rawn be leh a.

"Ka pa nen kan rawn kal dawn aw..."

"Eeee...a va lawmawm dawn ve aw...i hnar ka lo piai leh ang..."

"I hmel a nih chu..." tiin a nui har har a.

* * * * * * *

Rintei khan thil ziah a peih hle tih ka hria a, thuziakmi erawh a ni lo. Hmeichhe thenkhat hi chuan an rilru puthmang eng eng emaw han ziah neuh neuh hi an ching thin reng a ni. Diary pangngaitak erawh, kum 2013 atang chauha a ziah thu kha min hrilh tawh a. An rawn keng vek a nih chuan ka en vek kher pawh a ngai lo mai thei, nikuma a ziah bik kha emaw a tawk chauh ka ring a; a vaia en vek pawh chu a tha phian zawk thei bawk; zânin zânkhuain hun ka nei dawn tho a lawm le. Pa Khûma chu engvanga rawn kal tum nge a nih ang tih ka ngaihtuah a? Tak a, dawra thil lei ka ngaih kha maw le.

Ka kal tumna dawr ka thleng phei tep tawh a, kawtthler zau lai, 'street light' chhun phak loh chin chiah thim laiah chuan tlangval pathum hi an lo awm a, an ruih hmel fê mai. Ka kal pel mai a. Anmahni zawn atanga pen sawm vel ka pen hnu chuan, aw ring teng pawr deuh tak, zurui aw tih hriat zet hian, "Lalmuanawm, lo ding teh..." a rawn ti a.

Ka ding chawt a, "Eng'e ni ta?" ka lo ti tha ve mai a.

Eng danga min chhang ta lo chuan, "I nau pawh kha ka khawih a nih kha! Ka hnar ruh a hnek tliak lehnghal, ka'n khawih ve leh hrim hrim teh ang che..." a han ti ta thawr mai a. A thian te'n an man bet a.

"Ropui, nang nena buaina nei tur hi chuan ka buai mah mah a ni. Ka hmanhmawh riau a, hun ka nei lo a nia..." tiin ka kalsan leh mai a. Hnunglam pawh ka hawi let lem lo; thui vak lo ka kal hnuin, hnunglam atang hian min rawn bawh ta thut a, ka tlu thelh a, ka kal pai bawkvak phei titih a. Amah pawh a tlu thlawrh mai! Kei chuan nui chungin, "A va buaithlak ve aww...a nih leh vawithum chauh chu aw" tiin a rawn tho leh chu ka lo nghak ta ran a!

A rawn tho tuah tuah tuah a, rui chhe lutuk a ni nge ni lo chu ka hrethiam lo. A pawr tawk vel chuan a rui ngei mai! Mi rawn pan phei ruak ruak a, min rawn reh beh nghal rawk rawk mai a tum niin a lang. Ka bul a rawn thleng chawpchilh nghal a, kei chu ka sir dinglamah chhete ka tawlh zeuh a, a khabe kual veilamah chuan ka lo hnek bur a, a tlu zawi thla hnawk a. Khawih zui ka tum lem lo. A chechang zui ta hauh lova, ka hnekfuh ve viau a ni mahna! A thiante erawh an 'fair' hle mai, mi sualrawn tum hmel an pu lova, min sualrawn ta se, ka chak sakhai lo teh dawn nen! An thianpa chu an buaipui a.

"A rawn tho leh thei a nih chuan, vawihnih dang pawh..." ka han ti ve ta ngat a! Ka thin a rim ve deuh a ni!

An zinga pakhat, ka mi hriatchian tak, kei aia kum thum laia naupang, Lianmawia chuan, "U Muante, a ngai tawh lovang...a pawi hle mai...a thiam lo tawp a ni..." a lo tivat a.

"Kha engti zia nge ni ta a!?" tia tawng ri chu ka hnunglamah ka hria a; chutih lai chuan Ropuia û a rawn thleng ve mek hi a lo ni a. Kei chu ka ngawi reng a, Lianmawia chuan a lo hrilhfiah a. A hmêlah chuan a lawm lo hle tih ka hmu thei; mahse a nau thiam loh a nih miau avangin tih vak ngaihna a hre lova. Ropuia chu a rûm tuah tuah a, an inkaihkuah haw ta hnu hnu a. An kal liam hma chu ka dinna ngaia dingin ka enzui tlat a; hnunglam atanga mi beih chingte lakah hian fimkhur tawk a awm thei lo tih ka hria. An liam hnu chuan ka inher ve chauh a, dawr lam pan chuan ka kal ta a ni.

Dân tha neih ringawt hi a tawk ngai lo, a kengkawhtu tha an awm a ngai. Dân tha tak neiha, a kengkawh theitu lamin an kengkawh khauh khek khawk leh si loha, a zâwm tura beisei mipuite'n dân an palzût hi an demawm vek bik lem lo. Dân a awm a nih chuan palzût harsa khawpin kan khauh khirh kherkhiap fat tur a ni ringawt. Dânin a huam chin hnuaiah zel ni thung rawh se!

Ropuia hi ka aia kumhniha upa a ni a, pumrua leh awmkhauhah pawh ka aia lian leh chak zawk tur a ni nghe nghe. Zu a ruia, ka vannei mai niin ka hria a; chuti ni lo se vawikhat ka chetsual zeuhah min sawp hrep thei tur khawpa chak a ni! Dawr lian ve tak an nei a, kan dawr kâng ta atanga hla vak loah a ni nghe nghe. An chhungkua hian min er ru viau tih ka hre tawh a; amah Ropuia phei hi chuan mawi lo deuh taka mi tawngkhum a ching viau tawh thin bawk.

Chu chu thuhran ni se; zu an ruih avanga buaina a han cho zak mai kha a zia lo ka ti hle a! Sawrkarin MLTP Act hlipin, a aiah MLPC Act a kalpui a, dân tha tak a duang bawk. 'Zu zawrh nge tha zu khapbur' tiha inhnial hi inhnialna awmze nei lo a lo ni zo tawh a; mahse sawrkar hian zu a zuar a nih si chuan, dân tha tak a siam hi, mumal khauh kheng khawng taka a kalpui ngei chu a ngai dawn a ni. Chuti a nih loh chuan buaina ral a lian leh fo ang a, khawlaiah kan hmeichhiate an him hauh lovang; engti zawng pawhin!

Ka thil lei tur ka lei hnu chuan hmanhmawh deuh takin in lam ka pan ta hmawk hmawk a. Siama pawh a zuin chhan zawh ngei ka duh a ni. Chawei lai chuan, ka zawt ta ngei reng a. Tun hmaa kan unau inkar boruak tha lo khan ngai a lo awh leh tan tawh avangin engkim sawidun theihna boruak a inhawng leh tan mêk a ni. A hma zawnga zu reng reng la in ngai si lo, tun ataka a in tak chhan chu zawh pahin rilru hrehawmna a nei em tih ka zawt nghal a. Ani chuan, kan dawr kâng taah khan Ropuiate chu lo ringhlel ve tawp mai chu niin; a rilru nâ chuan zu a lo in ta ngawt a, Ropuiate nena khawlaia an intawng palh chu an buai zui tak mai thu a sawi a.

Kei chuan, finfiahna nei lova midang puh ngawt a him loh zia sawiin hahdam taka awm a that thu ka sawi a. Vanduai ro roah kan vannei thei ang; insurance kan buaipui fel thei em ang chu.

Chawei kham hnu rei vak loah Lawmteite pafa an lo thleng a, Rintei Diary ziah chin ang ang chu an rawn keng vek bawk. Lawmtei hnar pawh chu ka lo piai sak leh ta ngei a, ka piai na deuh a ni ang, a tum hmân a, a thinrim der hmel chu a tha reuh hle, a û ang mai a ni; an hmelhmai pianhmang a inang lo viau na a!

Pa Khûma nen chuan ka pindanah kan chho a, khun khan zetin kan inkawm a; a khun khan mah mah hial zawkin ka hria!

A thu min hrilh zingah, a pa, pu Liannghawra nat lawk em em pawh awm lova a boral thut mai kha mak a tih thu a sawi chuan mak min tih tir hle; kum tam liam fê ami tawh kha a ni si a! Rintei Diary ka en vek dawn chuan, a fanu nunhlui lungchhiatthlak tak a awm thu sawiin; chu chu thuruk anga vawnsak ngei turin min ngen a. Chu phei chu Sangtei hnen atanga ka lo hriat vek tawh hnu kha a ni nghe nghe. He thil ka buaipui lai atana ka hriatduh, tangkai ngei tura ka rin, hming pakhat min hrilh chuan min tiphur takzet a; ka thil chhui mêkah hian ka bangbo ruk rih em avangin phurpui hlut tur thil ka haihchham riau a ni!

Ka pindana rei mawi tawk kan inkawm fal hnu chuan thutkhawmna pindanah kan chhukthla a, thingpui in pahin 'LPS Comedian Search Final Round play back' kan en ho a, kan nui dar dar a, Lawmtei chu a nuih a za fal bik hlep; 10:00pm velah an haw ta a ni.

An haw hnu chuan ka pindanah ka nu ka hruai chho nghal a, inneih thlalak, thlarau riangvaiin min kawhhmuh ni ngeia ka hriat kha ka entir a-

"ka nu hei hi tute inneih thlalak nge?"

"E heee...a bo tawh emaw tia...i u Siamteite inneih thlalak a nih hi...i ni Liansangi fanu..."

"Mipa hi tung'e?"

"Vanlalruata a nih hi. Kan lo inneih tir kha kan inchhir a sin! Engtin nge i kawl theih daih a?"

"Ka nu, ka hre mai bik lo...mu tawh ang aw..."

"Awle...kawl tha tlat rawh aw"

"Awle ka nu...muttui le..."

Ka nu chu a chhuak a, Rintei Diary chu ka ban nghal a, kum 2013, 1 January atang chuan ka han chhiar tan ta a.

Hetia an fanu Diary min kawl tir ngam maina chhan hi thildang a ni lova; an fanu nena kan inkawp bakah pa Khûma mi rin zawngtak ka nih ve vang a ni.

A Diary chu a lian lem lo a, a nikhat thuziak chhiar pawh a ninawm hman hek lo! Ka chhiar phei ta ngar ngar a, ka mit la tak thil ka hmu a.

"21 Appril: Ka nun tichhiaa ka chhungril hliamtu a lo lang; ka pa a thinrim hle. Ka nunah ser min siam sak a, ka haw hluah hluah a ni...Vawiinah Sangtei a rawn kal a, zanin chu kan inkawm a, ka thinlunga ka up thin thurûk, upbo tuma thuhrûk ka tum, ka hlawhchham fo si, ka nuna ser lian tak lo awm tanna chu ka hrilh ta vek a; ka thawl deuh huaiin ka inhria..!"

Ka thaw hawk a, ka thinlungah Rintei ka lainatna leh khawngaihna a lo tho thar leh a, ka insehruh ngawt ngawt a! A hming a ziak tel lo. Ka chhiar zel a; mahse kum 2013 bîkah chuan ka hnuchhui lai min pui thei ni-a ka hriat engmah dang ka hmuh belh tawh lova.

Kum 2014 ami chu ka han chhiar tan leh a, kum 2013 ami ai chuan a thuziahte a felfaiin, lunglenna leh rilru natna a phawrhna satliah ai chuan thil tangkai tur eng eng emaw chhinchhiah a tam ta zawk a. A nunah hmasawn tumin a bei nasa hle a nih a rinawm. Tin, hemi kum hian lehkhabu a chhiar nasa hle tih a hriat a, a lehkhabu chhiara thu mawi deuh leh, a tangkaipui theih tur, hriatna tizau thei tur chi thil chhinchhiah a nei thluah bawk. Min pui thei tur thupawimawh duhkhawp ka hmu lo hle mai! Ka mut a chhuak viau a, zan hmasa ka mut meuh loh avangin ka chau ang reng hle a ni. Kum 2015 Diary chu ka han en leh tan a.

"2 January: Kumhlui thlah zân khan kumthar bul tha taka tan turin ka rilru ka siam a. Kumin chu tha taka hman tluan parh ka duh a ni. Ka inkhawm taima ngawt ang. Ka nun chhungrila hliama ka awm atang khan, mipa hi ka ngainat loh phah a, a chang chuan ka hlau nite hian ka inhre thin! Ka ring zo lova, ka ringngam lo! Min 'star' tu thenkhat chu an awm ve; mahse ngaihzawng neih hi ka ngam lo a ni. Rinmawia erawh a rawn leng ngun hle a; a fel a, ka ngaina ve tho mai; mahse ngaihzawng enin ka en lo!"

He pa hi a ni, Rintei'n midang nena min kawp thu Jea'n a sawi tuma, a sawi mipa kha! Kan inngaihzawn hma daih atang tawh khan a lo hel tlut tlut a nih ka ring ta hial a! Ka han chhiar phei leh pawr pawr a, min pui thei tur thil pawimawh erawh a vang ka ti hle mai. June thla ka chhiar thlen erawh chuan ka chungchang ni ngei tura ka rin a rawn lang ta nawlh a

"7 June: Kan veng tlangval pakhat nen kan intawk...ka zawn a thlenin min rawn melh a, min melh dan chu a duhawm lutuk ringawt...ka la hriat ngai miah loh mitmengin reilotê min en a. Min en reng lai chuan chhak lam atangin a thianpain a rawn au a, harhchhuak ta thut niawm takin a awm a, engmah sawi lovin a kal leh tawp! Kan inpelh hnuah ka nuih a za ru riau a, ka nau Lawmtei bulah ka sawi a, kan nui dun vak vak a. Ka hlimpui phian a..."

"10 June: Zanin chu kan veng tlangval pakhat kha a lo leng nia! A tawng tam loh aiin, fiamthu a duh reuh lutuk. A bula awm a nuam phian mai. Tunlai chu Rinmawia a rawn leng ngai vak lo. A reh deuh chuan a ngaihawm ve reuh phian! Sangtei ka ngai takzet a, a bula awm ka chak hle. Engkim ka hrilh ngam awmchhun a ni a, a fing a, a puitling a, ka ngaina a ni. Ka lung a leng; khawtlang lunglen a ni ang!"

"20 June: Kan veng tlangval pakhat khan min duh thu a sawi..."

Hemi ni bik hian engmah dang a ziak lo!

"2 July: Muantea ka chhang ta...kan veng tlangval pakhat kha a nia...a mak lutuk, ka hlim veng veng thei nia...ka hmangaih tihna a ni ang em le...!?"

Hemi ni pawh hian a ziak tam lo hle a; ka hnuchhui lai minpui thei tur ka hmu lo hle mai. Ka chungchang a nih avang erawh chuan chhiar nuam ka ti! Ka han en leh a, ka mitla tak hi ka chhiar fuh ta a.

"18 July: Vawiinah, pathlawi pakhat a rawn kal...tunlai chu a rawn kal ngun riau mai lehnghal, min hmangaih thu min hrilh ziah a; chumi pahin nupui atana min duh thu a la sawi ziah zui...ka ten tlat...ka chhungte awm loh a hre thei riau bawk si...ka ning tlat...Muantea hi ka hrilh tawp mai dawn emaw ni...a ho ka ti bawk si...mawi lo tak erawh chuan a la che lo!"

Phur takin ka chhiar phei ta zela, mahse ka beisei ang beiseina tipung thei beiseiawm thuziak ka hmu mai lo; 19 October ka chhiar thlen hma loh chu! Hei hi a boral hma kara a ziah a ni nghe nghe a.

"19 October: Dingngheta a rawn kal, ani ka hmuh hi chuan ka ser kha a na thar leh thin; ka thinlung chhunga ser ngei kha! Hepa hi ka haw takzet! Ka pa bulah pawh ka hrilh tawh a, Police man tir leh mai ka duh tawh; ngaimawh tur khawpa hnawksakin awm duh lo mah se, ka chhungril hian a ngaimawh si. Inthiam lo hmel hi a pu hnûp reng a. A la haw hman hmain ka pate an rawn haw ta hlauh a. Ka pain a vau a; mahse ngaihdam dilin, ka chunga khatia a chet chhan kha min hmangaih leh duh em vang a nih thu a la sawi zui! Ka pa chuan, a rawn kal leh a nih chuan police hnenah report a tum thu leh, amah pawhina a khawih duh hial tur thu a sawi a. Ka pa thin a rim takmeuh...a zak hle nge, a thinrim nge ka hre lo, a sen tawn tawn a, a rawn kal ngam ka ring tawh lo!"

Kha zawg kha a ni! Pu Khûma'n hming pakhat min hrilh lamah rinhlelhna rilru ka pu nghet ta a

XII
Two Are One!

"Ka thei lovang! Kha pindana samzai i hmuh hian awmzia a neih theihna tur reng reng ka hre lo; Pi Remi samsai pawh a ni thei!"

SI Zodinsanga min chhânna chuan min tihnual hle a, a mi tawngelna tawngkam tangkai lo tak chuan mi run hle bawk.

"Ni e, tu samzai pawh a ni thei; tualthattu pawh..." ka ti leh ngat a!
"Chuvangin hmasawnna kawngkhat tal a nih theih tak mialin enfiah tir chu i duh lovang maw?" tiin ka zawt zui a.

"Duh lo! Tul lova buaina mai mai a ni!"

"Pu Zodin, lehkhabu chungchanga i ngaihdan kha chu ka hrethiam; mahse thil te thama kan ngaih hi a pawimawh fo zawk a sin!" ka ti ve leh zel a. Lehkhabu ka enfiahna atanga ka thil hmuh chu awmze nei lo lutukah min lo chhuahsak tawh bawk a ni!

"Case Incharge' ka ni a, i lo tel vena tur a awm lo vang!" min han ti leh khawl mai a.

"Kum khat dawn a nih tawh hnu-ah hmasawnna belhchian dawl tak a la awm hauh si lo!?" tih pahin ka tho a, kal mai ka tum a; a chhan chu, inbiakna awmze nei lo tak a ni dawna ka hriat tâk vang a ni. Ka ding hluai a, "Pu Zodinsang, 'Case I.O.' i nih ka hai lo va; chuvanga rawn dawr che pawh ka ni. Tin, he thilah hian tihtheih ka nei a nih pawhin ka hming a lan hi ka duh lo. Ka duh chu tualthattu man a ni, eng hmanrua hmang pawhin...chu chiah chu..." ka ti ve leh ngat a.

Rilru hmin chiah lo hmel zetin, "Kum khat dawn a nih tawh hnuah pindan i enfiah hnuhnawh leh a, samzai leh lehkhabu chuan pawimawhna a neih i ring tlat chu a ni a!?"

Kei chuan, "Thil ni thei kan dap kim a ngai a nih hi. Lehkhabua thil kai kha thisen a nih ngei ka ring!"

"Rintei thisen kha a ni mai thei a sin!"

"Thisen ni ta se, tu thisen nge tih a chian loh avang tak chuan enfiah a ngai reng a ni. Ka kal ang'e, hei ka dah e, ka lo ngaichang ang..." tiin ka thil ken chu ka dah a, Pu Zodinsanga chu ka chhuahsan ta a ni!

Keimah tak pawh hian rinhlelh tur atana beiseiawm thil lakkhawm tur ka hmuh tlem em avangin, thil ni thei tawh phawt chu enfiah duh ka ni a. Hetia, police lam nena kan indawr fuh zat lo fo dawn a nih chuan, kawngbo kawng thim lam ka ar-khawthim-dai mai a ngai dawn pawh a nih ka ring ta hial mai! Chulam kawng ka zawhat, ka thil chhui hi ka chhui zui zel a nih dawn chuan, ka beisei tur awmchhun chu,'vanneihna' tih thumalah hian a infun kim ngawt ta ve ang. Chunglam hian minpui mawlh teh se.

A enga pawh chu nise, vanneihna tawngbaw tur leh chharfuh tur pawhin thawhrim tho a ngai châwk thin, a tlahlang thlâwn dawn ngawt mai pawh hi a tlo lo zawk fo mai si a!

Tichuan, lungawi chiah lovin ka haw a, inngaihtuah mûk tak chungin ka inkhalh a, kan khawdai lunglâkna hmun chu ka lo thleng ta hlawl mai. Teh daih a! Kawngsirah ka dinga, kawngko kawngthlang lam kham ko atanga hla lotêah chuan ka ding vang vang a. Thlifim a thaw heuh heuh a, awihawm loh zawk khawpin khua a thiang vûk mai! A dik tak chuan, ka bangbo a, tu'nge pawikhawihtu chu ni ang, rinhlelh tur mihring zi huai huai karah rinhlelh tur ber rinhlelhawm mihring chu ka kawk chat thei rih si lo. Tun dinhmuna ka beisei sanna ber chu 'forensic expert' te thiamna chu a ni. Hemi lo hi chu ka chhuidawnna nemnhet thei thil dap chhuah tur ka hre rih lo a ni ber mai.

Rintei Diarya hming lo langte kha- Rinmawia, Dingngheta...an ni thei, an ni lo thei mah zawk bawk a. Dingngheta hi ka thangvalh hnaihtu zawk chu a ni. A nih leh Rintei'n, "Pathlawi pakhat..." a tih kha tung'e ni ta ang?

Ka tuipai ka la a, ka thawkkhat pawp a, ka inphih harh zui nghal a. Tuna ka awmna hmuna thil mak ka tawn zan kha ka ngaihtuah a; chutihrual chuan Pu Liansiama hming ka hrechhuak zawk a, Vanlalruata hming chungchang pawh kha. He hming leh ka thil chhui lai inzawmna awm ang tak hi la hre hlek lo mah ila, ka thinlunga hming lo lang zing pawl tak a ni si. Pu Liansiamate in kha khaw hmawr lam deuha awm a ni bawk a, tlawh ngei chu ka tum ta a ni.

A thlen pawh ka thleng har lo hle, an in ka va thlen chuan, pa pakhat, kum 40-45 bawr vel hian dawhkan ke chhia hi a lo siam tha a, a bulah chuan mipa naupang, kum 7 bawr vel hi a lo tawlh hrat hrat a, 'Chupa chuan nupui a nei hma zawk zawk lo tawp mai!' ka'n ti rilru hmanhmawh a!

"Ka pu, min lo hrethiam lawk...Pu Liansiama a awm em aw...?" ka va ti a.

A lo hawichhuaka, min han en vang vang hnuah, "Aw awm e, eng'e ni ta Muana?" a han ti boh a!

"Aaa...thil han zawh lawk ka duh a ni" ka tih leh hnu chuan, a fapa ni ngei tur hnenah chuan, "Bawiha, i pu bulah va hruai rawh le" a ti ta a.

Pu Liansiama nen chuan darkar khat vel zet kan inkâwm a, ka hriat duh tak pawh ka hriat phah ta bawk; chu chu thlarau inlarin min kawhhmuh, ka pa lehkha hnuhnunga Vanlalruata leh Pu Liansiama fanu rilru tinatu Vanlalruatate chu thuhmun an ni tih a ni. Mipakhat ngei chu!

"I pa boral hlimchhawna kan inkawm tuma ka la sawi zawh loh, hrilh che ka tum chu khángte kha an ni e; i nu khan a rawn ko ta si che a, ka sawi zo hman ta lo a ni. I ni Liansangi fanu, i pain a chawm seilen pasal chu, Vanlalruata hi a ni! Ka fanu tinatu pawh a ni" tiin Pu Liansiama chuan a thusawi a tlip ta a ni.

A lo ni ngei e!

"FING TAKA AWM TIR CHEIN I KALNA TUR KAWNG CHU KA ENTIR ANG CHIA, KA MITA EN RENG CHUNG CHEIN REM KA RUAT SAK ZEL ANG CHE" - Sam 32:8

[Chhantea Pautu]

LALMUANAWMA: THE LONE INVESTIGATOR BEGINS!
Aithor: Chhantea Pautu

6: (XIII)

XIII
The Crashed Brother-hood!

Pu Liansiamate in atanga ka haw chu kan in ka luh hma, kawngkhar pawh hawnna ka vuan chiah tihin inchhung lamah tawng thawm zawi teh vak lo, bengverh zar thusawi ri ka hria a; ka ding mar nghal at a.

"A zin theuleu mai mai a nih hi...a duh hun hunah a zin a...huan pawh a ngaihsak chhetê lo...!"

Ka nu aw ni ngei tur chuan, "I û hi thilpawimawh ti lovin a vak mai mai lo vang...keima'n ka zawt ang'e..." a ti a.

Thawm a han reh deuh a; chutah, "Eng thilpawimawh mah a ti lo vang, a thatchhia a nih hi, a thatchhia...ka û-ah pawh ka ngai lo ve...i fahrin pawh ni hlei lo!"

Chu tawngri ka hriat chuan ka su dup a, ka thin a sa deuh zak a, kawngkhar pawn lamah chuan ka kut ka hum ruh ngawt ngawt a! Ka chhungril takah hian ka na nget nget bawk!

Ka nu chu a lo tawng ve leh a, vin that hian, "Lalsiamthar, i va han zak lo ve le...kha thu kha vawikhat pawh sawi ri tawh suh ang che..." a ti ta khawl a!

Thawm chu a reh vang vang a, kei chu ka motor dahna lamah ka kal leh a, kal tumna lam pawh nei lem lovin ka inkhalh chhuak leh ta ngawt a!

He thil lo intan tantirhna hi ka ngaihtuah chhuak mai thei tawh lo va; mahse, a lo irchhuahna chu Rintei thih ni kha a ni! Kha mi ni khan Rintei rawngtaka thah a ni a. Tualthah tum thubuai avangin Police kutah ka awm a. Khami zan khan ka pa a boral bawk! Khami ni zet kha zawng min delhtu boruak kha a va rit ngai em! Kan unau inkar hi a tha chho viau dawn emaw ka tih laiin, pem pân pûn dam thei lo hnâi la ang deuh hian, eng emaw hlekah a lo alh chhuak leh thin. Pawi hi ka ti takzet a ni! Theihtawpa dawh tum mah ila; thinlunga min pawm thei tak tak lotu hmaa engmah thleng lo ang maia nun hi erawh a harsa a ni! Thilpawi tak mai chu, û te zah loh leh nu leh pa zah lohte, thinchhiat: thinchhiat rau rauh pawh rilru chhe tel te, a kut rang zawnga thinchhiat leh choponate hi a ni. Chu chuan unau karah hem a thlak a. Kei lah ka nu fahrin ka lo ni lo kher kher nen; ka pa boral hnuah ka la hre chauh zui a. Mahse tuna ka nu bak hi khawvelah ka nu dang an awm thei lo vang.

Ka inngaihtuah khawngaihthlak leh zo dawna ka hriat avangin ka tih fo tawh danin ka lu ka thing nawk nawk a. Minute 25 hnu velah chuan thil thleng hre lo ang maiin kan inah chuan ka va lut leh ta a ni! Ka nu chu ka be luam a, Siama erawh biak lum lam harsa ka tizet mai! Ka pindanah ka chho tlang a, ka khumbul dawhkanah chuan lehkhathem pakhat, thuziak tawite inziak hi a lo awm a, ka han chhiar a.

"KAN THLEN TUR CHIN HI A AWM VE A NI!
- The Judges"

A awmzia ka bo map mai. Tu ta tur nge ni ang? Chu zawhna erawh, he lehkhathem hi ka dawhkan ngeia a awm avangin 'Ka ta tur' tiin ka inchhang rilru nghal a! Mahse a thuziak awmzia hi eng'e ni ang? 'The Judges' inti chu tung'e emaw tutenge? Zawhna dang a la awm tho tho! Ngaihdan han neih mai dan pawh ka hre lo letling a, a awmzia ka bo em vang mai chu a nih ka ring thung. Ka pindanah chuan ka nu a lo lut a.

"Mama, tun lai i awmdan hi a mak riau...eng'e i tih...eng'e i buaipui?" tiin min zawt nghal tawng a!

Ka han ngawi vang vang a, sawichhuah tawp chu ka duh lo hle naa, in ka luh hmaa ka nau Siama nena an boruak kha ka lo hriat tawh avangin hrilhfiah ngei chu tha ka ti si! Nakkinah chuan, "Ka nu, Rintei thihna hi ka chhui a ni!"

Ka nu chuan engmah sawi lovin min en kal mai ringawt a; mak ka ti zawk hial! A lu a bu nghat a, "Chawei ka peih tawh a nia, chhuk ang le" a ti ta daih a. A kal tur chu a darah ka va vuan a.

"Eng'e Mama...!?"

"Vawiinah inah i awm reng em, ka nu?"

"Awm reng love...darkar khat vel inbul huan khu ka thlo...ngatinge?"

"Ka ta tur lehkha rawn pe che an awm em?"

"Awm love...?"

"A nih leh, min hmuh tum tu emaw tal an rawn kal em?"

"Kal e...Lawmtei a rawn kal a, Bk-a nau pawh a rawn kal a, a hnuah Je-a a rawn kal ve leh a, a Puteate khuaa zinpuiah rawn sawm che a tum a, i lo awm si lova a chhuak leh nghal deuh mai"

Ka thaw huai a. Ka nu chuan, "Eng'e ni ta a...!?" tiin min zawt nawn leh a.

Kei chuan, "Eng tehvak ni love, ka nu. Ka han zawt mai mai che a nia..."

"Chuti chu rawn chhukthla vat rawh...chawei a hun hle tawh a nia" tih pahin a chhuak a.

A chhuah hnu chuan, lehkhathema thuziak chu ka han chhiar nawn leh a, a ngaihna ka la hre ta chuang lo! Chawei tur chuan inhnuai lam ka pan ta a ni.

Kan chawei boruak chu a rit ru riau hian ka hria a, kan ngawi thap hlawm a, chaw kan bar mawlh mawlh a.

A tawpah chuan ngaihno bei vak lo hian Siama chuan, "Eng'e i tih thin a, i vah vah" a ti bul hmak a.

Engtin nge ka hrilhfiah ang tih ka ngaihtuah avangin ka ngawi deuh reng a.

"Min chhang ta che...huante khu ngaihsak ve rawh" min rawn tih vin leh that takah chuan, ka thin a sa ve zak a!

"Siamthar, ngawi hmak rawh...i nau ka nih loh hi...mai mai che chuan..." ka ti tuarh a. Zanin tlaia a tawng duh dan kha ka lo hriat ve vek avangin ka rilru na thinrim chuan ka thluak ka tidai hman lo! "I thinrim hian unau pianghmun kan nih loh thu hi sawi ri tawh ngai lo bawk ang che" ka ti zui a.

Chawei dawhkan a chum bur a, a tho ta daih a; chutia a tho tau chu engvakah ka ngai zui duh lem lo!

Thinrim rilruk aleiah chaw chu ka bar lui tun tun a! 'Thinrima chawei duh loh tihte chu a ho e mai; thinrim poh leh chaw ei teuh mai tur' tih thuvawn vawng lian berte zing ami ka ni thin a. Thenkhat chuan ka zia nen a inmil an ti vak lo! A inmil lo reng a, ka ze pangngai ni lovin 'thinrim' chu chawei teuhin ka runluih lui ve duh hrim hrim zel a ni zawk! Thinrim avanga chawthleng thawhsante chu ril a tam duh satliah mai a ni! Vawiin chu SI Zodinsanga nena kan inbiak fuh loh avangin ka 'mood off' a in 'on' reng reng a, bawk ana!

Ka eikham tep tih chuan ka nuin, "Mama, titipui che ka duh khawp mai, i pain min boral sanna, kum khat em pawh a liam hmain rilru hrehawmna tur thil ka tawng mawlh mawlh reng mai! Ka khua a harin hrehawm ka ti a ni!" a rawn ti hlawl a.

Ka nu hian a khawhar leh lunglen thu hla hi vawi khat pawh ka bulah a la sawi ri ngai lo. Sangtei rawn kal a lo chelh tak thu min hrilh paha, a thuphunga a sawi tih loh kha chu!

Ka pa boral hma deuhin, kan unau inkar hi a chhe hle kha a ni a, ka pa lungphu tha lo si khan a zo lo pawh a ni ang! A boral hnu thleng khan namen lova siam that ngai khawpin Siama nena kan inkar kha a lo khi tawh a, khang hun harsa khawlhkham zet kha kan paltlang duak a, boruak a ziaawm tawh hnuah, ser chu ser a nihna a rawn lang a, thil ho tak anga langah pawh boruak tha lo tak a irhchhuak sam ta riau a ni.

Ka nu chu ka hrethiam hle mai a. Siama hi keimah zawk hian ka dawh a ngai nia ka hriat apiang leh chuti anga ka dawh apiang chuan, tlawmna leh inphah hnuaina hian a siam tha chuangin ka hre si lo! Mi chapote hi chu tlawmna hmanga hneh mai an harsa fo reng a ni! Hmachhawn rap mai an ngaih hun a awm chawk a!

Tih tak takah chuan kei pawhin chak lohna lai chu ka nei meuh mai! Greek ho Myth pakhata, an pasaltha huaisen hmingthang, Achilles kha a pianhlimin a nu khan, an lui serh Styx luiah khan a chiah a. He lui thiltihtheihna avang hian, a lui tuia taksa pum inchiah huhte chuan an pathiante angin thithei lovin an awm ve thin a ni. Achilles chu a nu chuan a puma chiah huh tur hi a ni a; mahse chutia a han chiah chuan a keartuiah a vuan a, Achiles keartui chu huh ve ta lovin, a sahuat laiah a lo chang ta a ni.

Tichuan, Greek lal te'n Troy kulh an beih tum khan Troy lal fapa, hmeltha hmingthang Paris khan, Achiles keartuiah chuan thalin a kap a, a thih phah ta a ni. Chu chu English hoin tawngkauchhehah lo hmangin,'Achilles heel' tih chu chak lohna lai sawi nan an lo hmang ta a; chuti ang chuan kei pawhin 'Achilles heel' tia han sawi ve mai theih tur chak lohna lai chak lo tak hi ka zia-ah hian a awm ve tlat bawk tih ka hria! Chuti ang vel ka ngaihtuah lai chuan...

"Chaw han eikham fel ila, kan titi dawn nia aw...Siama kha zawng, khawhar a hnem lul love, a leng leh daih tawh ang..." a rawn ti leh a.

"Awle ka nu"

Ka nu hi ka zah a ni.

* * * * * * *

Ka Phone a ri a...

"Hello..."

"Thiana, i tha maw...kan inhmu khat hle mai..."

Je-a a lo ni a; Kei chuan, "Ni e, kan inhmu khat takzet..."

"Eng lo a nia...karleh chu ka Puteate khuaah han zin khawthawng mai mai ang hmiang...hmeltharte pawh kan tawng mai thei a sin..." tih pahin a nui huk huk a.

"Nia maw le...a chakawm hle mai...ka nu hian vawiina i rawn kal thu a lo sawi a..."

"I lo awm lova...chuan karleh chu lo inring ang che...duhtawk phawt teh ang...nula ka rim dawn..."

"Awle, ka lo inngaihtuah ang'e!"

Je-a nen kan inbe zo chauh tih chuan ka nu chu ka bulah a rawn thu a...

"Mama, zanin tlaia kan tawngri kha i lo hria ti raw?"

"Aw hria e...ka rawn lut thei ta ngang lo a ni"

"A pawi ngawt mai...ti daih ila, Rintei kha misual rura tak thah niin a lang si a, a thattu lo chhuichhuah tum chu a va hlauhawm duhawm ve a...fimkhur a ngai awm si a..." ka nu chuan a ti ta khauh mai a!

Ka rilru-ah lehkhathema thu inziak kha a lo lang nghal vat a, 'Vauna a ni thei ang em?' tih zawhna ka inzawt nghal bawk. A ni a nih ngat chuan ka tan mai a ni lo, ka nu leh ka unaute tan pawh a him lo thei ngei ang.

Vauna a nih chuan, kan ina a lo awm ngawt theihna chhan kha mak tak a ni! Vauna lehkha chu tu rawn dah nge ni ang? Ka ngaihtuahna hi a dik a nih vaih chuan kan in leh ka chhungte pawh hi tun apangin a him lo laiah an awm der tawh tihna a ni ngei ang! Rilru a kal thui leh ta kher mai a!

Ka nu nen chuan thil eng eng emaw sawi dunin rei fê kan inkawm a. A tana ka pa hlut zia kha ka ngaihtuahin ka khawngaih thar ta riau a, mal leh khawhar takin a lo awm thin a ni tih ka hriat reng sa chu ka hriatthiamsak thar ta sawt a; kawm hlim zeuh zeuh a mamawh tih chu! A pasal, a hmangaih em em chana lusun kha a ni miau a, a tan chuan 'khuarei' hi a rei viau dawn tlat a ni.

Ka mut hnu pawh chuan ka ngaihtuahzui neuh neuh a; ka nu chungchang nen, ka hnuchhui lai nen, ka lehkhathem dawn nen, ka ngaihtuahna chu a chiri riau hian ka hre lehnghal a. SI khan lehkhabua thisen khang ro tawh ni ngei tur leh samzai kha a lo endik tir ang em tih pawh ka vei lo chuang lo! Muthilh a har hle.

[Zaninah kan zo fel tawh ang; tichuan, Sunday ka awl ang a, harsatna a awm lo a nih a, kan LALPA remtih zawng a nih chuan Manday aṭangin a thar kan ti leh ṭan dawn nia. Muanawma hian Pu Rokhûma a ngenna avangin a bialnu Rintei thattu chhuichhuah a tum a, tute emaw hnen aṭangin vauna lehkha a dawn phah a; tun ṭuma Muanawma tawp dan hian a tih lungngaih loh che u ka beisei! Thil thlen dan chu heti hi a ni miau a, ka tih danglam theih a ni si lo!]

"I HMAAH CHUAN KA ṬIHBAINA KA TIR ANG A, I KALNA TUR RAM AMI TE ZAWNG ZAWNG CHU KA TI MANGANG ANG A, TICHUAN I HMELMA ZAWNG ZAWNG CHU I HMAAH KA TLANCHHIAT TIR ANG" - Exodus 23:27